Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

2. lăbor (old form lăbos, like arbos, honos, etc., Plaut. Trin. 2, 1, 35; id. Truc. 2, 6, 40; Ter. Hec. 3, 1, 6; Varr. ap. Non. 487, 13; Cat. 55, 13; Sall. C. 7, 5; id. J. 100, 4; cf. Quint. 1, 4, 13), ōris, m. [Sanscr. root rabh, to grasp, ā-rabh, to undertake; Gr. ἀλφ- in ἦλφον, earned, ἄλφημα, wages; Germ. Arbeit], labor, toil, exertion (cf.: contentio, opera).

  1. I. Lit.: ut ingenium est omnium Hominum a labore proclive ad libidinem, Ter. And. 1, 1, 51: haud existimans quanto labore partum, id. Phorm. 1, 1, 12: interest aliquid inter laborem et dolorem: sunt finitima omnino, sed tamen differt aliquid. Labor est functio quaedam vel animi vel corporis, gravioris operis et muneris: dolor autem motus asper in corpore alienus a sensibus, Cic. Tusc. 2, 15, 35: corporis, id. Cael. 17, 39: res est magni laboris, id. de Or. 1, 33, 150: laborem sibi sumere et alteri imponere, id. Mur. 18, 38: sumptum et laborem insumere in rem aliquam, id. Inv. 2, 38, 113; cf. id. Verr. 2, 3, 98, § 227: multum operae laborisque consumere, id. de Or. 1, 55, 234: laborem sustinere, id. Att. 1, 17, 6: exantlare, id. Ac. 2, 34, 108: suscipere, id. Opt. Gen. Or. 5, 13: subire, id. Att. 3, 15, 7: capere, id. Rosc. Com. 16, 49: labores magnos excipere, id. Brut. 69, 243: se in magnis laboribus exercere, id. Arch. 11, 28: summi laboris esse, capable of great exertion, Caes. B. G. 4, 2, 2: laborem levare alicui, Cic. Or. 34, 120: detrahere, id. Fam. 3, 6, 5: ex labore se reficere, Caes. B. G. 3, 5; 5, 11: victus suppeditabatur sine labore, Cic. Sest. 48, 103: non est quod existumes, ullam esse sine labore virtutem, Sen. Vit. Beat. 25, 5; Suet. Ner. 52; Quint. 2, 12, 12; cf.: nullo labore, Cic. Dom. 34, 91; id. Sest. 40, 87; id. Tusc. 2, 22, 51: quantum meruit labor, Juv. 7, 216: reddere sua dona labori, id. 16, 57: numerenter labores, be valued, id. 9, 42.
    1. B. In partic.
      1. 1. Pregn., drudgery, hardship, fatigue, distress, trouble, pain, suffering (mostly poet. and late Lat.; syn. aerumna): decet id pati animo aequo; si id facietis, levior labos erit, Plaut. Capt. 2, 1, 2: propter meum caput labores homini evenisse optumo, id. ib. 5, 1, 25: cum labore magno et misere vivere, id. Aul. prol. 14; id. Ps. 2, 4, 2: hoc evenit in labore atque in dolore, id. ib. 2, 3, 20: vel in labore meo vel in honore, Cic. Fam. 15, 18: Iliacos audire labores, Verg. A. 4, 78: mox et frumentis labor additus, ut mala culmos Esset rubigo, id. G. 1, 150: belli labores, id. A. 11, 126; cf. id. ib. 2, 619; 12, 727: labor militiae, Juv. 16, 52: castrorum labores, id. 14, 198: Lucinae labores, Verg. G. 4, 340: cor de labore pectus tundit, Plaut. Cas. 2, 6, 63: hoc medicamentum sine magno labore cadere cogit haemorrhoidas, Scrib. 227: litterarius, = opus, Aug. Conf. 9, 2; id. cont. Jul. 6, 21: meos labores legere, id. de Don. Pers. 68.
        Of sickness: valetudo crescit, accrescit labor. Plaut. Curc. 2, 1, 4: sulphurosi fontes labores nervorum reficiunt, Vitr. 8, 3, 4.
        Of danger: maximus autem earum (apium) labor est initio veris, Col. 9, 13, 2.
        Prov.: jucundi acti labores, Cic. Fin. 2, 32, 105: suavis laborum est praeteritorum memoria, id. ib.
      2. 2. Poet.
        1. a. Labores solis, eclipses of the sun, Verg. A. 1, 742 Forbig. ad loc.; so, defectus solis varios lunaeque labores, id. G. 1, 478; Sil. 14, 378.
        2. b. Of plants: hunc laborem perferre, i. e. growth, Verg. G. 2, 343.
      3. 3. Personified: Lăbos, toil, in the lower world, Verg. A. 6, 277.
  2. II. Meton., of the products of labor.
        1. a. Work, workmanship of an artist (poet.): operum, Verg. A. 1, 455: hic labor ille domūs, id. ib. 6, 27: nec non Polycleti multus ubique labor, Juv. 8, 104.
        2. b. Of cultivated plants, crops, etc.: ruit arduus aether et pluvia ingenti sata laeta boumque labores Diluit, Verg. G. 1, 325; cf.: haec cum sint hominumque boumque labores, id. ib. 1, 118: Juppiter Grandine dilapidans hominumque boumque labores, Col. poët. 10, 330; Verg. A. 2, 284; 306.
        3. c. Labores uteri, i. e. children, Claud. Rapt. Pros. 1, 193.