Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

ex-āmen, ĭnis, n. [for ex-agmen, from ex and ago; cf. contamino and contagies, flamen and flagrare].

  1. I. A multitude issuing forth or flying out, a swarm. Primarily and class. of a swarm of bees: res rusticae laetae sunt tum pecudum pastu, apium examinibus, florum omnium varietate, Cic. de Sen. 15 fin.; so, apium, id. Off. 1, 44, 157; id. Div. 1, 33 fin.; Liv. 4, 33 et saep.; cf. Varr. R. R. 3, 16, 29; Col. 9, 3 fin.; 9, 4 fin. et saep.; Plin. 11, 10, 10, § 23; Verg. G. 2, 452; 4, 21; 103 et saep.
    1. B. Transf., a multitude, crowd, shoal, swarm (freq. only after the Aug. per.): locustarum, Liv. 42, 10: piscium, Plin. 31, 1, 1, § 2: pullorum (arboris), Lucr. 5, 1364: juvenum, Hor. C. 1, 35, 31: infantium, Plin. Pan. 26, 1; cf. Just. 25, 2 fin.: vernarum, Hor. Epod. 2, 65; cf. servorum, Cic. Harusp. Resp. 12, 25: Graium vatum, Stat. S. 5, 3, 284: stuprorum (i. e. feminarum stupratarum), Prop. 2, 32, 41 (3, 30, 41 M.) et saep.
      In late Lat. even of abstract things: malorum, Arn. 2, p. 46: maerorum, id. fin.: aetatum, Amm. 21, 5: dilationum, id. 30, 4 et saep.
  2. II. A means of examining; hence, the tongue of a balance (very rare): examen est ligula vel lignum, quod mediam hastam ad pondera adaequanda tenet, Schol. Pers. 1, 6; cf. Paul. ex Fest. p. 80, 14: Juppiter ipse duas aequato examine lances Sustinet, Verg. A. 12, 725; Cod. Theod. 12, 7, 1.
    1. B. Trop., a weighing, consideration, examination: examenve improbum in illa Castiges trutina, Pers. 1, 6: legum, Ov. M. 9, 552; cf. vitae, Stat. S. 3, 3, 203.

exāmĭno, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [examen].

  1. * I. (acc. to examen, I.).
    Neut., to form swarms, to swarm: examinant alvi, Col. 9, 14, 5.
  2. II. (acc. to examen, II.).
    1. A. Lit.
      1. 1. Act., to weigh (class.): (aër) tamquam paribus examinatus ponderibus, Cic. Tusc. 1, 19, 43; cf.: ad certum pondus, * Caes. B. G. 5, 12, 4.
      2. * 2. Neut.: alicui, to be in equilibrium with a thing, to counterbalance, counterpoise, Vitr. 10, 8.
    2. B. Trop., act., to weigh, ponder, consider, examine, try, test (class.): non aurificis statera, sed quadam populari trutina examinari, Cic. de Or. 2, 38, 159; cf.: omnia verborum momentis, non rerum ponderibus, id. Rep. 3, 8; so, aliquid suis ponderibus, id. Planc. 32 fin.: diligenter verborum omnium pondera, id. Or. 8, 26; Quint. 10, 3, 5: emendate loquendi regulam, id. 1, 5, 1; juncturam syllabarum longarum et brevium aurium mensura, Gell. 16, 18, 3: (Parrhasius) examinasse subtilius lineas traditur (shortly after: circumscripsit omnia), Quint. 12, 10, 4 Spald.: male verum examinat omnis Corruptus judex, * Hor. S. 2, 2, 8; cf. of judicial examination, Quint. 12, 3, 6; Dig. 30, 58; 33, 7, 12, § 43.
      Hence, exāmĭnātus, a, um, P. a., tried, i. e. careful, thoughtful (late Lat.): examinatissima diligentia, Aug. Conf. 7, 6.
      Adv.: exāmĭnātē, carefully, considerately: credere, Tert. Praescr. 33.
      Comp.: examinatius deliberare, Amm. 25, 7.