Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

ascendens (ads-), entis, P. a., v. ascendo fin.

ascendĭbĭlis (ads-), e, adj. [ascendo], that can be ascended or climbed: semita, Pomp. ap. Schol. ad Stat. Th. 10, 841.

a-scendo (ads-, Jan; ads- and as-, Müller; as-, other editors), scendi, scensum, 3, v. n. [scando], to ascend, mount up, climb; and in eccl. Lat. simply to go up, to rise, to spring up, grow up (syn.: scando, conscendo, orior, surgo, prodeo).

  1. I. Lit. (opp. descendo; and diff. from escendo, which designates a climbing, mounting upon some high object, and involves the idea of exertion; cf. Oud. ad Caes. B. G. 7, 27; Suet. Caes. 61; Ochsn. Ecl. pp. 287 and 288; Doed. Syn. IV. pp. 60 and 61; it often interchanges with escendere in MSS.; cf. e. g. Halm ad Nep. Epam. 4, 5; id. Them. 8, 6, and v. examples below; class.; in Cic. and in Vulg. very freq.), constr. most freq. with in, but also with ad with super, supra, contra, adversus, with acc., and absol. (in Cic. in the lit. signif., except once with the acc., always with in with acc.; but in the trop. signif. in all constrr.).
          1. (α) With in with acc.: in navem ascendere, Plaut. Rud. 2, 2, 20; 2, 6, 54 Fleck.: ascendere in naviculam, Vulg. Matt. 8, 23: in triremem ascendit, Nep. Alcib. 4, 3 (in id. Epam. 4, 5, and Them. 8, 6 Halm now reads escendere): in arborem ascendere, Vulg. Luc. 19, 4: ut in Amanum (urbem) ascenderem, Cic. Fam. 15, 4, 8: ascende in oppidum, Vulg. Jos. 8, 1: lex peregrinum vetat in murum ascendere, Cic. de Or. 2, 24, 100: in equum, id. Sen. 10, 34: in caelum, id. Am. 23, 88; so id. Tusc. 1, 29, 71 (B. and K., escendere); id. Dom. 28, 75; id. Mil. 35, 97 (cf. id. Leg. 2, 8: ascensus in caelum): inque plagas caeli, Ov. M. 11, 518: cavete, ne ascendatis in montem, Vulg. Exod. 19, 12; 24, 13; ib. Matt. 5, 1; ib. Marc. 3, 13: in tribunal ascendere, Cic. Vatin. 14, 34 (B. and K., escendere); so Liv. 2, 28 Drak. (Weissenb., escendere): in contionem, Cic. Att. 4, 2, 3 (B. and K., escendit); so Liv. 3, 49; 5, 50 (Weissenb., escendere, in both these pass.): in Capitolium ascendere, id. 10, 7: sin vestram ascendisset in urbem, Verg. A. 2, 192.
          2. (β) With ad. ad Gitanas Epiri oppidum, Liv. 42, 38: ad laevam paulatim, Sall. C. 55, 3.
          3. (γ) With acc. or loc. adv.: navem ascendit, Ter. Ad. 4, 5, 69; Phaedr. 4, 22, 9; Vulg. Marc. 4, 1; ib. Luc. 8, 37: ascendit classem, Tac. A. 2, 75: montīs cum ascendimus altos, Lucr. 6, 469: montem, Juv. 1, 82, and Vulg. Psa. 103, 8; cf.: summum jugum montis ascendere, Caes. B. G. 1, 21: fastigia montis anheli, Claud. Rapt. Pros. 3, 383: altitudinem montium, Vulg. Isa. 37, 24: currus, Lucr. 5, 1301 (Lachm., escendere); so Vulg. 3 Reg. 12, 13: adversam ripam, Cic. Div. 1, 28, 58: murum, Caes. B. G. 7, 27; so Verg. A. 9, 507, and Vulg. Jer. 5, 10: equum, Liv. 23, 14; so Suet. Caes. 61, and Vulg. Psa. 75, 7: ascendit Capitolium ad lumina, Suet. Caes. 37: deus adscensurus, Olympum, Tib. 4, 1, 12: magnum iter ascendo, Prop. 4, 10, 3: illuc solita est ascendere filia Nisi, Ov. M. 8, 17; 11, 394: quo simul ascendit, id. ib. 7, 220.
            Also pass.: si mons erat ascendendus, Caes. B. C. 1, 79: primus gradus ascendatur, Vitr. 3, 3: porticus adscenduntur nonagenis gradibus, Plin. 36, 13, 19, § 88 (Jan, descenduntur): ascenso simul curru, Suet. Tib. 2 fin.: ne ascensis tanti sit gloria Bactris, Prop 4, 3, 63.
          4. (δ) Absol., of persons ex locis superioribus desuper suos ascendentes protegebant, Caes. B. C. 1, 79: quā fefellerat ascendens hostis, Liv. 5, 47: Ascendit ergo Abram de Aegypto, Vulg. Gen. 13, 1; 19, 30: Ascende huc, ib. Apoc. 4, 1; 12, 12.
            Of things: fons ascendebat de terrā, Vulg. Gen. 2, 6: sicut ascendit mare fluctu, ib. Ezech. 26, 3: jam ascendit aurora, ib. Gen. 32, 26’ ascendit ignis de petrā, ib. Jud. 6, 21: ascendet fumus ejus, ib. Isa. 34, 10; ib. Apoc. 8, 4: vidit ascendentem favillam de terrā, ib. Gen. 19, 28: ascendet sicut virgultum, ib. Isa. 53, 2; 5, 6: germen eorum, ut pulvis, ascendet, ib. ib. 5, 24.
            Also, after the Greek, to go aboard ship, to go out to sea (eccl. Lat.): ascendentes navigavimus, ἐπιβάντες, Vulg. Act. 21, 2: Et ascenderunt, ἀνήχθησαν, ib. Luc. 8, 22.
  2. II. Trop.
    1. A. Constr in like manner,
          1. (α) With in with acc.: in summum locum civitatis ascendere, Cic. Clu. 55: propter quem (ornatum) ascendit in tantum honorem eloquentia, has grown into such reputation, id. Or. 36, 125: ira ascendit in Israel, Vulg. Psa. 77, 21: Quid cogitationes ascendunt in corda vestra? ib. Luc. 24, 38; ib. Act. 7, 23.
          2. (β) With ad: sic a principiis ascendit motus et exit paulatim nostros ad sensus, Lucr. 2, 137: aut a minoribus ad majora ascendimus aut a majoribus ad minora delabimur, Cic. Part. Or. 4, 12: propius ad magnitudinem alicujus, Plin. Pan. 61, 2: ad honores, Cic. Brut. 68, 241: ad hunc gradum amicitiae, Curt. 7, 1, 14.
          3. (γ) With super with acc.: ira Dei ascendit super eos, Vulg. Psa. 77, 31: ascendent sermones super cor tuum, ib. Ezech. 38, 10.
          4. (δ) With acc.: ex honoribus continuis familiae unum gradum dignitatis ascendere, Cic. Mur. 27: altiorem gradum, id. Off. 2, 18, 62: cum, quem tenebat, ascenderat gradum, Nep. Phoc. 2, 3: altissimum (gradum), Plin. Ep. 3, 2, 4.
            Poet.: ascendere thalamum, i. e. matrimonium contrahere, Val. Fl. 6, 45.
            (ε) Absol.: ad summam amplitudinem pervenisset, ascendens gradibus magistratuum, Cic. Brut. 81, 281; Plin. Pan. 58, 3: altius ascendere, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 4: gradatim ascendit vox, rises, Cic. de Or. 3, 61, 227: usque ad nos contemptus Samnitium pervenit, supra non ascendit, i. e. alios non tetigit, Liv. 7, 30: donec ascenderit furor Domini, Vulg. 2 Par. 36, 16: ascendet indignatio mea, ib. Ezech. 38, 18.
    2. B. Esp., super, supra aliquem or aliquid ascendere, to rise above any person or thing, to surpass, to stand higher (twice in Tacitus): (liberti) super ingenuos et super nobiles ascendunt, Tac. G. 25: mihi supra tribunatus et praeturas et consulatus ascendere videor, id. Or. 7.
      Hence, ascen-dens (ads-), entis, P. a.
    1. * A. Machina, a machine for ascending, a scaling-ladder, Vitr. 10, 19.
    2. B. In the jurists, ascendentes are the kindred in an ascending line, ancestors (parents, grandparents, etc.; opp. descendentes, descendants, children, grandchildren, etc.), Dig. 23, 2, 68.

* ascensĭbĭlis (ads-), e, adj. [ascendo], that may be ascended or climbed: iter, Cael. Aur. Tard. 3, 1.

ascensĭo (ads-), ōnis, f. [ascendo], an ascending, ascent (more rare than ascensus).

  1. I.
    1. A. Lit.: ad hirundininum nidum ascensionem ut faceret, Plaut. Rud. 3, 1, 7: graduum, Vitr. 9, 1, p. 208 Rode: via ascensionis, Vulg. 1 Par. 26, 16: dies ascensionis suae de terrā Aegypti, ib. Osee, 2, 15.
    2. B. Trop.: quorum (oratorum) quae fuerit ascensio et quam in omnibus rebus difficilis optimi perfectio, etc., a rising, soaring, * Cic. Brut. 36, 137: ascensiones in corde suo disposuit, Vulg. Psa. 83, 6.
  2. II. Meton., means of ascent: aedificat in caelo ascensionem, Vulg Amos, 9, 6.

ascensor (ads-), ōris, m. [ascendo], one that ascends (eccl. Lat.).

  1. I. In gen.: montis Dominici, Hier. in Rufin. 1: caeli, Vulg. Deut. 33, 26.
  2. II. Esp., one that mounts a horse, chariot, etc., a rider, charioteer: ut cadat ascensor ejus (equi) retro, Vulg. Gen. 49, 17: ascensor equi, ib. Amos, 2, 15: equum et ascensorem dejecit, ib. Exod. 15, 1; ib Job, 39, 18.
    So absol.: ascensores (sc. equorum), Vulg. 4 Reg. 18, 23; so, asini ascensor, ib. Isa. 21, 7; cameli, ib. ib.’ collidam in te currum et ascensorem ejus, ib. Jer. 21, 51. subvertam quadrigam et ascensorem ejus, ib. Agg. 2, 23.

1. ascensus (ads-), a, um, Part. of ascendo.

2. ascensus (ads-), ūs, m. [ascendo], an ascending, ascent.

  1. I.
    1. A. Lit.: primos prohibere ascensu coeperunt, Caes. B. G. 5, 32: homines audaces ab ejus templi aditu atque ascensu repulisti, Cic. Dom. 21: quod hosti aditum ascensum ve difficilem praeberet, Liv. 25, 36 summi fastigia tecti Ascensu supero, Verg. A. 2, 303 ascensus muri, Vulg. 2 Esdr. 12, 36. ascensus altaris, ib. Eccli. 50, 12. adscensus siderum, a rising of the stars to our hemisphere, Plin. 29, 4, 15, § 59: ascensus aurorae, Vulg. 2 Esdr. 4, 21; ib. Jon. 4, 7.
      Also in plur: hostes partim scalis ascensus tentant, Liv 36, 24.
    2. B. Trop.: ollisque ad honoris amplioris gradum is primus ascensus esto, Cic. Leg. 3, 3; olla propter quae datur homini ascensus in caelum, id. ib. 2, 8.
  2. II. Meton. (abstr. for concr., cf.. aditus, accessus, etc.), a place by which one ascends, an approach, ascent: inambulans atque ascensu ingrediens arduo, Cic. de Or 1, 61, 261 difficilis atque arduus, id. Verr 2, 4, 23: riget arduus alto Tmolus in ascensu, Ov. M. 11, 151: quae aedes tribunal habent et ascensum, a flight of stairs, ascent, Vitr. 4, 7, p. 93 Rode; so id. 5, 6, p. 111 Rode.
    In plur ut obtinerent ascensus montium, Vulg. Judith, 2, 6; ib. 1 Reg. 14, 4.
    Trop.. in virtute multi ascensus many degrees, Cic. Planc. 25 Wund.

ascētērĭa, ōrum, n., = ἀσκητήρια, a place of abode for ascetics, a hermitage, Cod. Just. 1, 3, 33.

ascētrĭae, ārum, f., = ἀσκήτριαι, women that have taken vows, female ascetics, Novell. Constit. Just. 123.