Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

The word leg could not be parsed. Trying a normal dictionary lookup:

No entries found. Showing closest matches:

lēgālis, e, adj. [lex], of or belonging to the law, legal (post-Aug.): genus quaestionis, Quint. 3, 5, 4; cf. id. 3, 6, 86 sq.: quaestiones, id. 3, 6, 46: status, id. 3, 6, 45: tractatus, id. 3, 8, 4: vita, according to the (divine) law, pious, Tert. adv. Marc. 4, 25.
Hence, adv.: lēgālĭter, according to law, legally: adversarium provocare legaliter, Cassiod. Ep. 4, 37: de homicidiis Moyses legaliter dicit, i. e. in laying down the law, Mos. et Rom. Leg. Coll. 1, 5 prooem.

* lĕgārĭum, ĭi, n. [2. lego], pulse, legumes, Varr. R. R. 1, 32.

lēgātārĭus, a, um, adj. [legatum], enjoined by a last will or testament (postclass.).

  1. I. Adj.: editiones, Tert. Spect. 6.
  2. II. Subst.
    1. A. Lēgātārĭus, ii, m., one to whom something is left by will, a legatee, Suet. Galb. 5; Dig. 41, 3, 14; Gai. Inst. 2, 195: antequam legatarius admittat legatum, id. ib. 2, 200.
    2. B. Lēgātārĭa, ae, f., a female legatee, Dig. 19, 11, 43; 33, 4, 2.

lēgātīcĭus, v. legativus.

lēgātĭo, ōnis, f. [1. lego], the sending of an ambassador; hence, the office of an ambassador, an embassy, legation.

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: cum legatione in provinciam esset profectus, Cic. Verr. 2, 4, 5, § 9: legationem obire, id. Ac. 2, 2, 5: is sibi legationem ad civitates suscepit, Caes. B. G. 1, 3: legationis officium conficere, id. B. C. 3, 103: in legationem proficisci, Liv. 21, 63: in legatione esse, Quint. 7, 1, 50: legatio male gesta, id. 4, 4, 5: munus legationis recusare, Caes. B. C. 1, 33: legationem renuntiare, to make a report or give an account of one’s embassy, Cic. Phil. 9, 1, 1; Liv. 9, 4; 23, 6; 35, 32; 36, 35; 39, 33; Plin. Ep. 4, 9, 20 al.; v. renuntio, I. B.: legationem ementiri, Cic. Opt. Gen. Or. 7: a Treveris Germanos crebris legationibus sollicitari, Caes. B. G. 6, 2: per legationes petere foedus, Tac. A. 2, 45.
    2. B. In partic.
      1. 1. Libera legatio, a free legation, i. e. permission granted to a senator to visit one or more provinces on his private affairs in the character of an ambassador, but without performing the duties of one (such an embassy was called free, because while it lasted the holder of it was at liberty to come to the city of Rome and leave it again without resigning his office): negotiorum suorum causa legatus est in Africam legatione libera, Cic. Fam. 12, 21: habent opinor liberae legationes definitum tempus lege Julia, id. Att. 15, 11; called simply legatio, id. Leg. 3, 8, 18; id. Fl. 34: qui libera legatione abest, non videtur rei publicae causa abesse: hic enim non publici causa, sed sui abest, Dig. 50, 7, 14.
      2. 2. Legatio votiva, a free embassy assumed for the purpose (often a mere pretext) of paying a vow in a province, Cic. Att. 4, 2 fin.; 15, 8; 15, 11.
      3. 3. The charge of a legatus Augusti (v. legatus, B. 2.), Tac. Agr. 9; v. Orell. ad h. l.
  2. II. Transf., the persons attached to an embassy, an embassy, legation: communem legationem ad Crassum mittunt, Caes. B. G. 3, 8: cujus legationis Divico princeps fuit, id. ib. 1, 13: quas legationes Caesar ad se reverti jussit, id. ib. 2, 35: ab Eumene legatio de victoria gratulatum venit, Liv. 45, 13.

lēgātīvus, a, um, adj. [1. lego].

  1. I. Of or relating to an embassy (post-class.): viaticum, or absol. lēgātīvum, i, n., an ambassador’s expenses: viaticum, quod legativum dicitur, Dig. 50, 4, 18, § 12: his, qui non gratuitam legationem susceperunt, legativum ex forma restituitur, ib. 50, 7, 2, § 3 (al. legaticium).
  2. II. Left by a last will or testament, Inscr. Orell. 3817.

* lēgātor, ōris, m. [1. lego], one who leaves something by will, a testator: voluntas legatoris, Suet. Tib. 31.

lēgātōrĭus, a, um, adj. [legatus], of or belonging to a deputy: provincia, one given to a senator as deputy or lieutenant, Cic. Att. 15, 9, 1 B. and K. (dub.; Orell. locatoria).

lēgātum, i, n., v. 1. lego fin. 2.

lēgātus, i, v. 1. lego fin. 1.

lĕgĭbĭlis, e, adj. [2. lego], that may be read, legible (post-class.): si legibilia sunt inconsulto deleta, Dig. 28, 4, 1.

lēgĭcrĕpa, νομοδίφας, Gloss. Philox.

lēgĭfer, fĕra, fĕrum, adj. [lex-fero], lawgiving (poet.).

  1. I. Adj.: Minos, Ov. Am. 3, 10, 41: legifera Ceres (as the foundress of the social life of mankind), Verg. A. 4, 58.
  2. II. Subst.: lēgĭfer, ĕri, m., a law-giver, applied to Moses, Lact. 4, 17, 7; Tert. Apol. 19 fin.; Prud. στεφ. 3, 363; Vulg. Isa. 33, 22.

lĕgĭo, ōnis, f. [2. lego] (prop., a selecting, choosing; hence), transf., a body of soldiers: legio, quod leguntur milites in delectu, Varr. L. L. 5, § 87 Müll.

  1. I. Lit., a Roman legion. It consisted of 10 cohorts of foot-soldiers and 300 cavalry, making together between 4200 and 6000 men. As a general rule, the legion was composed of Roman citizens; it was only on the most pressing occasions that slaves were taken into it. The standard was a silver eagle. The legions were usually designated by numerals, according to the order in which they were levied; though sometimes they were named after the emperor who raised them, or after their leader, after a deity, after some exploit performed by them, etc.: cum legionibus secunda ac tertia, Liv. 10, 18: undevicesima, id. 27, 14: vicesima, id. 27, 38: Claudiana, Tac. H. 2, 84: Galbiana, id. ib. 2, 86: Martia, Cic. Phil. 4, 2: adjutrix, Tac. H. 2, 43: rapax, id. ib.: in legione sunt centuriae sexaginta, manipuli triginta, cohortes decem, Gell. 16, 4, 6; cf. Inscr. Orell. Index rerum, s. v. legio.
  2. II. Transf.
    1. A. Plur., of the troops of other nations, legions, soldiers: Bruttiae Lucanaeque legiones, Liv. 8, 24: Latinae, id. 6, 32; cf. of the troops of the Samnites, id. 10, 17; of the Gauls, id. 22, 14; of the Carthaginians, id. 26, 6: Teleboae ex oppido Legiones educunt suas, Plaut. Am. 1, 1, 62: in quorum (i. e. Thebanorum) sulcis legiones dentibus anguis nascuntur, Juv. 14, 241.
    2. B. In gen., an army, a large body of troops: legio rediit, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 535 Vahl.): quia cotidie ipse ad me ab legione epistolas mittebat, Plaut. Ep. 1, 1, 56; 83; 2, 2, 22; id. Most. 1, 2, 48: si tu ad legionem bellator cluis, at ego in culina clueo, id. Truc. 2, 7, 53: cetera dum legio campis instructa tenetur, Verg. A. 9, 368: de colle videri poterat legio, id. ib. 8, 605; 10, 120: horruit Argoae legio ratis, Val. Fl. 7, 573.
    3. C. Of a large body of men: idem istuc aliis adscriptivis fieri ad legionem solet, Plaut. Men. 1, 3, 2; cf.: legio mihi nomen est, quod multi sumus, Vulg. Marc. 5, 9; id. Luc. 8, 30; 36: duodecim legiones angelorum, id. Matt. 26, 53.
      1. 2. Trop.: sibi nunc uterque contra legiones parat, his troops, forces, expedients, Plaut. Cas. prol. 50.

lĕgĭōnārĭus, a, um, adj. [legio], of or belonging to a legion, legionary: miles, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 32, 5; cf.: legionarii milites legionis decimae, Caes. B. G. 1, 42: cohortes, id. ib. 3, 11; id. B. C. 1, 73; Sall. J. 41: equites, Liv. 35, 5; Veg. Mil. 2, 2.

lēgĭrŭpa, ae, m. [lex-rumpo], a lawbreaker (ante- and post-class.): perjure, legirupa, pernicies adolescentum, Plaut. Ps. 1, 3, 130; cf. id. Rud. 3, 2, 38; id. Ps. 4, 2, 19: legirupam damnare, id. Pers. 1, 2, 16; Prud. Ham. 239; cf. the foll. art.

* lēgĭrŭpĭo, ōnis, m. [lex-rumpo], a law-breaker, Plaut. Rud. 3, 4, 4.

lēgis-doctor (also written separately), ōris, m., a doctor or teacher of the law, Tert. adv. Marc. 4, 25; Vulg. Act. 5, 34.

lēgislātio, ōnis, f. [lex-latum, sup. of fero], the giving of the law, Vulg. Rom. 9, 4.

lēgis-lātor and lēgum-lātor (in class. authors usu. written separately; v. lator), ōris, m., a law-giver, legislator: noster legumlator, Liv. 34, 31; Quint. 7, 8, 13; id. Decl. 329; 334: legislator, Val. Max. 6, 5, n. 3 ext.: non satis in ea re legislatorem voluntatem suam verbis expressisse, Gai. Inst. 3, 76 al.

lēgis-pĕrītus, i, m., one learned in the law, a lawyer (late Lat.), Vulg. Luc. 7, 30.

lēgĭtĭmē, adv., v. legitimus fin.

lēgĭtĭmus, a, um, adj. [lex; cf. Cic. Top. 8, 36], fixed or appointed by law, according to law, lawful, legal, legitimate.

  1. I. Lit.
    1. A. Adj.: dies is erat legitimus comitiis habendis, Cic. Verr. 2, 2, 52, § 128: legitimum imperium habere, id. Phil. 11, 10, 26: potestas, id. Tusc. 1, 30, 74: scriptum, id. Inv. 2, 43, 125: controversiae legitimae et civiles, which come under and are settled by the laws, id. Or. 34, 120: justus et legitimus hostis, a lawful adversary, as distinguished from pirates and other outlaws, id. Off. 3, 29, 109: aetas legitima ad petendam aedilitatem, Liv. 25, 2: horae, allowed by law (for transacting any business), Cic. Verr. 2, 1, 9, § 25: impedimentum, a legal impediment, id. Agr. 2, 9, 24: poena, Suet. Claud. 14: crimen, laid down in the laws, Dig. 47, 20, 3: filius (opp. nothus), legitimate, Quint. 3, 6, 72; 5, 14, 16; Mos. et Rom. Leg. Coll. 6, 4, 3: matrimonia, ib. 6, 4, 2: conjux, Ov. M. 10, 437: legitimis pactam junctamque tabellis amare, Juv. 6, 200.
    2. B. Subst.: lēgĭtĭma, ōrum, n., usages prescribed by law, precepts (very rare): legitimis quibusdam confectis, Nep. Phoc. 4, 2: custodite legitima mea, precepts, statutes, Vulg. Lev. 18, 26; also in sing.: legitimum sempiternum erit, id. Exod. 28, 43.
  2. II. Transf., in gen.
    1. A. l. q. legalis, of or belonging to the law, legal (post-Aug.): quaestiones, Quint. 3, 6, 72; 7, 3, 13: verba, Gell. 11, 1, 4: scientia, Just. Inst. prooem. § 4: actio injuriarum, Mos. et Rom. Leg. Coll. 2, 5, 5: judicia, Gai. Inst. 4, 103 sq.
    2. B. Right, just, proper, appropriate (class.): numerus, Cic. Verr. 2, 5, 22, 57: in omnibus meis epistolis, legitima quaedam est accessio commendationis tuae, id. Fam. 7, 6, 1: illa oratorum propria et quasi legitima tractavit, ut delectaret, ut moveret, ut augeret, etc., id. Brut. 21, 82: poëma facere, Hor. Ep. 2, 2, 109: sonus, id. A. P. 274: insania, Plin. 21, 31, 105, § 178: verba, Ov. F. 2, 527: partus, right, regular, Plin. 8, 43, 64, § 168; cf.: spectavit studiosissime pugiles, non legitimos et ordinarios modo, sed et catervarios, etc., Suet. Aug. 45: olus, Plin. 22, 22, 38, § 80.
      In neutr.: legitimum est, with a subject-clause, it is right, proper, suitable (post-Aug.): fistulas denum pedum longitudinis esse, legitimum est, Plin. 31, 6, 31, § 58; 33, 3, 20, § 64: seruntur lactucae anno toto: legitimum tamen, a bruma semen jacere, but the proper way is, id. 19, 8, 39, § 130.
      Hence, adv.: lēgĭtĭmē.
      1. 1. According to law, lawfully, legally, legitimately: is qui legitime procurator dicitur, Cic. Caecin. 20, 57: juste et legitime imperanti, id. Off. 1, 4, 13: non nisi legitime vult nubere, Juv. 10, 338.
      2. 2. Transf., duly, properly: faex legitime cocta, Plin. 23, 2, 31, § 64: studere, Tac. Or. 32: legitime fixis tabellis, Juv. 12, 100.

lĕgĭto, āre, v. freq. a., to read often, Prisc. p. 825 P.

* lĕgĭuncŭla, ae, f. dim. [legio], a small legion, Liv. 35, 49, 10.

1. lēgo, āvi, ātum (archaic perf. legassit for legaverit, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148), 1, v. a. [lex; and therefore qs. lege creare], a publicist’s and jurid. t. t.

  1. I. A publicist’s t. t.
    1. A. To send with a commission or charge, to send on an embassy, send as ambassador; to depute, despatch: ne hoc quidem senatui relinquebas, ut legati ex ejus ordinis auctoritate legarentur, Cic. Vatin. 15, 35: hominem honestum ac nobilem legarunt ad Apronium, id. Verr. 2, 3, 48, § 114: eos privatae rei causa legari, id. Fam. 3, 8, 4: juste pieque legatus venio, Liv. 1, 32: tres adulescentes in Africam legantur, qui reges adeant, etc., Sall. J. 21, 4: quos Athenienses Romam ad senatum legaverant impetratum, etc., Gell. 7, 14, 8.
      1. 2. Transf. to the commission itself (ante- and post-class.): quae verba legaverint Rhodii ad hostium ducem, what they told him through their deputies, Gell. 15, 31 in lemm.
        1. b. Beyond the official sphere: quin potius, quod legatum est tibi negotium, Id curas? committed, intrusted, Plaut. Cas. 1, 12.
    2. B. To appoint or choose as deputy (as the official assistant, lieutenant, of a general or governor): eum (Messium) Caesari legarat Appius, Cic. Att. 4, 15, 9: ego me a Pompeio legari ita sum passus, ut, etc., id. ib. 4, 2, 6: istum legatum iri non arbitror, id. ib. 10, 1, 4: ne legaretur Gabinius Pompeio expetenti, id. de Imp. Pomp. 19, 57: Dolabella me sibi legavit, chose me for his lieutenant, id. Att. 15, 11, 4: Calpurnius parato exercitu legat sibi homines nobiles, etc., Sall. J. 28.
  2. II. A jurid. t. t.: aliquid, to appoint by a last will or testament, to leave or bequeath as a legacy (class.): Numitori, qui stirpis maximus erat, regnum vetustum Silviae gentis legat, Liv. 1, 3: legavit quidam uxori mundum omne penumque, Lucil. ap. Gell. 4, 1, 3: usumfructum omnium bonorum Caesenniae legat, Cic. Caecin. 4, 11: Fabiae pecunia legata est a viro, id. Top. 3, 14: cui argentum omne legatum est, Quint. 5, 10, 62: in argento legato, id. 7, 2, 11.
    1. B. Aliquid alicui ab aliquo, to leave one a legacy to be paid by the principal heir: uxori testamento legat grandem pecuniam a filio, si qui natus esset: ab secundo herede nihil legat, Cic. Clu. 12, 33: si paterfamilias uxori ancillarum usum fructum legavit a filio, neque a secundo herede legavit, id. Top. 4, 21; Quint. 7, 9, 5.
      Hence,
      1. 1. lēgātus, i, m.
    1. A. (Acc. to lego, I. A.) An ambassador, legate, Cic. Vatin. 15, 35: legatos mittere, id. de Imp. Pomp. 12, 35: ad senatum legatos de aliqua re mittere, id. de Or. 2, 37, 155; cf.: missi magnis de rebus uterque Legati, Hor. S. 1, 5, 29: legatos mittere ad indicendum bellum, Liv. 31, 8; Ov. M. 14, 527.
    2. B. (Acc. to lego, I. B.).
        1. a. An official assistant given to a general or the governor of a province, a deputy, lieutenant, lieutenant-general: quos legatos tute tibi legasti? Cic. Pis. 14, 33: qui M. Aemilio legati fuerunt, id. Clu. 36, 99: Quintus frater meus legatus est Caesaris, id. Fam. 1, 9, 21; id. Off. 3, 20, 79; cf.: Murena summo imperatori legatus L. Lucullo fuit, qua in legatione duxit exercitum, etc., id. Mur. 9, 20; 14, 32: neque se ei legatum defuturum, id. Phil. 11, 7, 17; Val. Max. 5, 5, 1: hiberna cum legato praefectoque tradidisses, Cic. Pis. 35, 86: (Calvisius) duos legatos Uticae reliquerat, id. Phil. 3, 10 fin.: quaestorius, id. Verr. 2, 1, 21, § 56; Caes. B. G. 2, 5 fin.: L. Caesar, cujus pater Caesaris erat legatus, id. B. C. 1, 8, 2: magnitudo et splendor legati, Liv. 38, 58, 9: in magna legatum quaere popina, Juv. 8, 172.
        2. b. Under the emperors, a governor sent to a province by the emperor, Tac. A. 12, 40; id. Agr. 33; Suet. Vesp. 4; Spart. Hadr. 3 et saep.; cf. legatio, I. B. 2., and Orell. ad Tac. Agr. 9.
          1. (β) Legati legionum, commanders, Suet. Tib. 19; id. Vesp. 4; cf.: Caesar singulis legionibus singulos legatos et quaestorem praefecit, Caes. B. G. 1, 52; Tac. A. 2, 36; id. H. 1, 7.
            Also called; legatus praetorius, Tac. Agr. 7.
      1. 2. lēgātum, i, n. (acc. to lego, II.), a bequest, legacy: legatum est delibatio hereditatis, qua testator ex eo, quod universum heredis foret, alicui quid collatum velit, Dig. 30, 116: Hortensii legata cognovi, Cic. Att. 7, 3, 9: reliqua legata varie dedit, Suet. Aug. 101; id. Tib. 48: legatum peto ex testamento, Quint. 4, 2, 6: jus capiendi legata alicui adimere, Suet. Dom. 8: cymbala pulsantis legatum amici, Juv. 9, 62: legatorum genera sunt quattuor, Gai. Inst. 2, 192; cf. sqq.

2. lĕgo, lēgi, lectum (gen. plur. part. legentum, Ov. Tr. 1. 7, 25), 3, v. a. [Gr. λέγω, λόγος, λογάς, etc.; Lat. legumen, di-leg-ens, neg-leg-o, etc.; cf. Germ. lesen], to bring together, to gather, collect.

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: oleam, Cato, R. R. 144: nuces, Cic. de Or. 2, 66, 265: herbas collibus, Ov. M. 14, 347: flores et humi nascentia fraga, Verg. E. 3, 92; cf.: roscida mala, id. ib. 8, 38: flores in calathos, Ov. F. 5, 218: spolia caesorum, Liv. 5, 39: quos (montanos asparagos), Juv. 11, 69.
      Of the dead who have been burned: ossa, Ov. H. 10, 150: homini mortuo ossa, Cic. Leg. 2, 24, 60: ossa filii, Sen. de Ira, 2, 33, 6; cf. Quint. 8, 5, 21; Lact. de Mort. Persec. 21, 11: reliquias legerunt primores equestris ordinis, Suet. Aug. 100.
    2. B. Esp.
      1. 1. To take out, pick out, extract, remove: quibusdam et radi ossa et legiquae sine totius pernicie corporis haerere non poterant, Sen. Prov. 1, 3, 2: ossa vivis, id. ad Marc. 22, 3: ossa in capite lecta, id. Ben. 5, 24, 3: ossa e vulneribus, Quint. 6, 1, 30.
      2. 2. To pluck, strip, gather fruit from (a tree, etc.): oleam qui legerit, Cato, R. R. 144, 1: ficus non erat apta legi, Ov. F. 2, 254.
      3. 3. Poet.: legere fila, to wind up: extrema Lauso Parcae fila legunt, i. e. spin the last thread of life, Verg. A. 10, 815; cf.: quae dedit ingrato fila legenda viro, Ov. F. 3, 462: stamen, Prop. 4 (5), 4, 40 (42).
      4. 4. Naut. t. t.: vela legere, to draw together, furl: omnis navita ponto umida vela legit, Verg. G. 1, 373: vela legunt socii, id. A. 3, 532: ipse dabit tenera vela, legetque manu, Ov. H. 15, 215; Val. Fl. 2, 13: prora funem legit Argus ab alta, draws in, takes in, id. 1, 312: ancoras classis legit, is weighing anchor, Sen. Troad. 759.
      5. 5. To take to one’s self unjustly, to carry off, steal, purloin, plunder, abstract (not in Cic.): omnia viscatis manibus leget, omnia sumet: crede mihi, auferet omnia, Lucil. ap. Non. 332 and 396, 4: majus esse maleficium stuprare ingenuam quam sacrum legere, Auct. Her. 2, 30 fin.: sacra divum, Hor. S. 1, 3, 117: soceros legere et gremiis abducere pactas, Verg. A. 10, 79 Serv. ad loc. (but Forbig. renders legere here as = eligere, sumere; cf. 8. infra).
      6. 6. Of places, to go, pass, or wander through (poet.): nec me studiosius altera saltus Legit, Ov. M. 5, 579: pars cetera pontum Pone legit, sails through, Verg. A. 2, 207: vada dura lego, id. ib. 3, 706: freta, id. ib. 3, 127: aequora Afra, Ov. F. 4, 289: Ioniumque rapax Icariumque legit, id. ib. 4, 566: vestigia alicujus, to follow one’s footsteps, to track or pursue him: subsequitur pressoque legit vestigia gressu, id. M. 3, 17; cf.: et vestigia retro Observata legit, Verg. A. 9, 392: tortos orbes, to wander through, id. ib. 12, 481.
      7. 7. To pass or sail by, to skirt, to coast along a shore, land, or place (mostly poet.): Inarimen Prochytenque legit, Ov. M. 14, 89; 15, 705; 709: primi litoris oram, coast along, i. e. not enter into details, Verg. G. 2, 44; id. E. 8, 7: navibus oram Italiae, Liv. 21, 51 fin.: oram Campaniae, Suet. Tib. 11; cf. terram, id. Aug. 16.
      8. 8. Pregn., to choose from a number, to pick out, single out, select, elect (class.): alia esse oportet forma quem tu pugno legeris, pick out to fight with, Plaut. Am. 1, 1, 160: judices, Cic. Phil. 5, 6, 16: omnia, quae leget quaeque reiciet, id. Fin. 4, 15, 40: scribam, to elect, appoint, id. Clu. 45, 126: condiciones nubendi, id. Cael. 15: cives in patres, Liv. 23, 22: viros ad bella, Ov. M. 7, 669: geminasque legit de classe biremes, Verg. A. 8, 79: legit virum vir, each one singles out his man (of the combatants in a battle), id. ib. 11, 632: senatum ad modum pristinum redegit duabus lectionibus: prima ipsorum arbitratu, quo vir virum legit, Suet. Aug. 35; Tac. H. 1, 18: neque ejus legendam filiam (sc. virginem Vestalem) qui domicilium in Italia non haberet, At. Cap. ap. Gell. 1, 12, 8.
          1. * (β) With inf.: fidissima custos Lecta sacrum justae veneri occultare pudorem, Stat. Th. 1, 530.
  2. II. Trop.
    1. * A. To catch up, i. e. overhear a conversation: nunc huc concedam, ut horum sermonem legam, Plaut. Ps. 1, 4, 21 (cf. sublegere, id. Mil. 4, 2. 98).
    2. B. To catch with the eye, to view, observe, behold, survey, see.
      1. * 1. In gen.: tumulum capit, unde omnes longo ordine posset Adversos legere, Verg. A. 6, 755 Heyne ad loc.; and cf. Verg. A. 6, 34.
      2. 2. In partic., to read or peruse a writing: ut eos libros per te ipse legeres, Cic. Top. 1: defensionem causae, id. Verr. 2, 5, 43, § 112: legi apud Clitomachum, A. Albium jocantem dixisse, etc., id. Ac. 2, 45, 137: aliquid studiose intenteque, Plin. Ep. 9, 13, 1: significas legisse te in quadam epistula mea, jussisse Verginium, etc., id. ib. 9, 19, 1: philosophorum consultorumque opiniones, Quint. 12, 11, 17: liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter, Cic. Fam. 6, 5, 1: orationem, Quint. 1, 1, 6: aiunt multum legendum esse non multa, Plin. Ep. 7, 9, 15.
        With a pers. obj.: antiquos et novos, Quint. 2, 5, 23: antiquos studiosius, id. 3, 6, 62: poëtas, id. 1, 4, 4.
        In pass.: Horatius fere solus legi dignus, Quint. 10, 1, 96: si cum judicio legatur Cassius Severus, id. 10, 1, 116: dumque legar, mecum pariter tua fama legetur, Ov. Tr. 5, 14, 5: sepulcra legens, when reading epitaphs, Cic. de Sen. 7, 21: legentium plerisque, Liv. 1 praef. § 4: opus nescio an minimae legentibus futurum voluptati, to my readers, Quint. 3, 1, 2; cf. id. 9, 4, 2; 2, 5, 3: nec Cynicos nec Stoica dogmata, Juv. 13, 121.
        Absol.: legendi usus, Lact. 3, 25, 9: memoriam continuus legendi usus instruit, Macr. S. 1, 5, 1.
        1. b. In partic.
          1. (α) To read out, read aloud, recite (esp. freq. in post-Aug. authors): convocatis auditoribus volumen legere, etc., Cic. Brut. 51, 191: codicem pro contione, id. Fragm. ap. Quint. 4, 4, 8: audio me male legere, dumtaxat versus, orationes enim commodius, Plin. Ep. 9, 34: obturem impune legentibus aures, Hor. Ep. 2, 2, 105: quem vero arripuit tenet occiditque legendo, with recitation, id. A. P. 475: quis dabit historico quantum daret acta legenti, to read him the news, Juv. 7, 104.
          2. (β) To find in an author or a writing: ut scriptum legimus, Cic. Deiot. 7, 19: legi etiam scriptum, esse avem quandam, etc., id. N. D. 2. 49 init.: ego vero haec scripta legi, id. Planc. 39, 94: praeterea scriptum legimus, Gallos in venatibus tinguere sagittas, Gell. 17, 15, 7. relatum legere, Nep. praef. 1.
            Pass.: in aliis codicibus non peccato sed peccatis legitur, Aug. Cont. Jul. Rel. 1, 22; id. Don. Persev. 6 init. al.
    3. C. A publicist’s t. t.: legere senatum, to read over or call off the names of senators (which was done by the censors; v. lectio, II. A. 2.): censores fideli concordia senatum legerunt, Liv. 40, 51; 9, 29; 9, 30; 9, 46; 43, 15 al.
      Hence, lĕgens, entis, Part. as subst. m., a reader (poet. and in post-Aug. prose for lector), Ov. Tr. 1, 7, 25.
      Plur., Liv. praef. 4; Quint. 3, 1, 2; Plin. 8, 16, 17, § 44; Tac. A. 4, 33.
      Also, lectus, a, um, P. a., chosen, picked out, selected; choice, excellent (class.): argenti lectae numeratae minae, good, i. e. of full weight, Plaut. Ps. 4, 7, 50; so, argentum, Ter. Phorm. 1, 2, 3: ut neque vir melior neque lectior femina in terris sit, Cic. Inv. 1, 31, 52: lectissimi viri atque ornatissimi, id. Verr. 2, 1, 6, § 15; cf. id. Div. in Caecil. 9, 29: uxor lectissima, id. Inv. 1, 31, 52: (verbis) lectis atque illustribus uti, id. de Or. 3, 37, 150: nihil est aliudpulcre et oratorie dicere nisi optimis sententiis verbisque lectissimis dicere, id. Or. 68, 227: juvenum lectissime, Stat. S. 5, 1, 247; cf.: viginti lectis equitum comitatus, Verg. A. 9, 48.
      Hence, adv.: lectē, choicely, selectly (very rare): ab lego lecte ac lectissime, Varr. L. L. 6, § 36 Müll.
      Comp.: lectius, Varr. R. R. 1, 54, 2 (al. lecta).

legŭla, ae, f., a flap: auris, the earflap (late Lat.): aurium legulae, Sid. Ep. 1, 2: Legula, μύτρον, Gloss. Philox.

lēgŭlēïus, i, m. [lex], a pettifogging lawyer, pettifogger, one who depends on legal technicalities for getting the better of his opponent: leguleius quidam cautus et acutus, Cic. de Or. 1, 55, 236: formularii, vel ut Cicero ait, leguleii, Quint. 12, 3, 11.

lĕgŭlus, i, m. [2. lego], a gatherer, collector; esp. one who picked up the fallen olives (opp. strictor, he who beat or shook them from the tree; ante- and post-class.): ab legendo leguli, qui oleam aut qui uvas legunt, Varr. L. L. 6, § 66 Müll.; cf. id. ib. 5, § 94: legulos quot opus erunt, praebeto et strictores, Cato, R. R. 144: leguli volunt ut olea caduca quam plurima sit, quo plus legatur, id. ib. 64; Calp. Ecl. 3, 49.

lĕgūmen, ĭnis, n. [2. lego], pulse, any leguminous plant.

  1. I. In gen., Varr. R. R. 1, 23, 32; Plin. 18, 17, 46, § 165; Col. 2, 7, 1; 2, 10, 1; 18, 7, 10: terra feta frugibus et vario leguminum genere, Cic. N. D. 2, 62, 156; Caes. B. C. 3, 47 fin.: ventri indulgere omne legumen, Juv. 15, 174: frugibus legatis, legumina continentur, Paul. Sent. 3, 6, 78.
    Collect. sing., Petr. S. 135, 5.
  2. II. In partic., the bean: laetum siliqua quassante legumen, Verg. G. 1, 74.

* lĕgūmentum, i, n. [legumen], pulse (for legumen), Gell. 4, 11, 4.

lĕgūmĭnārĭus, a, um, adj. [legumen], of or belonging to pulse: NEGOTIATRIX LEGVMINARIA, dealing in pulse, Inscr. Orell. 3093.
Subst.: lĕgūmĭnārĭus, ὀσπριοπώλης, Gloss. Philox.