Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

instĭtŭo, ŭi, ūtum (institivi, Plaut. Most. 1, 2, 2), 3, v. a. [in-statuo].

  1. I. To put or place into, to plant, fix, set (cf.: instruo, informo; class.): vestigia nuda sinistri Instituere pedis, Verg. A. 7, 690.
    Trop.: argumenta in pectus multa institui, I have put, i. e. formed in my heart, Plaut. Most. 1, 2, 2: quemquamne hominem in animum instituere, aut parare, i. e. to set his heart on (al. in animo), Ter. Ad. 1, 1, 13.
      1. 2. To set up, erect, plant, establish, arrange: vestigia, Lucr. 4, 474: arborem, Suet. Galb. 1: pratum, Col. 2, 18, 3: jugera tercenta, ubi institui vineae possunt, Cic. Agr. 2, 25, 67: portorium vini, to lay on, impose, id. Font. 5: instituit officinam Syracusis in regia maximam, founded, erected, id. Verr. 2, 4, 24, § 54: mercatum, id. Phil. 3, 12: codicem et conscribere, id. Rosc. Com. 2: bibliothecam, Plin. 35, 2, 2, § 10.
    1. B. In gen., to make, fabricate, construct: magnus muralium pilorum numerus instituitur, Caes. B. G. 5, 39: naves, to build, id. ib. 5, 11: pontem, to construct, id. ib. 4, 18: turres, id. ib. 5, 52: amphora coepit institui, Hor. A. P. 22: convivia, Suet. Tit. 7: longiorem sermonem, to hold, Caes. B. G. 5, 37: delectum, id. B. C. 1, 16: remiges ex provincia, to obtain, procure, id. B. G. 3, 9.
      1. 2. To prepare, furnish, provide (viands, food, a feast, etc.): dapes, Verg. A. 7, 109: convivium, Just. 12, 13, 6: convivia jucunda, Suet. Tit. 7.
  2. II. Trop.
    1. A. To institute, found, establish, organize, set up (of institutions, governments, etc.); cf.: ibi regnum magnum institutum, Plaut. Rud. 4, 2, 30: quo in magistratu non institutum est a me regnum, sed repressum, Cic. Sull. 7, 21: so, magistratum, id. Att. 6, 1, 8: de civitatibus instituendis littera, id. de Or. 1, 19, 86: civitatis formam, Tac. H. 4, 8: is id regnum cum fratribus suis instituit, Lact. 1, 13, 14: ab instituta gente, Amm. 17, 13, 27: collegium figulorum, Plin. 35, 12, 46, § 159: aerarium militare, Suet. Aug. 49: stipendia, id. Claud. 5.
      So of holidays, games, etc.: ferias diesque festos, Plin. 18, 29, 69, § 284: Saturnalia institutus festus dies, Liv. 2, 21, 2: sacros ludos, Ov. M. 1, 446.
    2. B. To institute, appoint one, esp. as heir or to an office: qui me cum tutorem, tum etiam secundum heredem instituerit, Cic. Fam. 13, 61: Populum Romanum tutorem, id. de Or. 1, 53, 228: magistratum, id. Att. 6, 1; Suet. Caes. 83; id. Vitel. 6; id. Claud. 1; Just. 7, 2, 5; Plin. Ep. 5, 1, 9.
    3. C. With ut, to ordain that: Arcesilas instituit, ut ii, qui, etc., Cic. Fin. 2, 1, 2: ut fierent quaestores), Liv. 4, 4; Cic. Tusc. 5, 20, 58.
      With the simple subj.: instituit, quotannis subsortitio a praetore fieret, Suet. Caes. 41.
    4. D. To take upon one’s self, to undertake: ubi cenas hodie, si hanc rationem instituis? Plaut. Stich. 3, 1, 26: cum Zenone Arcesilas sibi omne certamen instituit, Cic. Ac. 1, 12.
    5. E. To undertake, begin, commence: id negotium institutum est, Plaut. Poen. 4, 2, 103: si diligentiam, quam instituisti, adhibueris, id. ib. 16, 20: perge tenere istam viam, quam instituisti, Q. Cic. Petit. Cons. 14: ad hunc ipsum quaedam institui, Cic. Ac. 1, 1, 2: historia nec institui potest sine, etc., id. Leg. 1, 3, 9: iter, Hor. C. 3, 27, 5.
      With inf.: ut primum Velia navigare coepi, institui Topica conscribere, Cic. Fam. 7, 19 init.: flagitare, id. ib. 10, 16, 1: si quae non nupta mulier virorum alienissimorum conviviis uti instituerit, begun, made it a practice, id. Cael. 20, 49: recitare omnia, Suet. Aug. 84.
  3. F. Of troops, to draw up, arrange: tu actionem instituis, ille aciem instruit, Cic. Mur. 9: quartae aciei quam instituerat, signum dedit, Caes. B. C. 3, 93, 5.
  4. G. To provide, procure: quaestum, Cic. Quint. 3: aliquos sibi amicos, id. Verr. 2, 4, 9, § 21: animum ad cogitandum, apply, Ter. Phorm. 2, 1, 10.
  5. H. To purpose, determine, resolve upon: in praesentia (Caesar) similem rationem operis instituit, Caes. B. C. 1, 42, 1.
    With inf.: senex scribere historias instituit, Nep. Cat. 3: quaerere tempus ejus interficiendi, id. Alcib. 5: montanos oppugnare, Liv. 28, 46: habere secum, Caes. B. G. 7, 13, 1: coronas ad ipsum mittere, Suet. Ner. 22.
    With object-clause: frumentum plebi dari, Vell. 2, 6, 3.
  1. I. To order, govern, administer, regulate: sapienter vitam instituit, Ter. And. 1, 1, 40: libri de civitatibus instituendis, Cic. de Or. 1, 19, 86: mores, Quint. 1, 2, 2: familiam, id. 10, 3, 9.
  2. K. To teach, instruct, train up, educate: sic tu instituis adulescentes? Cic. Cael. 17, 39: oratorem, Quint.1, 1, 21.
    With inf.: Latine loqui, Col. 1, 1, 12: Pan primus calamos cerā conjungere plures Instituit, Verg. E. 2, 32; 5, 30; id. G. 1, 148: amphora fumum bibere instituta Consule Tullo, Hor. C. 3, 8, 11: cum tibiis canere voce instituit, Plin. 7, 56, 57, § 204.
    With abl.: aliquem disciplinis Graecis, Quint. 1, 1, 12: lyrā, id. 1, 10, 13: disciplina Romana, Suet. Caes. 24.
    With ad: aliquem ad dicendum, Cic. de Or. 2, 39, 162: aliquem artibus et moribus, Juv. 14, 74: filios instituere atque erudire ad majorum instituta, Cic. Verr. 2, 3, 69; § 161: ad lectionem, Quint. 1, 7, 17.
    With ut or ne and subj.: quem tu a puero sic instituisses, ut nobili ne gladiatori quidem faveret, Cic. Quint. 21, 69: pueros, ut, etc., Suet. Tib. 44; id. Aug. 64: nos, ne quem coleremus, etc., Sall. J. 14, 18.
    Of animals: boves, Col. 6, 2, 8 al.

instĭtūtum, i, n. [instituo], a purpose, intention, design; an arrangement, plan; mode of life, habits, practices, manners; a regulation, ordinance, institution; instruction; agreement, stipulation (class.): ejus omne institutum voluntatemque omnem successio prospera consecuta est, Cic. Hortens. Fragm.: ad hujus libri institutum illa nihil pertinent, id. Top. 6: me nunc oblitum consuetudinis et instituti mei, id. Att. 4, 18: meretricium, id. Cael. 20, 50: majorum, id. Agr. 2, 1: vitae capere, to form a plan of life, id. Fin. 4, 15, 40: juris publici leges et instituta, id. Brut. 77: instituta Parthorum, Tac. A. 6, 32: institutis patriae parere, Nep. Ages. 4: praecepta institutaque philosophiae, Cic. Off. 1, 1: optimis institutis mentem infantium informare, Quint. 1, 1, 16.
Adv.: ex instituto, according to law or tradition: militem ex instituto dare, Liv. 6, 10, 6; 45, 13, 8.