Söksätt:
Svenskt uppslagsord
Fritext svenska
Fritext latin
Sökord:
Ordning:
1.
eg. det sätt, hvarpå föremål äro sammanstälda l. följa på hvarandra:
ordo
,
series
;
soldaternes, ordens o.
militum
,
verborum
ordo
;
agminis
ordo
(marschordning;
acies
slagtordning); i o., i bestämd o. (berätta, uppställa)
ordine
,
certo
ordine
(
narrare
,
disponere
);
iakttaga en o.
ordinem
servare
,
conservare
,
sequi
;
störa, rubba o-n
ordinem
,
rem
perturbare
,
turbare
;
utom o-n
extra
ordinem
;
dernäst i o-n
deinceps
;
nu följer i o-n att tala om välgörenhet
deinceps
de
beneficentia
dicendum
est
l.
sequitur
,
ut
de
beneficentia
dicendum
sit
;
den förste i o-n
primus
.
2.
= tur, plats i en ordning:
ordo
;
locus
;
vices
;
kalla hvar och en fram i sin o.
ordine
vocare
viros
;
suo
quemque
loco
vocare
;
det är i sin o.
rectum
est
,
par
est
;
det hade varit mer i sin o.
rectius
,
verius
,
aequius
(C.
de
Am. § 15)
fuerat
,
fuit
.
3.
= klass, afdelning:
(
ordo
);
af första, andra o-n
primarius
;
secundarius
;
ett snille af en högre o.
majus
quoddam
ingenium
;
pligter af en lägre o.
secunda
quaedam
officia
(C.);
kolonnordning
genus
(
ordo
)
columnarum
.
4.
a.
= ordnadt, redigt, färdigt skick:
(
ordo
est
compositio
rerum
aptis
et
accommodatis
locis
, C.
de
Off. I. § 142);
bringa ngt i o.
ordinare
;
componere
;
disponere
;
in
ordinem
adducere
,
redigere
(L.);
sätta i o. (skick)
constituere
(
rem
numariam
,
militarem
– penningeväsendet, försvarsväsendet; jfr
Ordna
); göra ngt i o. (beredskap)
alqd
parare
,
instruere
;
vara i o.
paratum
,
instructum
,
perfectum
esse
;
hafva ngt i o.
paratum
,
instructum
,
perfectum
habere
alqd;
hålla i o.
diligenter
curare
.
b.
i subjektiv mening = ordentlighet, iakttagande af o.:
ordo
;
ordinis
conservatio
;
modestia
(m.
est
scientia
earum
rerum
,
quae
agentur
aut
dicentur
,
loco
suo
collocandarum
, C.
de
Off. I. l. c.);
diligentia
;
iakttaga o.
ordinem
adhibere
(ibdm cap. 3);
hålla till, vänja vid o.
ad
ordinem
,
ordinis
conservationem
,
diligentiam
assuefacere
,
cogere
;
hafva sinne för o.
diligentiae
amantem
,
diligentem
esse
.
5.
naturens (tingens) o.:
natura
;
rerum
natura
;
naturae
lex
,
necessitas
;
enligt naturens o.
lege
nascendi
(
superstites
liberos
optamus
, Sen. Cons.
ad
Marc. c. X);
förändra naturens o.
naturam
ipsam
mutare
;
en högre tingens o.
major
quaedam
natura
.
6.
o. i menskliga förhållanden, sedlig (samhällig) o.:
a.
ss. faststäld lag, bestående sed l. författning:
mos
;
disciplina
;
lex
;
institutum
;
husets o.
domestica
disciplina
(
vigebat
in
ea
domo
patrius
mos
et
d.);
samhällets o.
disciplina
,
mos
civitatis
(
mos
civilis
;
instituta
civilia
, C.
de
Off. I. § 148);
god o.
bonus
mos
;
incorrupta
,
integra
disciplina
(
nihil
reliquum
erat
prisci
et
integri
moris
, T. Ann. I. 4);
upprätthålla (den bestående) o-n i ett land
disciplinam
regere
,
tueri
;
leges
,
reipublicae
statum
tueri
,
conservare
;
enligt gammal o.
vetere
more
l.
instituto
,
disciplina
(C.
de
Off. I. § 129);
(den bestående) o-ns vänner
qui
leges
l.
disciplinam
civitatis
,
qui
quietum
rei
publicae
statum
salvum
esse
volunt
,
cupiunt
;
upprätthålla, rubba den bestående o-n
disciplinam
civitatis
,
rempublicam
tueri
,
conservare
,
labefactare
,
turbare
;
införa en ny tingens o.
omnia
novare
,
commutare
;
under den gamla tingens o.
vetere
rerum
statu
; (
in
)
vetere
republica
;
önska den gamla o-n tillbaka
vetera
requirere
.
b.
= tillstånd af, iakttagande af (sedlig) ordning (tukt, disciplin, lugn, laglydnad):
modestia
;
moderatio
;
ordinis
conservatio
; (
quies
,
otium
);
status
;
det råder en god o.
omnia
composita
,
quieta
sunt
;
det råder bland stadsbefolkningen, soldaterna en utmärkt o.
summa
est
oppidanorum
,
militum
modestia
;
hålla o.
disciplinam
regere
,
tueri
;
hålla i, till o. (i styr)
coercere
;
återställa o-n
res
turbatas
componere
;
upprätthålla den offentliga o-n, o-n på ett ställe
populum
coercere
;
providere
,
cavere
,
ne
quid
turbetur
;
iakttaga, hålla o.
modeste
agere
,
se
gerere
;
nihil
turbare
;
o-n blef ej störd
nihil
turbatum
est
;
för god o-s skull
ne
quid
turbaretur
,
contra
morem
(
bonum
)
fieret
;
det hör till god o., strider mot god o.
ad
bonum
morem
,
bonos
mores
pertinet
,
a
bono
more
abhorret
;
decet
,
par
est
,
rectum
est
;
non
decet
,
non
convenit
;
o-ns väktare
quorum
est
providere
,
ne
quid
turbetur
in
civitate
; (
legum
custodes
);
all o. var upplöst
omnia
erant
dissoluta
,
perturbata
;
summa
erat
licentia
.
Kommentera
Bitcoin-adress: bc1qrjh4udzaukdh3r844d7chp7pxy0kd2znl2ua9f
...
ordination
ordinera
ordinär
ordkarg
ordklyfveri
ordkrig
ordlek
ordna
ordnande
ordning
ordningsföljd
ordningskärlek
ordningsman
ordningsmenniska
ordningssinne
ordningstal
ordonnans
ordprål
ordrik
...