Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

exsulto (exult-), āvi, ātum, 1, v. freq. n. [id.], to spring vigorously, to leap or jump up (class.; esp. in the trop. signif.).

  1. I. Lit.: equi ferocitate exsultantes, Cic. Off. 1, 26, 90: equi, Nep. Eum. 5: exsultantes loligines, Cic. Div. 2, 70, 145: pisciculi, id. Fragm. ap. Non. 66, 1: pecora exsultantia, Plin. 18, 35, 88, § 364: taurus in herba, Ov. M. 2, 864; cf. id. ib. 11, 79: (curetes) in numerum exsultant, i. e. dance, Lucr. 2, 631.
    1. B. Of inanimate subjects: sanguis emicat exsultans alte, Lucr. 2, 195: pila exsultat, Sen. Q. N. 6, 10 fin.: exsultant aestu latices, Verg. A. 7, 464; cf. Plin. 31, 10, 46, § 114: exsultant vada atque aestu miscentur harenae, Verg. A. 3, 557: glaebae, Plin. 18, 19, 49, § 179: densiores circa pampini exsultant, spring up, i. e. come up, grow up, id. 17, 22, 35, § 180: breves (syllabae) si continuantur, exsultant, to skip, hop, Quint. 9, 4, 91.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., to gambol about, move freely, expatiate: hic (in pectore) exsultat pavor ac metus, riot, gambol, Lucr. 3, 141: cum sit campus, in quo exsultare possit oratio, Cic. Ac. 2, 35, 112; cf.: in reliquis (orationibus) exsultavit audacius (Demosthenes), id. Or. 8, 26: assurgendi exsultandique in laudando licentia, Quint. 2, 2, 9: solidos novus exsultabis in actus, will undertake with alacrity, Stat. S. 4, 4, 38.
    2. B. In partic., to exult, rejoice exceedingly; to run riot, to revel; to vaunt, boast: exsultantem te et praefidentem tibi repriment legum habenae, Poët. ap. Cic. de Or. 3, 41, 166; cf.: rex ille (Tarquinius) victoriis divitiisque subnixus, exsultabat insolentiā, id. Rep. 2, 25; and: exsultasse populum insolentiā libertatis, id. ib. 1, 40: exsultare eam (partem animi) in somno immoderateque jactari, id. Div. 1, 29, 60: exsultare voluptate, id. Fragm. ap. Non. 301, 7 (Rep. 3, 36 ed. Mos.): laetitiā, id. Clu. 5, 14; id. Tusc. 5, 6, 16 (with temere gestiens); id. Att. 15, 21, 1; Liv. 27, 2, 2: gaudio, Cic. Phil. 2, 27, 66: victoriā, id. Rosc. Am. 6, 16; cf. successu, Verg. A. 2, 386: gestis, Tac. Agr. 8: vana spe, Quint. 6, 4, 17 et saep.: in ruinis alicujus, Cic. Balb. 26, 58: in omni crudelitate, id. Fragm. ap. Non. 300, 26 (Rep. 2, 41 ed. Mos.): Graeci exsultant, quod, etc., id. Att. 6, 1, 15: dum histrio in cubiculum principis exsultaverit (= ἐξορχήσαιτο, Gronov.), Tac. A. 11, 28 (al. insultaverit).
      Absol.: illa theatra (i. e. spectatores) exsultant, Cic. Leg. 2, 15, 39 Mos. N. cr.: furorem exsultantem reprimere, id. Sest. 44, 95; cf.: exsultantem laetitiam comprimere, id. Top. 22, 86: laus in qua maxime ceterorum exsultat oratio, id. Fin. 1, 16, 54.
      Hence, ex-sultans (exult-), antis, P. a.
    1. * A. (Acc. to I. B. fin.) Of short syllables, skipping, hopping: paululum morae damus inter ultimum ac proximum verbumalioqui sit exsultantissimum et trimetri finis, Quint. 9, 4, 108.
    2. B. (Acc. to II. B.)
      1. 1. Boastful, vain-glorious: turbati aut exsultantis animi motus, Tac. H. 1, 17.
      2. 2. Of an orator or an oration, diffuse, prolix: fiunt pro grandibus tumidilaetis corrupti, compositis exsultantes, Quint. 10, 2, 16; cf. id. 12, 10, 12; 8, 3, 56; 9, 4, 69 (with remissae); 10, 4, 1: Cicero supra modum exsultans et superfluens, Tac. Dial. 18.
        Hence, * Adv.: exsultanter, diffusely, at large; only comp.: quae hilarius et quasi exsultantius scripsi, Plin. Ep. 3, 18, 10.