Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

vīn’, i. e. visne, v. volo init.

vīnācĕa, v. vinaceus.

vīnācĕum, v. vinaceus.

vīnācĕus, a, um, adj. [vinum], of or belonging to wine or to the grape: acinus vinaceus, a grape, Cic. Sen. 15, 52.
Substt.

  1. I. vīnācĕus, i, m.
        1. a. A grape-stone, Cato, R. R. 7, 2; Col. 3, 1, 5; 6, 3, 4.
        2. b. A grape-skin, Varr. R. R. 3, 11, 3.
  2. II. vī-nācĕa, ae, f., a grape-skin, husk, Varr. R. R. 2, 2, 19; Col. Arb. 4, 5; Plin. 17, 22, 35, § 197.
  3. III. vīnācĕum, i, n.
        1. a. A grape-stone, Col. 11, 2, 69.
        2. b. A grape-skin, husk, Col. 12, 43, 3.
        3. c. A wine-cup: diligunt vinacea uvarum, Vulg. Osee, 3, 1.

vīnālĭa, ĭum, v. vinalis, II.

vīnālis, e, adj. [vinum], of or belonging to wine.

  1. I. Adj. (so very rare): fortitudo, of wine, Macr. S. 7, 7 fin.
  2. II. Subst.: Vī-nālia, ĭum, n., the wine-festival, celebrated annually on the 22d of April and the 19th of August, in which an offering of new wine was made to Jupiter, Varr. L. L. 6, §§ 16 and 20 Müll.; Ov. F. 4, 863; 4, 877 sq.; Fest. p. 374 Müll.; Varr. R. R. 1, 1; Plin. 18, 29, 69, §§ 287 and 289.
    Gen. Vinaliorum, Masur. ap. Macr. S. 1, 4.

vīnārĭārĭus, ii, m. [vinarius], a wine-dealer, vintner: VINARIARIVS VINARIVS, Inscr. Orell. 4249.

vīnārĭus, a, um, adj. [vinum], of or belonging to wine, wine-.

  1. I. Adj.: lacus, Cato, R. R. 25; Col. 12, 18, 3: vas, Cic. Verr. 2, 4, 27, § 62: vasculum, Plaut. Trin. 4, 2, 46: cella, id. Mil. 3, 2, 42; Vitr. 1, 4; Plin. 14, 13, 14. § 89: uter, id. 28, 18, 73, § 240: saccus, id. 24, 1, 1, § 3: crimen, relating to the duties on wine, Cic. Font. 9, 19: minister, a cup-bearer, Hier. Chron. Euseb. ad ann. MDLXX. ab Abrah.
  2. II. Substt.
    1. A. vīnārĭus, ii, m., a wine-dealer, vintner, Plaut. As. 2, 4, 30; Suet. Claud. 40; Sall. H. Fragm. 1, 46.
    2. B. A wine-bibber, Dig. 21, 1, 4, §§ 2 and 25.
    3. C. vīnārĭum, ii, n., a wine-pot, wine-flask, Plaut. Trin. 4, 2, 46 (Ritschl; cf. Brix ad loc.); id. Poen. 4, 2, 16; Hor. S. 2, 8, 39; Petr. 78.

vinca pervinca (also in one word, vincapervinca), ae, f., a plant, periwinkle, Plin. 21, 11, 39, § 68; 21, 27, 99, § 172; called also simply pervinca, App. Herb. 58.

(vincĕus, a, um, a false read. for juncea, Plaut. Stich. 4, 2, 56; v. junceus.)

vinciam dicebant continentem, Fest. p. 379 Müll. N. cr. (in the Cod. Basil. in Barth. Adv. 39, 5, is added, et est cognomen Jovis).

vincĭbĭlis, e, adj. [vinco].

  1. * I. Pass., that can be easily gained: causa, Ter. Phorm. 1, 4, 48.
  2. II. Act., conquering, victorious: clangor, i. e. of brazen implements in an eclipse of the moon, Poët. ap. Anth. Lat. Burm. 2, p. 329.

vincĭo, vinxi, vinctum (part. vinciturus, Petr. 45, 10), 4, v. a., to bind, to bind or wind about; to fetter, tie, fasten; to surround, encircle, etc. (class., esp. in the trop. sense; syn.: ligo, necto, constringo).

  1. I. Lit.: illum aput te vinctum adservato domi, Plaut. Bacch. 4, 4, 95; 4, 4, 98; Ter. And. 5, 2, 24: hunc abduce, vinci, quaere rem, id. Ad. 3, 4, 36: fratres meos in vincula conjecit. Cum igitur eos vinxerit, etc., Cic. Dejot. 7, 22: facinus est vincire civem Romanum, id. Verr. 2, 5, 66, § 170: equites Romani vincti Apronio traditi sunt, id. ib. 2, 3, 14, § 37: trinis catenis vinctus, Caes. B. G. 1, 53: post terga manus, Verg. A. 11, 81: rotas ferro, Quint. 1, 5, 8: ulmum appositis vitibus, Ov. H. 5, 47: alte suras purpureo cothurno, Verg. A. 1, 337: tempora novis floribus, Hor. C. 4, 1, 32.
    In a Greek construction: boves vincti cornua vittis, Ov. M. 7, 429: anule, formosae digitum vincture puellae, about to encircle, id. Am. 2, 15, 1.
    1. B. In partic.
      1. 1. To compress, lace: demissis umeris esse, vincto pectore, ut, gracilae sient, i. e. tightly laced, Ter. Eun. 2, 3, 23.
      2. 2. To compass, surround, guard, mid.: Caesarem quidem aiunt acerrime dilectum habere, loca occupare, vinciri praesidiis, Cic. Att. 7, 18, 2 B. and K. (al. vincire, i. e. loca).
      3. 3. To make firm, harden, fix, fasten: humus vincta pruinā, Petr. 123 (but the true reading, Ov. P. 2, 2, 96, is juncta; so Sall. C. 55, 4).
  2. II. Trop., to bind, fetter, confine, restrain, attach: vi Veneris vinctus, Plaut. Trin. 3, 2, 32: religione vinctus astrictusque, Cic. Verr. 2, 4, 42, § 90; cf.: si turpissime se illa pars animi geretsi vinciatur et constringatur amicorum propinquorumque custodiis, id. Tusc. 2, 21, 48.
    Of sleep, etc.: nisi vinctos somno velut pecudes trucidandos tradidero, Liv. 5, 44, 7: ut somno vincta jacebas, Ov. M. 11, 238: in plaustra somno vinctos coniciunt, Tac. A. 1, 65: mentem multo Lyaeo, Prop. 3, 5 (4, 4), 21: inimica ora (magicis artibus), Ov. F. 2, 581: lectum certo foedere, Prop. 3, 20, 21 (4, 19, 11): spadonis animum stupro, Tac. A. 4, 10: esse tuam vinctam numine teste fidem, Ov. H. 20, 212: aliquem pacto matrimonio, Tac. A. 6, 45.
    Of speech: membra (orationis) sunt numeris vincienda, i. e. arranged rhythmically, Cic. de Or. 3, 49, 190: verba vincta, oratio vincta (opp. soluta), Quint. 11, 2, 47; 9, 4, 19.

vinco, vīci, victum, 3, v. a. and n. [perh. causat. of root ικ-; Gr. εἴκω, to yield; but cf. per-vicax; v. Curt. Gr. Etym. p. 106], to conquer, overcome, get the better of, defeat, subdue, vanquish, be victorious, etc. (syn.: supero, debello).

  1. I. Lit.
    1. A. In war or battle: jus esse belli, ut qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent, imperarent, etc., Caes. B. G. 1, 36: Carthaginienses navalibus pugnis, Cic. Imp. Pomp. 18, 55: Galliam bello, Caes. B. G. 1, 34 fin.: non virtute neque in acie vicisse Romanos, id. ib. 7, 29: id vi et virtute militum victum atque expugnatum oppidum est, Plaut. Am. 1, 1, 36: vicimus vi feroces, id. ib. 1, 1, 82: aio te, Aeacida, Romanos vincere posse, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 186 Vahl.): sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia, Enn. ap. Cic. Sen. 5, 14 (Ann. v. 442 ib.): aliquando ut vincat, ludit assidue aleam, Poët. ap. Suet. Aug. 70 fin.: L. milia, to win at play, August. ib. 71.
    2. B. In a lawsuit, etc., to be successful, to gain: vincere judicio, Cic. Rosc. Com. 18, 53: quem tu horum nil refelles, vincam scilicet, Ter. Phorm. 1, 2, 82; Hor. S. 1, 2, 134: causam suam, to win, Ov. H. 16, 76.
      Pass.: factum est: ventum est: vincimur, Ter. Phorm. 1, 2, 85.
    3. C. In other relations, to win, prevail, be successful, gain, overcome: sponsione, Cic. Quint. 27, 84: sponsionem, id. Caecin. 31, 91: vicit iter durum pietas, controlled, made easy, Verg. A. 6, 688; cf. Mart. 5, 23, 5; Claud. Cons. Hon. 46: labor omnia vicit, Verg. G. 1, 145; cf. difficultates, Auct. B. G. 8, 21: virgam, to win, Verg. A. 6, 148: vicit tamen in Senatu pars illa, quae, etc., Sall. J. 16, 1: factione respectuque rerum privatarumAppius vicit, Liv. 2, 30, 2: cum in senatu vicisset sententia, quae, etc., id. 2, 4: Othonem vincas volo, to outbid (in an auction), Cic. Att. 13, 29, 2; 13, 33, 2.
      To defeat as a candidate for office: competitorem in suffragiis, Quint. 7, 1, 29.
    4. D. Transf., of inanimate subjects.
      1. 1. To overcome, overwhelm, prevail over, etc.: (naves) neu turbine venti Vincantur, Verg. A. 9, 92: victa ratis, Ov. Tr. 1, 4, 12: flammam gurgitibus, id. Am. 3, 6, 42: noctem flammis, Verg. A. 1, 727: vincunt aequora navitae, prevail against, get the better of, Hor. C. 3, 24, 41: victaque concessit prisca moneta novae, Ov. F. 1, 222: quernaque glans victa est utiliore cibo, id. ib. 1, 676: corpora victa sopore, id. ib. 1, 422; cf.: blanda quies furtim victis obrepsit ocellis, id. ib. 3, 19: hi casses (linei) vel ferri aciem vincunt, Plin. 19, 1, 2, § 11: campum turbā vincente, overflowing, Sil. 6, 390.
      2. 2. To outlast, survive: (aesculus) Multa virum volvens durando saecula vincit, Verg. G. 2, 295: vivendo mea fata, id. A. 11, 160.
      3. 3. To surmount, scale: aëra (sagittae), Verg. G. 2, 123; cf.: montes ascensu, Claud. III. Cons. Hon. 46.
      4. 4. To reduce, change, etc.; of cooking: nec viscera quisquampotest vincere flammā, Verg. G. 3, 560: cochleas undis calefactas et prope victas, Ser. Samm. Med. 319.
        Of smelting ores: metallorum primitiae nullis fornacibus victae, Tac. H. 4, 53.
        Of melting snow: nive, quae zephyro victa tepente fluit, Ov. F. 2, 220.
        Of digestion: pervigilio quidem praecipue vincuntur cibi, Plin. 11, 53, 118, § 283.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., to prevail, be superior; to convince, refute, constrain, overcome, etc.: argumentis vincit, Plaut. Am. 1, 1, 267: naturam studio, Caes. B. G. 6, 43: vincit ipsa rerum publicarum natura saepe rationem, Cic. Rep. 2, 33, 57; cf. id. ib. 3, 8, 13: si subitam et fortuitam orationem commentatio et cogitatio facile vincit; hanc ipsam profecto assidua ac diligens scriptura superabit, id. de Or. 1, 33, 150: sapientis animus vincetur et expugnabitur? id. Par. 4, 1, 27: animum, Plaut. Trin. 2, 2, 29: non est consentaneum, qui invictum se a labore praestiterit, vinci a voluptate, Cic. Off. 1, 20, 68: labascit, victu’st, uno verbo, quam cito! Ter. Eun. 1, 2, 98: eludet, ubi te victum senserit, id. ib. 1, 1, 10: illius stultitiā victa ex urbe tu migres? id. Hec. 4, 2, 13: adulescentulus saepe eadem audiendo victus est, id. Heaut. 1, 1, 62: peccavi, fateor, vincor, id. ib. 4, 1, 31: victus patris precibus lacrimisque, Liv. 23, 8, 4: divūm pater victus tuis vocibus, Hor. C. 4, 6, 21: est qui vinci possit, id. S. 1, 9, 55: pietas Victa furore, id. C. 3, 27, 36: victus amore pudor, Ov. Am. 3, 10, 29: filia victa in lacrimas, Tac. A. 1, 57: victus animi respexit, Verg. G. 4, 491: triumphantes de lege victā et abrogatā, Liv. 34, 3, 9.
      With ut: ergo negatum, vincor, ut credam miser, am constrained, compelled, Hor. Epod. 17, 27.
    2. B. In partic.
      1. 1. To overmatch in some quality, to surpass, exceed, excel, = superare: stellarum globi terrae magnitudinem facile vincebant, Cic. Rep. 6, 16, 16: opinionem vicit omnium, quae, etc., id. Ac. 2, 1, 1: exspectationem omnium, id. Verr. 2, 5, 5, § 11: eam (noctem) edepol etiam multo haec (nox) vicit longitudine, Plaut. Am. 1, 1, 125: morum immanitate vastissimas vincit beluas, Cic. Rep. 2, 26, 48: quamlibet mulierculam Vincere mollitiā, Hor. Epod. 11, 24: odio qui posset vincere Regem, id. S. 1, 7, 6: scribere, quod Cassi opuscula vincat, id. Ep. 1, 4, 3; cf.: qualia (praecepta) vincunt Pythagoran, id. S. 2, 4, 2.
        Poet. with inf.: vir nulli victus vel ponere castra vel junxisse ratem, etc., excelled by none in pitching a camp, etc., Sil. 5, 552; 6, 141.
      2. 2. To prove triumphantly, show or demonstrate conclusively.
          1. (α) With obj.-clause: quid nunc? vinconargumentis te non esse Sosiam? Plaut. Am. 1, 1, 277: profecto ita esse, et praedico, vero vincam, id. Most. 1, 2, 12: vince deinde, bonum virum fuisse Oppianicum, Cic. Clu. 44, 124: dicendo vincere non postulo, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 4: vincet enim stultos ratio insanire nepotes, Hor. S. 2, 3, 225.
          2. (β) With ut: nec vincet ratio hoc, tantundem ut peccet idemque Qui, etc., Hor. S. 1, 3, 115.
          3. (γ) Absol.: si doceo non ab Avito, vinco ab Oppianico, Cic. Clu. 23, 64.
      3. 3. With respect to something disputed, to prevail, gain one’s point, carry the day. So only in the expressions,
        1. a. Vicimus: cui si esse in urbe tuto licebit, vicimus, Cic. Att. 14, 20, 3: rumpantur iniqui. Vicimus: assiduas non tulit illa preces, Prop. 1, 8, 28: vicimus exclamat; mecum mea vota feruntur, Ov. M. 6, 513: vicimus et meus est, id. ib. 4, 356.
        2. b. Vincite, viceris, vincerent, have it your own way, just as you like, carry your point, an expression of reluctant assent: vincite, si ita vultis, Caes. B. G. 5, 30; Ov. M. 8, 509: vincerent ac sibi haberent, dummodo scirent, Suet. Caes. 1 fin.: viceris, Ter. And. 5, 3, 21.
      4. 4. To treat worthily, set forth with dignity (poet.): nec sum animi dubius, verbis ea vincere magnum Quam sit, Verg. G. 3, 289; cf.: vincere verbis, Lucr. 5, 733.

vinctĭo, ōnis, f. [vincio], a binding, ligature (post-class.), Arn. 2, 87; Varr. L. L. 5, § 62 Müll.; a shoetie, Cels. 8, 22 fin.
Plur.,
Arn. 6, 203; Tert. Carn. Chr. 4; Cael. Aur. Acut. 3, 17.

vinctor, ōris, m. [vincio], a binder (postclass.); (with congregator) Arn. 6, 199.

vinctūra, ae, f. [vincio], a bandage, ligature, vincture, Cels. 7, 20; 8, 10, 1; Plin. 16, 37, 68, § 174; Varr. L. L. 5, § 62 Müll.

1. vinctus, a, um, Part. of vincio.

2. vinctus, ūs, m. [vincio], a binding: vinctu, quod antiqui vocabant cestum, Varr. R. R. 1, 8, 6.

vincŭlo, āvi, ātum, 1, v. a. [vincio], to fetter, bind, chain: multa animalia redimiculis gaudent, et phalerari sibi magis quam vinculari videntur, Ambros. in Psa. 118, Serm. 3, 6; Cael. Aur. Tard. 4, 8, 108.

vincŭlum, or (also in class. prose), contr., vinclum, i, n. [vincio], that with which any thing is bound, a band, bond, rope, cord, fetter, tie (cf.: catena, manica, compes).

  1. I. Lit.: corpora constricta vinculis, Cic. de Or. 1, 52, 226: nodos et vincula rupit, Verg. A. 5, 510: hic fessas non vincula naves Ulla tenent, id. ib. 1, 168: Chio solvite vincla cado, Tib. 2, 1, 28: tunicarum vincla relaxat, Ov. F. 2, 321: quamvis Charta sit a vinclis non labefacta suis, i. e. the seal, id. P. 3, 7, 6: chartae sua vincula dempsi, id. Tr. 4, 7, 7: epistolae laxare, Nep. Paus. 4, 1: pennarum vincula, Ov. M. 8, 226: et Tyrrhena pedum circumdat vincula plantis, Verg. A. 8, 458; so of sandals, Tib. 1, 5, 66; Ov. F. 1, 410; 2, 324; 3, 823.
      1. 2. Esp. in the plur., of the fetters of prisoners, and hence sometimes to be rendered prison; and vincula publica, the state-prison: mitto vincla, mitto carcerem, mitto verbera, mitto secures, Cic. Verr. 2, 3, 24, § 59: aliquem aeternis tenebris vinculisque mandare, id. Cat. 4, 5, 10: de convivio in vincla atque in tenebras abripi, id. Verr. 2, 4, 10, § 24: in vincula conjectus, Caes. B. G, 3, 9; 4, 27: in vincula duci, Liv. 3, 13, 4; 3, 49, 2; 3, 56, 4; 3, 57, 5; 5, 9, 4; 9, 34, 24; 38, 56, 9; Vell. 2, 7, 2 al.: in vinculis et catenis, Liv. 6, 16, 2; ex vinculis causam dicere, i. e. to plead in chains, Caes. B. G. 1, 4: publica, Nep. Milt. 7, 6; id. Paus. 2, 2; id. Cim. 1, 1; Paul. Sent. 5, 17, 3; 5, 26, 1.
  2. II. Trop., a bond, fetter, tie, band: qui ex corporum vinculis tamquam e carcere evolaverunt, Cic. Rep. 6, 14, 14: vinculum ad astringendam fidem, id. Off. 3, 31, 111; cf.: victum ingens vinculum fidei, Liv. 8, 28, 8: vincula revellit non modo judiciorum, sed etiam utilitatis vitaeque communis, Cic. Caecin. 25, 70: vinculum ingens immodicae cupiditatis injectum est, Liv. 10, 13, 14: quae (beneficium et gratia) sunt vincula concordiae, Cic. Fin. 2, 35, 117: vinculis et propinquitatis et affinitatis conjunctus, id. Planc. 11, 27: vincla summae conjunctionis, id. Att. 6, 2, 1: accedit maximum vinculum, quod ita rem publicam geris, ut, etc., id. Fam. 15, 11, 2: quod vinclum, quaeso, deest nostrae conjunctioni, id. ib. 5, 15, 2: ne cui me vinclo vellem jugali, Verg. A. 4, 16; cf. Ov. M. 9, 549: excusare laborem et mercenaria vincla, Hor. Ep. 1, 7, 67.

Vindĕlĭci, ōrum, m., a German people, whose chief town was Augusta Vindelicorum, the mod. Augsburg, Plin. 3, 20, 24, § 133; Tac. A. 2, 17; Hor. C. 4, 4, 18; 4, 14, 8; Suet. Aug. 21; Serv. ap. Verg. A. 1, 243.
Hence,

  1. A. Vindĕlĭcus, a, um, adj., of or belonging to the Vindelici, Vindelician: orae, Mart. 9, 85, 5: saltus, Claud. B. Get. 365: spolia, id. ib. 415.
  2. B. Vindĕ-lĭcĭa, ae, f., the country of the Vindelici, Vindelicia, Inscr. Orell. 488.

vindēmĭa, ae, f. [vinum-demo], a grape-gathering, vintage.

  1. I. Lit., Varr. L. L. 5, § 37 Müll.; id. R. R. 1, 54, 1; Plaut. Curc. 1, 2, 16; Col. 3, 21, 5; 11, 2, 70; Plin. 18, 31, 74, § 315.
    Plur., Plin. Ep. 9, 20, 2; Suet. Caes. 40.
  2. II. Transf.
    1. A. Grapes, wine, vintage: non eadem arboribus pendet vindemia nostris, Verg. G. 2, 89: mitis, id. ib. 2, 522; cf.: spumat plenis vindemia labris, id. ib. 2, 6: ursi fruge, fronde, vindemiā, pomis vivunt, Plin. 10, 73, 93, § 199.
    2. B. Plur., the time of grape-gathering, the vintage season, M. Aurel. ap. Fronto, Ep. ad M. Caes. 5, 23 and 47.
    3. C. The gathering or harvest of similar things: olearum, Plin. 15, 1, 2, § 5: turis, id. 12, 14, 32, § 58: mellis, Col. 9, 15, 1; Plin. 11, 14, 14, § 35.

vindēmĭālis, e, adj. [vindemia], of or belonging to the vintage (post-class.): fructus, Macr. S. 7, 7 med.: ESCAE, Inscr. Orell. 4419; Aug. Conf. 9, 2.

vindēmĭātor or vindēmĭtor, ōris, m. [vindemio], a grape-gatherer, vintager.

  1. I. Lit., Varr. L. L. 5, § 94 Müll.; Col. 3, 21, 6; Hor. S. 1, 7, 30 (scanned vin-dem-ja-tor); form vindemitor, Sen. Apocol. init.
  2. II. Transf., a star in the constellation Virgo, Col. 11, 2, 24; form Vindemitor, Ov. F. 3, 407; Plin. 18, 31, 74, § 309.

vindēmĭātōrĭus, a, um, adj. [vindemiator], of or belonging to the vintage: vasa, Varr. R. R. 3, 2, 8; Dig. 33, 7, 8.

vindēmĭo, āre, v. n. [vindemia], to gather grapes, gather the vintage (post-Aug.); absol.: jam et Calend. Jan. vindemiantes vidi, Plin. 18, 31, 74, § 319; 35, 10, 37, § 310.
With a homogeneous object: vinum, Col. 12, 33, 1: uvas, Plin. 14, 2, 4, § 30.

* vindēmĭŏla, ae, f. dim. [vindemia], a little vintage, transf., of income, Cic. Att. 1, 10, 4.

vindēmĭtor, ōris, v. vindemiator.

vindex, ĭcis, comm. [vindico].

  1. I. One who lays legal claim to a thing, a claimant; hence, also, a maintainer, defender, protector, deliverer, liberator, vindicator: vindex ab eo, quod vindicat, quominus is, qui prensus est, ab aliquo teneatur, Fest. p. 376 Müll.: ASSIDVO. VINDEX. ASSIDVVS. ESTO. PROLETARIO. CIVI. QVOI. QVIS. VOLET. VINDEX. ESTO, XII. Tab. ap. Gell. 16, 10, 5: habeat sane populus tabellam quasi vindicem libertatis, Cic. Leg. 3, 17, 39: aeris alieni, a defender, protector of debtors, id. Att. 2, 1, 11: majestatis imperii, Liv. 28, 28, 14: legum ac libertatis (M. Brutus), Suet. Rhet. 6: injuriae, a protector from wrong, Liv. 3, 46, 6: periculi, in peril, id. 10, 5, 5: terrae (Hercules), Ov. M. 9, 241: aurum Vindice decepto Graias misistis in urbes, id. ib. 7, 214: nec deus intersit, nisi dignus vindice nodus Inciderit, Hor. A. P. 191: honori posterorum tuorum ut vindex fieres, a preserver, Plaut. Trin. 3, 2, 18.
    In apposition: audita vox una (provoco) vindex libertatis, Liv. 3, 56, 6: vindicibus pacatus viribus orbis, Ov. H. 9, 13.
  2. II. An avenger, punisher, revenger: conjurationis, Cic. Fam. 5, 6, 2: custos ac vindex cupiditatum, id. Agr. 2, 9, 24: vindex ultorque parentis, Ov. M. 5, 237.
    Fem.: Furiae deaevindices facinorum et scelerum, Cic. N. D. 3, 18, 46; of Tisiphone, Stat. Th. 1, 80.
    In apposition: vindice flammā, Ov. M. 1, 230: poena, Cat. 64, 192.

vindĭcātĭo, ōnis, f. [vindico].

  1. I. In jurid. lang., a laying claim to a thing, a civil action or lawsuit for a thing, Gai Inst. 2, 24; 4, 16 sq.; Dig. 44, 7, 24; cf.: De rei vindicatione, Dig. 6, tit. 1: intestatorum civium concessam vindicationem bonorum adfirmare, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 88.
  2. II. A taking into protection, a protection, defence, vindication: an avenging, punishment of an offence: vindicatio est, per quam vim et contumeliam defendendo aut ulciscendo propulsamus a nobis et a nostris, qui nobis esse cari debent: et per quam peccata punimus, Cic. Inv. 2, 22, 66; 2, 53, 161.

vindĭcātor, ōris, m. [vindico], an avenger (eccl. Lat.), S. S. Psa. 8, 3 ap. Aug.

vindĭcĭa, ae, v. vindiciae init.

vindĭcĭae, ārum (in sing. vindĭ-cĭa, ae, XII. Tab. ap. Fest. p. 376 Müll.; cf. Serv. Sulp. ib. and Gell. 20, 10, 8), f. [vindico], a laying claim to a thing before the praetor by both contending parties (hence in plur.); a legal claim made in respect to a thing, whether as one’s own property, or for its restoration to a free condition: vindiciae appellantur res eae, de quibus controversiaSer. Sulpicius (vocabulo) jam singulariter formato vindiciam ait esse, quā de re controversia est, ab eo quod vindicatur, Fest. p. 376 Müll.: vindicia, id est correptio manūs in re atque in loco praesenti apud Praetorem ex duodecim tabulis fiebat, Gell. 20, 10, 8: SI VINDICIAM FALSAM TVLIT REI SIVE LITIS, i. e. has falsely obtained possession of the thing claimed, XII. Tab. ap. Fest. p. 376 Müll.: aut pro praede litis vindiciarum cum satis accepisset, sponsionem faceret, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 115: injustis vindiciis ac sacramentis alienos fundos petere, id. Mil. 27, 74: vindicias ab libertate in servitutem dare, to sentence a free person to slavery, Liv. 3, 56, 4; 3, 57, 5; cf. Weissenb. ad Liv. 3, 44, 5; for which: quo (ore) vindiciae nuper ab libertate dictae erant, Liv. 3, 57, 6: praetores secundum populum vindicias dicunt, Cato ap. Fest. l. l.: decrēsse vindicias secundum servitutem, Liv. 3, 47, 5: M. Claudio clienti negotium dedit, ut virginem in servitutem assereret neque cederet secundum libertatem postulantibus vindicias, i. e. to those who demanded her liberation, her liberty, id. 3, 44, 5; cf., of the praetor: lege ab ipso lata vindicias det secundum libertatem, id. 3, 44, 12 Weissenb. ad loc.: cum decemviri Romae sine provocatione fuerunt, tertio illo anno, cum vindicias amisisset ipsa libertas, Cic. Rep. 3, 32, 44.

Vindĭcĭus, ii, m., the name of the slave who discovered the conspiracy to restore the Tarquins, Liv 2, 5, 10 Weissenb. ad loc.

vindĭco (on account of a supposed derivation from venum-dico, also written vendĭco), āvi, ātum, 1 (collat. form, acc. to the 3d conj., VINDICIT, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1 fin.), v. a. [vim-dico, prop. to assert authority, viz. in a case where legal possession of a thing claimed is refused; hence, transf.], to lay legal claim to a thing, whether as one’s own property or for its restoration to a free condition.

  1. I. Lit.: IN. IVS. DVCITO. NI IVDICATVM FACIT AVT QVIS ENDO EOM IVRE VINDICIT, i. e. eum in jure vindicat, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf., on the form of laying claim to disputed personal property, Gai Inst. 4, 16: vindicare sponsam in libertatem, Liv. 3, 45, 11; cf. id. 3, 48, 5; 3, 46, 7: puellam, id. 3, 46, 3: ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis, id. 3, 46, 8.
  2. II. Transf., in gen. (freq. and class.; cf. assero).
    1. A. To lay claim to as one’s own, to make a claim upon, to demand, claim, arrogate, assume, appropriate a thing: omnia non Quiritium sed sapientium jure pro suis vindicare, Cic. Rep. 1, 17, 27: videor id meo jure quodam modo vindicare, id. Off. 1, 1, 2: HomerumChii suum vindicant, id. Arch. 8, 19: ortūs nostri partem patria vindicat, id. Off. 1, 7, 22: maximam partem quasi suo jure Fortuna sibi vindicat, id. Marcell. 2, 6: ceterarum rerum quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicat, id. Or. 19, 69: quod neque summi imperatoressibi umquam vindicare sunt ausi, Quint. 1, prooem. § 14: partem oneris tui mihi vindico, Plin. Ep. 6, 32, 2: majestatem sibi, id. Pan. 42, 1: partis sibi aequas potentiae, Suet. Tib. 50; id. Tit. 5; Sen. Ira, 3, 30, 3; id. Cons. Helv. 3, 9; id. Q. N. 1, 1, 10; Val. Max. 4, 3, 1; 5, 3, ext. 2; cf. Plin. Pan. 8, 2; Val. Max. 4, 5, 3: iniquissima haec bellorum condicio est; prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur, Tac. Agr. 27: victoriae majore parte ad se vindicatā, Liv. 44, 14, 8: decus belli ad se, id. 9, 43, 14: tanta tamen universae Galliae consensio fuit libertatis vindicandae, ut, etc., should be maintained, vindicated, Caes. B. G. 7, 76: Trasimenum pro Tarsimeno multi auctoresvindicaverunt, have adopted, Quint. 1, 5, 13; so id. 1, 5, 26: vindicet antiquam faciem, vultusque ferinos Detrahat, reassume, Ov. M. 2, 523.
      Poet., with inf.: vindicat hoc Pharius dextrā gestare satelles, Luc. 8, 675.
    2. B. To place a thing in a free condition.
      1. 1. In libertatem vindicare, to set free, to free, emancipate: in libertatem rem populi, Cic. Rep. 1, 32, 48: ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam, id. Brut. 58, 212: rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatem, i. e. to restore, id. Fam. 2, 5, 2: Galliam in libertatem, Caes. B. G. 7, 1: se et populum Romanum in libertatem, id. B. C. 1, 22.
      2. 2. To deliver, liberate, protect, defend: te ab eo vindico et libero, Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9: nos a verberibus, ab unco, a crucis terrore neque res gestae neque acta aetas neque vestri honores vindicabunt? id. Rab. Perd. 5, 16: sapientia sola nos a libidinum impetu et formidinum terrore vindicat, id. Fin. 1, 14, 46: quin ab hoc ignotissimo Phryge nobilissimum civem vindicetis? id. Fl. 17, 40: aliquem a miseriis morte, id. Brut. 96, 329: a molestiā, id. Q. Fr. 1, 4, 2: a labore, id. Sull. 9, 26: domum suam a solitudine, id. de Or. 1, 45, 199: laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a silentio, rescue, id. ib. 2, 2, 7: sed ab hac necessitate egregie vos fortuna vindicat, Liv. 37, 54, 10: corpora a putrescendo (sal), Plin. 31, 9, 45, § 98: ebur a carie (vetus oleum), id. 15, 7, 7, § 32: capillum a canitie, id. 28, 11, 46, § 164: se non modo ex suspitione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone, Cic. Sull. 20, 59: perpetienda illa fuerunt, ut se aliquando ad suos vindicaret, might restore, id. Rab. Post. 9, 25: quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides, sets free, Ov. M. 11, 213: tandem absolutus vindicatusque est (reus), Plin. Ep. 4, 9, 1.
    3. C. With respect to some wrong perpetrated (cf. ulciscor), to avenge, revenge, punish; to take vengeance on any one; make compensation for: omnia quae vindicaris in altero, sibi ipsi vehementer fugienda sunt, Cic. Verr. 2, 3, 2, § 4: maleficium in aliis vindicare, id. Sull. 6, 19: facinus in nullo etiam, id. Verr. 2, 3, 84, § 194: dolum malum et legibus, id. Off. 3, 15, 61. acerrime maleficia, id. Rosc. Am. 5, 12: consensionem improborum supplicio omni, id. Lael. 12, 43: eam rem quam vehementer, id. Quint. 7, 28: Ti. Gracchi conatus perditos, id. Off. 1, 30, 109: necem Crassi, Ov. F. 6, 468: offensas ense, id. Tr. 3, 8, 40: fortuita non civium tantummodo sed urbium damna principis munificentia vindicat, Vell. 2, 126, 4.
      Impers. pass.: fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatum, Cic. Verr. 2, 5, 50, § 133: vindicandum in eos, Sall. J. 31, 18: vindicatum in eos, qui, etc., id. C. 9, 4; cf.: in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuit, quo diligentius, etc., Caes. B. G. 3, 16.
      1. 2. Transf. (after the analogy of ulcisci): vindicare se ab (de) aliquo, to revenge one’s self upon one: se ab illo, Sen. Ben. 6, 5, 3: se de fortunā praefationibus, Plin. Ep. 4, 11, 14.
        Pass.: quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicaretur, Flor. 3, 21, 19.

vindicta, ae, f. [vindico], the staff or rod with which a slave was touched in the ceremony of manumission, a liberating-rod, manumission-staff.

  1. I. Lit., Dig. 4, 16; Just. Inst. 1, 5, 1: si neque censu neque vindictā nec testamento liber factus est, non est liber, Cic. Top. 2, 10; id. Rab. Perd. 5, 16; Plaut. Curc. 1, 3, 56: te quoque servari, modo quam vindicta redemit, Quis ferat? Ov. A. A. 3, 615; id. R. Am. 74; Liv. 2, 5, 9; Hor. S. 2, 7, 76; Pers. 5, 88; Plin. Ep. 7, 16, 4; Gai Inst. 1, 17 sq.; 1, 18; 1, 38; Paul. Sent. 4, 12, 2.
  2. II. Transf. (not ante-Aug.).
    1. A. (Cf. vindico, II. B.) A means of asserting or defending, a vindication, protection, defence; esp. with libertatis: civitas in ipsā vindictā libertatis peritura, Liv. 34, 49, 3: vindictam aliquam libertatis suae quaerere, id. 24, 37, 10: utrique vindicta libertatis morte stetit, Vell. 2, 64, 3.
      In other connections: petatur a virtute invisae hujus vitae vindicta, Liv. 26, 15, 14: mors, inquit, una vindicta est, id. 40, 4, 13: legis severae, Ov. P. 4, 6, 33.
    2. B. (Cf. vindico, II. C.) Vengeance, revenge, punishment (syn. ultio), Juv. 16, 22; Phaedr. 1, 29, 10; Juv. 13, 180; 13, 191; Petr. 136; Plin. 29, 1, 8, § 18; Tac. A. 6, 32; Paul. Sent. 5, 4, 12.

vīnĕa, ae, v. vineus, II.

vīnĕālis, e, adj. [vinea], of or belonging to vines: terra, land suitable for planting vines, Col. 3, 12, 1.

vīnĕārĭus, a, um, adj. [vinea], of or belonging to vines: colles, vine-hills, Col. 5, 6, 36: horti, vineyards, Dig. 50, 16, 198.

vīnĕātĭcus, a, um, adj. [vinea], of or belonging to vines: semina, Col. 4, 1, 1: cultus, id. 4, 33, 6: fructus, vintage, id. 7, 3, 11: falculae, vine-dressers’ knives, Cato, R. R. 11, 4.

vīnētum, i, n. [vinum], a plantation of vines, a vineyard, Varr. L. L. 5, § 37 Müll.; Cic. N. D. 2, 66, 167; 3, 36, 86; id. Leg. 2, 8, 21; Verg. G. 2, 319; Hor. Ep. 1, 7, 84; Col. 3, 4, 1; 12, 18, 2; Quint. 1, 12, 7; Suet. Dom. 7.
Prov.: vineta sua caedere, i. q. to be severe against one’s self, Hor. Ep. 2, 1, 220.

vīnĕus, a, um, adj. [vinum], made of or belonging to wine.

  1. I. Adj. (so very rare): latex, i. e. wine, Sol. 5 med.
  2. II. Subst.: vīnĕa, ae, f.
    1. A. A plantation of vines, a vineyard, Cic. Sen. 15, 54; id. Div. 1, 17, 31; id. Agr. 2, 25, 67; Plaut. Curc. 1, 2, 50; Verg. G. 2, 390; Hor. S. 2, 4, 43; id. C. 3, 1, 29 al.
    2. B. A vine, Cato, R. R. 6; Varr. R. R. 1, 25; Col. 4, 10, 2; 4, 22, 5; id. Arb. 14; Phaedr. 4, 3, 1.
    3. C. In milit. lang., a kind of penthouse, shed, or mantlet, built like an arbor, for sheltering besiegers, Caes. B. G. 2, 12; 2, 30; 3, 21; 7, 17; Cic. Fam. 5, 4, 10; id. Phil. 8, 6, 17; Sil. 13, 110 al.; cf. Veg. Mil. 4, 15: sub vineam jacere dicuntur milites, cum astantibus centurionibus jacere coguntur sudes, Fest. s. v. sub, p. 311 Müll.

* vīnĭbŭa, ae, f. [vinum-and bu-; cf.: imbuo, bibo], a female wine-bibber, Lucil. ap. Non. p. 81, 6.

* vīnĭfer, fĕra, fĕrum, adj. [vinumfero], wine-producing: vitis, App. Herb. 66.

vīnĭtor, ōris, m. [vinum], a vine-dresser, Cic. Fin. 5, 14, 40; Verg. E. 10, 36.

* vīnĭtōrĭus, a, um, adj. [vinitor], of or belonging to a vine-dresser: falx, a vinedresser’s knife, pruning-hook, Col. 4, 25.

* vinnŭlus, a, um, adj. [perh. for venerula from Venus], delightful, sweet: oratio vinnula, venustula, Plaut. As. 1, 3, 70.

vīnŏlentĭa, ae, f. [vinolentus], winebibbing, intoxication from wine, Cic. Phil. 2, 39, 101; id. Tusc. 4, 11, 26; id. Top. 20, 75; id. Inv. 2, 5, 17; Suet. Vit. 17.

vīnŏlentus, a, um, adj. [vinum], full of or drunk with wine, drunk, intoxicated, Ter. Phorm. 5, 9, 28: ne sobrius in violentiam vinolentorum incidat, Cic. Tusc. 5, 41, 118; id. Agr. 1, 1, 1; id. Phil. 2, 28, 68: furor, id. Fam. 12, 25, 4: homines, Nep. Alcib. 11, 4: medicamenta, strongly mixed with wine, Cic. Pis. 6, 13.

vīnōsĭtas, ātis, f. [vinosus], the flavor of wine, Tert. Jejun. 1 fin.

vīnōsus, a, um, adj. [vinum], full of wine, drunk with wine; fond of wine, winebibbing (syn.: temulentus, ebrius): non modo vinosus, sed virosus quoque, Scip. Afric. ap. Gell. 7, 12, 5: laudibus arguitur vini vinosus Homerus, Hor. Ep. 1, 19, 6: modice vinosi, drunken, Liv. 41, 4, 4: convivia, Ov. Am. 3, 1, 17; id. A. A. 3, 330: moris sucus in carne vinosus, having the taste or flavor of wine, Plin. 15, 24, 27, § 97: sapor seminis nardi, id. 12, 13, 27, § 47: odor seminis ambrosiae, id. 27, 4, 11, § 28: genus Punicorum, id. 13, 19, 34, § 113.
Comp.: aetas, Ov. F. 3, 765.
Sup.: lena, Plaut. Curc. 1, 1, 79.

vīnum, i, n. (in vulg. lang. also vīnus, i, m., Petr. 41, 12; cf. Schol. Bern. ad Verg. G. 2, 98) [cf. Gr. οἶνος], wine.

  1. I. Lit., Plin. 14, 6, 8, § 59; Cato, R. R. 156, 6; Cic. Sen. 18, 65; id. Off. 3, 23, 91; id. Brut. 83, 287; Hor. C. 1, 4, 18; 2, 3, 13; Verg. A. 2, 265: vini minister, butler, Sen. Ep. 47, 7.
    Plur.: vina, wine, in gen., Plin. 14, 2, 4, § 35; Lucr. 2, 391; Verg. E. 5, 71; Hor. C. 1, 11, 6; Ov. M. 8, 274; also, esp., sorts of wine, wines, Cato, R. R. 147 sq.; Cic. Tusc. 5, 5, 13; Plin. 13, 4, 6, § 27; Hor. S. 2, 8, 38: vina tot consulum regionumque, Sen. Ep. 114, 25.
  2. II. Transf.
    1. A. Grapes: vinum pendens, Cato, R. R. 147: vinum priusque coctum est pendet putidum, Plaut. Trin. 2, 4, 125: vinum legere, Varr. L. L. 5, § 94 Müll.
    2. B. The vine: locus vino optimus, Cato, R. R. 6, 4: serere, id. ib.; cf. Varr. R. R. 1, 25; Plin. 14, 4, 5, § 46.
    3. C. Wine made of fruits, fruit-wine, Plin. 13, 4, 9, § 40; 14, 16, 19, § 103; 23, 1, 26, § 52; Pall. Febr. 25, 11; id. Mart. 10, 10.