Lewis & Short

ūro, ussi, ustum, 3, v. a. [for uso from root us; cf. Gr. εὔω, to singe; αὔω, to kindle], to burn (class.).

  1. I. Lit.
      1. 1. In gen.: (sacer ignis) urit corpore serpens Quamcumque arripuit partem, Lucr. 6, 660: urere ne possit calor amplius aridus artus, id. 4, 871: calidum hoc est: etsi procul abest, urit male, Plaut. Most. 3, 1, 81: urit odoratam nocturna in lumina cedrum, Verg. A. 7, 13: homines in usum nocturni luminis, Tac. A. 15, 44: picem et ceras alimentaque cetera flammae, Ov. M. 14, 533.
      2. 2. In partic.
        1. a. To burn up, destroy by fire, consume (syn. cremo): hominem mortuum, inquit lex in XII., in urbe ne sepelito neve urito, Cic. Leg. 2, 23, 58 Mos.; so XII. Tab. ib. 2, 24, 60: flamma cum corpora fulva leonum soleat torrere atque urere, Lucr. 5, 898 (902): in corpore si quid ejusmodi est, quod reliquo corpori noceat, id uri secarique patimur, Cic. Phil. 8, 5, 15: agros, Liv. 26, 21, 15: urbes hostium, Tac. H. 2, 12: superbas Carthaginis arces, Hor. Epod. 7, 6: Achaïcus Ignis Iliacas domos, id. C. 1, 15, 35; cf.: usto ab Ilio, id. Epod. 10, 13: ustis navibus, id. ib. 9, 8: neglectis urenda filix innascitur agris, id. S. 1, 3, 37: cum frondibus uritur arbos, Ov. M. 2, 212 et saep.: acanthi radices ustis laxatisque mire prosunt, burned, scorched, Plin. 22, 22, 34, § 76: a sole usti, id. 23, 4, 42, § 85: ecce sexus infirmus se uri perpetitur, Lact. 5, 13, 14: urbis hostium, Tac. H. 2, 12: praedas, id. A. 4, 48: regionem, Curt. 4, 9, 8; 4, 14, 2.
        2. b. Of encaustic painting, to burn in (very rare): picta coloribus ustis puppis, Ov. F. 4, 275: tabulam coloribus, id. ib. 3, 831.
    1. B. Transf.
      1. 1. To burn, i. e. to scorch, parch, dry up; to sting or pain acutely (syn. torreo): videmus ceteras partes incultas (terrarum), quod aut frigore rigeant aut urantur calore, Cic. Tusc. 1, 28, 69: cum Sol gravis ureret arva, Ov. M. 6, 339: terras (Sol), id. ib. 4, 194: campum (seges), Verg. G. 1, 77 sq.: solum (cicer), Plin. 18, 12, 32, § 124: vineas (fimum suillum), id. 17, 27, 46, § 258: urentes harenae, Hor. C. 3, 4, 31; v. Orell. ad h. l.: sitis usserat herbas, Ov. F. 4, 299: sitis arida guttur Urit, id. M. 11, 130: fauces urit sitis, Hor. S. 1, 2, 114: nec febribus uror anhelis, Ov. P. 1, 10, 5: pestilentia urens simul urbem atque agros, Liv. 10, 47, 6: dysenteria si urat, Plin. 28, 9, 33, § 128: calx urit, discutit, extrahit, burns, heats (when taken as a medicine), id. 36, 24, 57, § 180: uri, vinciri, ferroque necari, Sen. Ep. 37, 1: hae sunt, quarum Delicias et panniculus bombycinus urit, oppresses, Juv. 6, 260.
      2. 2. To rub sore; to gall, fret, chafe, corrode: calceussi pede minor, uret, Hor. Ep. 1, 10, 43: si te gravis uret sarcina chartae, id. ib. 1, 13, 6: teneros urit lorica lacertos, Prop. 4 (5), 3, 23: uri virgis, Hor. S. 2, 7, 58: loris non ureris, id. Ep. 1, 16, 47: antiqua terebra urit eam partem quam perforat: Gallica excavat nec urit, Col. Arb. 8, 3: ut prensos urant juga prima juvencos, Ov. R. Am. 235.
      3. 3. To pinch with cold; to nip, blast, wither: pernoctant venatores in nive, in montibus uri se patiuntur, Cic. Tusc. 2, 17, 40: Scythae continuis frigoribus uruntur, Just. 2, 2, 9: iis, quae frigus usserit, sunt remedio, Plin. 22, 25, 57, § 119; Ov. Tr. 3, 2, 8; id. F. 1, 680: urebant montana nives, Luc. 4, 52; Val. Fl. 2, 287.
  2. II. Trop., to burn, inflame, consume with passion; in pass., to burn, glow, be heated, be inflamed, be enamored; of love or lust: me tamen urit amor, Verg. E. 2, 68: Daphnis me malus urit, id. ib. 8, 83: vires urit videndo Femina, id. G. 3, 215: urit me Glycerae nitor, Urit grata protervitas, Hor. C. 1, 19, 5 sq.
    Pass.: uritur infelix Dido, Verg. A. 4, 68: Hor. Epod. 14, 13; Ov. M. 1, 496; 3, 464; 7, 22; 13, 763 al.: meum jecur urere bilis, Hor. S. 1, 9, 66: ira communiter urit utrumque, id. Ep. 1, 2, 13.
    Pass.: uror, seu, etc., Hor. C. 1, 13, 9.
    Of envy: urit fulgore suo, Hor. Ep. 2, 1, 13.
    1. B. Transf.
      1. 1. To vex, annoy: uro hominem, I gall the fellow, Ter. Eun. 2, 2, 42; cf. pass.: id nunc his cerebrum uritur, Me esse hos trecentos Philippos facturum lucri, Plaut. Poen. 3, 5, 25.
      2. 2. In gen., to disturb, harass, annoy, oppress: eos bellum Romanum urebat, Liv. 10, 17, 1; cf. pass.: quo (bello) Italia urebatur, id. 27, 39, 9: labor aliquem urens, id. 36, 23, 5: captos legibus ure tuis, Ov. Am. 1, 8, 70: populum gravis urebat infesto mari annona, Vell. 2, 77, 1: urebat nobilem populum ablatum mare, Flor. 2, 6, 2.