Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

nūbes, is, f. (ante-class. collat. form, nūbis, is, m.: nubis ater, Plaut. Merc. 5 2, 38: nubs for nubes, Liv. Andron. ap. Serv. Verg. A. 10, 636; cf. Aus. Idyll. de Monosyll. Hist. 12, 4) [Sanscr. nabhas, vapor, cloud; Gr. νέφος, νεφέλη; Lat. nubilus, nebula; cf. nimbus, nubo], a cloud.

  1. I. Lit.: aër concretus in nubes cogitur, Cic. N. D. 2, 39, 101: id. Ac. 2, 22, 70: atra nubes Condidit lunam, Hor. C. 2, 16, 2: candida, Vulg. Apoc. 14, 14: aestivis effusus nubibus imber, Verg. G. 4, 312; Ov. M. 8, 339: venti nubes abigunt, Plin. 2, 47, 48, § 126: nube deprendere volucrem jaculis, to bring down a bird from the sky, Sil. 16, 566: usque ad nubes, up to heaven, Vulg. Psa. 35, 6; id. Jer. 51, 9.
    Poet.: Sabaeae nubes, the smoke of frankincense, Stat. S. 4, 8, 2.
    1. B. Transf.
      1. 1. A cloud, a dark spot: sudare nubemque discutere, i. e. by the breath, Plin. 33, 8, 44, § 127: crystalla infestantur plurimis vitiis, maculosā nube, etc., id. 37, 2, 10, § 28.
      2. 2. A cloud, thick multitude, dense mass, swarm: locustarum tantae nubes, Liv. 42, 10, 7: Pomptinum velut nubibus locustarum coopertum, id. 42, 2, 4: levium telorum, id. 38, 26: obruti velut nube jaculorum a Balearibus conjectā, id. 21, 55, 6: peditum equitumque, id. 35, 49: (volucrum), Verg. A. 12, 254: nigro glomeratur pulvere nubes, id. ib. 9, 33: muscarum, Plin. 29, 6, 34, § 106: pulveris, Curt. 4, 15, 32: (volucrum) nubem sonoram, Juv. 13, 167: farrea nubes, i. e. porrigo capitis, furfures, Ser. Samm. 3, 34: nubes testium, Vulg. Hebr. 12, 1.
  2. II. Trop.
    1. A. A cloud, for something unreal or unsubstantial, a phantom: nubes et inania captare, Hor. A. P. 230.
    2. B. Cloudiness, of a gloomy countenance, of sleep, of drunkenness, of blindness (poet.): deme supercilio nubem, Hor. Ep. 1, 18, 94; Sil. 8, 612: meri, Val. Fl. 3, 65: soporis, Stat. Achill. 1, 646: mortis, id. S. 4, 6, 72: frontis opacae, id. Th. 4, 512.
    3. C. A gloomy or mournful condition: pars vitae tristi cetera nube vacet, Ov. Tr. 5, 5, 22: omni detersus pectora nube, Stat. S. 1, 3, 109.
    4. D. A veil, obscurity, concealment: fraudibus obice nubem, Hor. Ep. 1, 16, 62.
    5. E. A cloud, storm-cloud, i. e. a threatening appearance or approach of misfortune, war: nubem belli, dum detonet omnis, Sustinet, Verg. A. 10, 809: consurgens in Italiā nubes trucis et cruenti belli, Just. 29, 3.

nūbis, is, m., a cloud, v. nubes.

nūbo, psi, ptum, 3, v. a. and n. (acc. to Prisc. p. 789 P., the ancients used the construction nubere aliquem; hence part. pass.: nuptus, a, um; v. fin.) [root in Sanscr. nabhas; Germ. Nebei; Gr. νέφος, νεφέλη; Lat.: nubes, nebula, nimbus; cf. νύμφη], to cover, veil.

  1. I. In gen. (very rare): jubet ut udae virgines nubant rosae. Auct. Pervig. Ven. 22: quod aqua nubat terram, Arn. 3, 118.
  2. II. In partic., of a bride: alicui, to cover, veil herself for the bridegroom, i. e. to be married to him; to marry, wed (class. and freq.); constr. with dat. or absol.: nuptam esse; also with cum; post-class. also with apud: quo illae nubent divites Dotatae? Plaut. Aul. 3, 5, 15: virgo nupsit ei, cui Caecilia nupta fuerat, Cic. Div. 1, 46, 104: deam homini nubere, Aug. Civ. Dei, 4, 27: locuples quae nupsit avaro, Juv. 6, 141; 591: regis Parthorum filius, quocum esset nupta regis Armeniorum soror, Cic. Fam. 15, 3, 1: AmphitruoQuicum Alcumenast nupta, Plaut. Am. prol. 99: dum cum illo nupta eris, id. As. 5, 2, 20: cum in familiam clarissimam nupsisses, Cic. Cael. 14, 34: in familiae luctum, id. Clu. 66, 188: ut una apud duos nupta esset, Gell. 1, 23, 8: si qua voles apte nubere, nube pari, Ov. H. 9, 32: posse ipsam Liviam statuere nubendum post Drusum, Tac. A. 4, 40: tu nube atque tace, Juv. 2, 61.
    In the sup.: nam quo dedisti nuptum, abire nolumus, Plaut. Stich. 1, 2, 83; cf.: uxor, invita quae ad virum nuptum datur, id. ib. 1, 2, 85: Mamilio filiam nuptum dat, Liv. 1, 49: ultro nuptum ire, Plaut. Cas. prol. 86: nuptum locare virginem, Ter. Phorm. 5, 1, 25: propinquas suas nuptum in alias civitates collocāsse, Caes. B. G. 1, 18: nuptum mitti, Sall. Fragm. ap. Arus. Mess.
    Impers. pass.: cujusmodi hic cum famā facile nubitur, Plaut. Pers. 3, 1, 58: praestruxit, hic quidem nubi, ubi sit et mori, Tert. c. Marc. 4, 38.
    Pers.: neque nubent neque nubentur, Vulg. Matt. 22, 30.
    1. B. Transf.
      1. 1. Of a man, to marry, be married (poet. and in post-class. prose): pontificem maximum rursus nubere nefas est, Tert. ad Uxor. 1, 7: nec filii sine consensu patrum rite et jure nubent, id. ib. 2, 11; Hier. Ep. 22, n. 19; Vulg. Luc. 20, 34: viri nupti, Varr. ap. Non. 480. 3.
        So, comically, of a man who is ruled by his wife, Non. 143, 24 sq.: uxorem quare locupletem ducere nolim, Quaeritis? uxori nubere nolo meae, will not be my wife’s wife, Mart. 8, 12, 2.
        Also of unnatural vice: nubit amicus, Nec multos adhibet, Juv. 2, 134; Mart. 12, 42; Lampr. Heliog. 10; Cod. Just. 9, 9, 31.
      2. 2. In mal. part.: haec cotidie viro nubit, Plaut. Cist. 1, 1, 45; cf. id. Cas. 2, 8, 45 sqq.; Mart. 1, 24, 4.
      3. 3. Of plants, to be wedded, i. e. tied to others: vites in Campano agro populis nubunt, Plin. 14, 1, 3, § 10: et te, Bacche, tuos nubentem junget ad ulmos, Manil. 5, 238: populus alba vitibus nupta, Plin. 18, 28, 68, § 266.
        Hence, nuptus, a, um, P. a., married, wedded: ex quā hic est puer et nupta jam filia, Cic. Sest. 3, 6.
        Subst.: nūpta, ae, f., a married woman, bride, wife: nova nupta, Ter. Ad. 4, 7, 33; Juv. 2, 120: pudica, Liv. 3, 45, 6; Ov. F. 2, 794: nupta virum timeat, id. A. A. 3, 613; Tac. G. 18; Sen. Contr. 3, 21, 9; Juv. 6, 269; 3, 45.
        Comically, in the masc.: novus nuptus, of a man married in jest as a woman to another man, Plaut. Cas. 5, 1, 6 (cited in Prisc. p. 789 P.).
        Transf.: nupta verba, which should not be spoken by the unmarried, Paul. ex Fest. p. 170 Müll.