Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

ōrātor, ōris, m. [oro, one who speaks].

  1. I. A speaker, orator (very common in all periods and styles of writing): eum (oratorem) puto esse, qui et verbis ad audiendum jucundis et sententiis ad probandum accommodatis uti possit in causis forensibus atque communibus. Hunc ego appello oratorem, eumque esse praeterea instructum voce et actione et lepore quodam volo, Cic. de Or. 1, 49, 213: is orator erit, meā sententiā, hoc tam gravi dignus nomine, qui, quaecunque res inciderit, quae sit dictione explicanda, prudenter et composite et ornate et memoriter dicet cum quādam actionis etiam dignitate, id. ib. 1, 15, 64; id. Or. 19, 61: spernitur orator bonus, horridus miles amatur, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 273 Vahl.): additur orator Cornelius suaviloquenti Ore, id. ap. Cic. Brut. 15, 58 (Ann. v. 304 ib.): oratorem celeriter complexi sumus, i. e. eloquence, id. Tusc. 1, 3, 5.
    1. B. Esp.
      1. 1. The orator, i. e. Cicero, Lact. 1, 9, 3.
      2. 2. Title of a treatise by Cicero: Orator, Cic. Fam. 15, 20.
  2. II. A speaker, spokesman of an errand or embassy: aequom’st eram oratores mittere ad me, donaque, Plaut. Stich. 2, 1, 18; cf. id. Most. 5, 2, 21; id. Poen. 1, 2, 145.
    Esp., an ambassador charged with an oral message: orator sine pace redit regique refert rem, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 41 Müll. (Ann. v. 211 Vahl.): Aetolos pacem velle de re oratores Romam profectos, Cato ap. Paul. ex Fest. p. 182 Müll.: oratores populi, summi viri; Ambraciā veniunt huc legati puplice, Plaut. Stich. 3, 2, 35: Veientes pacem petitum oratores Romam mittunt, Liv 1, 15: foederum, pacis, belli, induciarum oratores fetiales judicesve sunto, Cic. Leg. 2, 9, 21: mittor et Iliacas audax orator ad arces, Ov. M. 13, 196: centum oratores augusta ad moenia regis Ire jubet, Verg. A. 7, 153; Cic. Brut. 14, 55.
  3. III. One who prays or supplicates for any thing, an entreater, beseecher, suppliant (Plautin.), Plaut. Poen. 1, 2, 145; so in the twofold signif. of ambassador and beseecher, id. Stich. 3, 2, 39.

ōrātum, i, n. [oro], a prayer, entreaty, supplication: cum orata ejus reminiscor, Ter. Hec. 3, 3, 25; 4, 1, 60.

ōro, āvi, ātum, 1 (orassis for oraveris, Plaut. Ep. 5, 2, 63), v. a. and n. [1. os, to speak]: oro ab ore, Varr. L. L. 6, § 76 Müll.

  1. I. In gen. (so obsol.): orare antiquos dixisse pro agere testimonio est, quod oratores dicti et causarum actores et qui rei publicae mandatas causas agebant, Fest. p. 198 Müll.: bonum aequumque oras, Plaut. Most. 3, 1, 151: talibus orabat Juno, Verg. A. 10, 96.
  2. II. In partic.
    1. A. To treat, argue, plead (as an ambassador, advocate, etc.; class., but very rare; cf. ago): REM VBI PAGVNT ORATO, Fragm. XII. Tab.: matronis ipsis, quae raptae erant, orantibus, i. e. at their mediation, Cic. Rep. 2, 7, 13: causam capitis, to argue, plead, id. Brut. 12, 47: orandae litis tempus accommodare, id. Off. 3, 10, 43: si causa oranda esset, Liv. 39, 40, 6: causas melius, Verg. A. 6, 849: cum eo de salute suā agit, orat atque obsecrat, treats, speaks, Caes. B. C. 1, 22: causam dixit et ipse pro se oravit, plead his own cause, Liv. 39, 40, 12.
      1. 2. Of oratorical speaking, eloquence (freq. in Quint.): ars orandi, the oratorical art, art of oratory, Quint. prooem. § 4; id. 2, 15, 20; 9, 4, 3: orandi scientia, id. 1, 10, 2: orandi studium, id. 9, 4, 110; 8, 6, 20.
    2. B. To pray, beg, beseech, entreat one (the predom. signif. in all periods and styles; syn.: rogo, obsecro, obtestor, supplico, precor); constr. usually with acc. of the pers. and of the thing, and with ut, ne (the less freq. constructions, v. infra).
          1. (α) With acc. of the pers. and of the thing: illud te ad extremum et oro et hortor, ut, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46: multa deos orans, Verg. A. 9, 24: aliquem libertatem, Suet. Vesp. 16.
          2. (β) With acc. of the pers. only: virginem orare, Liv. Andron. ap. Diom. p. 379 P: cum desubito me orat mulier, Enn. ap. Non. 517, 15 (Cax. v. 9 Vahl.); cf.: socer Non orandus erat, sed vi faciendus Erechtheus, not to be entreated, but compelled, Ov. M. 6, 701: Lydia, dic, per omnes Te deos oro, Sy barin cur properes amando perdere, Hor. C. 1, 8, 2.
          3. (γ) With acc. of the thing for which one asks: gnato uxorem, to request a wife for one’s son, Ter. And. 3, 2, 48: legati Romam missi, auxilium ad bellum orantes, to ask assistance, Liv. 21, 6: opem rebus affectis orantes, id. 6, 9: auxilia, Tac. A. 2, 46.
          4. (δ) With ut: rogat oratque te Chrysogone, ut, etc., Cic. Rosc. Am. 49, 144: te, C. Flave, oro et obtestor, ut, etc., id. Planc. 42, 104: te etiam atque etiam oro, ut, etc., id. Att. 11, 1, 2: hoc me a vobis orare Juppiter jussit, ut, etc., Plaut. Am. prol. 64.
            (ε) With subj.: orant, ignoscamus peccatum suum, Plaut. Am. 1, 1, 101: et vocet oro, Verg. A. 11, 442: idque sinas, oro, Ov. P. 4, 1, 19.
            (ζ) With ne: rogat eos atque orat, ne, etc., Cic. Verr. 2, 2, 39, § 96: quod te, Aesculapi, et te, Salus, ne quid sit hujus, oro, Ter. Hec. 3, 2, 3.
            (η) With the imper.: absiste inceptis, oro, Sil. 11, 336.
            With imper. and acc. of person, Verg. A. 2, 143; 4, 319; 10, 61 and 905.
            (θ) With inf. or an object-clause: jampridem a me illos abducere Thestylis orat, Verg. E. 2, 43; id. A. 6, 313; 9, 231; Tac. A. 6, 2; 12, 9: vel Aegypti praefecturam concedi sibi oraret, Suet. Ner. 47.
            (ι) With ab and abl. of a person, followed by ut or ne: primum hoc abs te oro, ni me inexorabilem faxis, Pac. Tr. 122: oravitque a suis, ut, etc., Gell. 17, 10, 7: oratus ab Artorio, ne in castris remaneret, Vell. 2, 70, 1.
            (κ) With cum aliquo: quod tecum pater orat, Enn. ap. Fest. p. 198 Müll. (Ann. v. 20 Vahl.): si is mecum oraret, Plaut. Cas. 2, 5, 15: tecum oro et quaeso, ut, id. Curc. 3, 1, 62: egi, atque oravi tecum, uxorem ut duceres, Ter. Hec. 4, 4, 64; cf. Caes. B. C. 1, 22; cited above, II. A.
            (λ) With pro and the abl.: nec pro civibus se orare, sed pro, etc., Just. 11, 4, 4: ut Octavius orandus sit pro salute cujusquam civis, Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 2; cf.: ut pro illā ores, ut sit propitius (deus), Plaut. As. 4, 1, 38.
        1. b. Oro te, I pray thee, prithee, parenthetically, a formula of politeness (cf. quaeso): dic. oro te, clarius, Cic. Att. 4, 8, 1; Sen. Vit. Beat. 7, 1; Liv. 5, 5, 1; cf. Cic. Att. 7, 16, 3.
    3. C. To pray, to supplicate God (eccl. Lat.); act.: oravit Dominum, Vulg. Judic. 13, 8: orationem quam orat, id. 3 Reg. 8, 29; id. 2 Par. 6, 21: filios, id. Job, 19, 17: Deum, id. Ecclus. 50, 24: orationes longas, id. Matt. 23, 14.
      More often neutr.: pro te, Vulg. Gen. 20, 7: ut audias, id. ib. 43, 20: in loco isto, id. 3 Reg. 8, 30: contra viam civitatis, id. ib. 8, 44: ad Dominum, id. 4 Reg. 4, 33: cum lacrimis, id. Tob. 3, 1: unus orans et unus maledicens, id. Ecclus. 34, 29: spiritu et mente, id. 1 Cor. 14, 15: mulierem decalvatam orare non decet, Ambros. in Luc. 6, § 19: orandi gratia, Lact. 4, 15, 20.
      Hence, P. a. as subst.: ōrans, antis, m., an orator: orantes, Tac. Dial. 6, 6.