nĭhil, or (ante-class. and post-Aug.) contr. nīl, n. indecl.; and nĭhĭlum, or contr. nīlum, i, n. [ne-hilum, not the least; v. hilum].
- I. nĭhil, nothing: nihil est agriculturā melius, nihil uberius, Cic. Off. 1, 42, 151: de re publicā nihil loquebantur, id. Q. Fr. 3, 8, 4.
- (β) Nihil agere, to accomplish nothing: nil agis, Plaut. Trin. 4, 2, 134: nihil agis dolor! quamvis sis molestus, numquam te esse confitebor malum, Cic. Tusc. 2, 25, 61: nihil ergo agebat Q. Maximus? nihil L. Paulus? ceteri senes nihil agebant? id. Sen. 6, 15; id. Rosc. Am. 45, 131; Hor. S. 1, 9, 15; Luc. 7, 809; Vell. 2, 66, 3.
In like manner, nihil per aliquem (sc. agere): nihil per Senatum, multa et magna per populum et absente populo et invito, Cic. Phil. 1, 2, 6; Tac. Agr. 19.
- (γ) Of persons: victor, quo nihil erat moderatius, Cic. Fam. 4, 4, 2: ita tibi persuadeas, mihi te carius nihil fuisse, id. ib. 14, 3, 5: nihil est tam miserabile, quam ex beato miser, id. Part. 17, 57; Tac. H. 1, 79; Nep. Alcib. 1, 1.
- (δ) Nihil, nec. . nec (without destroying the negation): nihil me nec subterfugere voluisse reticendo, nec obscurare dicendo, Cic. Clu. 1, 1; v. neque.
(ε) Nihil non, everything: nihil non ad rationem dirigebat, Cic. Brut. 37, 140: nihil non arroget armis, Hor. A. P. 122; Nep. Att. 19, 3.
(ζ) Non nihil and haud nihil, something, somewhat: non nihil, ut in tantis malis, est profectum, Cic. Fam. 12, 2, 2: non nihil me consolatur, cum recordor, id. ib. 4, 14, 2: haud nihil, Ter. Eun. 4, 2, 13: haud nihil ambigam, I may be somewhat in doubt, Liv. 1, 3.
(η) Nihil quidquam or nihil unum, nothing whatever, nothing at all: nil ego tibi hodie consili quicquam dabo, Plaut. Bacch. 4, 9, 113: sine studio nihil quidquam egregium nemo umquam assequetur, Cic. de Or. 1, 30, 134: Rhodiis ut nihil unum insigne, ita omnis generis dona dedit, Liv. 41, 20, 7: si nihil aliud, if there were nothing else, id. 3, 19, 7; 30, 35, 8.
(θ) With gen.: nihil mali, Cic. Att. 8, 4, 2: nihil novi, id. Fam. 2, 14, 1: nihil humanarum rerum, id. Red. Quir. 5, 1: nihil est lucri quod me hodie facere mavelim, quam, Plaut. Bacch. 4, 8, 18.
Adjectives also, of the second declension as well as of the third, are not unfrequently joined to nihil in the same case, as nihil honestum, lautum, forte, illustre: nihil exspectatione vestrā dignum dico, Cic. de Or. 1, 31, 137.
(ι) Nihil, or mhil aliud, with nisi, quam, praeter, praeterquam, etc., nothing else than, nothing except, nothing but: tu, quantus quantus, nihil nisi sapientia es, Ter. Ad. 3, 3, 40: amare nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames, Cic. Lael. 27, 100: si nihil aliud fecerunt, nisi rem detulerunt, etc., id. Rosc. Am. 37, 108: ut nihil aliud, quam de hoste cogitet, id. Imp. Pomp. 22, 64: nihil tibi deest praeter voluntatem, nothing except, id. Fam. 4, 7, 3: puto te existimare, me ex his miseriis nihil aliud quaerere, nisi ut homines intellegant, etc., id. ib. 2, 16: qui nihil praeterquam de vitā cogitarent, Auct. B. Alex. 8.
Sometimes, in this connection, elliptically: Herdonius, si nihil aliud, hostem se fatendo prope denuntiavit, ut, etc., Liv. 3, 19, 6: si nihil aliud, vulneribus certe ferrum hostile hebetarent, id. 30, 35, 8: illā quidem nocte nihil praeterquam vigilatum est in urbe, id. 3, 26; Suet. Aug. 83.
Hence, as adv.: nihil aliud quam, only: nihil aliud quam prendere prohibito, Liv. 2, 29, 4: is intromissus in castra nihil aliud quam hoc narrāsse fertur, id. 2, 32, 8: nihil aliud quam in populationibus res fuit, id. 2, 49, 9 al.
(κ) Nihil … quin or quominus, nothing whereby: nihil praetermisi … quin Pompeium a Caesaris conjunctione avocarem, I have omitted nothing that might separate, Cic. Phil. 2, 10, 23: nihil moror, quominus decemviratu abeam, Liv. 3, 54: nihil facere oportet, quominus excedat, etc., Cels. 3, 27, 4.
(λ) Nihil est quod, cur, quamobrem, etc., there is no reason why I (you, etc.) need not: nihil est jam, quod tu mihi succenseas, Plaut. Merc. 2, 2, 46: nihil est, quod adventum nostrum extimescas, Cic. Fam. 9, 26, 4: sed ego nunc nil est, cur me morer, Plaut. Poen. 4, 2, 102: nihil est, cur advenientibus te offerre gestias, Cic. Fam. 6, 20, 1: nihil excogitem, quamobrem Oppianico damnari necesse sit? id. Clu. 26, 70.
(μ) Nihil est, ut, there is nothing that: nihil fuit in Catulis, ut eos exquisito judicio putares uti litterarum, Cic. Off. 1, 37, 133.
(ν) Nihil est, it is of no use, to no purpose, in vain: at ego ab hac puerum reposcam, ne mox infitias eat. Nihil est. Nam ipsa haec ultro, ut factum est, fecit omnem rem palam, Plaut. Truc. 4, 3, 76: at nihil est, ignotum ad illum mittere: operam luseris. id. Capt. 2, 2, 94; Hor. S. 2, 3, 6.
In a question: usque adeo nihil est, quod nostra infantia caelum hausit Aventini? Juv. 3, 84.
(ο) Nihil ad me (sc. pertinet): recte an secus, nihil ad nos: aut si ad nos, nihil ad hoc tempus, Cic. Pis. 28, 68; cf. Ter. And. 1, 2, 16; also, nihil ad, nothing to, nothing in comparison with: nihil ad Persium, Cic. de Or. 2, 6, 25; id. Leg. 1, 2, 6: nihil ad tuum equitatum, Caesar, sed ex eis, quos habuit, electos, id. Deiot. 8, 24.
(π) Nihil minus, nothing less so, i. e. by no means, not at all: cadit ergo in virum bonum mentiri, fallere? nihil minus, Cic. Off. 3, 20, 81: an Gallos existimatis hic versari animo demisso atque humili? nihil vero minus, id. Font. 11, 23.
(ρ) Nihil dum, nothing as yet: quamquam nihil dum audieramus, nec ubi esses, nec, etc., Cic. Fam. 12, 7, 2; id. Att. 7, 12, 4.
(ς) Nihil mihi cum illo est, I have nothing to do with him: tecum nihil rei nobis Demipho est, Ter. Phorm. 2, 3, 74; Ov. F 2, 308.
(τ) Nihil esse, to be nothing or nobody, to have no power, to be of no use, Cic. Div. in Caecil. 14, 47; id. Fam. 7, 27, 2; 7, 33, 1; Ter. And. 2, 1, 14: aliquem nihil putare, to esteem meanly, Cic. Sest. 53, 114 (B. and K. nihili): accepimus eum nihil hominis esse, a worthless fellow, id. Tusc. 3, 32, 77; but de Attio Dionysio nihil puto esse, nothing about him, i. e. no news of him, id. Fam. 12, 30, 5.
(υ) Aut nihil aut paulum, little or nothing (Gr. ὀλίγον ἠ οὐδέν): aut nihil aut paulo cui tum concedere digna, Cat. 68, 131.
- B. Adverb.
- 1. Not (as a strengthened non), in nothing, in no respect, not at all: me nihil poenitet, Plaut. Bacch. 5, 2, 63; id. Mil. 4, 2, 16: conjecturā nihil opus est, Cic. Rosc. Am. 37, 107; Ter. And. 4, 1, 14: beneficio isto legis nihil utitur, Cic. Agr. 2, 23, 61: de fratre nihil ego te accusavi, id. Fam. 14, 1, 4: Thebani nihil moti sunt, Liv. 42, 46; 3, 65; 6, 38; 49; Sall. C. 16, 5: nihil miror, Quint. 2, 17, 15; 6, 1, 38.
- 2. To no purpose, in vain: herele hanc quidem Nihil tu amassis: mihi haec desponsa est, Plaut. Mil. 4, 2, 16.
- 3. For no reason: quorsum tandem aut cur ista quaeris? M Nihil sane, nisi ne nimis diligenter anquiras, Cic. Leg. 1, 1, 4.
- II. nĭhĭlum, i (contr. form nīlum, Lucr. 1, 159; Hor. S. 1, 5, 67), n., nothing: erit aliquid, quod aut ex nihilo oriatur, aut in nihilum subito occidat, Cic. Div. 2, 16, 37: ut de nihilo quippiam fiat, id. Fat. 9, 18: interire in nihilum, id. Ac. 1, 7, 27: venire ad nihilum, id. Fam. 11, 12, 1: ad nihilum recidere, id. Phil. 7, 8, 27: quam mihi ista pro nihilol id. Att. 14, 9, 1: aliquid pro nihilo putare, id. Div. in Caecil. 7, 24; cf. id. Verr. 2, 2, 16, § 40.
- (β) Nihili, of no value, worthless: quem putamus esse non hili, dicimus nihili, Varr. L. L. 10, § 81 Müll.; cf.: nihili, qui nec hili quidem est. Paul. ex Fest. p. 175 Müll.: unde is nihili? ubi fuisti? Plaut. Cas. 2, 3, 29: nihili est autem suum Qui officium facere immemor est. id. Ps. 4, 7, 2: homo nihili factus, unmanned, id. Mil. 5, 16.
Hence, nihili pendere or facere, to esteem as nothing, Plaut. Men. 5, 7, 4; id. Ps. 4, 7, 1; Ter. Eun. 1, 2, 14.
- (γ) De nihilo, for nothing, without cause or reason, Plaut. Curc. 4, 1, 17: mali rem exempli esse, de nihilo hospites corripi, Liv. 34, 61; 30, 29.
- (δ) Nihilo, with compp., by nothing, no: nihilo pluris, quam si, etc., no more than if, etc., Plaut. Bacch. 3, 4, 21: nihilo minus, id. Men. 5, 5, 49: Phaedriae esse nilo minus amicum quam Antiphoni, Ter. Phorm. 4, 2, 7 (but minus nihilo, less than nothing, id. ib. 3, 3, 2): nihilo benevolentior, Cic. Fam. 3, 12, 4: nihilo major, id. ib. 6, 3, 4: nihilo tamen setius, Caes. B. G. 5, 4 and 7: nihil segnius, Liv. 6, 38.
Esp. as adv.: nĭhĭlō mĭnus, or, in one word, nĭhĭlōmĭnus, none the less, no less, nevertheless, notwith standing.
- 1. In gen.: minus dolendum fuit re non perfectā, sed puniendum certe nihilo minus, Cic. Mil. 7, 19; id. Phil. 5, 9, 26; Quint. 8, 3, 85.
- 2. With si, etsi, quamvis, quamquam, ut, etc.: in iis rebus, quae nihilo minus, ut ego absim, confici possunt, Cic. Fam. 10, 2, 2: nihilo minus eloquentiae studendum est, etsi ea quidam perverse abutuntur, id. Inv. 1, 4, 5; Caes. B. C. 3, 17: alia sunt, quae quamvis nolit accidere, nihilominus laudat, Sen. Ep. 66, 44: si nihil fiet, nihilominus, etc., Cato, R. R. 39, 2.
- 3. Strengthened by tamen: nihilominus ego hoc faciam tamen, Ter. Heaut. 5, 3, 10; Cic. Fam. 4, 13, 5; Caes. B. C. 3, 17.
(ε) Nihilo aliter, no otherwise: ego isti nihilo sum aliter ac fui, Ter. Phorm. 3, 2, 45.
- B. Transf., adverb., for non, not, by no means: nihilum metuenda timere, Hor. S. 2, 3, 53.
- III. nīl, nothing, no (rare and mostly poet.; in Cic. not at all): nil intra est oleam, nil extra est in nuce durum, Hor. Ep. 2, 1, 31; id. C. 4, 4, 73: nil sanguinis, no drop of blood, Ov. M. 13, 266: nil sui, nothing proper, id. ib. 3, 435; Vulg. Prov. 10, 2 (in Caes. B. G. 5, 29, the true reading is nihil): hoc ridere meum, tam nil, nulla tibi vendo Iliade, such a trifle, Pers. 1, 122.
- B. Transf. as adv., not at all, by no means: nil opus est verbis, Lucr. 5, 263: ut nil umor abundet, id. 5, 265; 1, 266: nil pictis timidus navita puppibus Fidit, Hor. C. 1, 14, 14.
- IV. nīlum, abl. nīlo, nothing (Lucretian): ad nilum revorti, Lucr. 1, 237; so id. 1, 673; 791; 797; 2, 756; 864: nil igitur fieri de nilo posse, id. 1, 205; 266.