Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

pā̆trĭa, ae, v. 1. patrius, II. C. 1.

1. pā̆trĭus, a, um, adj. [pater], of or belonging to a father, fatherly, paternal (for syn. v paternus).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: esse exitio rei patriae suae, Plaut. Bacch. 4, 9, 23: rem patriam et gloriam majorum foedare, id. Trin. 3, 2, 30: animus patrius, Ter. Hec. 2, 2, 2; Cic. Rosc. Am. 16, 46; Liv. 2, 5, 8: res patria atque avita, Cic. Verr. 1, 5, 13: potestas, id. Inv. 2, 17, 52; Sen. Clem. 1, 14, 2: jus et potestas, Cic. Phil. 2, 18, 46; Liv. 1, 26, 9: majestas, id. 4, 45, 8; 8, 7, 15: auctoritas, Cic. Cael. 16, 37: amor, id. Fin. 1, 7, 23: benevolentia, Tac. A. 4, 4: maeror, Cic. Fl. 42, 106; id. Imp. Pomp. 9, 22: acerbitas, Liv. 7, 5, 7: monumentum, Ter. Eun. prol. 13: amor, Verg. A. 1, 643: arae. i. e. of Father Apollo, Ov. M. 15, 723: patrium mimae donare fundum laremque, Hor S. 1, 2, 56: dolor pedum, hereditary, Plin. Ep. 1, 12: ucerbitas, i. e. of his father, Liv 7, 5, 7: di patrii, of one’s forefathers. like θεοι πατρῷοι, family gods, household gods, penates, Cic. Phil. 2, 20, 75, Tib. 2, 1, 17; Hyg. ap. Macr S. 3, 4 fin.: hoc patrium est, potius consuefacere filium Suā sponte recte facere quam alieno metu, Ter Ad. 1, 1, 49.
      Rarely, like paternus. = patris. patriā virtute praeditus filius, Cic. Sest. 21, 48 sepulchrum patrium, id. Rosc. Am. 9, 24: poenas patrias persequi, id. Phil. 13, 20, 4: corpus patrium. Plaut. Merc. 1, 1, 74; Tac. A. 5, 28: patrio instituto deditus studio litterarum, Cic. Brut. 20, 79; 59, 213: mos patrius et disciplina, id. Sen. 11, 37: regnum patrium atque avitum, id. Imp. Pomp. 8, 21.
    2. B. In partic., in gram.: patrius casus, the genitive, Gell. 4, 16, 1; cf. patricus and paternus.
  2. II. Transf., in gen.
    1. A. Handed down from one’s forefathers, old-established, old, ancient (very rare): mos. hereditary, old-established custom, Cic. de Or. 1, 18, 84: leges. Vulg. 2 Macc. 7, 2.
    2. B. Hereditary, innate, peculiar (poet.): praediscere patrios cultusque habitusque locorum, Verg. G. 1, 52: patrius hic (pedum dolor) illi, the gout, Plin. Ep. 1, 12, 4. pavor genti, Sil 15, 722: adde, cruentis Quod patriura saevire Dahis, Val. Fl. 2, 157.
      Hence,
    3. C. Subst.
      1. 1. pā̆trĭa, ae (old gen. patrial, Lucr. 1, 41), f (sc. terra)
        1. a. One’s fatherland, native land or country, native place: erilis patria, salve, Plaut. Stich. 5, 2, 2: eram imperator in patriā meā, id. Ps. 4, 7, 75: patria, quae communis est omnium nostrum parens. Cic. Cat. 1, 7, 17: omnes omnium caritates patria una complexa est., id. Off. 1, 17, 57: o pater, o patria, o Priami domus, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 118 Vahl.); cf.: o patria, o divum domus Ilium, Poët. ap. Serv. Verg. A. 2, 241; imitated by Verg. l. l.: o Romule, Romule die, Qualem te patriae custodem di genuerunt, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41, 64 (Ann. v. 116 Vahl.): patriā Atheniensis an Lacedaemonius, Cic. Inv. 1, 24, 35: Hispaniam sibi antiquam patriam esse, Sall. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 1, 380.
        2. b. A dwelling-place, home: habuit alteram loci patriam, alteram juris, Cic. Leg. 2, 2, 5: Italiam quaero patriam, Verg. A. 1, 380; cf. id. ib. 11, 25: exuere patriam, Tac. H. 5, 5; cf. id. Agr 32: patria major = μητρόπολις, the mother-city of colonists, Curt. 4, 15, 5.
          Hence, prov.: patria est, ubicumque est bene, Poët. (prob. Pacuv.) ap. Cic. Tusc. 5, 37, 108: quia propheta in suā patriā honorem non habet, Vulg. Johan. 4, 44; id. Marc. 6, 4; id. Luc. 4, 24.
          Poet. of things; Nilus, Qui patriam tantae tam bene celat aquae, the home, i. e. the source, Ov. Am. 3, 6, 40: nimborum in patriam, Verg. A. 1, 51: divisae arboribus patriae, id. G. 2, 116; cf.: una atque eadem est vini patria atque magistri, Juv. 11, 161.
      2. * 2. pā̆trĭum, ĭi, n. (sc. nomen), i. q. patronymicum, a patronymic, Quint. 1, 5, 45.
    4. * D. Adv.: pā̆trĭē, paternally: patrie monere, Quint. 11, 1, 68.

2. pā̆trĭus, a, um, adj. [patria].

  1. I. In gen., of or belonging to one’s native country or home, native: patrius sermo, Cic. Fin. 1, 2, 4; Hor. A. P. 57: mos, Cic. Par. 4, 1, 27: ritus, id. Leg. 2, 9, 21: carmen patrium canere, a national song, Curt. 3, 3, 9: Mycenae, i. e. their home, Verg. A. 2, 180: palaestrae, id. ib. 3, 281: vox, Vulg. 2 Macc. 7, 8.
  2. II. In partic., in gram.: nomen patrium, a gentile noun (like Romanus, Atheniensis, etc.), Prisc. p. 580 P.