Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

The word artiplex could not be parsed. Trying a normal dictionary lookup:

No entries found. Showing closest matches:

artĭcŭlāmentum, i, n. [articulo], the articulation of the limbs, a joint (late Lat.), Scrib. Comp. 214; 206; 263.

artĭcŭlāris, e, adj. [articulus].

  1. I. Pertaining to the joints (v. articulus, I.): morbus, gout, Plin. 20, 17, 73, § 195; Suet. Galb. 21; Scrib. Comp. 101.
  2. II. In gram., like the article (v. articulus, II. A. fin.): pronomen, i. e. hic, iste, Prisc. p. 938 P.; 574 P.; Serv. p. 1785 P.

artĭcŭlārĭus, a, um, adj. [articulus], of or pertaining to the joints: morbus, gout, Cato, R. R. 157, 7; Plin. 23 prooem.; 22, 13, 15, § 34.

artĭcŭlātē, adv., v. articulo, P. a. fin.

artĭcŭlātim, adv. [articulatus].

  1. I. Joint by joint, limb by limb, piecemeal: aliquem concidere, Plaut. Ep. 3, 4, 52: membra (pueri) articulatim dividit, poët. ap. Cic. N. D. 3, 26, 67; cf. Planck, Eur. Medea, p. 102: comminuere articulatim diem, Plaut. Fragm. ap. Gell. 3, 3, 5.
  2. II. Trop., of discourse, properly divided (v. articulus, II. A.); hence, clearly, distinctly, point by point: verba discernere articulatim, Lucr. 4, 555: aliquid explicare, Varr. L. L. 10, 4, 179: aliquid articulatim distincteque dicere, * Cic. Leg. 1, 13, 36.

artĭcŭlātĭo, ōnis, f. [articulo] (belonging to the lang. of the vineyard).

  1. I. The putting forth of new joints or knots, Plin. 16, 25, 41, § 101; 17, 21, 35, § 163.
  2. II. A disease of the vine at the joints of the tendrils, Plin. 17, 24, 37, § 226.

artĭcŭlātus, a, um, P. a., from articulo.

artĭcŭlo, āvi, ātum, 1, v. a. [articulus], lit. to divide into single members or joints; used only trop. of discourse, to utter distinctly, to articulate: hasce voces mobilis articulat verborum daedala lingua, the nimble tongue articulates, Lucr. 4, 551: verba, App. Flor. 12, p. 349, 5: sonos, Arn. 3, p. 111.
Hence, artĭcŭlātus, a, um, P.a., prop., furnished with joints; hence distinct: verba, Sol. c. 65: vox, Arn. 7, p. 217, and in gram.: articulata (vox) est, quae coartata, hoc est copulata, cum aliquo sensu mentis ejus, qui loquitur, profertur, Prisc. p. 537 P.; so Isid. Orig. 1, 14.
* Adv.: artĭcŭlātē, distinctly, articulately: loqui, Gell. 5, 9, 2.

artĭcŭlōsus, a, um, adj. [articulus], full of joints, or (of plants) full of knots (v. articulus, I.).

  1. I. Lit.: radix, Plin. 24, 16, 93, § 150.
  2. II. Trop., of discourse (v. articulus, II. A.): vitanda concisa nimium et velut articulosa partitio, full of minute divisions and subdivisions, Quint. 4, 5, 24 (cf. just before: divisio in digitos diducta).

artĭcŭlus, i, m. dim. [2. artus], a small member connecting various parts of the body, a joint, knot, knuckle.

  1. I.
    1. A. Lit.: nodi corporum, qui vocantur articuli, Plin. 11, 37, 88, § 217: hominis digiti articulos habent ternos, pollex binos, id. 11, 43, 99, § 244: summus caudae articulus, id. 8, 41, 63, § 153 al.: crura sine nodis articulisque, Caes. B. G. 6, 27: ipso in articulo, quo jungitur capiti cervix, Liv. 27, 49: auxerat articulos macies, i. e. had made more joints, had made the bones visible, Ov. M. 8, 807: articulorum dolores habere, i. e. gouty pains, Cic. Att. 1, 5 fin.; cf. Cels. 5, 18: postquam illi justa cheragra Contudit articulos, * Hor. S. 2, 7, 16; cf. Pers. 5, 58: gladiatorem vehementis impetus excipit adversarii mollis articulus, Quint. 2, 12, 2.
      Hence, molli articulo tractare aliquem, to touch one gently, softly, Quint. 11, 2, 70.
      Of plants: ineunte vere in iis (vitibus), quae relicta sunt, exsistit, tamquam ad articulos sarmentorum, ea quae gemma dicitur, Cic. Sen. 15, 53; Plin. 16, 24, 36, § 88: ante quam seges in articulum eat, Col. 2, 11, 9; so Plin. 18, 17, 45, § 159.
      Of mountains, a hill connecting several larger mountains: montium articuli, Plin. 37, 13, 77, § 201.
    2. B. With an extension of the idea, a limb, member, in gen. (cf. 2. artus), * Lucr. 3, 697.
      Hence also for a finger, Prop. 2, 34, 80; so Ov. H. 10, 140; id. P. 2, 3, 18: quot manus atteruntur, ut unus niteat articulus! Plin. 2, 63, 63, § 158: ab eo missus est articulus manūs, Vulg. Dan. 5, 24: aspiciebat articulos manūs, ib. ib. 5, 5: erexit me super articulos manuum mearum, on the fingers or palms of my hands, ib. ib. 10, 10.
  2. II. Trop.
    1. A. Of discourse, a member, part, division: articulus dicitur, cum singula verba intervallis distinguuntur caesā oratione, hoc modo: acrimoniā, voce, vultu adversarios perterruisti, Auct. ad Her. 4, 19: continuatio verborum soluta multo est aptior atque jucundior, si est articulis membrisque (κόμμασι καὶ κώλοις) distincta, quam si continuata ac producta, Cic. de Or. 3, 48, 186: (genus orationis) fluctuans et dissolutum eo quod sine nervis et articulis fluctuat huc et illuc, Auct. ad Her. 4, 11.
      Hence, a short clause, Dig. 36, 1, 27; also, a single word, ib. 35, 1, 4: articulus Est praesentis temporis demonstrationem continet, ib. 34, 2, 35: hoc articulo Quisque omnes significantur, ib. 28, 5, 29.
      In gram. the pronn. hic and quis, Varr. L. L. 8, § 45 Müll.; the article, Quint. 1, 4, 19.
    2. B. Of time.
      1. 1. A point of time, a moment: commoditatis omnes articulos scio, Plaut. Men. 1, 2, 31.
        With tempus: qui hunc in summas angustias adductum putaret, ut eum suis conditionibus in ipso articulo temporis astringeret, at the most critical moment, Cic. Quinct. 5, 19: in ipsis quos dixi temporum articulis, Plin. 2, 97, 99, § 216: si de singulis articulis temporum deliberabimus, August. ap. Suet. Claud. 4; also without tempus: in ipso articulo, at the fit moment, at the nick of time, Ter. Ad. 2, 2, 21.
        With dies: in articulo diei illius ingressus est, on that very day, Vulg. Gen. 7, 13.
        And with res: in articulo rerum, Curt. 3, 5; also in articulo, instantly, immediately, = statim, Cod. Just. 1, 33, 3.
        Hence with the idea extended,
      2. 2. A space, division of time: hi cardines singulis articulis dividuntur, Plin. 18, 25, 59, § 222: octo articuli lunae, id. 18, 35, 79, § 350: articulus austrinus, i. e. in which auster blows, id. 17, 2, 2, § 11.
    3. C. Of other abstract things, part, division, point: per eosdem articulos (i.e. per easdem honorum partes) et gradus producere, August. ap. Suet. Claud. 4: stationes in mediis latitudinum articulis, quae vocant ecliptica, Plin. 2, 15, 13, § 68; Dig. 1, 3, 12: ventum est ergo ad ipsum articulum causae, i. e. ventum ad rei cardinem, the turning-point, Arn. 7, p. 243.

artĭfex, fĭcis, m. [ars-facio]. Subst.

  1. A.
    1. 1. One that is master in the liberal arts (while opifex is a master in the artes sordidae; cf. ars, I. B. 1.), an artist, artificer: illi artifices corporis simulacra ignotis nota faciebant, Cic. Fam. 5, 12: reponendarum (tegularum) nemo artifex (i. e. architectus) inire rationem potuit, Liv. 42, 3: in armamentario multis talium operum (sc. tormentorum) artificibus de industriā inclusis, id. 29, 35: ut aiunt in Graecis artificibus eos auloedos esse, qui citharoedi fieri non potuerint, sic, etc., Cic. Mur. 13, 29; cf. Ov. M. 11, 169 al.: artifices scaenici, Cic. Arch. 5, 10; id. Quinct. 25; Suet. Caes. 84: artifex lignorum, a carpenter, Vulg. 2 Reg. 5, 11; so, artifex lignarius, ib. Isa. 44, 13: artifices lapidum, masons, ib. 2 Reg. 5, 11: artifex aerarius, a worker in bronze, ib. 3 Reg. 7, 14 (often thus used in Vulg. for opifex).
      Also absol.: artifex, Plaut. Am. prol. 70: multi artifices ex Graeciā venerunt, Liv. 39, 22; so id. 5, 1; 5, 7; 5, 2; 41, 20; so Vulg. Exod. 36, 4; ib. Isa. 40, 20; ib. Act. 19, 24 et saep.
      So of a charioteer, as in Gr. τεχνίτης: ne hoc gloriae artificis daretur (auriga standing just before), Plin. 7, 53, 54, § 186.
      Of a physician, Liv. 5, 3.
      Of an orator or writer: Graeci dicendi artifices et doctores, Cic. de Or. 1, 6, 23: cum contra talem artificem (sc. Hortensium oratorem) dicturus essem, id. Quinct. 24 fin.: politus scriptor atque artifex, id. Or. 51, 172.
      1. 2. Trop., a master in any thing, in doing any thing, etc.: artifices ad corrumpendum judicium, Cic. Verr. 2, 5, 71: artifex callidus comparandarum voluptatum, id. Fin. 2, 35, 116: Cotta in ambitione artifex, Q. Cic. Petit. Cons. 12, 47: serendae in alios invidiae artifex, Tac. H. 2, 86 al.
    2. B. A maker, originator, author, contriver: si pulcher est hic mundus, si probus ejus artifex, etc., Cic. Tim. 2: cujus (civitatis) artifex et conditor (est) Deus, Vulg. Heb. 11, 10: artifex omnium natura, Plin. 2, 1, 1, § 3: si indocta consuetudo tam est artifex suavitatis, id. Or. 48, 161: artificem (sc. malorum) mediis immittam Terea flammis, Ov. M. 6, 615: vadit ad artificem dirae Polymestora caedis, id. ib. 13, 551: sceleris infandi artifex, Sen. Agam. 975.
      Ironic.: O artificem probum! Ter. Phorm. 2, 1, 29.
      Also for a sly, cunning contriver, inventor of a thing (cf. ars, II. fin.): et mihi jam multi crudele canebant Artificis scelus, Verg. A. 2, 125; 11, 407.
  2. II. Adj.
    1. A. Act., skilled in a thing; skilful, practised, ingenious, dexterous: Bomilcar et per homines talis negotii artifices itinera explorat, Sall. J. 35, 5: miles decollandi artifex, Suet. Calig. 32: artifex faber de silvā, Vulg. Sap. 13, 11: tam artifices saltationis, Suet. Tit. 7.
      Also of inanimate things: artifices Natura manus admovit, Ov. M. 15, 218: Tellus artifices ne terat Osca manus, Prop. 5, 2, 62: artifex, ut ita dicam, stilus, Cic. Brut. 25, 95: mobilitas ignea artifex ad formanda corpora, Plin. 6, 30, 35, § 187: vir tam artificis ingenii, id. 8, 16, 21, § 55 al.
      Poet. with inf.: venter, negatas artifex sequi voces, Pers. prol. 11.
    2. B. Pass., skilfully prepared or made, artistic, artificial, ingenious: quattuor artifices vivida signa boves, Prop. 3, 29, 8: tantae tamque artifices argutiae, Plin. 10, 29, 4, § 85: artifex dimicatio, id. 8, 40, 61, § 150: motus, Quint. 9, 4, 8: manus libratur artifici temperamento, Plin. 12, 25, 54, § 115: artifex vultus, Pers. 5, 40: plaga, Sol. 35 al.
      Poet. of a horse, broken, trained, Ov. A. A. 3, 556.

artĭfĭcĭālis, e, adj. [artificium], of or belonging to art, artificial, according to the rules of art (perh. only in Quint.): probationes, Quint. 5, 1, 1; so id. 5, 9, 1; 12, 8, 19: ratio, id. 6, 4, 4.
Once subst.: artĭfĭ-cĭālia, ium, n., things conformable to the rules of art, Quint. 1, 8, 14.
Adv.: artĭ-fĭcĭālĭter, according to art (opp. inartificialiter): se gerere, Quint. 2, 17, 42.

artĭfĭcĭōsē, adv., v. artificiosus fin.

artĭfĭcĭōsus, a, um, adj. [artificium].

  1. I.
    1. A. Act., accomplished in art, skilful, artistic (perh. found only in Cic. and Auct. ad Her.): rhetores elegantissimi atque artificiosissimi, Cic. Inv. 1, 35 fin.: quod si artificiosum est intellegere, quae sunt ex arte scripta, multo est artificiosius ipsum scribere ex arte, Auct. ad Her. 4, 4, 7: ipsius mundi natura non artificiosa solum, sed plane artifex, Cic. N. D. 2, 22, 58: Zeno naturam ita definit, ut eam dicat ignem esse artificiosum ad gignendum progredientem viā, id. ib. 2, 22, 58, § 57.
    2. B. Pass. (cf. artifex, II. B.), on which much art has been bestowed, made with art, artificial, ingenious: utraeque (sc. venae et arteriae) vim quandam incredibilem artificiosi operis divinique testantur, Cic. N. D. 2, 55, 138: Epicurus autem nec non volt, si possit, plane et aperte loqui: nec de re obscurā, ut physici; aut artificiosā, ut mathematici, id. Fin. 2, 5, 15.
  2. II. According to the rules of art, artificial (esp. freq. in opp. to naturalis, natural): ea genera divinandi non naturalia, sed artificiosa dicuntur, Cic. Div. 1, 33, 72; so several times Auct. ad Her. 3, 16 sq. al.
    Adv.: artĭfĭcĭōsē, in skilful manner, skilfully: digerere aliquid, Cic. de Or. 1, 41, 186: dicere aliquid, id. Fin. 3, 9, 32: ambulare, id. N. D. 3, 11, 27: commutare aliquid, Auct. ad Her. 3, 10, 17.
    Comp.: multo artificiosius efficere aliquid, Cic. N. D. 2, 22, 57.
    Sup.: artificiosissime facere, Auct. ad Her. 4, 4, 7.

artĭfĭcĭum, ii, n. [artifex].

  1. I. In gen., the occupation of an artifex, a profession, trade, an employment, a handicraft, an art: Jam de artificiis et quaestibus, qui liberales habendi, qui sordidi sint, etc., Cic. Off. 1, 42, 150: ne opifices quidem tueri sua artificia possent, nisi, etc., id. Fin. 3, 2, 4: in artificio perquam tenui et levi (sc. scaenico), id. de Or. 1, 28, 129: sordidum ancillareque, id. Tusc. 5, 20, 58; so Tac. Or. 32; Sen. Ben. 6, 17: de hoc artificio est nobis acquisitio, * Vulg. Act. 19, 25: non tu in isto artificio accusatorio callidior es quam hic in suo, Cic. Rosc. Am. 17, 49 al.
  2. II. Esp.
    1. A. Skill, knowledge, ingenuity in any thing: simulacrum Dianae singulari opere artificioque perfectum, Cic. Verr. 2, 4, 33; so id. ib. 2, 4, 21: quae certis signis artificii notata sunt, Auct. ad Her. 4, 4.
    2. B. Theory, system (cf. ars, I. C. 1.): non esse eloquentiam ex artificio, sed artificium ex eloquentiā natum, Cic. de Or. 1, 32, 146: existimant artificium esse hoc quoddam non dissimile ceterorum, cujusmodi de ipso jure civili Crassus componi posse dicebat, id. ib. 2, 19, 83: scientia cujusdam artificii non numquam dicitur prudentia, Auct. ad Her. 3, 2: artificium memoriae, mnemonics, id. ib. 4, 16.
    3. C. Skill serviceable in the attainment of any object, ingenuity, art, dexterity; and in a bad sense, craft, cunning, artifice (cf. ars, II.): id ipsum, quod contra me locutus es, artificio quodam es consecutus, Cic. de Or. 1, 17, 74: opus est non solum ingenio, verum etiam artificio quodam singulari, id. Verr. 2, 4, 40 fin.: vicinitas non assueta mendaciis, non fucosa, non fallax, non erudita artificio simulationis, id. Planc. 9: non virtute, neque in acie vicisse Romanos, sed artificio quodam et scientiā oppugnationis, Caes. B. G. 7, 29: quorum artificiis effectum est, ut res publica in hunc statum perveniret, id. ap. Cic. Att. 9, 8, C. fin.

1. artĭo, īvi, ītum, 4, v. a. [1. artus], to fit close, to drive in tight (only ante-class.): surculum, Cato, R. R. 40, 3; so id. ib. 41, 2: linguam in palatum, Nov. ap. Non. p. 505, 30.

2. artĭo, īre, v. a. [ars], to indue with art; only in the two foll. exs.: artitus: bonis instructus artibus, skilled in arts. Paul. ex Fest. p. 17 Müll. (cf.: centum puer artium, Hor. C. 4, 1, 15).
Hence also endowed with cunning (cf. ars, II. fin.), artful: artiti viri, Plaut. As. 3, 2, 19 in varr. lectt.

* artĭsellĭum, ii, n. [1. artus-sella], an arm-chair, Petr. 75, 4.

* artĭus, a, um, adj., = ἄρτιος, complete, perfect: si est artius (ut ita dicam) holocleros, quid est etc., Suet. Claud. 4.