Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

plēnus, a, um, adj. [from the root ple-; Sanscr. prā-, to fill; Gr. πλα- in πίμπλημι, πλήθω; Lat. plerus, plebs, populus, etc.; whence compleo, expleo, suppleo], full, filled with any thing (class.; cf.: refertus, oppletus).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen., with gen.: rimarum, Ter. Eun. 1, 2, 25: corpus suci, id. ib. 2, 3, 27: Gallia est plena civium Romanorum, Cic. Font. 1, 11: domus plena caelati argenti, id. Verr. 2, 2, 14. § 35: vini, somni, id. Red. in Sen. 6, 13: stellarum, id. Rep. 6, 11, 11.
      With abl.: plena domus ornamentis, Cic. Verr. 2, 4, 57, § 126: vita plena et conferta voluptatibus, id. Sest. 10, 23: plenum pueris gymnasium, Quint. 2, 8, 3.
      Absol.: auditorium, Quint. 2, 11, 3: plenissimis velis navigare, with swelling sails, Cic. Dom. 10, 24.
      As subst.: plēnum, i, n., space occupied by matter, a plenum, Cic. Ac. 2, 37, 118.
      Adverb.: ad plenum, to repletion, copiously, abundantly (poet.), Verg. G. 2, 244: hic tibi copia Manabit ad plenum benigno Ruris honorum opulenta cornu, Hor. C. 1, 17, 15; so Veg. 2, 9: philosophiae scientiam ad plenum adeptus, Eutr. 8, 10.
    2. B. In partic.
      1. 1. Of bodily size, stout, bulky, portly, plump, corpulent (class.): pleni enective simus, Cic. Div. 2, 69, 142: vulpecula pleno corpore, Hor. Ep. 1, 7, 31: frigus inimicum est tenui: at prodest omnibus plenis, Cels. 1, 9: femina, Ov. A. A. 2, 661.
        Comp.: tauros palea ac feno facere pleniores, Varr. R. R. 2, 5, 12.
        Sup.: plenissimus quisque, Cels. 2, 1.
        1. b. Of females, big, with child, pregnant (class.): et cum te gravidam et cum te pulchre plenam aspicio, gaudeo, Plaut. Am. 2, 2, 49: femina, Ov. M. 10, 469; Val. Fl. 1, 413: sus plena, Cic. Div. 1, 45, 101; cf.: Telluri plenae victima plena datur (preceded by gravida), Ov. F. 4, 634.
      2. 2. Filled, satisfied (poet.), Ov. Am. 2, 6, 29: plenus cum languet amator, sated with reading, Hor. Ep. 1, 20, 8; cf.: illa bibit sitiens lector, mea pocula plenus, Ov. P. 3, 4, 55.
      3. 3. Full packed, laden; with abl.: quadrupedes pleni dominis armisque, Stat. Th. 4, 812: exercitus plenissimus praedā, Liv. 41, 28: crura thymo plenae (apes), Verg. G. 4, 181.
        Absol.: vitis, Ov. Am. 2, 14, 23.
      4. 4. Entire, complete, full, whole: ut haberet ad praeturam gerendam plenum annum atque integrum, Cic. Mil. 9, 24: gaudia, id. Tusc. 5, 23, 67: numerus, id. Rep. 6, 12, 12: pleno aratro sulcare, with the whole plough sunk in the ground, Col. 2, 2, 25: sustineas ut onus, nitendum vertice pleno est, i. e. toto, Ov. P. 2, 7, 77: pleno gradu, at full pace, at storming pace, Liv. 4, 32.
        Neutr. adverb.: in plenum, on the whole, generally (post-Aug.), Plin. 13, 4, 7, § 31; Sen. Ep. 91, 9.
      5. 5. Of the voice, sonorous, full, clear, strong, loud (class.): vox grandior et plenior, Cic. Brut. 84, 289: voce plenior, id. de Or. 1, 29, 132.
      6. 6. Of letters, syllables, words, full, at full length, not contracted, unabridged: pleniores syllabae, Auct. Her. 4, 20, 28: ut E plenissimum dicas, Cic. de Or. 3, 12, 46: siet plenum est, sit imminutum, id. Or. 47, 157: plenissima verba, Ov. M. 10, 290.
      7. 7. Of food and drink, strong, hearty, substantial: pleniores cibi, Cels. 3, 20: vinum, id. 1, 6.
      8. 8. Full, abundant, plentiful, much: non tam Siciliam, quam inanem offenderant, quam Verrem ipsum, qui plenus decesserat, Cic. Verr. 2, 2, 4, § 12: urbes, id. Pis. 37, 91: pecunia, much money, id. Rosc. Am. 2, 6: mensa, Verg. A. 11, 738.
        Comp.: serius potius ad nos, dum plenior, Cic. Fam. 7, 9, 2: tres uno die a te accepi litteras, unam brevem, duas pleniores, fuller, larger, id. ib. 11, 12, 1.
        Sup.: plenissima villa, Hor. S. 1, 5, 50.
      9. 9. Of age, full, advanced, ripe, mature: jam plenis nubilis annis, marriageable, Verg. A. 7, 53: plenus vitā, Stat. S. 2, 2, 129: annis, full of years, that has reached extreme old age, Plin. Ep. 2, 1, 7: plenior annis, Val. Fl. 1, 376: annus vicesimus quintus coeptus pro pleno habetur, Dig. 50, 4, 8.
      10. 10. Law t. t.: pleno jure, with a complete legal title: proinde pleno jure incipit, id est et in bonis et ex jure Quiritium, tua res esse, Gai. Inst. 2, 41: pleno jure heres fieri, id. ib. 3, 85 al.
  2. II. Trop., full, filled.
    1. A. In gen., with gen.: plenus fidei, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 Vahl.): jejunitatis plenus, Plaut. Merc. 3, 3, 13: consili, Plaut. Ep. 1, 2, 49: viti probrique, id. Mil. 2, 5, 13: fraudis, sceleris, parricidi, perjuri, id. Rud. 3, 2, 37: offici, Cic. Att. 7, 4, 1: negoti, full of business, id. N. D. 1, 20, 54; Plaut. Ps. 1, 3, 146: irae, Liv. 3, 48: ingenii, Cic. Fl. 6, 15: laboris, Plin. 6, 19, 22, § 66: quae regio in terris nostri non plena laboris? is not full of our disaster? Verg. A. 1, 460.
      With abl.: plenus sum exspectatione de Pompeio, full of expectation, Cic. Att. 3, 14, 1: laetitiā, Caes. B. C. 1, 74: humanitate, Plin. Ep. 1, 10, 2; 2, 1, 7.
    2. B. In partic.
      1. 1. Complete, finished, ample, copious (class.): orator plenus atque perfectus, Cic. de Or. 1, 13, 59: plenior, opp. to jejunior, id. ib. 3, 4, 16: oratio plenior, id. Off. 1, 1, 2: pleniora scribere, Caes. B. C. 1, 53.
      2. 2. Full of, abounding or rich in any thing: plenum bonarum rerum oppidum, Plaut. Pers. 4, 2, 38: quis plenior inimicorum fuit C. Mario? Cic. Prov. Cons. 8, 19: pleniore ore laudare, with fuller mouth, i. e. more heartily, id. Off. 1, 18, 61.
        Hence, adv.: plēnē.
      1. 1. Lit., full (post-Aug.): vasa plene infundere, Plin. 14, 22, 28, § 139.
      2. 2. Trop., fully, wholly, completely, thorougnly, largely (class.): plene cumulateque aliquid perficere, Cic. Div. 2, 1: plene perfectae munitiones, Caes. B. G. 3, 3: aliquid vitare, Cic. Q. Fr. 1, 1, 13: plene sapientes homines, id. Off. 1, 15: praestare aliquid, perfectly, Hor. Ep. 1, 11, 14.
        Comp.: plenius facere aliquid, Ov. P. 2, 11, 20: alere, Quint. 2, 2, 8.
        Sup.: quamvis illud plenissime, hoc restrictissime feceris, Plin. Ep. 5, 8, 13.