sententĭa, ae, f. [for sentientia, from sentio], a way of thinking, opinion, judgment, sentiment; a purpose, determination, decision, will, etc.
- I. Lit. (cf.: opinio, voluntas, studium).
- A. In gen.: quoniam sententiae atque opinionis meae voluistis esse participes, nihil occultabo et quoad potero, vobis exponam, quid de quāque re sentiam, Cic. de Or. 1, 37, 172: sententia et opinio mea, id. ib. 2, 34, 146: senis sententia de nuptiis, Ter. And. 1, 3, 2: de aliquā re, id. Ad. 3, 5, 5; id. Phorm. 2, 4, 4; cf.: de diis immortalibus habere non errantem et vagam, sed stabilem certamque sententiam, Cic. N. D. 2, 1, 2: de hac sententiā Non demovebor, Plaut. Pers. 3, 1, 45; cf. Cic. Verr. 1, 17, 52: de sententiā deducere, deicere, depellere, deterrere, decedere, desistere, etc., v. h. vv.: nisi quid tua secus sententia est, Plaut. Ep. 2, 2, 95; cf.: mihi sententia eadem est, id. Trin. 2, 4, 44: adhuc in hac sum sententiā, nihil ut faciamus nisi, etc., Cic. Fam. 4, 4, 5: eā omnes stant sententiā, Plaut. Curc. 2, 1, 35; cf.: perstat in sententiā Saturius, Cic. Rosc. Com. 18, 56; so, in sententiā manere, permanere, etc., v. h. vv.: non prima sed melior vicit sententia, Plin. Pan. 76, 2.
Plur.: variis dictis sententiis, quarum pars censebant, etc., Caes. B. G. 7, 77: erant sententiae, quae censerent, id. B. C. 2, 30: sententiae numerantur, non ponderantur, Plin. Ep. 2, 12, 5: nos quibus Cotta tantum modo locos ac sententias hujus disputationis tradidisset, the leading thoughts, Cic. de Or. 3, 4, 16.
Prov.: quot homines, tot sententiae, many men, many minds, Ter. Phorm. 2, 4, 14; Cic. Fin. 1, 5, 15.
- 2. In the phrases,
- (α) Sententia est, with subj.-clause, it is my purpose, will, opinion, etc., Auct. Her. 3, 24, 40: si honestatem tueri ac retinere sententia est, if one’s purpose be, if one be determined, Cic. Off. 3, 33, 116; and: stat sententia, with obj.clause, Ov. M. 8, 67; cf., parenthetically: sic stat sententia, id. ib. 1, 243.
- (β) De sententiā alicujus aliquid facere, Cic. Cael. 29, 68: neque ego haud committam, ut si quid peccatum siet, Fecisse dicas de meā sententiā, according to my wish, to suit me, Plaut. Bacch. 4, 9, 115: gerere, Cic. Sull. 19 fin.; cf. id. Verr. 2, 5, 21, § 53; id. Att. 16, 16, C, § 11; 7, 5 fin.; Liv. 38, 45, 5 et saep.
- (γ) Meā quidem sententiā, in my opinion or judgment, as I think: nimis stulte faciunt, meā quidem sententiā, Plaut. Men. 1, 1, 5: meā quidem sententiā, id. Cas. 3, 3, 1; id. Poen. 5, 6, 1; Ter. Ad. 1, 1, 40; 5, 9, 2; id. Phorm. 2, 2, 21; and simply meā sententiā, Plaut. Ep. 3, 3, 11; id. Merc. 2, 3, 58; Cic. Rep. 1, 26, 42; 1, 45, 69; id. de Or. 2, 23, 95 al.
- (δ) Ex meā (tuā, etc.) sententiā, according to my (thy, etc.) wish: quoniam haec evenerunt nostrā ex sententiā, Plaut. Men. 5, 9, 89; id. Cist. 1, 2, 7; id. Men. 2, 2, 1; 5, 7, 30; id. Truc. 5, 72; id. Capt. 2, 3, 87; Ter. Heaut. 4, 3, 5; Cic. Fam. 2, 7, 3; 2, 15, 1; and more freq., simply ex sententiā, to one’s mind or liking, Plaut. Pers. 1, 1, 18; id. Capt. 2, 2, 97; id. Mil. 4, 1, 1; id. Aul. 4, 1, 3; id. Truc. 5, 69; Ter. Heaut. 4, 5, 17; id. Hec. 5, 4, 32; id. Phorm. 2, 1, 26; Cic. de Or. 1, 27, 123; id. Att. 5, 21; id. Fam. 1, 7, 5; 12, 10, 2; Sall. J. 43, 5 et saep. (v. also infra, B. 2.).
(ε) Praeter animi sententiam, against one’s inclination: quam (crapulam) potavi praeter animi mei sententiam, Plaut. Rud. 2, 7, 29.
- B. In partic., publicists’ and jurid. t.t., an official determination, a decision, sentence, judgment, vote (cf. suffragium): SENATVOS SENTENTIAM VTEI SCIENTES ESETIS, EORVM SENTENTIA ITA FVIT, S. C. de Bacch.: (L. Tarquinius) antiquos patres majorum gentium appellavit, quos priores sententiam rogabat, Cic. Rep. 2, 20, 35: non viribus … res magnae geruntur, sed consilio, auctoritate, sententiā, id. Sen. 6, 17: (Marcellinus) sententiam dixit, ut, etc. … postea Racilius de privatis me primum sententiam rogavit, etc., id. Q. Fr. 2, 1, 2: accurate sententiam dixi … factum est senatusconsultum in meam sententiam, id. Att. 4, 1, 6: DE SENATVOS SENTENTIAD … DE PR. VRBANI SENATVOSQVE SENTENTIAD, S. C. de Bacch.: ex senatus sententiā, Cic. Fam. 12, 4, 1: victos paucis sententiis, Liv. 22, 61, 8.
Hence, sententiam dare, to vote: meae partes exquirendae magis sententiae quam dandae sunt, Liv. 8, 20, 12: omnes in eam sententiam ierunt, id. 23, 10, 4: cum in hanc sententiam pedibus omnes issent, id. 22, 56, 1: aliquem sequor, aliquem jubebo sententiam dividere, to divide the question, Sen. Vit. Beat. 3, 2; cf.: quod fieri in senatu solet … cum censuit aliquis quod ex parte mihi placeat, jubeo illum dividere sententiam et sequor, id. Ep. 21, 9.
Hence, de eventu fortuna judicat, cui de me sententiam non do, I give no vote, Sen. Ep. 14, 16.
Of the people in the comitia: de singulis magistratibus sententiam ferre, Cic. Agr. 2, 11, 26: de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit, id. Balb. 15, 34.
Of the votes of judges: itur in consilium: servus ille innocens omnibus sententiis absolvitur, quo facilius vos hunc omnibus sententiis condemnare possitis, Cic. Verr. 2, 4, 45, § 100; id. Clu. 26, 72: condemnatur enim perpaucis sententiis, id. Verr. 2, 1, 30, § 75: M. Cato (judex) sententiam dixit, pronounced the decision or sentence, id. Off. 3, 16, 66: sententiis paribus reus absolvitur, Sen. Ep. 81, 26.
- 2. Ex animi mei (tui) sententiā, in the formula of an oath, to the best of my (your) knowledge and belief, on my (your) conscience: (majores) jurare ex sui animi sententiā quemque voluerunt, Cic. Ac. 2, 47, 146: quod ex animi tui sententiā juraris, id non facere perjurium est, id. Off. 3, 29, 108; Liv. 22, 53, 10; 43, 15 fin.
In a play on this signif. and that of ex sententiā, supra: ridicule illud L. Nasica censori Catoni, cum ille: Ex tui animi sententiā tu uxorem habes? Non hercule, inquit, ex animi mei sententiā, Cic. de Or. 2, 64, 260; cf. Quint. 8, 5 init.; Gell. 4, 20, 2 sqq.
Transf., as a formula of assurance: me quidem, ex animi mei sententiā, nulla oratio laedere potest, by my faith, Sall. J. 85, 27.
- II. Transf., of words, discourse, etc., sense, meaning, signification, idea, notion, etc.: sonitum ut possis sentire, neque illam Internoscere, verborum sententiam quae sit, Lucr. 4, 561: cum verbum potest in duas plurisve sententias accipi, Auct. Her. 4, 53, 67: cum continenter verbum non in eādem sententiā ponitur, Cic. Or. 39, 136: formantur et verba et sententiae paene innumerabiliter, id. de Or. 3, 52, 201: cognitā sententiā verba subtiliter exquiri noluerunt, id. Caecin. 20, 57: quod summum bonum a Stoicis dicitur convenienter naturae vivere, id habet hanc, ut opinor, sententiam: cum virtute congruere semper, id. Off. 3, 3, 13: haec (philosophia) nos docuit, ut nosmet ipsos nosceremus: cujus praecepti tanta vis, tanta sententia est, ut ea non homini cuipiam, sed Delphico deo tribueretur, such depth of meaning, id. Leg. 1, 22, 58: legis (with vis), id. ib. 2, 5, 11: de Domitio dixit versum Graecum eādem sententiā, quā etiam nos habemus Latinum: Pereant amici, etc., id. Deiot. 9, 25: est vitium in sententiā, si quid absurdum, aut alienum est, id. Opt. Gen. 3, 7; cf. id. de Or. 3, 52, 200.
- B. Concr.
- 1. In gen., a thought expressed in words; a sentence, period: dum de singulis sententiis breviter disputo, Cic. Phil. 13, 10, 22: est brevitate opus, ut currat sententia, etc., Hor. S. 1, 10, 9: initia et clausulae sententiarum, Quint. 9, 3, 45; cf. id. 9, 3, 36; 11, 3, 135; 8, 4, 26; 9, 4, 18; 9, 4, 29; 10, 1, 130 al.
- 2. In partic., a philosophical proposition, an aphorism, apophthegm, maxim, axiom (cf. praeceptum): selectae (Epicuri) brevesque sententiae, quas appellatis κυρίας δόξας, Cic. N. D. 1, 30, 85: quid est tam jucundum cognitu atque auditu, quam sapientibus sententiis gravibusque verbis ornata oratio et perpolita, id. de Or. 1, 8, 31: acutae, id. ib. 2, 8, 34: concinnae acutaeque, id. Brut. 78, 272; Quint. 8, 5, 2 sq.; 9, 3, 76; 10, 1, 60; 11, 3, 120 al.: (Sophocles) sententiis densus, id. 10, 1, 68; cf. id. 10, 1, 90; 10, 1, 102: subiti ictūs sententiarum, Sen. Ep. 100, 8.