Lewis & Short

excĭto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [excio], to call out or forth, to bring or send out, to wake or rouse up (freq. and class.; cf.: provoco, evoco; irrito, lacesso, invito).

  1. I. Lit.: unde (Acherunte) animae excitantur obscura umbra, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37: aliquem a portu, Plaut. Am. 1, 1, 10: aliquem huc foras, id. Rud. 1, 5, 2: si excitatus fuerit de spectaculis, turned out, expelled, Quint. 3, 6, 19: dormientes spectatores e somno, to wake up, Plaut. Merc. 1, 2, 48; cf.: quaeso, ne me e somno excitetis, Cic. Rep. 6, 12: velut dormitantes eos excitari, Quint. 4, 1, 73: patre excitato (opp. dormiente), id. 4, 2, 72: scuto offenso excitatus vigil, Liv. 7, 36, 2: aliquem ab inferis, to summon up, Cic. Font. 12, 26; id. Cat. 2, 10, 20; id. Verr. 2, 5, 49, 129: aliquem a mortuis, id. de Or. 1, 57, 245: non dubitavit excitare reum consularem, to call upon to stand up, to call up, id. ib. 2, 28, 124: reos, id. ib. 2, 47, 195; Quint. 11, 3, 174; cf. Liv. 9, 8, 3: testes, Cic. Rab. Post. 17, 47: judicem, Cels. ap. Quint. 9, 2, 104 et saep.: feras, to rouse or scare up, Cic. Off. 3, 17, 68: cervum nemorosis latibulis, Phaedr. 2, 8, 1.
    Prov.: aliis leporem, Petr. 1, 31, 7.
    1. B. Transf., of inanim. and abstr. things, to raise, erect: vapores, qui a sole ex aquis excitantur, Cic. N. D. 2, 46, 118: caput altius, Cels. 8, 4 med.
      1. 2. In partic., with the accessory notion of making, forming, to raise, erect, build, construct: exstrui vetat (Plato) sepulcrum altius, quam, etc. … nec e lapide excitari amplius, Cic. Leg. 2, 27, 68: turres, Caes. B. G. 5, 40, 2; id. B. C. 1, 25 fin.: tumulum alicui, Suet. Claud. 1: aedificium, Sen. Ep. 52: urbem, Flor. 1, 1: nova sarmenta cultura excitantur, are produced, Cic. de Or. 2, 21, 88: pascua in novalibus, Pall. Nov. 13, 3: ignem, to kindle up, excite, Caes. B. G. 7, 24, 4; Lucr. 6, 308: incendium, Cic. Phil. 7, 1, 3: invalidas flammas admoto fomite, Luc. 8, 776.
        Poet. transf.: aras, Verg. G. 4, 549: foculum bucca, Juv. 3, 262: siser stomachum, Plin. 20, 5, 17, § 34: uvae os, stomachum, id. 23, 1, 7, § 12.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., to raise up, comfort; to arouse, awaken, excite, incite, stimulate, enliven: qui ab excitata fortuna ad inclinatam et prope jacentem desciscerem, erected, established, Cic. Fam. 2, 16, 1; cf.: amici jacentem animum excitare, id. Lael. 16, 59; and with this cf. id. Att. 1, 16, 8; and: animos excitare atque inflammare ad persequendi studium, id. de Imp. Pomp. 2, 5: animos omnium ad laetitiam, Caes. B. G. 7, 79, 3: aliquem ad laborem et ad laudem, Cic. Planc. 24, 59; cf. id. Top. 2, 5: languentem labentemque populum ad decus, id. de Or. 1, 46, 202: aliquem ad bellum, Caes. B. G. 3, 10, 3: aliquem ad virtutem, id. ib. 6, 14, 5: aliquem ad audiendum, Quint. 4, 1, 34: gallos alacritate ad canendum, Cic. Div. 2, 26, 56 et saep.: alicujus memoriam alicui excitans, reviving, renewing, Cic. Or. 10, 35: hominum studia ad utilitates nostras allicere atque excitare, id. Off. 2, 6, 20: hominum studia, Caes. B. C. 3, 21, 1: salsum excitat et a taedio defendit orationem, enlivens, Quint. 6, 3, 19: fictiones personarum mire orationem excitant, id. 9, 2, 29; cf. id. 6, 1, 2: hi soni cum augenda intentione excitandi (opp. temperandi), to sharpen, pronounce strongly, id. 11, 3, 42: syllabam acutam, id. 12, 10, 33.
    2. B. In partic.
      1. 1. To appeal to, call upon, cite: ut nos ex annalium monimentis testis excitamus eos, etc., Cic. Fin. 2, 21, 67: multos testis liberalitatis tuae, id. Rab. Post. 17, 47.
      2. 2. With the accessory idea of producing (acc. to I. B. 2.), to found, cause, occasion, excite, kindle: priusquam docuero, quibus initiis ac fundamentis hae tantae summis in rebus laudes excitatae sint, Cic. Sest. 2, 5; cf. id. Fin. 4, 7, 18: in animis hominum motum dicendo vel excitare vel sedare, id. de Or. 1, 46, 202: risus, id. Phil. 3, 9, 21: plausum, id. Sest. 58, 124: fletum etiam inimicis, id. ib. 57, 121: amores, id. Off. 1, 5, 14: iras, Verg. A. 2, 594: suspicionem alicui, Cic. Sest. 18, 41: varios sermones, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2: quantas tragoedias, Cic. Mil. 7, 18: vim ac dolorem bonorum omnium, id. Planc. 18, 45 et saep.
        Hence, excĭtātus, a, um, P. a. (lit. excited, kindled; hence), animated, lively, vigorous, vehement, strong, loud (rare but class.): acutus et excitatus sonus, Cic. Rep. 6, 18.
        Comp.: clamor, Liv. 4, 37, 9: haec lumina, Quint. 12, 10, 49: schema, id. 9, 3, 10.
        Sup.: odor, Plin. 20, 17, 71, § 182.
        Adv.: excĭtāte, vigorously, briskly, brightly, vehemently.
        In the comp.: fulgent gemmae, Plin. 37, 7, 31, § 106: clamitantes, Amm. 18, 8.