Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

for, fātus, 1, v. defect. (the forms in use are fatur, fantur, fabor, fabitur; part. perf. fatus; perf. fatus sum or eram; imper. fare, poet.; inf. fari; and parag. farier, Verg. A. 11, 242; gerund. fandi, fando; sup. fatu; part. praes. fans, fantis, fantem; for praes. faris, v. Diom. p. 375; fantur, Varr. L. L. 6, 7, § 52; Paul. Diac. p. 88, 11; imperf. subj. farer, August. Conf. 1, 8), n. and a. [Sanscr. bhā-mi, appear; bhās, shine; bhāsh, speak; Gr. φα-, φαίνω, and φημί; Lat. fama, fas, fax, facies, favilla, etc.; cf.: facetus, focus, v. Curt. Gr. Etym. p. 297 sq.; Corss. Ausspr. 1, 420 sqq.], to speak, say (mostly poet.; cf.: quaedam vetera etiam necessario interim sumuntur, ut fari, Quint. 8, 3, 27; syn.: loquor, dico, perhibeo; inquam. aio).

  1. I. In gen.
    1. A. Neutr.: fatur is, qui primum homo significabilem ore mittit vocem. Ab eo ante quam id faciant, pueri dicuntur infantes; cum id faciant, jam fari, Varr. L. L. 6, § 52 Müll.; cf.: filius Croesi, cum jam per aetatem fari posset, infans erat, Gell. 5, 9, 1: non enim eram infans, qui non farer, Aug. Conf. 1, 8: nescios fari pueros, Hor. C. 4, 6, 18: cum primum fari coepisset, Suet. Aug. 94: tum ad eos is deus, qui omnia genuit, fatur: haec vos, etc., Cic. Univ. 11; Val. Fl. 3, 616: Venulus dicto parens ita farier infit, Verg. A. 11, 242: praetor qui tum fatus est, si, etc., Varr. L. L. 6, § 30 Müll.: sic fatus validis ingentem viribus hastam contorsit, Verg. A. 2, 50: meum ingenium fans atque infans tu nondum edidicisti, Plaut. Pers. 2, 1, 7: coram data copia fandi, Verg. A. 1, 520: fandi doctissima Cymodocea, id. ib. 10, 225: quae mollissima fandi Tempora, id. ib. 4, 293: quid fando tua tela manusque Demoror? Stat. Th. 1, 655: his fando si nuntius exstitit oris, Val. Fl. 4, 170.
      Fando, for famā, rumore, report, hearsay: neque fando umquam accepit quisquam, etc., by report, by hearsay, Plaut. Am. 2, 1, 41; cf.: ne fando quidem auditum est, crocodilum aut ibim violatum ab Aegyptio, Cic. N. D. 1, 29, 82; Verg. A. 2, 81; Ov. M. 15, 497, Sil. 10, 484: haud mollia fatu, Verg. A. 12, 25: lapis fatu dignissimus, Sol. 3: famino, dicito, Paul. ex Fest. p. 87, 10 (cf. praefor and fruor init.).
    2. B. Act.
          1. (α) With acc.: (animus) dementit deliraque fatur, Lucr. 3, 464: qui sapere et fari possit, quae sentiat, Hor. Ep. 1, 4, 9: fabitur hoc aliquis, Cic. Poët. ap. Gell. 15, 6, 3: vix ea fatus eram, Verg. A. 2, 323: dehinc talia fatur, id. ib. 1, 256: cui talia fanti, id. ib. 6, 46; cf.: haec fantem, Prop. 3, 7 (4, 6), 65: quis talia fando temperet a lacrimis? Verg. A. 2, 6.
          2. (β) With interrog. clauses: fare age, quid venias, Verg. A. 6, 389; cf.: sed te qui vivum casus, age fare vicissim Attulerint, id. ib. 6, 531: fare, an patriam spes ulla videndi, Val. Fl. 5, 552.
  2. II. In partic.
    1. A. To utter in prophecy, to foretell, predict: Venus quem fata docet fari, divinum pectus habere, Enn. ap. Prob. Verg. E. 6, 31 (Ann. v. 19 ed. Vahl.); cf.: fatis fandis, id. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 ib.): fabor enim, quando haec te cura remordet, Longius et volvens fatorum arcana movebo, Verg. A. 1, 261. Cf. also in the foll.
    2. B. To sing in verse, to celebrate: Tarpeium nemus et Tarpeiae turpe sepulcrum Fabor, Prop. 4 (5), 4, 2.
      Note: In pass. signif.: Fasti dies sunt, in quibus jus fatur, Suet. ap. Prisc. p. 793 P.
      Hence, fandus, a, um, P. a., that may be spoken or uttered, right (opp. to nefandus, wrong): omnia fanda, nefanda malo permixta furore, Cat. 64, 406: respersae fando nefandoque sanguine arae, i. e. with blood both of sacrifice and of murder, Liv. 10, 41, 3; cf.: at sperate deos memores fandi atque nefandi, Verg. A. 1, 543: non fanda timemus, Luc. 1, 634: inexpleto non fanda piacula busto, id. 2, 176.