Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

incŏla, ae, comm. (f. Phaedr. 1, 6, 6; Prud. Ham. 642) [in-colo], an inhabitant of a place, a resident.

  1. I. Lit.: optati cives, populares, incolae, accolae, advenae omnes, Plaut. Aul. 3, 1, 1: incola est, qui in aliquam regionem domicilium suum contulit, quem Graeci πάροικον appellant, Dig. 50, 16, 239: opp. civis; peregrini autem atque incolae officium est, etc., a foreign resident ( = Gr. μέτοικος), Cic. Off. 1, 34, 125; cf.: Tarquinium, non Romanae modo sed ne Italicae quidem gentis, . . incolam a Tarquiniis … regem factum, Liv. 4, 3, 11: incola et his magistratibus parere debet, apud quos incola est, et illis, apud quos civis est, Dig. 50, 1, 29; Cic. Verr. 2, 4, 11, § 26; 2, 4, 58, § 130: sunt enim e terra homines, non ut incolae atque habitatores, id. N. D. 2, 56, 140: Coloneus ille locus cujus incola Sophocles ob oculos versabatur, id. Fin. 5, 1, 3: (Socrates) totius mundi se incolam et civem arbitrabatur, id. Tusc. 5, 37, 108: audiebam Pythagoram Pythagoreosque incolas paene nostros, almost our countrymen, id. de Sen. 21, 78: Pergama, Incola captivo quae bove victor alat, Ov. H. 1, 52: Phryx, Luc. 9, 976: Idumæae Syrophoenix portae, Juv. 8, 160.
    Poet., in apposition, or adj., Cameren incola turba vocat, the natives, Ov. F. 3, 582.
  2. II. Transf., of animals and inanimate things: aquarum incolae, Cic. Tusc. 5, 13, 38: rana stagni incola, Phaedr. 1, 6, 5: novum incolam (piscem) mari dedit, Plin. 9, 17, 29, § 63: quae (arbores) incolarum numero esse coepere, i. e. indigenous, id. 12, 3, 7, § 14: Addua, Ticinus, Mincius, omnes Padi incolae, i. e. flowing into the Po, id. 3, 19, 23, § 131: me Porrectum ante fores obicere incolis Plorares aquilonibus, native, Hor. C. 3, 10, 4.

1. in-cŏlo, lŭi, 3 (post-class. collat. form incŏlo, āre: paradisum incolare et custodire, Tert. Res. Carn. 26 fin.; whence incolatus), v. a. and n.

  1. I. Lit. (for the simple colere), to cultivate (late Lat.): in his terris, quas incolunt (rusticani), Cod. Th. 13, 1, 3.
  2. II. Transf., to dwell or abide in a place, to inhabit (class.).
          1. (α) Act. (only so in Cic.): jam qui incolunt eas (sc. maritimas) urbes, etc., Cic. Rep. 2, 4: illam urbem, id. Verr. 2, 4, 10, § 21; id. Ac. 2, 45, 137: Delum, id. Verr. 2, 1, 17, § 46: illos lacus lucosque, id. ib. 2, 5, 72, § 188: eos agros, id. Rep. 2, 2: eam partem terrae, id. ib. 1, 17; cf. terras, id. N. D. 2, 16, 42: illum locum, id. Rep. 6, 15 fin.: quem locum, id. Tusc. 1, 6, 11: ea loca, Caes. B. G. 2, 4, 2: unam, aliam, tertiam partem Galliae, id. ib. 1, 1, 1: Alpes, id. ib. 4, 10, 3 et saep.: eamdem patriam, Liv. 4, 3, 3: piscibus atque avibus ferisque, quae incolunt terras, id. 25, 12, 6: secessum, Plin. Ep. 2, 17 fin.; cf.: indulgens templa vetustis Incolere atque habitare deis, Sil. 14, 672.
            In pass.: e locis quoque ipsis, qui a quibusque incolebantur, Cic. Div. 1, 42, 93; 2, 44, 92.
          2. (β) Neutr.: Neptuno, qui salsis locis incolit, Plaut. Rud. 4, 2, 2: Germani, qui trans Rhenum incolunt, Caes. B. G. 1, 1, 4: cis Rhenum, id. ib. 2, 3, 4: remanere uno in loco incolendi causa, id. ib. 4, 1, 7: qui inter mare Alpesque incolebant, Liv. 1, 1, 3: erat oppidum Vaga, ubi et incolere et mercari consueverant multi mortales, Sall. J. 47, 1.