Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

hĭĕmo, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [hiems].

  1. I. Neutr.
    1. A. Of persons, to pass the winter, to winter; of soldiers, to keep in winter-quarters: ubi piratae quotannis hiemare soleant, Cic. Verr. 2, 4, 47, § 104: naviget ac mediis hiemet mercator in undis, Hor. Ep. 1, 16, 71: assidue in Urbe, Suet. Aug. 72: tres (legiones), quae circum Aquileiam hiemabant, ex hibernis educit, Caes. B. G. 1, 10, 3: legionem hiemandi causa collocaret, id. ib. 3, 1: cupio scire quid agas et ubi sis hiematurus, Cic. Fam. 7, 9, 1: facies me certiorem, quomodo hiemaris, id. Att. 6, 1 fin.
    2. B. Of things, to be wintry, frozen, cold, stormy (freq. since the Aug. per.; not in Cic.): hiemantes aquae, Sall. Fragm. ap. Sen. Ep. 114: atrum Defendens pisces hiemat mare, storms, Hor. S. 2, 2, 17; Plin. 2, 47, 47, § 125; cf.: repente hiemavit tempestastotus hiemavit annushiemante Aquilone, Arrunt. ap. Sen. Ep. 114: delphini vespertino occasu continui dies hiemant Italiae, Plin. 18, 26, 64, § 235.
      1. 2. Impers., hiemat, it is winter weather, wintry, cold, frosty (post-Aug.): decimo sexto Cal. Febr. Cancer desinit occidere: hiemat, Col. 11, 2, 4: vehementer hiemat, id. ib. 20: hiemat cum frigore et gelicidiis, id. ib. 78; Plin. 18, 35, 79, § 348.
  2. II. Act., to congeal, freeze, turn to ice (post-Aug.): decoquunt alii aquas, mox et illas hiemant, Plin. 19, 4, 19, § 55 (for which: decoquere aquam vitroque demissam in nives refrigerare, id. 31, 3, 23, § 40): hiemato lacu, id. 9, 22, 38, § 75.

hĭems or hiemps, ĕmis, f. [Gr. χιών, χεῖμα; Sanscr. himas, snow], the winter, winter time, rainy season (cf.: bruma, solstitium).

  1. I. Lit.: aestatem autumnus sequitur, post acer hiemps fit, Enn. ap. Prisc. p. 647 P. (Ann. v. 406 Vahl.): solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni, Hor. C. 1, 4, 1: crudelis, Enn. ap. Prisc. p. 891 P. (Ann. v. 482 Vahl.); opp. to aestas, Dig. 43, 20, 1, §§ 31 and 32: dies primus est veris in Aquario, aestatis in Tauro, autumni in Leone, hiemis in Scorpione, Varr. R. R. 1, 28, 1; cf. id. ap. Col. 11, 2, 84; Plin. 2, 47, 47, § 125; 18, 25, 60, § 224 sq.: prodit hiems, sequitur crepitans hanc dentibus algor. Lucr. 5, 747: hanc vim frigorum hiememque, quam nos vix hujus urbis tectis sustinemus, excipere, Cic. Rab. Post. 15, 42: summa, id. Verr. 2, 4, 40, § 86; id. de Imp. Pomp. 12, 32: gravissimā hieme, Caes. B. C. 3, 8 fin.: jamque hiems appropinquabat, id. ib. 3, 9, 8: initā hieme, id. B. G. 3, 7, 1: jam prope hieme confectā, id. ib. 7, 32, 2: ante exactam hiemem, id. ib. 6, 1, 4: hiems jam praecipitaverat, id. B. C. 3, 25, 1: modestia hiemis, Tac. A. 12, 43: bellum difficillimum gessit hieme anni, in winter time, Suet. Caes. 35: stridebat deformis hiems, Juv. 4, 58: Arabes campos et montes hieme et aestate peragrantes, winter and summer, i. e. in all seasons, Cic. Div. 1, 42, 94.
    In plur.: confligunt hiemes aestatibus acres, Lucr. 6, 373: est ubi plus tepeant hiemes? Hor. Ep. 1, 10, 15: informīs hiemes reducit Juppiter, idem Summovet, id. C. 2, 10, 15; 3, 1, 32: in his locis maturae sunt hiemes, Caes. B. G. 4, 20, 1; Cic. N. D. 2, 19, 49: seu plures hiemes, seu tribuit Juppiter ultimam, years, Hor. C. 1, 11, 4: post certas hiemes, id. ib. 1, 15, 35; cf.: sic multas hiemes atque octogensima vidit solstitia, Juv. 4, 92.
    Personified: Hiems, Ov. M. 2, 30; 15, 212; 4, 436; Verg. A. 3, 120.
    1. B. Transf. (mostly poet.).
      1. 1. Rainy, stormy weather, a storm, tempest: imber Noctem hiememque ferens, Verg. A. 5, 11; cf.: non tam creber agens hiemem ruit aequore turbo, id. G. 3, 470: Juppiter horridus austris Torquet aquosam hiemem, id. A. 9, 671; id. G. 1, 321; Hor. Epod. 2, 52; Ov. M. 11, 490; 521; 13, 709 al.
        In plur., Val. Fl. 2, 22; Stat. S. 5, 1, 36.
        In prose: maritimos cursus praecludebat hiemis magnitudo, Cic. Planc. 40 fin.: qui (gubernator) navem ex hieme marique scopuloso servat, Nep. Att. 10 fin.
      2. 2. In gen., cold, chill; tempest, violence (poet.): sic letalis hiems paulatim in pectora venit, a deadly chill, Ov. M. 2, 827; cf. Mart. 2, 46, 7: Vesuvinus apex et flammea diri Montis hiems, the fiery tempest, Stat. S. 3, 5, 72; so of Vesuvius: vix dum ignea montem Torsit hiems, Val. Fl. 4, 508: instamus jactu telorum et ferrea nimbis Certat hiems, the iron storm, shower of weapons, Stat. Th. 5, 386.
  2. II. Trop.
      1. 1. Cold, storm (poet.): ab illa Pessima (die) mutati coepit amoris hiems, cold, Ov. H. 5, 34: hiems rerum, the storm of war, disturbance of war, Claud. B. Get. 151.
      2. 2. Trouble, distress: suae senectuti acriorem hiemem parat, quom illam inportunam tempestatem conciet, Plaut. Trin. 2, 3, 7.