vĕnĭa, ae, f. [akin to veneror, q. v.], complaisance, indulgence, kindness, obliging disposition or conduct, mercy, grace, favor (class.; cf. indulgentia), most usual in the phrase veniam dare, to grant a favor, be favorable, to comply, consent.
- I. In gen.: Jane, Juppiter, Mars pater, etc. … vos precor, veneror, veniam peto feroque uti populo Romano Quiritium vim victoriamque prosperetis, an old formula of prayer in Liv. 8, 9, 7: ab Jove Opt. Max. ceterisque dis pacem ac veniam peto precorque ab iis, ut, etc., Cic. Rab. Perd. 2, 5: quaeso a vobis, ut in hac causā mihi detis hanc veniam, ut, etc., id. Arch. 2, 3; cf.: precor hanc veniam supplici des, ut, etc., Liv. 30, 12, 14: dabis hanc veniam, mi frater, ut, etc., Cic. de Or. 1, 6, 23: Caesar tibi petenti veniam non dedit, id. Q. Fr. 3, 1, 11: datur haec venia antiquitati, ut miscendo humana divinis, primordia urbium augustiora faciat, Liv. prooem. § 7: mi gnate, da veniam hanc mihi: reduc illam, Ter. Hec. 4, 2, 29: extremam hanc oro veniam, miserere sororis, Verg. A. 4, 435: datur petentibus venia, Caes. B. G. 7, 15: veniam petenti dedit, Hirt. B. G. 8, 48; Cic. Att. 5, 21, 12: veniam quoque a deis spei alicujus audacioris petimus, in sinum spuendo, Plin. 28, 4, 7, § 35: veniam mihi quam gravate pater dedit de Chrysalo! Plaut. Bacch. 3, 6, 3: cum data esset venia ejus diei, when indulgence had been granted for that day, Liv. 26, 17, 12: nobile illud nepenthes oblivionem tristitiae veniamque afferens, a complaisant, mild disposition, Plin. 25, 2, 5, § 12.
- B. Permission to do any thing, esp. In phrases: veniam petere (poscere) and veniam dare; veniā petitā puerum ad canendum ante tibicinem cum statuisset, Liv. 7, 2, 9: petere veniam legatis mittendis, id. 33, 11, 3: veniam dicendi ante alios exposcere, Tac. A. 12, 5: datā veniā seducit filiam ac nutricem, Liv. 3, 48, 5; cf. the context: qui censerent, dandam ceteris veniam talium conjugiorum, Suet. Claud. 26.
- C. Bonā veniā or cum bonā veniā.
- 1. With audire, kindly, with favor, without prejudice: bonā veniā me audies, Cic. N. D. 1, 21, 59; cf.: vos oro atque obsecro, judices, ut attente bonāque cum veniā verba mea audiatis, id. Rosc. Am. 4, 9: cum bonā veniā se auditurum, Liv. 29, 1, 7: cum bonā veniā, quaeso, audiatis id quod invitus dico, id. 29, 17, 6.
- 2. With verbs of saying (mostly parenthet.), by your good leave, with your permission, without offence, etc.: nisi vero (bonā veniā hujus optimi viri dixerim) tu, etc., Cic. de Or 1, 57, 242: bonā hoc tuā veniā dixerim, id. Div 1, 15, 25: atqui, frater, bonā tuā veniā dixerim ista sententia maxime fallit imperitos, id. Leg. 3, 15, 34: bonā veniā vestrā liceat, etc., Liv 6, 40, 10: primum abs te hoc bonā veniā peto … mihi ut respondeas, Ter. Phorm. 2, 3, 31: oravit etiam bonā veniā Quirites, ne quis, etc., Liv. 7, 41, 3.
Rarely veniā alone: neminem ex his, quos eduxeram mecum (veniā sit dicto) ibi amisi, Plin. Ep. 5, 6, 46.
- II. In partic., forbearance in view of any wrong that has been done, forgiveness, pardon, remission: venia est poenae meritae remissio, Sen. Clem. 2, 7: errati veniam impetrare, Cic. Lig. 1, 1: pacem veniamque impetrare a victoribus, Liv. 37, 45, 7: veniam et impunitatem dare, Cic. Phil. 8, 11, 32; cf.: cui non apud senatum … maximorum scelerum venia ulla ad ignoscendum duci possit, id. Pis. 41, 98; id. Part. Or. 37, 131: cui errato nulla venia, recte facto exigua laus proponitur, id. Agr. 2, 2, 5: cede deae, veniamque tuis, temeraria, dictis Supplice voce roga, Ov. M. 6, 32; Hor. S. 1, 3, 75; id. Ep. 2, 1, 78: aliquem veniā donare in praeteritum, Suet. Dom. 9: veniā dignus, Quint. 1, 5, 11; cf.: legere cum veniā, id. 10, 1, 72.