Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

crūdēlis, e, adj. [cf. Gr. κρύος; Lat. crudus, cruor, caro], morally rude or unfeeling, with exclusive reference to conduct towards persons or things, hard, unmerciful, hard-hearted, cruel, severe, fierce (freq. and class. in prose and poetry).

  1. I. Of living subjects.
          1. (α) With in and abl.: crudeles gaudent in tristi funere fratris, Lucr. 3, 72; cf.: crudelis in calamitate hominis consularis, Cic. de Or. 2, 48, 198: cui nimis videtur senatus in conservandā patriā fuisse crudelis, id. Pis. 8, 17.
          2. (β) With in and acc.: cum in eos, quos numquam viderat, tam crudelis fuisset, Cic. Phil. 5, 8, 22: in liberos atque in sanguinem suum, id. Fin. 1, 10, 34: in quos Sulla crudelis hoc socio fuisset, id. Att. 9, 14, 2: in patriam, id. Cat. 4, 6, 13; Liv. 2, 56, 7.
          3. (γ) Absol.: crudelem Castorem, ne dicam sceleratum et impium! Cic. Deiot. 1, 2: crudelis atque importuna mulier, id. Clu. 63, 177: malus atque crudelis, Sall. C. 16, 3: o crudelis adhuc, etc., Hor. C. 4, 10, 1: Neptunus tanto amori, Prop. 2 (3), 26, 45 et saep.
            Comp.: ecquid acerbius? ecquid crudelius? Cic. Att. 9, 14, 2: magis timeo ne in eum exsistam crudelior, id. ib. 10, 11, 3: heu, Fortuna, quis est crudelior in nos Te deus? Hor. S. 2, 8, 61.
            Sup.: parricidae, Sall. C. 52, 31.
  2. II. Of inanimate subjects: crudele et exitiosum bellum, Cic. Att. 9, 6, 7: o rem cum auditu crudelem tum visu nefariam, id. Planc. 41, 99: poena in cives crudelis, id. Phil. 11, 1, 1: in tam crudelem necessitatem incidere, id. Tusc. 3, 25, 60: facinora (with foeda), Sall. C. 11, 4: crudele intolerandumque imperium (opp. justissimum atque optimum), id. ib. 10, 6: sententia, id. ib. 51, 17: consilia, Cat. 64, 175; cf. id. 64, 136: pestes, id. 69, 9; cf. id. 64, 76: venenum vitae nostrae, id. 77, 5: ferrum, Prop. 2 (3), 15, 43: verber, Ov. F. 2, 695: poena, id. M. 2, 612; Verg. A. 6, 585: egestas, Val. Fl. 4, 459 et saep.: quid faciat? crudele, suos addicere amores, Ov. M. 1, 617.
    Comp.: ignis, Cat. 62, 20: janua, Prop. 1, 16, 17: mens, Ov. M. 11, 701: quid crudelius, quam? etc., Quint. 11, 1, 85.
    Sup.: nomen tyranni, Nep. Dion, 1, 4: manus, Petr. 105: caedes, Suet. Calig. 30.
    Hence, advv.
        1. a. crūdēlĕ (prop. neutr. sing. of adj.), cruelly, etc., Stat. Th. 3, 211; Claud. Rapt. Pros. 3, 340; id. in Eutr. 2, 108.
        2. b. crūdēlĭter, cruelly, in a cruel manner (very freq.), Cic. Cat. 1, 12, 30; id. Off. 1, 24, 82; Caes. B. G. 7, 38; Nep. Paus. 3, 3; Quint. 1, 5, 9; Suet. Tib. 61 al.
          Comp., Liv. 31, 29, 11; Cat. 62, 24; Ov. M. 3, 442.
          Sup., Cic. Sull. 27, 75; id. Phil. 1, 14, 34; Caes. B. C. 1, 2 fin.; Nep. Eum. 6, 3 et saep.

crūdēlĭtas, ātis, f. [crudelis], harshness, severity, cruelty, barbarity (in good prose and very freq.): crudelitas est atrocitas animi in exigendis poenis, Sen. Clem. 2, 4, 1: crudelitas est inclinatio ad asperiora, id. ib. 2, 4, 3: ista in nostros homines crudelitas, Cic. Verr. 2, 5, 88, § 150; id. Off. 2, 8, 27; 3, 11, 46; id. Sest. 65, 135; id. Phil. 11, 3, 8; id. Rep. 1, 3, 5; Caes. B. G. 7, 77; Sall. C. 51, 14; Nep. Alcib. 4, 4; Liv. 3, 53, 7; 42, 8, 5 et saep.; Prud. Perieg. 2291 al.: in meo inimico crudelitatem exprompsisti tuam, Cic. Mil. 13, 33: crudelitatem exercere in vivo, id. Phil. 11, 3, 8.

crūdēlĭter, adv., v. crudelis fin. b.

crūdesco, dŭi, 3, v. inch. n. [crudus], to grow harsh or violent, to increase, grow worse (poet. and in post-Aug. prose; perh. not before Virg.): coepit crudescere morbus, Verg. G. 3, 504; so, pugnae, id. A. 7, 788: ferrum magicā linguā, Sil. 1, 431: irae, Stat. Th. 2, 680; cf.: crudescente irā, Just. 8, 4, 4: seditio, Tac. H. 3, 10: noxa, Symm. Ep. 8, 57.