Idé:
- 1. i objektiv mening (tingets eviga,
andliga urbild): species (ἰδέαν a Platone
nominatam nos recte speciem possumus
dicere, C. Acad. post. I. § 30); rei forma
speciesque (C. Or. § 10 – rerum formas
appellat ἰδέας – Plato easque gigni negat
et ait semper esse ac ratione et
intelligentia contineri: cetera nasci, occidere,
fluere, labi nec esse diutius uno et
eodem statu); det skönas, godas i.
pulchritudo; honestas l. honestum (jfr Ideal).
- 2. i subjektiv men.:
- a. synonymt med begrepp,
föreställning: species, forma, notio (excute
intelligentiam tuam, ut videas, quae sit
in ea species, f., n. viri, boni, C. de Off.
III. § 81); opinio (Dei – i-n om Gud);
cogitatio (hoc ab ea c-ne, quam de Deo
habemus, longe dijunctum est; jfr C. Acad.
prior. II. § 66); göra sig en i. om ngt alqd
mente, animo informare; mente concipere
opinionem rei; göra sig en förvänd i. om
ngt perversam rei alicujus notionem
habere; falso, perperam sentire, existimare
de alqa re; icke hafva i. om ngt plane
nescire, ignorare (quid, quale sit alqd);
gifva ngn en i. om ngt imaginem rei
exprimere, proponere alicui; alqd adumbrare,
describere alicui.
- b. synon. med tanke
(plan, uppfinning): sententia (stora, djupa
i-r magnae, graves, acutae sententiae;
vara rik på i-r sententiis abundare);
inventum (philosophorum; callidum);
repertum (Grajorum obscura reperta –
illustrare latinis versibus); consilium;
commentum (mirum c. underlig i.; hjernfoster);
(alltid) hafva i-r (vara uppfinningsrik)
celeritate inveniendi l. ad inveniendum
valere, acutum esse ad inveniendum,
excogitandum (C. de Or. I. 113); sakna i-r
alienum esse (C. de Fin. I. § 17); nihil
per se ipsum invenire; det är icke min i.
non meum est inventum (non meus est
sermo, sed quae praecepit Ofella, Hor.
Sat. II. 2. 2); non ego princeps
inveniendi fui (C. de Off. II. § 14).
|
|
|