Bevisa (jfr Visa):
- 1. i sak och handling
b., ådagalägga:
- a. om sakliga subjekt:
declarare, indicare (haec declarant, in homine
inesse divina quaedam; indicant XII
tabulae; quam fuerit multitudini carus,
maerore funeris indicatum est); probare,
approbare (= bevisa sanningen af ngt:
exitus approbavit, comprobavit); indicio,
argumento, testimonio (rei, alqd esse,
quantum sit) est, quod (det att, se Bevis 1 b.
i slutet); detta b-r ingenting nihil valet ad
probandum, nulla est hujus rei ad
probandum vis aut auctoritas; – det b-r en
egenskap – uttryckes med esse och genit. poss.
af adjektiv l. abstr. substantiv: et adversas
res et secundas immoderate ferre
levitatis est (b-r brist på karakter); suis
incommodis graviter angi non amicum, sed
se ipsum amantis est (b-r, att man ej
älskar sin vän, utan sig sjelf).
- b. i
handling b. (mot ngn): uti, t. ex. clementiā in
alqm; esse med abl. qual., t. ex. summa
pietate; colere (pietatem); tribuere alicui
officium (tjenst), conferre (officia) in alqm;
praestare (benevolentiam, honorem,
officia) alicui; b. ngn tacksamhet gratiam
referre alicui, reddere beneficium.
- 2. =
med skäl ådagalägga:
- a. i allm.: docere
(medels slutsatser, jfr C. de Or. II. § 129. 310.
311; argumentis d., deos esse – gudars
tillvaro; mathematici non solent omnia
docere, sed postulare, ut quaedam sibi
concedantur, C.); probare, comprobare
(b. sanningen, riktigheten af ngt: nullam rem
defendit, quam non probarit, nullam
oppugnavit, quam non everterit; probas
mihi ista quae dicis; testimonio
comprobare alqd); demonstrare, (numeris et
descriptionibus explicare = matematiskt b.);
confirmare, firmare, evincere (styrka, till
full evidens b., esse alqd); efficere (vanl.
med ratio till subjekt l. i pass., konstrueradt
med ut och konj. l. med ack. och inf.: efficis,
ut mors malum non sit, animos esse
mortales; hinc efficitur aeternitas); häraf
bevisas, äfven: sequitur, consequitur med
ut l. ack. och inf.; hinc licet intelligere,
hinc apparet o. dyl.
- b. b. ngt inför rätt;
bevisa ngt (ofördelaktigt) om, på ngn:
planum facere, ostendere alqd; coarguere
alqd; convincere alqm alicujus rei.
|
|
|
|
Kommentera