Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

aurum (Sab. ausum, Paul. ex Fest. p. 9 Müll.; vulg. Lat., ōrum, ib. p. 183; cf. Ital. and Span. oro and Fr. or), i, n. [v. aes].

  1. I. Gold; as a mineral, v. Plin. 33, 4, 21, § 66 sqq.: auri venas invenire, Cic. N. D. 2, 60, 151: venas auri sequi, Lucr. 6, 808; Tac. G. 5: aurum igni perspicere, Cic. Fam. 9, 16: eruere terrā, Ov. Am. 3, 8, 53: auri fodina, Plin. 33, 4, 21, § 78; Vulg. Gen. 2, 11; ib. 2 Par. 2, 7; ib. Matt. 2, 11; Naev. ap. Serv. ad Verg. A. 2, 797: ex auro vestis, id. 2, 22 (ap. Isid. Orig. 19, 22, 20) et saep.
    Provv.: montes auri polliceri, to promise mountains of gold, Ter. Phorm. 1, 2, 18: carius auro, more precious than gold, Cat. 107, 3 (cf.: κρεισσονα χρυσοῦ, Aesch. Choëph. 372; χρυσοῦ χρυσότερα, Sapph. Fr. 122. Ellis).
  2. II. Meton.
    1. A. Things made of gold, an ornament of gold, a golden vessel, utensil, etc.: Nec domus argento fulget nec auro renidet, gold plate, Lucr. 2, 27. So,
      1. 1. A golden goblet: et pleno se proluit auro, Verg. A. 1, 739: Regales epulae mensis et Bacchus in auro Ponitur, Ov. M. 6, 488: tibi non committitur aurum, Juv. 5, 39; 10, 27; Stat. Th. 5, 188; and in the hendiadys: pateris libamus et auro = pateris aureis, Verg. G. 2, 192.
      2. 2. A golden chain, buckle, clasp, necklace, jewelry: Oneratas veste atque auro, Ter. Heaut. 3, 1, 43: Donec eum conjunx fatale poposcerit aurum, Ov. M. 9, 411; 14, 394.
      3. 3. A gold ring: Ventilet aestivum digitis sudantibus aurum, Juv. 1, 28.
      4. 4. A golden bit: fulvum mandunt sub dentibus aurum, Verg. A. 7, 279; 5, 817.
      5. 5. The golden fleece: auro Heros Aesonius potitur, Ov. M. 7, 155.
      6. 6. A golden hairband, κρωβύλος: crines nodantur in aurum, Verg. A. 4, 138 Serv.
      7. 7. Esp. freq., gold as coined money: si quis illam invenerit Aulam onustam auri, Plaut. Aul. 4, 2, 4: De Caelio vide, quaeso, ne quae lacuna sit in auro, Cic. Att. 12, 6, 1: Aurum omnes victā jam pietate colunt, Prop. 4, 12, 48 sq.: quid non mortalia pectora cogis Auri sacra fames? Verg. A. 3, 56; cf. Plin. 37, 1, 3, § 6; so Hor. C. 2, 16, 8; 2, 18, 36; 3, 16, 9; id. S. 2, 2, 25; 2, 3, 109; 2, 3, 142; id. Ep. 2, 2, 179; Vulg. Matt. 10, 9; ib. Act. 3, 6 et saep.
    2. B. The color or lustre of gold, the gleam or brightness of gold, Ov. M. 9, 689: anguis cristis praesignis et auro (hendiadys, for cristis aureis), id. ib. 3, 32: saevo cum nox accenditur auro, Val. Fl. 5, 369 (i. e. mala portendente splendore, Wagn.); so, fulgor auri, of the face, Cat. 64, 100, ubi v. Ellis.
    3. C. The Golden Age: redeant in aurum Tempora priscum, Hor. C. 4, 2, 39: subiit argentea proles, Auro deterior, Ov. M. 1, 115; 15, 260.

1. ōs, ōris (no

  1. I. gen. plur.), n. [kindr. with Sanscr. āsya, os, vultus, facies], the mouth (syn. bucca): quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit, Enn. ap. Non. p. 512, 8: ex ore in ejus os inflato aquam dato palumbo, Cato, R. R. 90: ad haec omnia percipienda os est aptissimum, Cic. N. D. 2, 54, 184: oris hiatus, id. ib. 2, 47, 122: os tenerum pueri, Hor. Ep. 2, 1, 126: fetidum, Cic. Pis. 7, 13: trilingue, Hor. C. 2, 19, 31: os loquentis Opprimere, Ov. M. 3, 296: in ore omnium esse, to be in everybody’s mouth, to be the common talk: in ore est omni populo, Ter. Ad. 1, 2, 13: istius nequitiam in ore vulgi atque in communibus proverbiis esse versatam, Cic. Verr. 2, 1, 46, § 121: Harmodius in ore est, id. Tusc. 1, 49, 116: in ore omnium, id. Verr. 2, 2, 23, § 56: habere aliquid in ore, to have a thing in one’s mouth, be constantly talking of it, id. Fam. 6, 18, 6; id. ib. 5, 16, 2; id. Fin. 3, 11, 37; id. Att. 14, 22, 2: poscebatur ore vulgi dux Agricola, with one voice, one consent, unanimously, Tac. Agr. 41.
    So, uno ore, unanimously, Ter. Phorm. 4, 3, 20; id. And. 1, 1, 69; Curt. 10, 2, 18; Cic. Lael. 23, 86; Sen. Ep. 81, 31: uno omnes eadem ore fremebant, Verg. A. 11, 132: volito vivus per ora virūm, soon become famous, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 15, 34 (Epigr. v. 4 Vahl.): virūm volitare per ora, Verg. G 3, 9: in ora vulgi, or hominum pervenire, or abire, to get into people’s mouths, become the common talk, Cat. 40, 5; Liv. 2, 36, 3: ire per ora Nomen, Sil. 3, 135: hic Graecā doctrinā ore tenus exercitus animum bonis artibus non induerat, i. e. only as far as his tongue, only so as to talk, Tac. A. 15, 45.
    Hence, os suum aperire (eccl. Lat.), to begin to speak, Vulg. Job, 33, 2; id. Ecclus. 51, 33 et saep.: os alicujus aperire, to cause to speak, id. Ezech. 33, 22; cf. id. ib. 24, 27; 3, 27.
    But: aperuerunt super me os suum, sicut leo, threatened, Vulg. Psa. 21, 13: os sublinere alicui, to cheat, befool, v. sublino.
    1. B. Esp.: pleno ore, i. e. heartily, zealously: ea nescio quomodo quasi pleniore ore laudamus, Cic. Off. 1, 18, 61.
  2. II. Transf.
    1. A. In gen.: the face, countenance (syn.: vultus, facies), acutis oculis, ore rubicundo, Plaut. Ps. 4, 7, 118: figura oris, Ter. Eun. 2, 3, 26: iratorum, Cic. Off. 1, 29, 102: in ore sunt omhia, in eo autem ipso dominatus est omnis oculorum, i. e. every thing depends on the countenance, id. de Or. 3, 59, 221: in tuo ore vultuque acquiesco, id. Deiot. 2, 5: concedas hinc aliquo ab ore eorum aliquantisper, come out from them, out from their presence, leave them alone, Ter. Heaut. 3, 3, 11.
      So of lower animals: insignis et ore Et rutilis clarus squamis, Verg. G. 4, 92: ore rubicundo (gallina), Plin. 10, 56, 77, § 156: ales cristati cantibus oris, Ov. M. 11, 597: coram in os aliquem laudare, to praise one to his face, Ter. Ad. 2, 4, 5: alicui laedere os, to insult one to his face, id. ib. 5, 4, 10: praebere os, to expose one’s self to personal insults, id. ib. 2, 2, 7; so, os praebere ad contumeliam, Liv. 4, 35: in ore parentum liberos jugulat, before their parents’ eyes, Sen. Ben. 7, 19, 8: quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt, Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81: in ore omnium cotidie versari, id. Rosc. Am. 6, 16: ut esset posteris ante os documentum Persarum sceleris sempiternum, id. Rep. 3, 9, 15: illos aiunt epulis ante ora positis excruciari fame, Macr. Somn. Scip. 1, 10, 13: ante ora conjugum omnia pati, Liv. 28, 19, 12.
      So of the face, front, as indicative of modesty or impudence: os habet, linguam, perfidiam, = Engl. cheek, Plaut. Mil. 2, 2, 33: os durum! you brazen face! Ter. Eun. 4, 7, 36: os durissimum, very bold, Cic. Quint. 24, 77: impudens, Ter. Eun. 3, 5, 49: quo redibo ore ad eam, quam contempserim? with what face? id. Phorm. 5, 7, 24; cf. id. ib. 5, 9, 53; id. Heaut. 4, 3, 22; Liv. 26, 32.
      Hence, transf., boldness, effrontery, impudence: quod tandem os est illius patroni, qui, etc., Cic. de Or. 1, 38, 175: nostis os hominis, nostis audaciam, id. Verr. 2, 2, 20, § 48; id. Rab. Post. 12, 34: non, si Appii os haberem, id. Fam. 5, 10, a, 2; id. ib. 9, 8, 1.
      On the contrary: os molle, modest, bashful: nihil erat mollius ore Pompeii, Sen. Ep. 11, 3.
    2. B. The head: Gorgonis os pulcherrimum, cinctum anguibus, Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124: truncis arborum antefixa ora, Tac. A. 1, 61.
    3. C. Speech (poet.): ora sono discordia signant, Verg. A. 2, 423.
    4. D. A mouth, opening, entrance, aperture, orifice: os lenonis aedium, Plaut. Ps. 4, 1, 41: porta velut in ore urbis, Liv. 25, 11 fin.: ingentem lato dedit ore fenestram, Verg. A. 2, 482: Ponti, Cic. Verr. 2, 4, 58, § 129: os atque aditus portus, id. ib. 2, 5, 12, § 30: specūs, entrance, Tac. A. 4, 59: vascula oris angusti, Quint. 1, 2, 28: ulceris, Verg. G. 3, 454: Tiberis, Liv. 1, 33: venarum, Cels. 2, 7.
      Also of the sources of a stream: fontem superare Timavi, Unde per ora novem, etc., Verg. A. 1, 245.
    5. E. The beak of a ship: ora navium Rostrata, Hor. Epod. 4, 17.
  3. F. Os leonis, lion’s-mouth, a plant, Col. 10, 98.
  4. G. The edge of a sword: interfecit in ore gladii, Vulg. 1 Reg. 15, 8; id. 4 Reg. 10, 25 et saep.