Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

excĭto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [excio], to call out or forth, to bring or send out, to wake or rouse up (freq. and class.; cf.: provoco, evoco; irrito, lacesso, invito).

  1. I. Lit.: unde (Acherunte) animae excitantur obscura umbra, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37: aliquem a portu, Plaut. Am. 1, 1, 10: aliquem huc foras, id. Rud. 1, 5, 2: si excitatus fuerit de spectaculis, turned out, expelled, Quint. 3, 6, 19: dormientes spectatores e somno, to wake up, Plaut. Merc. 1, 2, 48; cf.: quaeso, ne me e somno excitetis, Cic. Rep. 6, 12: velut dormitantes eos excitari, Quint. 4, 1, 73: patre excitato (opp. dormiente), id. 4, 2, 72: scuto offenso excitatus vigil, Liv. 7, 36, 2: aliquem ab inferis, to summon up, Cic. Font. 12, 26; id. Cat. 2, 10, 20; id. Verr. 2, 5, 49, 129: aliquem a mortuis, id. de Or. 1, 57, 245: non dubitavit excitare reum consularem, to call upon to stand up, to call up, id. ib. 2, 28, 124: reos, id. ib. 2, 47, 195; Quint. 11, 3, 174; cf. Liv. 9, 8, 3: testes, Cic. Rab. Post. 17, 47: judicem, Cels. ap. Quint. 9, 2, 104 et saep.: feras, to rouse or scare up, Cic. Off. 3, 17, 68: cervum nemorosis latibulis, Phaedr. 2, 8, 1.
    Prov.: aliis leporem, Petr. 1, 31, 7.
    1. B. Transf., of inanim. and abstr. things, to raise, erect: vapores, qui a sole ex aquis excitantur, Cic. N. D. 2, 46, 118: caput altius, Cels. 8, 4 med.
      1. 2. In partic., with the accessory notion of making, forming, to raise, erect, build, construct: exstrui vetat (Plato) sepulcrum altius, quam, etc. … nec e lapide excitari amplius, Cic. Leg. 2, 27, 68: turres, Caes. B. G. 5, 40, 2; id. B. C. 1, 25 fin.: tumulum alicui, Suet. Claud. 1: aedificium, Sen. Ep. 52: urbem, Flor. 1, 1: nova sarmenta cultura excitantur, are produced, Cic. de Or. 2, 21, 88: pascua in novalibus, Pall. Nov. 13, 3: ignem, to kindle up, excite, Caes. B. G. 7, 24, 4; Lucr. 6, 308: incendium, Cic. Phil. 7, 1, 3: invalidas flammas admoto fomite, Luc. 8, 776.
        Poet. transf.: aras, Verg. G. 4, 549: foculum bucca, Juv. 3, 262: siser stomachum, Plin. 20, 5, 17, § 34: uvae os, stomachum, id. 23, 1, 7, § 12.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., to raise up, comfort; to arouse, awaken, excite, incite, stimulate, enliven: qui ab excitata fortuna ad inclinatam et prope jacentem desciscerem, erected, established, Cic. Fam. 2, 16, 1; cf.: amici jacentem animum excitare, id. Lael. 16, 59; and with this cf. id. Att. 1, 16, 8; and: animos excitare atque inflammare ad persequendi studium, id. de Imp. Pomp. 2, 5: animos omnium ad laetitiam, Caes. B. G. 7, 79, 3: aliquem ad laborem et ad laudem, Cic. Planc. 24, 59; cf. id. Top. 2, 5: languentem labentemque populum ad decus, id. de Or. 1, 46, 202: aliquem ad bellum, Caes. B. G. 3, 10, 3: aliquem ad virtutem, id. ib. 6, 14, 5: aliquem ad audiendum, Quint. 4, 1, 34: gallos alacritate ad canendum, Cic. Div. 2, 26, 56 et saep.: alicujus memoriam alicui excitans, reviving, renewing, Cic. Or. 10, 35: hominum studia ad utilitates nostras allicere atque excitare, id. Off. 2, 6, 20: hominum studia, Caes. B. C. 3, 21, 1: salsum excitat et a taedio defendit orationem, enlivens, Quint. 6, 3, 19: fictiones personarum mire orationem excitant, id. 9, 2, 29; cf. id. 6, 1, 2: hi soni cum augenda intentione excitandi (opp. temperandi), to sharpen, pronounce strongly, id. 11, 3, 42: syllabam acutam, id. 12, 10, 33.
    2. B. In partic.
      1. 1. To appeal to, call upon, cite: ut nos ex annalium monimentis testis excitamus eos, etc., Cic. Fin. 2, 21, 67: multos testis liberalitatis tuae, id. Rab. Post. 17, 47.
      2. 2. With the accessory idea of producing (acc. to I. B. 2.), to found, cause, occasion, excite, kindle: priusquam docuero, quibus initiis ac fundamentis hae tantae summis in rebus laudes excitatae sint, Cic. Sest. 2, 5; cf. id. Fin. 4, 7, 18: in animis hominum motum dicendo vel excitare vel sedare, id. de Or. 1, 46, 202: risus, id. Phil. 3, 9, 21: plausum, id. Sest. 58, 124: fletum etiam inimicis, id. ib. 57, 121: amores, id. Off. 1, 5, 14: iras, Verg. A. 2, 594: suspicionem alicui, Cic. Sest. 18, 41: varios sermones, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2: quantas tragoedias, Cic. Mil. 7, 18: vim ac dolorem bonorum omnium, id. Planc. 18, 45 et saep.
        Hence, excĭtātus, a, um, P. a. (lit. excited, kindled; hence), animated, lively, vigorous, vehement, strong, loud (rare but class.): acutus et excitatus sonus, Cic. Rep. 6, 18.
        Comp.: clamor, Liv. 4, 37, 9: haec lumina, Quint. 12, 10, 49: schema, id. 9, 3, 10.
        Sup.: odor, Plin. 20, 17, 71, § 182.
        Adv.: excĭtāte, vigorously, briskly, brightly, vehemently.
        In the comp.: fulgent gemmae, Plin. 37, 7, 31, § 106: clamitantes, Amm. 18, 8.