Lewis & Short

trans-fĕro, tŭli, lātum (also written trālātum), ferre, v. a., to bear across; to carry or bring over; to convey over, transport, transfer (syn.: traduco, traicio).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: cadum modo hinc a me huc cum vino transferam, Plaut. Stich. 5, 1, 7: hoc (simulacrum Dianae) translatum Carthaginem, Cic. Verr. 2, 4, 33, § 72: mustela catulos suos cottidie transfert mutatque sedem, Plin. 29, 4, 16, § 59: Caesar paulo ultra eum locum castra transtulit, Caes. B. C. 3, 66: castra trans Peneum, Liv. 42, 60, 3: castra Baetim, Auct. B. Alex. 60, 5: signa ex statione, Caes. B. C. 1, 60: signa, id. ib. 1, 74: ad se ornamenta ex his (hortis), Cic. Phil. 3, 12, 30: copias in Boeotiam, Just. 2, 14, 3.
      Of personal objects: illinc huc transferetur virgo, Ter. Ad. 4, 7, 13: Naevius trans Alpes usque transfertur, Cic. Quint. 3, 12; cf.: ex hoc hominum numero in impiorum partem atque in parricidarum coetum ac numerum transferetis? id. Sull. 28, 77: o Venusvocantis Ture te multo Glycerae decoram Transfer in aedem, transport thyself, Hor. C. 1, 30, 4.
    2. B. In partic.
      1. 1. Botanical t. t., of plants, to transplant; to transfer by grafting (syn. transero): semina, quae transferuntur e terrā in terram, Varr. R. R. 1, 39, 3; cf. id. ib. 1, 40, 4; Col. Arb. 1, 5; 20, 2: videndum quā ex arbore in quam transferatur, Varr. R. R. 1, 40, 5; 1, 41, 1: omnia translata meliora grandioraque fiunt, Plin. 19, 12, 60, § 183.
      2. 2. To transfer by writing from one book into another; to copy, transcribe (syn. transcribo): litteraede tabulis in libros transferuntur, Cic. Verr. 2, 2, 77, § 189; so, rationes in tabulas, id. Rosc. Com. 3, 8: de tuo edicto in meum totidem verbis, id. Fam. 3, 8, 4: versus translati, Suet. Ner. 52.
      3. 3. To carry along, carry in public, bear in triumph (rare): triduum triumphavit. Die primo arma tela signaque aerea et marmorea transtulit, Liv. 34, 52, 4: in eo triumpho XLIX. coronae aureae translatae sunt, id. 37, 58, 4: tantundem auri atque argenti in eo triumpho translatum, id. 39, 42, 4: transtulit in triumpho multa militaria signa spoliaque alia, id. 45, 43, 4: cum in triumpho Caesaris eborea oppida essent translata, Quint. 6, 3, 61.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., to convey, direct, transport, transfer: in Celtiberiam bellum transferre, Caes. B. C. 1, 61: cum videat omne ad se bellum translatum, id. B. G. 7, 8; Liv. 3, 68, 13: concilium Lutetiam, Caes. B. G. 6, 3: disciplina in Britannia reperta atque inde in Galliam translata esse existimatur, id. ib. 6, 13: sed, si placet, sermonem alio transferamus, turn, direct, Cic. de Or. 1, 29, 133: translatos alio maerebis amores, Hor. Epod. 15, 23: amorem huc, Ter. Hec. 1, 2, 94: amorem In mares, Ov. M. 10, 84: similitudinem ab oculis ad animum, Cic. Off. 1, 4, 14: animum ad accusandum, id. Mur. 22, 46: quod ab Ennio positum in unā re transferri in multas potest, id. Off. 1, 16, 51: definitionem in aliam rem, id. Ac. 2, 14, 43: hoc idem transfero in magistratus, id. Verr. 2, 2, 51, § 126: nihil est enim, quod de suo genere in aliud genus transferri possit, id. Ac. 2, 16, 50: culpam in alios, id. Font. 4, 8; id. Att. 15, 28: transferendi in nos criminis causa, id. Sest. 38, 82: suscepere duo manipulares imperium populi Romani transferendum et transtulerunt, Tac. H. 1, 25: invidiam criminis, i. e. to avert from one’s self, id. A. 2, 66: ut quisque obvius, quamvis leviter audita in alios transferunt, id. ib. 2, 82: in jus Latii nationes Alpium, id. ib. 15, 32: ad se Lacedaemonii arma, Just. 5, 1, 8; 38, 1, 8.
      With se, to turn one’s attention, devote one’s self: se ad artes componendas, Cic. Brut. 12, 48: se ad album et rubricas, Quint. 12, 3, 11: se ad genus dicendi, Tac. Or. 19.
      In eccl. Lat., to remove from the world without death: translatus in paradisum, Vulg. Ecclus. 44, 16; id. Heb. 11, 5.
    2. B. In partic.
      1. 1. To put off, postpone, defer, in respect of time (syn.: differo, prolato): causa haec integra in proximum annum transferetur, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 2: subito reliquit annum suum seseque in proximum annum transtulit, i. e. postponed his suit, Cic. Mil. 9, 24.
      2. 2. Of speaking or writing.
        1. a. To translate into another language (cf.: verto, reddo, interpretor, exprimo): istum ego locum totidem verbis a Dicaearcho transtuli, Cic. Att. 6, 2, 3; cf.: si ad eorum cognitionem divina illa ingenia transferremlocos quidem quosdam transferam, et maxime ab iis quos modo nominavi, id. Fin. 1, 3, 7: analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt, Quint. 1, 6, 3: qui haec ex Graeco transtulerunt, id. 2, 15, 21: volumina in linguam Latinam, Plin. 18, 3, 5, § 22: quod Cicero his verbis transfert, etc., Quint. 5, 11, 27: κατ’ ἀντίληψιν Latine ad verbum translatum non invenio, id. 7, 4, 4; 7, 4, 7: simul quae legentem fefellissent, transferentem fugere non possunt, Plin. Ep. 7, 9, 2.
        2. b. To transfer to a secondary or figurative signification, to use figuratively or tropically: utemur verbis aut iis, quae propria suntaut iis, quae transferuntur et quasi alieno in loco collocantur, Cic. de Or. 3, 37, 149; cf. Quint. 8, 6, 5 sq.; 9, 1, 4: cum verbum aliquod altius transfertur, Cic. Or. 25, 82: translata verba atque immutata. Translata dico, ut saepe jam, quae per similitudinem ab aliā re aut suavitatis aut inopiae causā transferuntur, id. ib. 27, 92: intexunt fabulas, verba apertius transferunt, id. ib. 19, 65.
        3. c. Rhet. t. t.: translatum exordium est, quod aliud conficit, quam causae genus postulat, Cic. Inv. 1, 18, 26; cf. Quint. 4, 2, 71.
      3. 3. To apply, make use of (for a new purpose, etc.): hoc animi vitium ad utilitatem non transferemus, Quint. 6, 2, 30; cf.: inde stellionum nomine in male translato, Plin. 30, 10, 27, § 89 Jan. (al. in maledictum; cf. 2. b. supra).
      4. 4. To change, transform: omnia In species translata novas, Ov. M. 15, 420: civitas verterat se transtuleratque, Tac. H. 4, 11; cf.: cum ebur et robur in o litteram secundae syllabae transferunt, Quint. 1, 6, 22.