ălĭquandŏ, temp. adv. [aliquis; Corssen, Ausspr. II. p. 856, regards the affix in this word and in quando as from an earlier -da = dies].
- I.
- A. In opp. to a definite, fixed point of time, at some time or other, once; at any time, ever (i. e. at an indefinite, undetermined time, of the past, present, and future; mostly in affirmative clauses, while umquam is only used of past and future time, and in negative clauses or those implying doubt; cf. Beier ad Cic. Off. 2, 14, 51).
Of the past: neque ego umquam fuisse tale monstrum in terris ullum puto: quis clarioribus viris quodam tempore jucundior? quis turpioribus conjunctior: quis civis meliorum partium aliquando? Cic. Cael. 5, 12: Ad quem angelorum dixit aliquando, Sede etc., Vulg. Heb. 1, 13.
Of the future: erit illud profecto tempus et illucescet aliquando ille dies, etc., Cic. Mil. 26, 69: cave, ne aliquando peccato consentias, Vulg. Tob. 4, 6: huic utinam aliquando gratiam referre possimus! Habebimus quidem semper, Cic. Fam. 14, 4: ne posset aliquando ad bellum faciendum locus ipse adhortari, id. Off. 1, 11, 35.
Of the present: de rationibus et de controversiis societatis vult dijudicari. Sero: verum aliquando tamen, but yet once, in opp. to not at all, never, Cic. Quint. 13, 43.
- B. With non, nec (eccl. Lat.): non peccabitis aliquando, Vulg. 2 Pet. 1, 10: nec aliquando defuit quidquam iis, ib. 1 Reg. 25, 7; 25, 15; ib. Dan. 14, 6; ib 1 Thess. 2, 5.
- C. In connection with ullus, and oftener, esp. in Cic., with aliquis: quaerere ea num vel e Philone vel ex ullo Academico audivisset aliquando, Cic. Ac. 2, 4, 11: Forsitan aliquis aliquando ejusmodi quidpiam fecerit. id. Verr. 2, 32, 78; ego quia dico aliquid aliquando, et quia, ut fit, in multis exit aliquando aliquid, etc., id. Planc 14, 35; non despero fore aliquem aliquando, id. de Or. 1, 21, 95: docendo etiam aliquid aliquando, id. Or. 42, 144: Nam aut erit hic aliquid aliquando, etc., id. Fam. 7, 11, 2.
So with quisquis: nec quidquam aliquando periit, Vulg. 1 Reg. 25, 15; 25, 7.
- D. Si forte aliquando or si aliquando, if at any time, if ever; or of a distant, but undefined, point of time, if once, at one time, or one day: si quid hujus simile forte aliquando evenerit, Ter. Heaut. 3, 2, 40: quod si aliquando manus ista plus valuerit quam vestra ac rei publicae dignitas, etc., Cic. Cat. 4, 10, 20: ampla domus dedecori saepe domino fit, et maxime si aliquando alio domino solita est frequentari, once, i. e. at a former time, id. Off. 1, 39, 139.
- E. It is often used (opp.: in praesentiā, nunc, adhuc) of an indefinite, past, or future time = olim, quondam, once, formerly; in future time, hereafter: quod sit in praesentiā de honestate delibatum, virtute aliquando et industriā recuperetur, Cic. Inv. 2, 58, 174: aliquando nobis libertatis tempus fuisse, quod pacis vobiscum non fuerit: nunc certe, etc., Liv 25, 29: Iol ad mare, aliquando ignobilis, nunc illustris, Mel. 1, 6: Qui aliquando non populus, nunc autem populus Dei, Vulg. 1 Pet. 2, 10; ib. Philem. 11: quam concedis adhuc artem omnino non esse, sed aliquando, etc., Cic. de Or 1, 58, 246.
Sometimes the point of time in contrast can be determined only from the context: quaerere num e Philone audivisset aliquando, Cic. Ac. Pr. 2, 4, 11: veritus sum deesse Pompeii saluti, cum ille aliquando non defuisset meae, id. Fam. 6, 6, 10: aut quisquam nostri misereri potest, qui aliquando vobis hostis fuit? Sall. J. 14, 17: Zacynthus aliquando appellata Hyrie, Plin. 4, 12, 19, § 54; Plin. Ep. 6, 10: quae aliquando viderat, Vulg. Gen. 42, 9; ib. 1 Pet. 3, 20.
- II. Of that which at times happens, in contrast with that which never or seldom occurs, sometimes, now and then = non numquam, interdum (opp.: numquam, raro; semper, saepe).
- A. Te non numquam a me alienārunt, et me aliquando immutārunt tibi, Cic. Fam. 5, 8, 2: liceret ei dicere utilitatem aliquando cum honestate pugnare, id. Off. 3, 3, 12: sitne aliquando mentiri boni viri? id. de Or. 3, 29, 113; Quint. 5, 13, 31: multa proelia et aliquando non cruenta, Tac. Agr. 17; Suet. Aug. 43.
- B. With numquam, raro; semper, saepe, saepius, modo in another clause: convertit se aliquando ad timorem, numquam ad sanitatem, Cic. Sull. 5, 17: senatumque et populum numquam obscura nomina, etiam si aliquando obumbrentur, Tac. H. 2, 32: quod non saepe, atque haud scio an umquam, in aliquā parte eluceat aliquando, Cic. Or. 2, 7: raro, sed aliquando tamen, ex metu delirium nascitur, Cels. 3, 18; so id. 8, 4; 1 praef.: aliquando … semper, Liv. 45, 23, 8: aliquando fortuna, semper animo maximus, Vell. 2, 18: Haud semper errat fama; aliquando et elegit, Tac. Agr. 9: aliquando … saepe, Cels. 1 praef.: nec tamen ubique cerni, aliquando propter nubila, saepius globo terrae obstante, Plin. 2, 13, 10, § 56; so Tac. A. 3, 27; id. Agr. 38.
- C. In partitive clauses, twice, or even several times, like modo—modo, sometimes also alternating with non numquam or modo (so only in the post-Aug. per.), at one time … at another, now.. now: confirmatio aliquando totius causae est, aliquando partium, Quint. 5, 13, 58; Plin. 17, 28, 47, § 262; Sen. Q. N. 2, 36, 2: aliquando emicat stella, aliquando ardores sunt, aliquando fixi et haerentes, non numquam volubiles, id. ib. 1, 14; cf. Suet. Calig. 52: Vespasianus modo in spem erectus, aliquando adversa reputabat, Tac. H. 2, 74; id. A. 16, 10.
- D. In colloquial lang., to indicate that there is occasion for a certain thing, once, for once, on this occasion, now: aliquando osculando melius est, uxor, pausam fieri, Plaut. Rud. 4, 6, 1: sed si placet, sermonem alio transferamus, et nostro more aliquando, non rhetorico loquamur, now in our own way, Cic. de Or. 1, 29, 133: sed ne plura: dicendum enim aliquando est, Pomponium Atticum sic amo, ut alterum fratrem, I must for once say it, id. Fam. 13, 1, 14.
- E. In commands, exhortations, or wishes, = tandem, at length, now at last: audite quaeso, judices, et aliquando miseremini sociorum, Cic. Verr. 1, 28, 72: mode scribe aliquando ad nos, quid agas, id. Fam. 7, 12, 2: stulti, aliquando sapite, Vulg. Psa. 93, 8: ipse agat, ut orbatura patres aliquando fulmina ponat, Ov. M. 2, 391: Aliquando isti principes sibi populi Romani auctoritati parendum esse fateantur, id. Imp. Pomp. 22, 64; id. Verr. 4, 37, 81; Sall. J. 14, 21; Ov. M. 2, 390: et velim aliquando, cum erit tuum commodum, Lentulum puerum visas, Cic. Att. 12, 28.
Hence,
- F. Of that which happens after long expectation or delay, freq. in connection with tandem, finally, at length, now at last: quibus (quaestionibus) finem aliquando amicorum auctoritas fecit, Cic. Clu. 67, 191: (dii) placati jam vel satiati aliquando, id. Marcell. 6, 18: collegi me aliquando, id. Clu. 18, 51: aliquando idque sero usum loquendi populo concessi, finally. i. e. after I have for a long time spoken in another manner, id. Or. 48, 160: te aliquando collaudare possum, quod jam, etc., id. Fam. 7, 17; Suet. Aug. 70: diu exspectaverant, dum retia extraherentur: aliquando extractis piscis nullus infuit, id. Clar. Rhet. 1.
With tandem: aliquando tandem huc animum ut adducas tuum, Ter. Hec. 4, 4, 61: spes est et hunc aliquan do tandem posse consistere, Cic. Quint. 30, 94 tandem aliquando L. Catilinam ex urbe ejecimus, id. Cat. 2, 1: ut tandem aliquando timere desinam, id. ib. 1, 7, 18; id. Quint. 30, 94: servus tandem aliquando mihi a te exspectatissimas litteras reddidit, id. Fam. 16, 9: tandem aliquando refloruistis, Vulg. Phil. 4, 10.
With jam: utile esse te aliquando jam rem transigere, now at length Cic. Att. 1, 4.