tardĭtas, ātis, f. [tardus-pes], slowness, tardiness (class.).
- I. Lit., of motion or action: celeritati tarditas, non debilitas (contraria est), Cic. Top. 11, 47: pedum, id. Rab. Perd. 7, 21: cursu corrigam tarditatem tum equis tum quadrigis, id. Q. Fr. 2, 13, 2: vehiculis tarditati, id. Rep. 3, 2, 3: navium, Caes. B. C. 1, 58: onerariae navis, Tac. A. 2, 39: mula effrenis et tarditatis indomitae, Plin. 8, 44, 69, § 171: occasionis, Cic. Phil. 2, 46, 118; cf.: moram et tarditatem afferre bello, id. ib. 5, 9, 25: tarditas et procrastinatio in rebus gerendis, id. ib. 6, 3, 7: cunctatio ac tarditas, id. Sest. 47, 100: nosti hominis tarditatem, id. Fam. 1, 5, b, 2: quid si etiam affert tarditatem ista sententia ad Dolabellam persequendum, id. Phil. 11, 10, 25; id. Brut. 42, 154: propter tarditatem sententiarum moramque rerum, id. Fam. 10, 22, 2: tanta fuit operis tarditas, id. Cat. 3, 8, 20: audientium, dulness, Plin. 20, 9, 33, § 83; so, aurium, id. 20, 13, 51, § 137; 23, 2, 28, § 59: veneni, slow effect, Tac. A. 16, 14 fin.
In plur.: celeritates tarditatesque, Cic. Univ. 9: cavendum est, ne tarditatibus utamur in ingressu mollioribus, id. Off. 1, 36, 131.
- II. Trop., of the mind, slowness, dulness, heaviness, stupidity: ingenii, Cic. Or. 68, 229; so, ingenii (connected with stupor), id. Pis. 1, 1; cf.: tarditas animi et stupor, Gell. 16, 12, 3: ingenii, Quint. 1, 1, 1: quid adjectius tarditate et stultitiā dici potest? Cic. Leg. 1, 19, 51: hominum, id. N. D. 1, 5, 11: opinio tarditatis, id. de Or. 1, 27, 125.