īdem, ĕădem, ĭdem (masc. eidem, freq. in MSS. and inscrr.; v. Lachm. ad Lucr. 1, 120; rarely isdem or eisdem; plur. nom. eidem; dat. and abl. eisdem; usu. contr. idem, isdem; not iidem, iisdem; v. Neue, Formenl. 2, 198 sqq.), pron. [from the pronom. root I, whence is, and the demonstr. suff. dem; root of dies, day, time; hence, just, exactly, Corss. Aussp. 2, 855], the same.
- I. In gen.: deinde quod nos eadem Asia atque idem iste Mithridates initio belli Asiatici docuit, Cic. de Imp. Pomp. 7, 19: quam (sphaeram) ab eodem Archimede factam posuerat in templo Virtutis Marcellus idem, id. Rep. 1, 14: id, quod eidem Ciceroni placet, Quint. 10, 7, 28: jure erat semper idem vultus (Socratis), Cic. Tusc. 3, 15, 31: idem semper vultus eademque frons, id. Off. 1, 26, 90: tu autem eodem modo omnes causas ages? aut in iisdem causis perpetuum et eundem spiritum sine ulla commutatione obtinebis? id. Or. 31, 110: non quod alia res esset: immo eadem, id. Clu. 29, 80: etiam si verbo differre videbitur, re tamen erit unum et omnibus in causis idem valebit, id. Caecin. 21, 59: ad causas simillimas inter se vel potius easdem, id. Brut. 94, 324.
- II. In partic., idem is used,
- A. When two predicates are referred to the same subject.
- 1. When the predicates are of the same kind it may often be rendered, at the same time, likewise, also, etc., or = is (ea, id) with quoque, etiam, simul, etc.: cum Academico et eodem rhetore congredi conatus sum, Cic. N. D. 2, 1, 1; cf.: oratio splendida et grandis et eadem in primis faceta, id. Brut. 79, 273: avunculus meus, vir innocentissimus idemque doctissimus, id. N. D. 3, 32, 80: jam M. Marcellus ille quinquies consul totum (auspicium) omisit, idem imperator, idem augur optimus, id. Div. 2, 36, 77: ubi Xenocrates, ubi Aristoteles ista tetigit? hos enim quasi eosdem esse vultis, id. Ac. 2, 44, 136; cf.: viros fortes, magnanimos, eosdem bonos et simplices esse volumus, id. Off. 1, 19, 63: Caninius idem et idem noster cum ad me pervesperi venisset, etc., id. Fam. 9, 2, 1: amicus est tamquam alter idem, a second self, id. Lael. 21, 80: ad idem semper exspectandum paratior, id. Off. 2, 15, 53: nam idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia est, Sall. C. 20, 5; cf.: quos omnes eadem odisse, eadem metuere in unum coeëgit, id. J. 31, 14: Hisdem diebus, for eisdem, Pall. 10, 13: hic finis belli, … idemque finis regni, Liv. 45, 9, 2; 2, 12, 2: quae ab condita urbe Roma ad captam urbem eandem Romani … gessere, id. 6, 1, 1: ut pars militum gladiatores, qui e servitio Blaesi erant, pars ceteram ejusdem familiam vincirent, Tac. A. 1, 23: erepta mihi prius eorundem matre, Quint. 6 prooem. 4: fervida aestas, longinqua itinera sola ducis patientia mitigabantur, eodem plura quam gregario milite tolerante, Tac. A. 14, 24.
- 2. When the predicates are in contrast with one another it may be rendered, nevertheless, yet, on the contrary: (Epicurus) cum optimam et praestantissimam naturam dei dicat esse, negat idem esse in deo gratiam, Cic. N. D. 1, 43, § 121; cf. Curt. 5, 1, 14.
- B. Esp.
- 1. Connected or corresp. with the pronouns ego, tu, hic, ille, iste, qui, and with unus: idem ego ille (non enim mihi videor insolenter gloriari, etc.) idem inquam ego recreavi afflictos animos, etc., Cic. Att. 1, 16, 8: ego idem, qui, etc., id. Or. 7, 23; cf.: habitae sunt multae de me contiones … habuit de eodem me P. Lentulus consul contionem, id. Sest. 50, 107: cedo nunc ejusdem illius inimici mei de me eodem contionem, id. ib. § 108: de me eodem, id. ib. 51, 109: quin tu igitur concedis idem, etc., id. Rep. 1, 39 fin. Mos.; cf.: cognoram te in custodia salutis meae diligentem: eundemque te, etc., id. Att. 4, 1, 1: Sopater quidam fuit, etc. … huic eidem Sopatro eidem inimici ad C. Verrem ejusdem rei nomen detulerunt, id. Verr. 2, 2, 28, § 68: cum est idem hic Sopater absolutus, id. ib. 2, 2, 29, § 70: hoc idem facere, id. Rep. 1, 35: ab hisce eisdem permotionibus, id. de Or. 1, 12, 53: idem ille tyrannus, id. Rep. 1, 42: in eisdem illis locis, id. Verr. 2, 1, 21, § 56: eandem illam (sphaeram), id. Rep. 1, 14: eum et idem qui consuerunt et idem illud alii desiderent, id. Off. 2, 15 fin.: idem iste Mithridates, id. de Imp. Pomp. 7, 19 (Klotz, Orell., B. and K.; older edd., idem ipse): musici qui erant quondam idem poëtae, id. de Or. 3, 44, 174; cf.: beneficentia, quam eandem benignitatem appellari licet, id. Off. 1, 7, 20: quod idem in ceteris artibus non fit, id. Fin. 3, 7, 24 fin.: exitus quidem omnium unus et idem fuit, id. Div. 2, 47, 97: in qua (causa) omnes sentirent unum atque idem, id. Cat. 4, 7, 14; cf. in an inverted order: ut verset saepe multis modis eandem et unam rem, id. Or. 40, 137: neque ego aliter accepi: intellexi tamen idem, non existimasse te, etc., id. Fam. 9, 15, 3; id. Att. 3, 12, 1; 8, 3, 3.
- 2. As a word of comparison, with et, ac, que, ut, qui (quae, quod), quam, quasi, cum, or (mostly poet.) with the dat., the same as, identical with, of the same meaning as, etc.: si quaeratur, idemne sit pertinacia et perseverantia, Cic. Top. 23, 87: videmus fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent, at the same time and as well as, id. Or. 7, 22; cf. id. Sull. 18, 51: imperii nostri terrarumque idem est extremum, id. Prov. Cons. 13, 33; cf. id. Cael. 28, 67: disputationem habitam non quasi narrantes exponimus, sed eisdem fere verbis, ut actum disputatumque est, id. Tusc. 2, 3, 9: idem abeunt, qui venerant, id. Fin. 4, 3, 7: quoniam earum rerum quas ego gessi, non est eadem fortuna atque condicio, quae illorum qui, etc., id. Cat. 3, 12, 27: non quo idem sit servulus quod familia, id. Caecin. 20, 58: qui (servi) et moribus eisdem essent, quibus dominus, et eodem genere ac loco nati, id. Verr. 2, 3, 25, § 62: eandem constituit potestatem quam si, etc., id. Agr. 2, 12, 30: eodem loco res est, quasi ea pecunia legata non esset, id. Leg. 2, 21, 53; cf.: sensu amisso fit idem, quasi natus non esset omnino, id. Lael. 4, 14.
With cum: tibi mecum in eodem est pistrino vivendum, Cic. de Or. 2, 33, 144: hunc eodem mecum patre genitum, etc., Tac. A. 15, 2: in eadem mecum Africa geniti fides, Liv. 30, 12, 15; 28, 28, 14.
With dat.: (Homerus) Sceptra potitus, eadem aliis sopitu’ quiete est, Lucr. 3, 1038; cf.: invitum qui servat idem facit occidenti, Hor. A. P. 467; so Ov. M. 13, 50; id. Am. 1, 4, 1 al.: quod non idem illis censuissemus, Cic. Fam. 9, 6, 3; Just. 2, 4, 10: ille eadem nobis juratus in arma, Ov. M. 13, 50.
In neutr. with gen.: si idem nos juris haberemus quod ceteri, Cic. Balb. 12, 29: tibi idem consilii do, quod, etc., id. Fam. 9, 2, 2: omnes qui ubique idem operis efficiunt, Lact. 5, 4, 1: non habet officii lucifer omnis idem, Ov. F. 1, 46.
Advv.: eādem, eodem, v. h. v.