Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

arcĕo, cui, ctum (arcitum, acc. to Prisc. p. 1265 P.) [cf. ἀρκέω = to keep off, to suffice; ἄρκιος = sufficient, safe; arx = a stronghold; arca = a strong-box, chest; ἀλαλκεῖν = to keep off; ἀλκή = defence, strength. Curt.].

  1. I. To shut up, to enclose.
    1. A. Lit.: arcere est continere, Paul. ex Fest. p. 15 Müll.: alvus arcet et continet quod recipit, Cic. N. D. 2, 54, 136: orbis caelestis arcens et continens ceteros, id. Rep. 6, 17: nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus, id. N. D. 2, 60, 152: hos quidem ut famulos vinclis prope ac custodiā arceamus, shut in, confine, id. Tusc. 2, 21, 48 (cf. Doed. Syn. II. p. 426).
    2. B. Trop.: videbam audaciam tam immanem non posse arceri otii finibus, Cic. Har. Resp. 3.
      Also, to keep in order: arcendae familiae gratiā, Paul. ex Fest. s. v. noverca, p. 175 Müll.
  2. II. To keep or hold off, to prevent from approaching, to keep at a distance: arcere prohibere est, Paul. ex Fest. p. 15 Müll.; constr. absol. aliquem, with ab, the simple abl., poet. also with dat.
          1. (α) Absol. aliquem: ille tenet et scit ut hostium copiae, tu ut aquae pluviae arceantur, Cic. Mur. 9, 22; so, aquam pluviam, aquas pluvias arcere, Cic. Top. 10, 43, and Dig. 39, 3: platanus solem arcet, Plin. 12, 1, 5, § 11: somnos ducere et arcere, Ov. M. 2, 735: Odi profanum vulgus et arceo, Hor. C. 3, 1, 1.
            With an abstr. object: transitum hostis, to arrest, hinder, Liv. 26, 41.
            Poet. and in postAug. prose, with inf. as object, to hinder, prevent: quae (dicta) clamor ad aures Arcuit ire meas, Ov. M. 12, 427: plagamque sedere Cedendo arcebat, id. ib. 3, 89; so id. P. 3, 3, 56; Stat. S. 2, 1, 34; id. Th. 1, 455; Sen. Hippol. 805; Sil. 13, 341 al.; Tac. A. 3, 72.
            And without object: arcuit Omnipotens, Ov. M. 2, 505.
          2. (β) With ab: tu, Juppiter, hunc a tuis aris ceterisque templis arcebis, Cic. Cat. 1, 13 fin.: homines ab injuriā, etc., id. Leg. 1, 14: haec aetas a libidinibus arcenda est, id. Off. 1, 34, 122: homines ab improbitate, id. Par. 3, 2, 23: famulas a limine templi, Ov. F. 6, 482: aliquem ab amplexu, id. M. 9, 751: ignavum, fucos, pecus a praesepibus arcent, Verg. G. 4, 168.
          3. (γ) With the simple abl. (not with persons): primordia genitali concilio arceri tempore iniquo, Lucr. 1, 183: illum ut hostem arcuit Galliā, Cic. Phil. 5, 13 fin.: te dominus illis sedibus arcebit, id. ib. 2, 40 fin.; so id. Tusc. 1, 37, 89: Virginiam matronae sacris arcuerant, Liv. 10, 23: aliquem aditu, id. 42, 6; so Suet. Ner. 46; Luc. 10, 499: aquā atque igni arcebatur, Tac. A. 3, 23; so id. ib. 3, 50 (cf. aqua, I. B. 3.) al.: arceor aris, Ov. M. 6, 209: patriis penatibus, id. ib. 9, 446 al.: aliquem funesto veterno, i. e. to protect, guard, Hor. Ep. 1, 8, 10: classes aquilonibus, id. A. P. 64 et saep.
          4. (δ) With dat., to keep off something from: oestrum pecori, Verg. G. 3, 155 (cf.: Solstitium pecori defendite, id. E. 7, 47: mortem fratri depulit, Ov. H. 14, 130; and the Gr. ἀμύνειν νηυσὶ θοῇσι πῦρ, Hom. Il. 9, 435; 9, 347; v. also Rudd. II. p. 150).

arctŏs (nom. arctos, Verg. G. 1, 246; acc. arcton, Ov. M. 2, 132; 13, 293; id. F. 2, 192; Verg. G. 1, 138: arctum, Cic. N. D. 2, 42, 109 (in verse); nom. plur. arctoe (as in Ter. Adelphoe for Adelphi), Cic. N. D. 2, 41, 105, and Arat. Phaen. 441 B. and K.; C. German. Arat. 25 and 63), i, f. (cf. Rudd. I. p. 27; Neue, Formenl. I. pp. 650 sq.; 129; 131), = ἄρκτος.

  1. I. Lit., the Great and the Lesser Bear (Ursa Major et Minor; syn.: ursa, plaustrum, Septentrio), a double constellation (hence, geminae, Ov. M. 3, 45; Prop. 3, 15, 25) in the vicinity of the north pole; cf. Hyg. Astr. 2, 1 sq. Among the poets, on account of its place in the north, gelidae arcti, Ov. M. 4, 625; Verg. A. 6, 16; cf. Hor. C. 1, 26, 3; and since it never sets to our hemisphere, immunis aequoris, Ov. M. 13, 293: aequoris expers, id. ib. 13, 727: metuens aequore tingui, Verg. G. 1, 246 (an imitation of the Homeric: ἄμμορος λοετρῶν Ὠκεανοῖο, Il. 18, 489; Od. 5, 275; cf. also Arat. Phaen. 48: Ἄρκτοι κυανέου πεφυλαγμέναι Ὠκεανοῖο).
  2. II. Metaph.
    1. A. The north pole, Ov. M. 2, 132.
    2. B. The night (cf. luna), Prop. 3, 15, 25.
    3. C. The people dwelling in the north, Luc. 3, 74: post domitas Arctos, Claud. Laud. Stil. 1, 246; id. VI. Cons. Hon. 336.
    4. D. The north wind, Hor. C. 2, 15, 16.

1. artus (not arctus), a, um, adj. [v. arma], prop. fitted; hence,

  1. I. Lit., close, strait, narrow, confined, short, brief: exierunt regionibus artis, Lucr. 6, 120: claustra, id. 1, 70; so id. 3, 808: nec tamen haec ita sunt arta et astricta, ut ea laxare nequeamus, Cic. Or. 65, 220: artioribus apud populum Romanum laqueis tenebitur, id. Verr. 2, 1, 5: nullum vinculum ad astringendam fidem jure jurando majores artius esse voluerunt, id. Off. 3, 31, 111: compages, Verg. A. 1, 293: nexus, Ov. M. 6, 242: arto stipata theatro, pressed together in a contracted theatre, Hor. Ep. 2, 1, 60: toga, a narrow toga without folds, id. ib. 1, 18, 30 (cf. exigua toga, id. ib. 1, 19, 13): nimis arta convivia, i. e. with too many guests, who are therefore compelled to sit close together, id. ib. 1, 5, 29 et saep.
    Hence, subst.: artum, i, n., a narrow place or passage: ventus cum confercit, franguntur in arto montes nimborum, Lucr. 6, 158 Lachm.: multiplicatis in arto ordinibus, Liv. 2, 50; so id. 34, 15: nec desilies imitator in artum, nor, by imitating, leap into a close place, Hor. A. P. 134.
  2. II. Trop., strict, severe, scanty, brief, small: sponte suā cecidit sub leges artaque jura, subjected himself to the severity of the laws, Lucr. 5, 1147: Additae leges artae et ideo superbae quasque etc., Plin. 16, 4, 5, § 12: vincula amoris artissima, Cic. Att. 6, 2: artior somnus, a sounder or deeper sleep, id. Rep. 6, 10: arti commeatus, Liv. 2, 34; Tac. H. 4, 26; cf.: in arto commeatus, id. ib. 3, 13: artissimae tenebrae, very thick darkness, Suet. Ner. 46 (for which, in class. Lat., densus, v. Bremi ad h. l., and cf. densus) al.
    So, colligere in artum, to compress, abridge: quae (volumina) a me collecta in artum, Plin. 8, 16, 17, § 44.
    Of hope, small, scanty: spes artior aquae manantis, Col. 1, 5, 2: ne spem sibi ponat in arto, diminish hope, expectation, Ov. M. 9, 683: quia plus quam unum ex patriciis creari non licebat, artior petitio quattuor petentibus erat, i. e. was harder, had less ground of hope, Liv. 39, 32; and of circumstances in life, etc., straitened, distressing, wretched, needy, indigent (so in and after the Aug. per. for the class. angustus): rebus in artis, Ov. P. 3, 2, 25: artas res nuntiaret, Tac. H. 3, 69: tam artis afflictisque rebus, Flor. 2, 6, 31; so Sil. 7, 310: fortuna artior expensis, Stat. S. 5, 3, 117: ne in arto res esset, Liv. 26, 17.
    Adv.: artē (not arcte), closely, close, fast, firmly.
  1. I. Lit.: arte (manus) conliga, Plaut. Ep. 5, 2, 29: boves arte ad stipites religare, Col. 6, 2, 5: arte continere aliquid, Caes. B. G. 7, 23: aciem arte statuere, Sall. J. 52, 6: arte accubare, Plaut. Stich. 4, 2, 39.
    Comp.: calorem artius continere, Cic. N. D. 2, 9, 25: artius astringi, Hor. Epod. 15, 5: signa artius conlocare, Sall. C. 59, 2: artius ire, Curt. 4, 13, 34: artius pressiusque conflictari, Gell. 10, 6.
    Sup.: milites quam artissime ire jubet, Sall. J. 68, 4: artissime plantas serere, Plin. 12, 3, 7, § 16.
  2. II. Trop.: arte contenteque aliquem habere, Plaut. As. 1, 1, 63; id. Merc. prol. 64: arte et graviter dormire, soundly, Cic. Div. 1, 28, 59: arte appellare aliquem, briefly, by shortening his name, Ov. P. 4, 12, 10: artius adstringere rationem, Cic. Fat. 14, 32: abstinentiam artissime constringere, Val. Max. 2, 2, 8.
  3. III. Transf.: arte diligere aliquem, strongly, deeply, Plin. Ep. 6, 8; so also id. ib. 2, 13.