Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

Stăbĕrĭus, ii, m., the name of a Latin grammarian, Suet. Gram. 13; Plin. 35, 7, 58, § 199.

Stăbĭae, ārum, f., a small town on the coast of Campania near Pompeii, celebrated for its medicinal springs. It was partially destroyed by Sylla during the Social War, and was finally overwhelmed at the same time with Herculaneum and Pompeii, Plin. 3, 5, 9, § 70; Ov. M. 15, 711; Col. poët. 10, 133; Plin. Ep. 6, 16, 12.
Hence, Stăbĭā-nus, a, um, adj., of or belonging to Stabiœ, Stabian: litus, Sen. Q. N. 6, 1, 1.
Subst.: Stăbĭānum, i, n.

    1. 1. The Stabian territory: in Stabiano, Plin. 31, 2, 5, § 9.
    2. 2. A villa of M. Marius near Stabiœ, Cic. Fam. 7, 1, 1.

* stăbĭlīmen, ĭnis, n. [stabilio], a stay, support, stabiliment: regni stabilimen, Att. ap. Cic. poët. N. D. 3, 26, 68 (Fragm. Trag. v. 210 Rib.).

stăbĭlīmentum, i, n. [stabilio], a stay, support, stabiliment (very rare; not in Cic.).

  1. I. Lit.: haec sunt ventris stabilimenta, pane et assa bubula, Poclum grande, Plaut. Curc. 2, 3, 88: favorum, Plin. 11, 7, 6, § 16.
  2. * II. Trop.: Sicilia et Sardinia stabilimenta bellorum, Val. Max. 7, 6, 1 fin.

stăbĭlĭo, īvi, ītum (sync. imperf. stabilibat, Enn. Ann. 44), 4, v. a. [stabilis], to make firm, steadfast, or stable; to fix, stay, establish (class.; esp. in the trop. sense).

  1. I. Lit.: semita nulla pedem stabilibat, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.): eo stabilita magis sunt, Lucr. 3, 202; cf.: confirmandi et stabiliendi causā singuli ab infimo solo pedes terrā exculcabantur, * Caes. B. G. 7, 73: vineas, Col. 4, 33, 1: loligini pedes duo, quibus se velut ancoris stabiliunt, Plin. 9, 28, 44, § 83.
  2. II. Trop.: regni stabilita scamna solumque, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48 fin. (Ann. v. 99 Vahl.): alicui regnum suom, Plaut. Am. 1, 1, 39; cf.: libertatem civibus, Att. ap. Cic. Sest. 58, 123: rem publicam (opp. evertere), Cic. Fin. 4, 24, 65; so, rem publicam, id. Sest. 68, 143: leges, id. Leg. 1, 23, 62: nisi haec urbs stabilita tuis consiliis erit, id. Marcell. 9, 29: matrimonia firmiter, id. Rep. 6, 2, 2: pacem, concordiam, Pseud.-Sall. Rep. Ordin. 1 fin. (p. 267 Gerl.): res Capuae stabilitas Romana disciplina, Liv. 9, 20: nomen equestre in consulatu (Cicero), Plin. 33, 2, 8, § 34: (aegrum) ad retinendam patientiam, to strengthen, fortify him, Gell. 12, 5, 3.

stăbĭlis, e, adj. [sto, prop. where one can stand; hence, pregn.], that stands firm; firm, steadfast, steady, stable (class.; esp. in the trop. sense; syn.: firmus, constans).

  1. I. Lit.: via plana et stabilis (opp. praeceps et lubrica), Cic. Fl. 42, 105: locus ad insistendum, Liv. 44, 5, 10: solum, id. 44, 9, 7: stabulum, Plaut. Aul. 2, 2, 56: domus, id. Merc. 3, 4, 68: medio sedet insula ponto, Ov. F. 4, 303: per stabilem ratem tamquam viam, Liv. 21, 28, 8: elephanti pondere ipso stabiles, id. 21, 28, 12: stabilior Romanus erat, was more firm, stood his ground better, id. 44, 35, 19; cf.: stabili gradu impetum hostium excipere, id. 6, 12, 8; Tac. H. 2, 35; cf.: Romani stabili pugnae assueti, Liv. 28, 2, 7: pugna, id. 31, 35, 6: acies, id. 30, 11, 9: proelium, Tac. A. 2, 21: quae domus tam stabilis, quae tam firma civitas est, quae? etc., Cic. Lael. 7, 23: stabilis pulsus, a steady pulse, Plin. 11, 37, 89, § 219: venae aquarum, steadily flowing, id. 30, 3, 28, § 48.
  2. II. Trop., firm, enduring, durable, stable; immutable, unwavering; steadfast, intrepid (syn.: firmus, constans, certus): fundamentum, Lucr. 5, 1121: amici firmi et stabiles et constantes, Cic. Lael. 17, 62: stabilem se in amicitiā praestare, id. ib. 17, 64: stabile et fixum et permanens bonum, id. Tusc. 5, 14, 40: decretum stabile, fixum, ratum, id. Ac. 2, 9, 27: stabilis certaque sententia (opp. errans et vaga), id. N. D. 2, 1, 2: urbs sedem stabilem non habebit, id. Marcell. 9, 29: matrimonium stabile et certum, id. Phil. 2, 18, 44: stabilis et certa possessio, id. Lael. 15, 55: praecepta firma, stabilia, id. Off. 1, 2, 6: opinio, id. N. D. 2, 2, 5: oratio stabilis ac non mutata, id. Mil. 34, 92: nihil est tam ad diuturnitatem memoriae stabile quam, etc., id. de Or. 1, 28, 129: animus stabilis amicis, id. Inv. 1, 30, 47: virtus, Quae maneat stabili cum fugit illa (Fortuna) pede, Ov. Tr. 5, 14, 30.
    Of springs: aquae certae, stabilesque et salubres, unfailing, perennial, Plin. 31, 3, 28, § 48: eam (summam voluptatem) tum adesse, cum dolor omnis absit: eam stabilem appellas (opp. in motu), i. e. a fixed state or condition, Cic. Fin. 2, 23, 75.
    Of feet, syllables, etc., in verse: spondei, Hor. A. P. 256; so, pedes, dochmius, syllabae, etc., Quint. 9, 4, 97 sq.: stabilia probant, i. e. consisting of such feet, etc., id. 9, 4, 116.
    Comp.: imperium stabilius, Ter. Ad. 1, 1, 41.
    Sup.: quaestus stabilissimus, Cato, R. R. praef. fin.
        1. * b. Stabile est, with subject-clause, like certum est, it is settled, it is decided: profecto stabile’st, me patri aurum reddere, Plaut. Bacch. 3, 4, 25.
          Hence, adv.: stăbĭlĭter (acc. to I.), firmly, durably, permanently (very rare): includatur tympanum, Vitr. 10, 14.
          Comp.: fundare molem, Suet. Claud. 20.

stăbĭlĭtas, ātis, f. [stabilis], a standing fast or firm, steadfastness, firmness, durability, immovability, stability (class.).

  1. I. Lit.: ita mobilitatem equitum, stabilitatem peditum in proeliis praestant, * Caes. B. G. 4, 33: stirpes stabilitatem dant iis, quae sustinent, Cic. N. D. 2, 47, 120: dentium, Plin. 23, 3, 37, § 74.
  2. II. Trop.: qui poterit aut corporis firmitate aut fortunae stabilitate confidere? Cic. Tusc. 5, 14, 40: benevolentiam non stabilitate et constantiā judicare, id. Off. 1, 15, 47; so (with constantia) id. Lael. 18, 65: stabilitas amicitiae confirmari potest, cum, etc., id. ib. 22, 82; cf. id. Fin. 1, 20, 66: hae sunt sententiae, quae stabilitatis aliquid habeant, id. Tusc. 5, 30, 85.

stăbĭlĭter, adv., v. stabilis fin.

stăbĭlītor, ōris, m. [stabilio], an establisher (post-Aug.): Deus, quod stant beneficio ejus omnia, stator stabilitorque est, Sen. Ben. 4, 7, 2.

stăbŭlārĭus, a, um, adj. [stabulum], of or belonging to a stopping-place or stable (post-Aug.): stabularia mulier, a hostess, landlady, Aug. Civ. Dei, 18, 18.
As subst.: stăbŭlārĭus, i, m.

  1. * A. A stable-boy, hostler, Col. 6, 23 fin.
  2. B. A host, landlord of the lowest kind of inn; a tavern-keeper, stable-keeper, Sen. Ben. 1, 14, 1; Dig. 4, 9, 5; 47, 5, 1; App. M. 1, p. 110, 9; Vulg. Luc. 10, 35.

* stăbŭlātĭo, ōnis, f. [stabulor], a place where cattle stand or are housed: hiberna, Col. 6, 3, 1.

stăbŭlo, āre, v. stabulor, I. β, and II.

stăbŭlor, ātus, 1, v. dep. n. (collat. form stăbŭlo, āre; v. in the foll.) [stabulum] (mostly poet. and post-Aug.; not in Cic.).

  1. I. Neutr., to have an abode anywhere; to stable, kennel, harbor, roost, etc. (mostly of animals).
          1. (α) Dep. form: aviaria, in quibus stabulentur turdi ac pavones, Varr. R. R. 3, 3, 7: bos sicce, Col. 6, 12, 2: pecudes multae in antris, Ov. M. 13, 822: pisces in petris, Col. 8, 16, 8: serpens in illis locis, Gell. 6, 3, 1: ut permittat jumenta apud eum stabulari, Dig. 4, 9, 5.
            Poet.: Tartessos stabulanti conscia Phoebo, i. e. setting (qs. returning to his lodging-place), Sil. 3, 399.
          2. (β) Act. form: centauri in foribus stabulant, Verg. A. 6, 286: una stabulare, id. G. 3, 224: pecus sub Haemo, Stat. Th. 1, 275: pariter stabulare bimembres Centauros, id. ib. 1, 457.
  2. * II. Act., to stable or house cattle: ut alienum pecus in suo fundo pascat ac stabulet, Varr. R. R. 1, 21.

stăbŭlum, i, n. [sto], a standing-place, abode, habitation, dwelling.

  1. I. In gen. (very rare; perh. only in the foll. passages): stabile stabulum, Plaut. Aul. 2, 2, 56; cf.: nusquam stabulum est confidentiae, id. Most. 2, 1, 3: DOMESTICORVM ET STABVLI SACRI, Inscr. Orell. 1134.
  2. II. A stoppingplace or abode for animals or persons of the lower class (freq. and class.).
    1. A. For animals, a stall, stable, enclosure of any kind (cf. praesepe): ovium, Varr. R. R. 2, 2, 19: pecudum, boum, etc., Col. 1, 6, 4; 6, 23, 2; Verg. G. 3, 295; 3, 302; Hor. C. 1, 4, 3 al.; cf.: pastorum stabula, Cic. Sest. 5, 12: avium cohortalium, Col. 8, 1, 3: pavonum, i. e. an aviary, id. 8, 11, 3: piscium, i. e. a fishpond, id. 8, 17 7: apium, i. e. a beehive, Verg. G. 4, 14; 4, 191; Col. 9, 6, 4: stabula ferarum, lairs, haunts, Verg. A. 6, 179; cf. id. ib. 10, 723: a stabulis tauros avertit, pasture, id. ib. 8, 207; 8, 213.
      1. 2. Poet., transf., herds, flocks, droves, etc.: stabuli nutritor Iberi, i. e. Spanish sheep, Mart. 8, 28, 5: mansueta, Grat. Cyn. 154.
    2. B. Of humble houses.
      1. 1. A dwelling like a stable, cottage, hut: pastorum, Cic. Sest. 5, 12: ardua tecta stabuli, Verg. A. 7, 512; Liv. 1, 4, 7; Just. 1, 4, 11.
      2. 2. Esp., a public-house, pothouse, tavern, hostelry, etc.: cauponam vel stabulum exercere, Dig. 4, 9, 1; Petr. 6, 3; 8, 2; 16, 4; 79, 5; 97, 1; Plin. Ep. 6, 19, 4; Mart. 6, 94, 3; App. M. 1, p. 104, 9; Spart. Sev. 1 al.
        Such pothouses were also the usual abode of prostitutes, Plaut. Poen. 1, 2, 56.
        Hence,
      3. 3. Stabulum = lupanar, a brothel, house of ill-fame: pro cubiculis stabula, Cic. Phil. 2, 28, 69.
      4. 4. As a term of abuse: stabulum flagitii, Plaut. Truc. 2, 7, 31: nequitiae, id. Cas. 2, 1, 13: servitritium, id. Pers. 3, 3, 13.
        On account of his intercourse with king Nicomedes, the nickname of stabulum Nicomedis was given to Cæsar, acc. to Suet. Caes. 49.