Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

păter, tris (old gen PATRVS. Inscr Corp. Lat. 1469; dat PATRE, ib 182), m. [Sanscr. root , to nourish, protect; Lat. pasco; hence, Zend, patar, protector; Gr. πατηρ; Sanscr pitri; Engl. father; Germ. Vater], a father, sire.

  1. I. Lit. Aes. Ehem, pater mi, tu hic eras? De Tuus hercle vero et animo et patura pater, Ter. Ad. 5, 7, 3: patre certo nasci, Cic. Rosc. Am. 16, 46: Servius Tullius captivā Corniculanā natus, patre nullo, matre servā, i. e. by an unknown father, Liv. 4, 3: SI PATER FILIVM TER VENVM DVIT FILIVS A PATRE LIBER ESTO, Lex XII. Tab.: CORNELIVS SCIPIO BARBATVS GNAIVOD PATRE PROGNATVS, Epit. of the Scipios: ego a patre ita eram deductus, by my father, Cic. Lael. 1, 1: aliquem patris loco colere debere, id. Phil. 2, 38, 99.
  2. II. Transf.
    1. A. The father as head and rep resentative of the household, esp., paterfamilias and paterfamiliae: pauci milites patresque familiae recepti, Caes. B. C. 2, 44: quemeunque patrem familiae arripuissetis, Cic. de Or. 1, 43; v. familia.
    2. B. In plur.: patres, fathers, forefathers: patrum nostrorum aetas, Cic. Or. 5, 18: memoria patrum, id. de Or. 1, 40, 181: apud patres nostros, id. Off. 3, 11, 47: patres majoresque nostri, id. Div. in Caecil. 21, 69: Dominus Deus patrum vestrorum, Vulg Exod 3, 15: descenderunt patres tui in Aegyptum, id. Deut. 10, 22.
      So in sing (eccl. Lat.): dixitque Jacob; Deus patris mei Abraham, etc., Vulg. Gen. 32, 9: quod juravit ad Abra. ham patrem nostrūm, id. Luc. 1, 73.
    3. C. PATRES for parentes, parents, Inscr. Grut. 707, 5; 656, 2; 692, 1; 704, 1.
    4. D. As a title of honor, father.
      Of a deity, esp. of Jupiter: divum pater atque hominum rex, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 179 Vahl.); cf.: pater optime Olimpi, id. ap. Oros. 6, 1 (Ann. v. 198 ib.): ipse pater mediā nimborum in nocte coruscā Fulmina molitur dextrā, Verg. G. 1, 328: Gradivumque patrem Geticis qui praesidet arvis, id. A. 3, 35: pater Lemnius, i. e. Vulcan, id. ib. 8, 454: Bacche pater, Hor. C. 3, 3, 13; cf. Lenaeus, i. e. Bacchus, Verg. G. 2, 7: pater Silvane, Hor. Epod. 2, 21: Quirine pater, Enn. ap. Non. 120, 1 (Ann. v. 121 Vahl.): pater Tiberine, id. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 55 ib.); of the Tiber, Liv. 2, 10: Apenninus, Verg. A. 12, 703 Wagner: pater Aeneas, id. ib. 1, 699.
      Of the creative or generative powers of nature as deities: pater Aether, Lucr. 1, 250: aequoreus, i. e. Ocean, Col. poët. 10, 200.
      As an honorable designation applied to senators: principes, qui appellati sunt propter caritatem patres, Cic. Rep. 2, 8, 14: patres ab honore patriciique progenies eorum appellati, Liv. 1, 8.
      Hence, patres = patricii, opp. to plebeii: quā re ad patres censeo revertare: plebeii quam fuerint importuni, vides, Cic. Fam. 9, 21, 3 fin.: patres conscripti, v. conscribo: pater patrum, pater sacrorum, pater nomimus, the title given to the high-priest of Mithras, Inscr. Grut. 28, 2; 315, 5; 1102, 2; Inscr. Orell. 5059: patratus, v. h. v. under patro, P. a.
      Of the founder of a school: Zeno, pater Stoicorum, Cic. N. D. 3, 9, 23; of a teacher, as a source or creator: Isocrates pater eloquentiae, Cic. de Or. 2, 3, 10: Herodotus pater historiae, id. Leg. 1, 1, 5: pater patriae, the father of his country, of Cicero, Cic. Pis. 3, 6: quem Q. Catulus, quem multi alii saepe in senatu patrem patriae nominarant, id. Sest. 57, 121; cf.: Roma patrem patriae Ciceronem libera dixit, Juv. 8, 245.
      So of Marius: C. Marium quem vere patrem patriaepossumus dicere, Cic. Rab. Perd. 10, 27; of Trajan, and other emperors: at tu etiam nomen patris patriae recusabas, Plin. Pan. 21; cf. Sen. Clem. 1, 14, 2; Suet. Caes. 76; id. Tib. 26; id. Ner. 8; cf. also: pater senatūs, Tac. A. 11, 25; Ov. F. 2, 127; id. Tr. 2, 39; 181; id. P. 1, 1, 36: pater orbis, id. F. 3, 72; Stat. S. 1, 4, 95; 4, 8, 20.
      As a term of respect: pater Aeneas, Verg. A. 5, 348; esp., to an old man, Plaut. Most. 4, 2, 36; Verg. A. 5, 521; so id. ib. 533.
    5. E. In eccl. Lat., the Supreme Being, God: sicut enim Pater habet vitam in semet ipso, Vulg. Joan. 5, 26: confiteor tibi, Pater Domine caeli et terrae, id. Luc. 10, 21: Pater caelestis, id. Matt. 5, 48; 18, 35: Pater vester qui in caelis est, id. ib. 23, 9: Pater noster, qui es in caelis, id. ib. 6, 9: adorabunt Patrem, id. Joan. 4, 23; id. Act. 1, 7 saep.
  3. * F. Pater cenae, the host, Hor. S. 2, 8, 7: misericordiarum, Vulg. 2 Cor. 1, 3.
    Hence, by way of opposition,
  4. * G. Pater esuritionum, the father of hunger-pains, said of a very poor man who suffers from hunger, Cat. 21, 1.
  5. H. Of animals, sire: virque paterque gregis, Ov. A. A. 1, 522; Petr. 133 fin.; Col. 6, 37, 4.

Pā̆trae, ārum, f., = Πάτραι,

  1. I. a very ancient city in Achaia, on the promontory of Rhium, the mod. Patras, Cic. Fam. 7, 28, 1; 13, 17, 1; 16, 1, 2; Liv. 27, 29; Mel. 2, 3, 9; Plin. 4, 4, 5, § 11; Ov. M. 6, 417.
    Hence,
  2. II. Pā̆trensis, e, adj., of or belonging to Patrœ, Patrœan: Lyso Patrensis, of Patrœ, Cic. Fam. 13, 19, 1 sq.: bibliotheca, Gell. 18, 9, 5.
    In plur.: Pătren-ses, ĭum, m., the Patrœans: Patrensium leges, Cic. Fam. 13, 19, 2.