Lewis & Short

Parsing inflected forms may not always work as expected. If the following does not give the correct word, try Latin Words or Perseus.

consŭesco, suēvi, suētum, 3 (in the tempp. perff. the sync. forms prevail: consuesti, consuestis, consuerunt; consueram, etc.; consuero, etc.; consuerim, etc.; consuessem, etc.; consuesse. Thus also consuēmus = consuevimus, Prop. 1, 7, 5), v. a. and n.

  1. I. Act., to accustom, inure, habituate a person or thing (ante-class. and postAug.): tum bracchia consuescunt firmantque lacertos, Lucr. 6, 397: juvencum plostro aut aratro, Col. 6, 2, 9: vitem largo umori, id. Arb. 1, 5: semina falcem pati, Plin. 17, 10, 14, § 70; in perf. part. pass. (mostly poet.): qui consuetus in armis Aevom agere, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 48 (Trag. Rel. v. 261 Rib.): gallus auroram vocare, Lucr. 4, 713; so with inf., id. 5, 209; 6, 788: consueta domi catulorum blanda propago, id. 4, 997 Lachm. N. cr.: copias habebat in Galliā bellare consuetas locis campestribus, Auct. B. Afr. 73, 2: quibus consueti erant uterque agrestibus ferramentis, Liv. 1, 40, 5: socors genus mancipiorum otiis, campo consuetum, Col. 1, 8, 2: proinde ut consuetus antehac, Plaut. Stich. 5, 5, 18: populus si perperam est consuetus, etc., Varr. L. L. 9, § 5 Müll.: grex comparatus ex consuetis unā (capellis), those accustomed to one another, id. R. R. 2, 3, 2.
    Far more freq. in all periods,
  2. II. Neutr.
    1. A. To accustom one’s self; and (esp. freq.) in temp. perf. (to have accustomed one’s self, i. e.), to be accustomed, to be wont; constr. in gen. with the inf., rarely absol., with ad, the dat., or abl.
          1. (α) With inf.: disjungamus nos a corporibus, id est, consuescamus mori, Cic. Tusc. 1, 31, 75: versus multos uno spiritu pronuntiare, id. de Or. 1, 61, 261: cum minus idoneis (verbis) uti consuescerem, id ib. 1, 34, 154; 1, 22, 99: alils parere suā vo luntate, id. Inv. 1, 2, 3: qui mentiri solet pe jerare consuevit, id. Rose. Com. 16, 46: paulatim Rhenum transire, etc., Caes. B. G. 1, 33: in Britanniam navigare, id. ib. 3, 8: obsides accipere, non dare, id. ib. 1, 14: quo magno cum periculo mercatores ire consuerant, id. ib. 3, 1: quem ipse procuratorem relinquere antea consuesset, Cic. Quint. 28, 87: consuesso deos immortaleshis secundiores interdum res concedere, quos, etc., Caes. B. G. 1, 14 et saep.: quam rem pro magnis hominum officiis consuesse tribui docebat, id. ib. 1, 43: qui reges consueris tollere, Hor. S. 1, 7, 34: mulier quae cum eo vivere consuerat, Nep. Alcib. 10, 6; Cels. 6, 6, 8; Suet. Tit. 34; id. Ner. 12.
            Sometimes with ellips. of inf. (cf. β infra): quin eo (equo) quo consuevit libentius utatur (sc. uti), Cic. Lael. 19, 68: eo die quo consuerat intervallo hostes sequitur (sc. sequi), Caes. B. G. 1, 22.
            Impers. (rare): sicuti in sollemnibus sacris fieri consuevit, is wont, Sall. C. 22, 2.
          2. (β) Absol.: bene salutando consuescunt, Plaut. As. 1, 3, 69 (cf. adsuescunt, id. ib. 1, 3, 65): pabulum quod dabis, amurcā conspergito, primo paululum, dum consuescant, postea magis, Cato, R. R. 103: adeo in teneris consuescere multum est, Verg. G. 2, 272.
            Usu. with adv. of manner or time: si liberius, ut consuesti, agendum putabis, Cic. Fam. 5, 12, 4: ut consuevi, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 3: ut consuemus, Prop. 1, 7, 5: sicut consuerat, Suet. Caes. 73: quo minus pro capite et fortunis alterius, quemadmodum consuerunt, causam velint dicere, Cic. Rosc. Am. 2, 5; id. Off. 2, 15, 55.
            In Gr. attraction: cum scribas et aliquid agas eorum, quorum consuesti, gaudeo, Lucceius ap. Cic. Fam. 5, 14, 1.
          3. (γ) With ad: ad aciem justam, Quint. 2, 10, 8.
          4. (δ) With abl.: quae (aves) consuevere libero victu, Col. 8, 15 fin.; so id. 8, 13, 1; 10, 153.
            (ε) With dat.: ne gravissimo dolori timore consuescerem, Plin. Ep. 8, 23, 8.
    2. B. To have carnal in tercourse with, to cohabit with, in an honorable, or more freq. in a dishonorable sense (freq. and class.); with aliquā or aliquo, with or without cum, Plaut. Cist. 1, 1, 89: quid illiqui illā consuevit prior? Ter. Ad. 4, 5, 32: quācum tot consuesset annos, id. Hec. 4. 1, 40: mulieres quibuscum iste consuerat, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; Plaut. Am. 5, 1, 70; Caecil. ap. Gell. 2, 23, 10; cf. in a double sense, Plaut. As. 3, 3, 113; id. Capt. 4, 2, 88.
      Hence, consŭētus (in the poets trisyl.), a, um, P. a.; of inanim. things which one is accustomed to, commonly employs, uses, possesses, etc., used, accustomed; usual, ordinary, wonted, customary (mostly poet.; not in Cic.): amor, Ter. And. 1, 1, 108: antra, Verg. G, 4, 429: cubilia, Ov. M. 11, 259: lectus, id. Tr. 3, 3, 39: in auras, id. M. 2, 266: pectora, id. ib. 13, 491: canistris, * Juv. 5, 74: finis, Ov. H. 20, 242 al.: labores, pericula, Sall. J. 85, 7: libido, id. ib. 15, 3: numerus, Vulg. Exod. 5, 18; id. Num. 16, 29.
      Sup.: consuetissima cuique Verba, Ov. M. 11, 638.
      * Adv.: consŭētē, in the usual manner, according to custom: suscipere pabulum, Amm. 23, 2, 8.