Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

ăpĕrĭo, ĕrŭi, ertum, 4, v. a. (fut. aperibo, Plaut. Truc. 4, 2, 50; Pompon. ap. Non. p. 506, 30) [ab-pario, to get from, take away from, i.e. to uncover, like the opp. operio, from obpario, to get for, to put upon, i. e. to cover; this is the old explanation, and is received by Corssen, Ausspr. I. p. 653; II. p. 410, and by Vanicek, p. 503], to uncover, make or lay bare.

  1. I. Lit.: patinas, Plaut. Ps. 3, 2, 51: apertae surae, Turp. ap. Non. p. 236, 16: apertis lateribus, Sisenn. ib. p. 236, 26: capite aperto esse, Varr. ib. p. 236, 25; p. 236, 28: ut corporis partes quaedam aperiantur, Cic. Off. 1, 35, 129: caput aperuit, id. Phil. 2, 31; Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 236, 20: capita, Plin. 28, 6, 17, § 60: aperto pectore, Ov. M. 2, 339; and poet. transf. to the person: apertae pectora matres, id. ib. 13, 688: ramum, Verg. A. 6, 406 al.
    Trop., to make visible, to show, reveal, Liv. 22, 6: dispulsā nebulā diem aperuit, id. 26, 17 (cf. just before: densa nebula campos circa intexit): dies faciem victoriae, Tac. Agr. 38: lux aperuit bellum ducemque belli, Liv. 3, 15: novam aciem dies aperuit, Tac. H. 4, 29: his unda dehiscens Terram aperit, opens to view, Verg. A. 1, 107.
    From the intermediate idea of making visible,
  2. II. Metaph.
  1. A.
    1. 1. To unclose, open: aperto ex ostio Alti Acheruntis, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37: aperite aliquis ostium, Ter. Ad. 4, 4, 26; so id. Heaut. 2, 3, 35: forem aperi, id. Ad. 2, 1, 13: fores, id. Eun. 2, 2, 52; Ov. M. 10, 457; Suet. Aug. 82: januas carceris, Vulg. Act. 5, 19: fenestram, ib. Gen. 8, 6: liquidas vias, to open the liquid way, Lucr. 1, 373; so Verg. A. 11, 884: sucum venis fundere apertis, to pour out moisture from its open veins, Lucr. 5, 812: saccum, Vulg. Gen. 42, 27: os, ib. ib. 22, 28: labia, ib. Job, 11, 5: oculos, ib. Act. 9, 8: accepi fasciculum, in quo erat epistula Piliae: abstuli, aperui, legi, Cic. Att. 5, 11 fin.; so id. ib. 1, 13; 6, 3: aperire librum, Vulg. Apoc. 5, 5; 20, 12: testamentum, Plin. 7, 52, 53, § 177 (cf.: testamentum resignare, Hor. Ep. 1, 7, 9); Suet. Caes. 83; id. Aug. 17: sigillum aperire, to break, Vulg. Apoc. 6, 3 al.: ferro iter aperiundum est, Sall. C. 58, 7: locumasylum, to make it an asylum, Liv. 1, 8: subterraneos specus, Tac. G. 16: navigantibus maria, Plin. 2, 47, 47, § 122: arbor florem aperit, id. 12, 11, 23, § 40 et saep.: aperire parietem, to open a wall, in order to put a door or window in it, Dig. 8, 2, 40: alicui oculos aperire, to give sight to (after the Heb.), Vulg. Joan. 9, 10; 9, 14 al.; so, aures aperire, to restore hearing to, ib. Marc. 7, 35.
      1. 2. Trop.: nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit, Cic. Off. 2, 15, 54: amicitiae fores. id. Fam. 13, 10: multus apertus cursus ad laudem, id. Phil. 14, 6 fin.: tibi virtus tua reditum ad tuos aperuit, id. Fam. 6, 11: philosophiae fontes, id. Tusc. 1, 3, 6; id. Mil. 31, 85 et saep.: alicujus oculos aperire, to open one’s eyes, make him discern (after the Heb.), Vulg. Gen. 3, 5; 3, 7; ib. Act. 26, 18; so, alicujus cor aperire, ib. ib. 16, 14: ventus incendio viam aperuit, Liv. 6, 2: occasionem ad invadendum, id. 4, 53; so id. 9, 27: si hanc fenestram aperueritis (i.e. if you enter upon the way of complaint), nihil aliud agi sinetis, Suet. Tib. 28 (cf. Ter. Heaut. 3, 1, 72: Quantam fenestram ad nequitiem patefeceris!): quia aperuisset gentibus ostium fidei, Vulg. Act. 14, 27; ib. Col. 4, 3.
        So of the new year, to open it, i.e. begin: annum, Verg. G. 1, 217: contigit ergo privatis aperire annum (since the consul entered upon his office the first of January), Plin. Pan. 58, 4 Gierig and Schaef.
        So also of a school, to establish, set up, begin, or open it: Dionysius tyrannus Corinthi dicitur ludum aperuisse, Cic. Fam. 9, 18; so Suet. Gram. 16; id. Rhet. 4.
        Poet.: fuste aperire caput, i.e. to cleave, split the head, Juv. 9, 98.
    2. B. Aperire locum (populum, gentes, etc.), to lay open a place, people, etc., i.e. to open an entrance to, render accessible (cf. patefacio); most freq. in the histt., esp. in Tacitus: qui aperuerint armis orbem terrarum, Liv. 42, 52; 42, 4: Syriam, Tac. A. 2, 70: omnes terras fortibus viris natura aperuit, id. H. 4, 64: novas gentes, id. Agr. 22: gentes ac reges, id. G. 1: Britanniam tamdiu clausam aperit, Mel. 3, 6, 4; Luc. 1, 465 Cort.: Eoas, id. 4, 352: pelagus, Val. Fl. 1, 169.
    3. C. Transf. to mental objects, to disclose something unknown, to unveil, reveal, make known, unfold, to prove, demonstrate; or gen. to explain, recount, etc.: occulta quaedam et quasi involuta aperiri, Cic. Fin. 1, 9, 30: explicanda est saepe verbis mens nostra de quāque re atque involutae rei notitia definiendo aperienda est, id. Or. 33, 116: alicui scripturas aperire, Vulg. Luc. 24, 32: tua probra aperibo omnia, Plaut. Truc. 4, 2, 50: ne exspectetis argumentum fabulae; hi partem aperient, Ter. Ad. prol. 23: non quo aperiret sententiam suam, sed etc., Cic. de Or. 1, 18, 84: eo praesente conjurationem aperit, Sall. C. 40, 6: naturam et mores, id. ib. 53 fin.; so id. ib. 45, 1; 47, 1; id. J. 33, 4: lux fugam hostium aperuit, Liv. 27, 2: aperiri error poterat, id. 26, 10: casus aperire futuros, to disclose the future, Ov. M. 15, 559: futura aperit, Tac. H. 2, 4.
      So also, se aperire or aperiri, to reveal one’s true disposition, character: tum coacti necessario se aperiunt, show themselves in their true light, Ter. And. 4, 1, 8: studio aperimur in ipso, Ov. A. A. 3, 371: exspectandum, dum se ipsa res aperiret, Nep. Paus. 3, 7; Quint. prooem. § 3.
      Sometimes constr. with acc. and inf., a rel.-clause, or de: cum jam directae in se prorae hostes appropinquare aperuissent, Liv. 44, 28: domino navis, quis sit, aperit, Nep. Them. 8, 6; so id. Eum. 13, 3: de clementiā, Auct. ad Her. 2, 31.
      In a gen. sense (freq. in epistt.) in Cic. Att. 5, 1, 2: de Oppio factum est, ut volui, et maxime, quod DCCC. aperuisti, you promised, i.e. that it should be paid to him (= ostendisti te daturum, Manut.); cf. the more definite expression: de Oppio bene curāsti, quod ei DCCC. exposuisti, id. ib. 5, 4, 3.
      Hence, ăpertus, a, um, P. a.; pr., opened; hence, open, free.
    1. A. Lit.
      1. 1. Without covering, open, uncovered (opp. tectus): naves apertae, without deck, Cic. Verr. 2, 5, 40; Liv. 31, 22 fin.; cf. id. 32, 21, 14: centum tectae naves et quinquaginta leviores apertae, et saep.; v. navis.
        Also, without covering or defence, unprotected, exposed: locus, Caes. B. C. 3, 84.
        Poet., of the sky, clear, cloudless: caelo invectus aperto, Verg. A. 1, 155: aether, id. ib. 1, 587: aperta serena prospicere, id. G. 1, 393.
      2. 2. Unclosed, open, not shut (opp. clausus): Janua cum per se transpectum praebet apertum, since this affords an open view through it, Lucr. 4, 272: oculi, id. 4, 339: oculorum lumine aperto, id. 4, 1139 et saep.: nihil tam clausum, neque tam reconditum, quod non istius cupiditati apertissimum promptissimumque esset, Cic. Verr. 2, 4, 20: caelum patens atque apertum, id. Div. 1, 1 (diff. from 1.); so Ov. M. 6, 693: vidit caelos apertos, Vulg. Marc. 1, 10: apertus et propatulus locus, Cic. Verr. 2, 4, 49: iter, Liv. 31, 2: apertior aditus ad moenia, id. 9, 28: campi, id. 38, 3: per apertum limitem (viae), Tac. H. 3, 21; Ov. M. 1, 285: fenestrae, Vulg. Dan. 6, 10: ostia, ib. ib. 13, 39: aequor, Ov. M. 4, 527; so id. ib. 8, 165; 11, 555 et saep.
        Poet., of a battle: nec aperti copia Martis Ulla fuit, an action in the open field, Ov. M. 13, 208.
        Very freq. ăpertum, subst., that which is open, free; an open, clear space: in aperto, Lucr. 3, 604: per apertum fugientes, Hor. C, 3, 12, 10: impetum ex aperto facerent, Liv. 35, 5: castra in aperto posita, id. 1, 33; so id. 22, 4: volantem in aperto, Plin. 10, 8, 9, § 22: in aperta prodeunt, id. 8, 32, 50, § 117: disjecit naves in aperta Oceani, Tac. A. 2, 23.
    2. B. Trop.
  1. 1.
    1. a. Opp. to that which is concealed, covered, dark, open, clear, plain, evident, manifest, unobstructed: nam nihil aegrius est quam res secernere apertas ab dubiis, nothing is, indeed, more difficult than to separate things that are evident from those that are doubtful, Lucr. 4, 467; so id. 4, 596; 1, 915; 5, 1062: cum illum ex occultis insidiis in apertum latrocinium conjecimus, Cic. Cat. 2, 1: simultates partim obscurae, partim apertae, id. Manil. 24: quid enim potest esse tam apertum tamque perspicuum? id. N. D. 2, 2, 4: quid rem apertam suspectam facimus? Liv. 41, 24: non furtim, sed vi aperta, id. 25, 24: apertus animi motus, Quint. 10, 3, 21: invidia in occulto, adulatio in aperto, Tac. H. 4, 4 et saep.
      So, in rhet., of clear, intelligible discourse: multo apertius ad intellegendum est, si, etc. … apertam enim narrationem tam esse oportet quam, etc., Cic. de Or. 2, 80, 328; cf. id. Inv. 1, 20.
      Hence,
        1. b. Esp. as subst.: in aperto esse,
          1. (α) To be clear, evident, well known, notorious, ἐν τῷ φανερῷ εἶναι: ad cognoscendum omnia illustria magis magisque in aperto, Sall. J. 5, 3.
          2. (β) To be easily practicable, easy, facile (the figure taken from an open field or space): agere memoratu digna pronum magisque in aperto erat, there was a greater inclination and a more open way to, Tac. Agr. 1: hostes aggredi in aperto foret, id. H. 3, 56: vota virtusque in aperto omniaque prona victoribus, id. Agr. 33.
      1. 2. Of character, without dissimulation, open, frank, candid: animus apertus et simplex, Cic. Fam. 1, 9; id. Off. 3, 13, 57: pectus, id. Lael. 26, 97.
        Hence, ironically: ut semper fuit apertissimus, as he has always been very open, frank (for impudent, shameless), Cic. Mur. 35.
        Hence, ăpertē, adv., openly, clearly, plainly.
  1. I. In gen.: tam aperte irridens, Ter. Phorm. 5, 8, 62: ab illo aperte tecte quicquid est datum, libenter accepi, Cic. Att. 1, 14, 4; id. Or. 12, 38; id. Am. 18, 67: cum Fidenae aperte descissent, Liv. 1, 27: aperte quod venale habet ostendit, Hor. S. 1, 2, 83: aperte revelari, Vulg. 1 Reg. 2, 27: non jam secretis colloquiis, sed aperte fremere, Tac. A. 11, 28: aperte adulari, Cic. Am. 26, 99: aperte mentiri, id. Ac. 2, 6, 18: aperte pugnare, id. ap. Aquil. Rom. 10: aperte immundus est, Vulg. Lev. 13, 26.
    Comp.: cum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius, Cic. Planc. 34; id. Att. 16, 3, 5; Curt. 6, 1, 11: ab his proconsuli venenum inter epulas datum est apertius quam ut fallerent, Tac. A. 13, 1.
    Sup.: hinc empta apertissime praetura, Cic. Verr. 1, 100: equite Romano per te apertissime interfecto, id. Har. Resp. 30: largiri, id. ib. 56: praedari, id. Verr. 1, 130.
  2. II. Esp. of what is set forth in words or writing, plainly, clearly, freely, without reserve: nempe ergo aperte vis quae restant me loqui? Ter. And. 1, 2, 24; id. Phorm. 4, 3, 49: aperte indicat (lex) posse rationem habere non praesentis, Cic. ad Brut. 1, 5, 3: Non tu istuc mihi dictura aperte es, quicquid est? Ter. Eun. 5, 1, 3: narrare, id. Heaut. 4, 3, 24: scribere, Cic. Fam. 5, 7, 3; Quint. 1, 5, 43.
    Comp.: Planius atque apertius dicam, Cic. Rosc. Com. 14, 43: distinguere, Quint. 3, 6, 45.
    Sup.: istius injurias quam apertissime vobis planissimeque explicare, Cic. Verr. 2, 64, 156: aliquid apertissime ostendere, Quint. 5, 12, 11.

ăpo (or ăpio, Isid. Orig. 19, 30), ĕre, v. a. [cf.: ἅπτω, apiscor, apex].

  1. I.
    1. A. To fasten, attach, join, bind, tie to (syn.: ligo, adligo, jungo, conjungo, recto): comprehendere antiqui vinculo apere dicebant, Paul. ex Fest. s. v. apex, p. 18 Müll.; cf. apex; used only in part. perf. pass. aptus (the P. a. v. infra): uteri terrae radicibus apti, fastened to the earth, Lucr. 5, 808 (Lachm., terram and apti = adepti): bracchia validis ex apta lacertis, united with the strong shoulders, id. 4, 829: gladium e lacunari setā equinā aptum demitti jussit, Cic. Tusc. 5, 21, 62: linguam vinclis de pectore imo aptis moveri, Gell. 1, 15.
    2. B. Trop.: ex aliquā re (like pendere ex aliquā re), depending upon, arising from (so only in Cic.): rerum causae aliae ex aliis aptae et necessitate nexae, Cic. Tusc. 5, 25, 70: honestum, ex quo aptum est officium, id. Off. 1, 18, 60; id. Fin. 2, 14, 47: ex quā re (sc. virtute) una vita omnis apta sit, id. Ac. 2, 10, 31: causa ex aeternis causis apta, id. Fat. 15, 34: cui viro ex se apta sunt omnia, etc., id. Tusc. 5, 12, 36 (as transl. of Plat. Menex. p. 302: Ὅτῳ γὰρ ἀνδρὶ εἰς ἑαυτὸν ἀνήρτηται πάντα, etc.); cf. id. Fam. 5, 13.
      Once also with pendere: non ex verbis aptum pendere jus, Cic. Caecin. 18.
      Also without ex: vitā modicā et aptā virtute perfrui, Cic. Leg. 1, 21, 56: rudentibus apta fortuna, id. Tusc. 5, 14, 40.
  2. II.
    1. A. Joined, bound, or tied together, connected: aptum conexum et colligatum significat, Non. p. 234, 32 (so most freq. in Lucr.): conjugio corporis atque animae consistimus uniter apti, Lucr. 3, 846; 5, 555; 5, 558: genusvalidis aptum per viscera nervis, bound together by the strong band of the sinews, id. 5, 928: quae memorare queam inter se singlariter apta, id. 6, 1067 al.: facilius est apta dissolvere quam dissipata conectere, Cic. Or. 71, 235: quā ex conjunctione caelum ita aptum est, ut, etc., id. Tim. 5: qui tam certos caeli motus, tamque omnia inter se conexa et apta viderit, id. N. D. 2, 38, 97; Gell. 6, 2.
    2. B. Trop.: omnia inter se apta et conexa, Cic. Fin. 4, 19, 53: apta inter se et cohaerentia, id. N. D 3, 1, 4: efficiatur aptum illud, quod fuerit antea diffiuens ac solutum, id. Or. 70, 233.
      Poet., with abl., endowed, furnished, or ornamented with something: fides alma, apta pinnis, furnished with wings, winged, Enn. ap. Cic. Off. 3, 29, 105: stellis fulgentibus apta caeli domus, the abode of heaven studded with glittering stars, Lucr. 6, 357 (cf. id. 5, 1205: stellis micantibus aethera fixum); imitated by Verg.: caelum stellis fulgentibus aptum, Verg. A. 11, 202, and: axis stellis ardentibus aptus, id. ib. 4, 482: veste signis ingentibus aptā, Lucr. 5, 1428: magis apta figura, id. 2, 814: lucus opacus teneris fruticibus aptus, Varr. ap. Non. p. 235, 9: Tyrio prodeat apta sinu, Tib. 1, 9, 70.
      Hence,
  3. III. aptus, a, um, P. a., pr., fitted to something; hence, suited, suitable, proper, apposite, fit, appropriate, adapted, conformable to (cf. accommodatus and appositus, 2.).
    1. A. In gen.: aptus is, qui convenienter alicui junctus est, Paul. ex Fest. s. v. apex, p. 18 Müll. (so most freq. after the Cic. per.); constr. with ad or dat.; of persons always with dat.
          1. (α) With ad: ossa habent commissuras ad stabilitatem aptas, Cic. N. D. 2, 55, 139: in pulmonibus inest raritas quaedam ad hauriendum spiritum aptissima, id. ib. 2, 55, 136: locus ad insidias aptior, id. Mil. 20: calcei habiles et apti ad pedem, id. de Or. 1, 54, 231: castra ad bellum ducendum aptissima, Caes. B. C. 2, 37; so Vulg. 1 Par. 7, 40; ib. 2 Par. 26, 13: aptum ad proelium, ib. 1 Reg. 14, 52: fornices in muro erant apti ad excurrendum, Liv. 36, 23, 3 al.
          2. (β) With dat.: non omnia rebus sunt omnibus apta, Lucr. 6, 961: aliis alias animantibus aptas Res, id. 6, 773: initia apta et accommodata naturae, Cic. Fin. 4, 17, 46: quod verum, simplex sincerumque sit, id esse naturae hominis aptissimum, id. Off. 1, 4, 13: haec genera dicendi aptiora sunt adulescentibus, id. Brut. 95, 223; so id. ib. 62, 326; id. Tusc. 1, 36, 87; id. Or. 22, 1 al.: quod aetati tuae esset aptissimum, id. Off. 1, 2, 4; so Nep. Att. 16, 1: apta dies sacrificio, Liv. 1, 45: venti aptiores Romanae quam suae classi, id. 25, 37 al.: notavi portus puppibus aptos, Ov. M. 3, 596; 4, 160: armis apta magis tellus, Prop. 4, 22, 19: aptum equis Argos, Hor. C. 1, 7, 9: apta vinculo conjugali, Vulg. Ruth, 1, 12; ib. Luc. 9, 62: aptus amicis, Hor. S. 2, 5, 43 et saep.
            Other constrr.:
          3. (γ) With in (cf. Rudd. II. p. 96, n. 60): in quod (genus pugnae) minime apti sunt, Liv. 38, 21: formas deus aptus in omnes, apt for, easily changed into, Ov. M. 14, 765: in ceteros apta usus, Vulg. Deut. 20, 20: vasa apta in interitum, ib. Rom. 9, 22.
          4. (δ) With qui (cf. Zumpt, § 568): nulla videbatur aptior persona, quae de illā aetate loqueretur, Cic. Am. 1, 4: est mihi, quae lanas molliat, apta manus, Ov. H. 3, 70.
            (ε) Poet., with inf: (Circe) apta cantu veteres mutare figuras, Tib. 4, 1, 63: aetas mollis et apta regi, Ov. A. A. 1, 10.
            Esp. freq., (ζ) Absol., Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 235, 16: amor, Prop. 4, 22, 42: saltus, Ov. M. 2, 498: ars, Tib. 1, 7, 60: apta oscula, Tib. 1, 4, 54; Ov. H. 15, 132: lar aptus, an extensive, satisfying possession, Hor. C. 1, 12, 43.
            So in prose: aptus exercitus, an army good in fight, ready for battle, Liv. 10, 25: tempus aptum, the right time, id. 35, 19; so Vulg. Eccli. 20, 6 al.
    2. B. Esp., in rhet., of the fitness, appropriateness of discourse: quid aptum sit, hoc est quid maxime decens in oratione, Cic. de Or. 3, 55, 210; so apta oratio, which has the appropriate rhet. fulness and periodic rounding: numerosa et apta oratio, id. Or. 50, 168; cf. id. ib. 50, 70; so id. Brut. 17, 68: Thucydides verbis aptus et pressus, exact and brief in expression, id. de Or. 2, 13, 56.
      Hence, aptē, adv., closely, fitly, suitably, nicely, rightly.
  1. I. Lit.
    1. A. Absol.: atque ita apte cohaeret (mundi corpus), ut etc., Cic. Tim. 5: altera est nexa cum superiore et inde apteque pendens, id. ap. Non. p. 235, 18: capiti apte reponere, Liv. 1, 34, 8.
    2. B. With ad: apte convenire ad pedem, Cic. Fin. 3, 14, 46.
      Sup.,
    3. C. With inter: ut inter se quam aptissime cohaereant extrema (verba) cum primis etc., Cic. Or. 44, 149.
  2. II. Trop., fitly, suitably, properly, duly, rightly.
    1. A. Absol.: facile judicabimus, quid eorum apte fiat, Cic. Off. 1, 41, 146: quod est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere, id. ib. 1, 1, 2: apte et quiete ferre, id. ib. 4, 17, 38: non equite apte locato, Liv. 4, 37, 8: Qui doceant, apte quid tibi possit emi, Ov. Am. 1, 8, 88: nec aliter imperium apte regi potest, Curt. 8, 8, 13: floribus compositis apte et utiliter, Plin. 11, 16, 16, § 46.
      Comp.: qualia aptius suis referentur locis, Plin. 2, 62, 62, § 153: Aptius haec puero, quam tibi, dona dabis, Mart. 13, 26.
    2. B. With dat.: si quid exierit numeris aptius, Quint. 10, 12, 26.
      Sup.: seruntur Parilibus tamen aptissime, Plin. 19, 3, 24, § 69.
    3. C. With ad: (ut) ad rerum dignitatem apte et quasi decore (loquamur), Cic. de Or. 1, 32, 144: spolia ducis hostium caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens, Liv. 1, 10, 5.