Söksätt:
Svenskt uppslagsord
Fritext svenska
Fritext latin
Sökord:
Fri:
I.
i allm. och relativt, fri från ngt:
liber
a
re
l.
re
(
a
molestiis
,
a
cura
;
terrore
,
religione
);
solutus
(
opere
;
a
cupiditate
);
vacuus
(
a
suspicione
;
timore
);
expers
(
periculi
,
curae
);
fri från göromål
otiosus
;
fri från afgifter
immunis
(
portoriorum
,
militiā
);
vara fri från ngt
carere
,
vacare
(
febri
,
dolore
,
culpa
,
omni
malo
);
vacuum
esse
(
necessariis
negotiis
et
operibus
, C.);
vara fri från krigstjenst
militiae
vacationem
habere
;
vara fri från skatter
tributorum
expertem
esse
,
vacationem
,
immunitatem
habere
.
II.
absolut:
1.
om personer och deras vilja, handlingar m. m.:
a.
personligen fri, i yttre och inre men.:
liber
(
praeter
sapientem
nemo
liber
est
);
solutus
(
judicium
senatus
s-um
ac
liberum
);
voluntarius
;
fri vilja
libera
voluntas
,
liberum
arbitrium
;
ett fritt andeväsende
mens
soluta
quaedam
ac
libera
(Deus
est
, C.);
fri rörelse
motus
voluntarius
;
gifva ngn fri, försätta på fri fot
liberare
,
custodiā
liberare
,
emittere
;
fri vänskap, fri välgörenhet
nullis
emolumentis
,
nulla
spe
praemii
invitata
,
sponte
suscepta
beneficentia
; (
id
quod
recte
fit
,
ita
est
justum
,
si
est
voluntarium
, C.).
b.
i borgerlig men. (mots.
servus
):
liber
;
vara fri
liberum
,
sui
juris
,
in
sua
potestate
esse
;
göra, gifva fri
manu
mittere
,
liberare
,
in
libertatem
vindicare
alqm.
c.
= politiskt sjelfständig:
liber
(
populus
);
en fri stat
libera
civitas
;
vara fri
libertate
uti
,
in
sua
potestate
,
in
libertate
esse
(L. I. 38. 2; II. 15. 3);
göra fri
in
libertatem
vindicare
,
regia
servitute
liberare
.
d.
= ledig, fri från göromål:
otiosus
;
vacuus
,
solutus
(
necessariis
negotiis
et
operibus
).
e.
fri i l. om sätt l. tal:
liber
,
liberior
(
lingua
,
vox
,
mores
);
liberalis
(i god mening);
licentior
(ngt för fri –
conversatio
cum
viris
, Sen.);
solutus
(
risus
);
lascivus
,
procax
,
protervus
,
petulans
(sjelfsvåldigt, fräckt fri i sitt sätt);
commodus
,
comis
(Livia
sanctitate
domus
ad
priscum
morem
,
comis
ultra
quam
antiquis
feminis
probatum
, T. Ann. V. 1);
vara allt för fri
sibi
liberius
indulgere
;
föra fritt tal
liberius
loqui
,
procaci
sermone
uti
(L.);
något fritt lefnadssätt
vita
lascivior
,
licentior
;
licentia
voluntatum
;
procacitas
.
f.
= frikänd, fri från skuld l. straff:
impunitus
;
salvus
;
expers
culpae
,
poenae
;
han gick fri
impune
ei
fuit
; (
salvus
)
evasit
,
effugit
,
absolutus
est
;
caruit
culpa
,
poena
(jfr
I.);
hålla ngn fri
tutum
ab
alqa
re
praestare
.
2.
om saker:
a.
= öppen, ej upptagen, ej innestängd l. belamrad med skymmande föremål:
liber
(
caelum
,
campus
);
patens
,
apertus
(
caelum
,
prospectus
– utsigt);
purus
(
campus
);
i fria luften
sub
dio
l.
divo
;
aperto
caelo
,
in
aperto
;
fritt fält
campus
purus
,
liber
,
patens
;
hafva fritt fält för sine planer
campum
habere
,
in
quo
excurrere
et
consilia
moliri
possit
;
i Guds fria natur
in
campis
liberis
l.
patentibus
, (
libero
rure
).
b.
= oförhindrad, obehindrad:
liber
;
non
l.
a
nullo
prohibitus
l.
impeditus
;
nullis
legibus
l.
vinculis
astrictus
,
constrictus
;
suarum
cuique
rerum
custodia
libera
sit
, C.;
fritt tillträde
liber
aditus
;
adeundi
copia
;
jag har fritt tillträde
mihi
patet
aditus
;
fri genomgång
via
patet
;
det står mig fritt
liberum
mihi
est
,
mihi
licet
–;
det står dig fritt att gå
eas
licet
;
det står mig icke mera fritt, jag har ej mera fritt val, ej mer fria händer
non
(
jam
)
mihi
integrum
est
;
res
mihi
non
jam
integra
est
;
lemna fritt aftåg
intactum
,
inviolatum
dimittere
alqm (
jure
belli
liberum
te
,
intactum
inviolatumque
dimitto
, L. II. 12. 14; IX. 3. 7, 11);
lemna ngn fritt val
(
liberam
alicui
potestatem
,
liberam
optionem
,
liberum
arbitrium
)
permittere
,
utrum
manere
velit
,
an
abire
;
lemna fritt lopp åt sin vrede, åt sina tårar
irae
,
lacrimis
indulgere
;
orden äro fria
dicat
,
quod
quisque
sentiat
;
tanken är fri
sentire
licet
,
quod
velis
(
et
dicere
,
quod
sentias
, T. Hist. I. 1);
omröstningen är fri
libera
sunt
populi
suffragia
;
räntan är fri
nullis
vinculis
l.
legibus
astrictum
fenus
.
c.
= ledig, ej upptagen, om tid:
vacuum
,
liberum
tempus
(C.
de
Or. III. § 57);
på fristunder
temporibus
l.
operis
subsecivis
(C.
de
Legg. I. § 9).
d.
= kostnadsfri:
gratuitus
(
liberalitas
,
amicitia
);
bestå ngn fri resa
sumptus
itineris
praebere
alicui
;
hafva fria rum, fri kost
gratis
habitare
;
alicujus
sumptibus
(
nullā
suā
impensā
)
ali
.
e.
= en fri man värdig, ej för lön l. bröd idkad:
liberalis
;
ingenuus
(
artes
liberales
,
ingenuae
,
libero
homine
dignae
).
Kommentera
Bitcoin-adress: bc1qrjh4udzaukdh3r844d7chp7pxy0kd2znl2ua9f
...
fredsverk
fredsvilkor
fredsälskande
fregatt
fresko
freskomålning
fresta
frestare
frestelse
fri
fria
fria
friare
friaretankar
friboren
fribref
fribytare
fribyteri
frid
...