fortĭtūdo, ĭnis, f. [fortis], strength.
- I. Physically (very rare).
- A. In gen.: haec feminalia de bysso retorta ob fortitudinem solent contexi, firmness, durability, Hier. Ep. 64, 10: galeae, Jul. Val. Rer. Gest. Al. 2, 25; cf. vini, Macr. S. 7, 6, 17.
- B. Bodily strength in men and animals: hircorum, Phaedr. 4, 16, 6: corporis, Macr. S. 7, 9, 5: nervorum, id. ib. 7, 11, 8.
Absol. (opp. imbecillitas), Lact. 2, 2, 28; 2, 2, 67.
Far more freq. and class.,
- II. Mentally, firmness, manliness shown in enduring or undertaking hardship; fortitude, resolution, bravery, courage, intrepidity (cf. virtus): fortitudo est considerata periculorum susceptio et laborum perpessio, Cic. Inv. 2, 54, 163: fortitudo est, inquit (Chrysippus), scientia rerum perferendarum vel affectio animi in patiendo ac perferendo summae legi parens sine timore, id. Tusc. 4, 24, 53; cf.: fortitudo est animi affectio, cum in adeundo periculo et in labore ac dolore patiens, tum procul ab omni metu, id. ib. 5, 14, 41: quae (fortitudo) est dolorum laborumque contemptio … Fortitudinem quoque aliquo modo expediunt, cum tradunt rationem neglegendae mortis, perpetiendi doloris, id. Off. 3, 33, 117: fortitudo est rerum magnarum appetitio et rerum humilium contemptio et laboris cum utilitatis ratione perpessio, Auct. Her. 3, 2, 3; cf. ib. 4, 25, 35: probe definitur a Stoicis fortitudo, cum eam virtutem esse dicunt propugnantem pro aequitate, Cic. Off. 1, 19, 62 sq.: magnitudinis animi et fortitudinis est, nihil extimescere, omnia humana despicere, nihil quod homini accidere possit intolerandum putare, id. ib. 3, 27, 100: unde in laboribus et periculis fortitudo? id. Rep. 1, 2: illae sunt solae virtutes imperatoriae, labor in negotiis, fortitudo in periculis, industria in agendo, etc., id. de Imp. Pomp. 11, 29: hoc sentire prudentiae est: facere fortitudinis, id. Sest. 40, 86: pro multitudine hominum et pro gloria belli atque fortitudinis, angustos se fines habere arbitrabantur (Helvetii), * Caes. B. G. 1, 2 fin.: fortitudinem Gallorum Germanorumque miramur, Quint. 8, 4, 20: malarum rerum audacia fortitudo vocatur, Sall. C. 52, 11.
In plur.: sunt igitur domesticae fortitudines non inferiores militaribus, proofs of valor, i. e. valiant decds, Cic. Off. 1, 2 fin.; Vitr. 10, 22.