Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

audĭo, īvi or ii, itum, 4, v. a. (imperf. audibat, Ov F. 3, 507: audibant. Cat. 84, 8; fut. audibo, Enn. ap. Non. p. 506, 1: audibis, id. ib.; Plaut. Capt. 3, 4, 86; id. Poen. 1, 2, 97; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.; id. ap. Non. l. l.; cf. Struve, p. 137 sq.: audin = audisne, as ain = aisne; inf. perf. audīsse better than audivisse, acc. to Quint. 1, 6, 17) (cf. the Lacon. αὖς = οὗς; auris; Lith. ausis; Goth. auso; Germ. Ohr, and Engl ears the Fr. ouïr, and Lat. ausculto; Curtius also compares the Gr. ἀΐω, to hear, perceive, and the Sanscr. av, to notice, to favor; v. ausculto, 1. aveo init., and cf. Varr. L. L. 6, § 83 Müll.], to hear, to perceive or understand by hearing, to learn (audio pr. differs from ausculto as the Gr. ἀκούω from ἀκροάομαι, the Germ. hören from horchen, and the Engl. to hear from to listen, the former of these words denoting an involuntary, the latter a voluntary act; other syn.: exaudio, sentio, cognosco, oboedio, dicor).

  1. I.
    1. A. In gen.
        1. a. Aliquid: auribus si parum audies terito cum vino brassicam, etc., Cato, R. R. 157 fin.: ubi molarum strepitum audibis maximum, Enn. ap. Non. l. l. (Com. v. 7 Vahl. p. 153): verba, Plaut. Poen. 1, 2, 97; Vulg. Gen. 24, 30: quae vera audivi, taceo, Ter. Eun. 1, 2, 23: Mane, non dum audīsti, Demea, Quod est gravissumum, id. Ad. 3, 4, 21: vocem, id. Hec. 4, 1, 2: vera an falsa, id. And. 5, 4, 19: mixtos vagitibus aegris Ploratus, Lucr. 2, 579: voces, Verg. A. 4, 439; Hor. C. 3, 7, 22; Vulg. Gen. 3, 8; ib. Matt. 2, 18: strepitus, Verg. A. 9, 394: sonitum, Hor. C. 2, 1, 31: haec, id. ib. 3, 27, 51: aquas, Ov. Am. 3, 11, 30: gemitus, id. M. 7, 839; Vulg. Exod. 2, 24: ait se omnia audivisse, Titinn. ap. Macr. S. 2, 12: ut quod te audīsse dicis numquam audieris, Cic. de Or. 2, 70, 285: Nihil enim habeo praeter auditum, id. Off. 1, 10, 33: quod quisque eorum de quāque re audierit, Caes. B. G. 4, 5: Hac auditā pugnā maxima pars sese Crasso dedidit, id. ib. 3, 27: Auditis hostium copiis respicerent suum ipsi exercitum, Liv. 42, 52, 10: quod cum audīsset Abram, Vulg. Gen. 14, 14: auditis sermonibus, ib. 4 Reg. 22, 19; ib. Heb. 4, 3: clangorem tubae, ib: Isa. 18, 3: symphoniam, ib. Luc. 15, 25: animal, ib. Apoc. 6, 3; 6, 5 al. persaep.
        2. b. Constr., the person from whom one hears or learns any thing, with ex (so most freq.), ab, de, acc. and part., acc. and inf., cum or dum.
          1. (α) With ex: verbum ex aliquo, Ter. Heaut. 5, 4, 8; so id. And. 2, 1, 2; 5, 4, 24; id. Eun. 1, 2, 34; id. Hec. 4, 1, 35; id. And. 3, 3, 2: audivi ex majoribus natu hoc idem fuisse in P. Scipione Nasicā, Cic. Off. 1, 30, 109: hoc ex aliis, id. Att. 5, 17: ex obviis, Liv. 28, 26; so Suet. Caes. 29; id. Dom. 12 al.. saepe audivi ex majoribus natu mirari solitum C. Fabricium etc., Cic. Sen. 13, 43; so Suet. Claud. 15.
          2. (β) With ab: a quibus cum audi/sset non multum superesse munitionis, Nep. Them. 7, 2.
          3. (γ) With de: equidem saepe hoc audivi de patre et de socero meo, i. e. from his mouth, Cic. de Or. 3, 33, 133; so id. Off. 3, 19, 77; id. Brut. 26, 100.
          4. (δ) With acc. and part. pres. (cf. Zumpt, Gr. § 636): ut neque eum querentem quisquam audierit neque etc., Nep. Timol. 4, 1; so Suet. Calig. 22; Cat. 9, 6; 61, 125; 67, 41 al.
            (ε) With acc. and inf.: mihi non credo, quom illaec autumare illum audio, Plaut. Am. 1, 1, 260: Audin (eum) lapidem quaeritare? id. Capt. 3, 4, 70: erilem filium ejus duxisse audio Uxorem, Ter. Phorm. 1, 1, 5; 2, 1, 59: saepe hoc majores natu dicere audivi, Cic. Mur. 28: Gellius audierat patruom objurgare solere, Cat. 74, 1; Verg. A. 1, 20; 4, 562: audiet cives acuisse ferrum, Audiet pugnas juventus, Hor. C. 1, 2, 21 sq.: audire videor pios Errare per lucos, id. ib. 3, 4, 5.
            Hence also pass. with nom. and inf. (cf. Zumpt, Gr. § 607): Bibulus nondum audiebatur esse in Syriā, was said, Cic. Att. 5, 18; so Caes. B. G. 7, 79.
            (ζ) With cum or dum (cf. Zumpt, Gr. § 749): id quidem saepe ex eo audivi, cum diceret sibi certum esse, Cic. de Or. 2, 33, 144: quis umquam audivit, cum ego de me nisi coactus ac necessario dicerem? id. Dom. 35; so id. Brut. 56; id. Fin. 5, 19, 54; id. de Or. 1, 28, 129; 1, 2, 99; Plin. Ep. 7, 24, 5: auditus est certe, dum ex eo quaerit, Suet. Dom. 4.
            Diff. from the preced. constr. with de is audire de aliquo (aliquid); more freq. in pass. sense, to hear any thing concerning any one: de psaltriā hac audivit, Ter. Ad. 3, 4, 5: illos etiam convenire aveo, de quibus audivi et legi, Cic. Sen. 23, 83; so id. Att. 7, 20; id. Ac. 2, 2, 4; cf.: aliquid in aliquem, to hear something against, something bad of any one, id. de Or. 2, 70, 285 al.
    2. B. In conversation.
          1. (α) Audi, as a call to gain attention, hear, attend, give ear, listen, = hoc age: audi cetera, Plaut. Trin. 2, 4, 127: audi heus tu, id. ib. 4, 3, 52: Dorio, audi, obsecro, Ter. Phorm. 3, 2, 1: Hoc audi, id. And. 3, 4, 11; 4, 1, 36: Quin tu audi, Plaut. Bacch. 2, 3, 42: quin tu hoc audi, Ter. And. 2, 2, 9.
          2. (β) Audis or audin = audisne? do you hear? atque audin? Plaut. Trin. 3, 3, 70: Equidem deciens dixi: Et domi [nunc] sum ego, inquam, ecquid audis? id. Am. 2, 1, 27; id. Trin. 3, 2, 91: Heus, audin quid ait? Quin fugis? id. Capt. 3, 4, 60: cura adversandum atque audin? quadrupedem constringito, Ter. And. 5, 2, 24; 1, 5, 64: Audin tu? Hic furti se adligat, id. Eun. 4, 7, 39: Audin quid dicam? id. Hec. 1, 2, 3.
        1. c. Audito, with a clause for its subject, as abl. absol. in the histt., upon the receipt of the news that, at the tidings that: audito, Q. Marcium in Ciliciam tendere, when news came that Q. Marcius etc., Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.: audito Machanidam famā adventūs sui territum refugisse Lacedaemonem, Liv. 28, 7: audito venisse missu Agrippinae nuntium Agerinum, Tac. A. 14, 7.
  2. II. Esp.,
  1. A.
    1. 1. In a pregnant signif., to listen to a person or thing, to give ear to, hearken to, attend: etsi a vobis sic audior, ut numquam benignius neque attentius quemquam auditum putem, Cic. Clu. 23, 63; so id. de Or. 1, 61, 259: sed non eis animis audiebantur, qui doceri possent, Liv. 42, 48; 1, 32; 5, 6: ut legationes audiret cubans, Suet. Vesp. 24; id. Caes. 32; id. Ner. 22; 23; Vulg. Job. 11, 2; ib. Psa. 33, 12; ib. Matt. 10, 14; ib. Heb. 3, 7 al.
      1. 2. Aliquem, of pupils, to hear a teacher, i. e. to receive instruction from, to study under: te, Marce fili, annum jam audientem Cratippum, Cic. Off. 1, 1, 1: Jam Polemonem audiverant adsidue Zeno et Arcesilas, id. Ac. 1, 9, 34; so id. N. D. 1, 14, 37; 3, 1, 2; id. Fat. 2, 4: Diogenes venientem eum, ut se extra ordinem audiret, non admiserat, Suet. Tib. 32; id. Gram. 10, 20 al.
        Absol.: possumne aliquid audire? (i. e. will you communicate something to me?) tu vero, inquam, vel audire vel dicere, Cic. Fat. 2, 3: ponere aliquid, ad quod audiam, volo, id. ib. 2, 4.
      2. 3. De aliquā re or aliquid, aliquem, of judges, to listen or hearken to, to examine: nemo illorum judicum clarissimis viris accusantibus audiendum sibi de ambitu putavit, Cic. Fl. 39, 98: de capite, Sen. Ben. 2, 12 al.
        Trop.: de pace, Liv. 27, 30: dolos, Verg. A. 6, 567: nequissimum servum, Suet. Dom. 11; so id. Aug. 93; id. Tib. 73; id. Claud. 15; id. Dom. 14; 16; Dig. 11, 3, 14 fin.; 28, 6, 10; 39, 2, 18 et saep.
      3. 4. Of prayer or entreaty, to hear, listen to, lend an ear to, regard, grant: in quo di immortales meas preces audiverunt, Cic. Pis. 19: Curio ubineque cohortationes suas neque preces audiri intellegit, Caes. B. C. 2, 42: velut si sensisset auditas preces, Liv. 1, 12: audivit orationem eorum, Vulg. Psa. 105, 44: audisti verba oris mei, ib. ib. 137, 1: Audiat aversā non meus aure deus, Tib. 3, 3, 28: audiit et caeli Genitor de parte serenā Intonuit laevum, Verg. A. 9, 630: minus audientem carmina Vestam, Hor. C. 1, 2, 27; 4, 13, 1: audivit Dominus, Vulg. Psa. 29, 11 al.
        Also aliquem, to hear one, to grant his desire or prayer: puellas ter vocata audis, Hor. C. 3, 22, 3; so id. C. S. 34; 35: Ferreus orantem nequiquam, janitor, audis, Ov. Am. 1, 6, 27; id. M. 8, 598 al.: Audi nos, domine, Vulg. Gen. 23, 6; 23, 8: semper me audis, ib. Joan. 11, 42.
    2. B. Aliquem, aliquid, or absol. audio, to hear a person or thing with approbation, to assent to, agree with, approve, grant, allow: nec Homerum audio, qui Ganymeden ab dis raptum ait, etc., Cic. Tusc. 1, 26, 65: Socratem audio dicentem cibi condimentum esse famem, sed qui ad voluptatem omnia referens vivit ut Gallonius, non audio, id. Fin. 2, 28, 90; id. de Or. 1, 15, 68; 3, 28, 83; id. Marcell. 8, 25: audio (I grant it, well, that I agree to, that is granted): nunc dicis aliquid, quod ad rem pertineat, id. Rosc. Am. 18 fin.; id. Verr. 2, 2, 59; 2, 5, 27: non audio, that I do not grant, id. ib. 2, 3, 34.
    3. C. To hear, to listen to, to obey, heed; orig. and class. only with acc., but also with dat.
        1. a. With acc.: tecum loquere, te adhibe in consilium, te audi, tibi obtempera, Cic. Fam. 2, 7, 2; id. N. D. 1, 20, 55: ne ego sapientiam istam, quamvis sit erudita, non audiam, id. Phil. 13, 3, 6: si me audiatis, priusquam dedantur, etc., Liv. 9, 9: Non, si me satis audias, Speres etc., Hor. C.1, 13, 13; 4, 14, 50; id. Ep. 1, 1, 48: patris aut matris imperium, Vulg. Deut. 21, 18 al.
          Poet. transf. to inanimate things: neque audit currus habenas, heeds, Verg. G. 1, 514; so Claud. Cons. Mall. Theod. 187 (cf. Hor. Ep. 1, 15, 13: equi frenato est auris in ore; and Pind. Pyth. 2, 21: ἅρματα πεισιχάλινα): nec minus incerta (sagitta) est, nec quae magis audiat arcum, which better heeds the bow, Ov. M. 5, 382: teque languenti manu Non audit arcus? Sen. Herc. Oet. 980; so Stat. Th. 5, 412; Luc. 3, 594; 9, 931; Sil. 14, 392. —;
        2. b. With dat.: nam istis qui linguam avium intellegunt, magis audiendum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131 (B. and K. isti): sibi audire, App. Mag. p. 326, 34; so, dicto audientem esse, to listen to one’s word, to be obedient to one’s word, to obey (not in Ter.): dicto sum audiens, I obey, Plaut. Pers. 3, 1, 71; id. Trin. 4, 3, 55; id. As. 3, 1, 40; id. Men. 2, 3, 89: qui dicto audientes in tantā re non fuisset, Cic. Deiot. 8, 23’ sunt illi quidem dicto audientes, id. Verr. 1, 88: quos dicto audientes jussi, id. ib. 5, 104.
          And, on account of the signif. to obey, with a second personal dat.: dicto audientem esse alicui, to obey one (freq. and class.); cf. Stallb. ad Rudd. Gr. II. p. 124, n. 38: vilicus domino dicto audiens sit, Cato, R. R. 142: si habes, qui te audiat; si potest tibi dicto audiens esse quisquam, Cic. Verr. 2, 1, 44; 2, 4. 12; 2, 5, 32; id. Phil. 7, 2: dicto audiens fuit jussis absentium magistratuum, Nep. Ages. 4, 2; id. Lys. 1, 2; id. Iphicr. 2, 1: interim Servio Tullio jubere populum dicto audientem esse, Liv. 1, 41; 4, 26; 29, 20; 41, 10 al.
          Once pleon. with oboedio: ne plebs nobis dicto audiens atque oboediens sit, Liv. 5, 3.
    4. D. To hear thus and thus, i. e. to be named or styled somehow (as in Gr. ἀκούω; and in Engl. to hear, as Milton: Or hear’st thou rather pure ethereal stream, P. L. III. 7); and with bene or male (as in Gr. καλῶς or κακῶς ἀκούειν; cf. Milton: For which Britain hears ill abroad, Areop.; and Spenser: If old Aveugles sonnes so evil hear, F. Q. I. 5, 23), to be in good or bad repute, to be praised or blamed, to have a good or bad character: benedictis si certāsset, audīsset bene (Bene audire est bene dici, laudari, Don.), Ter. Phorm. prol. 20: tu recte vivis, si curas esse quod audis, Hor. Ep. 1, 16, 17: rexque paterque Audisti coram, id. ib. 1, 7, 38; so id. S. 2, 6, 20; Ter. Hec. 4, 2, 24; id. Phorm. 2, 3, 12; Cic. Att. 6, 1; id. Fin. 3, 17, 57; id. Leg. 1, 19; Nep. Dion, 7, 3: Ille, qui jejunus a quibusdam et aridus habetur, non aliter ab ipsis inimicis male audire quam nimiis floribus et ingenii afluentia potuit, Quint. 12, 10, 13 al.
      In a play upon words: erat surdaster M. Crassus; sed aliud molestius quod male audiebat, Cic. Tusc. 5, 40, 116; so, minus commode: quod illorum culpā se minus commode audire arbitrarentur, id. Verr. 2, 3, 58.
    5. E. As it were to hear, to hear mentally, i. e. to understand, to supply, something (later subaudio): cum subtractum verbum aliquod satis ex ceteris intellegitur, ut, stupere gaudio Graecus. Simul enim auditur coepit, is understood, is to be supplied, Quint. 9, 3, 58; 8, 5, 12.
      Hence, audĭens, entis, P. a. subst.
    1. A. (Acc. to II. A.) A hearer, auditor ( = auditor, q. v., or qui audit, Cic. Brut. 80, 276)’ ad animos audientium permovendos, Cic. Brut. 23, 89; 80, 279: cum adsensu audientium egit, Liv. 21, 10 al.
      Hence, in eccl. Lat., a catechumen, Tert. Poen. 6.
    2. B. (Acc. to II. C.) With the gen.: tibi servio atque audiens sum imperii, a hearer of, i. e. obedient to, your command, Plaut. Truc. 1, 2, 25.