Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].

  1. I. To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.
    1. A. Neutr.
      1. 1. In gen.
          1. (α) Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14: consulto opus est, there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6: dum tempus consulendi est, Ter. Hec. 5, 1, 19: satis facere consulentibus, Cic. Or. 42, 143: ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset, Liv. 8, 13, 18: ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent, id. 21, 16, 2: praesidium consulenti curiae, Hor. C. 2, 1, 14 et saep.
          2. (β) With in and acc.: consulere in longitudinem, to take thought for the future, Ter. Heaut. 5, 2, 10: in commune, for the common good, id. And. 3, 3, 16; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14; and in the same sense: in medium, Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46: in unum, Tac. H. 1, 68; 4, 70: in publicum (opp. suscipere proprias simultates), Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.
          3. (γ) With de and abl.: bello confecto de Rhodiis consultum est, Sall. C. 51, 5; so, de communibus negotiis, id. J. 105, 1: de salute suorum, Cic. Sull. 22, 63: omnibus de rebus, Tac. A. 4, 40.
          4. (δ) With ut or ne: consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit, Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153: tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe, Verg. A. 9, 322.
            Impers.: ut urbisatis esset praesidii, consultum atque provisum est, Cic. Cat. 2, 12, 26: ne deficerent, consulendum esse, Cels. 3, 4, 31.
      2. 2. Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for: tuae rei bene consulere cupio, Plaut. Trin. 3, 2, 9: quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas, Ter. Heaut. 4, 3, 37: qui parti civium consulunt, partem neglegunt, Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so, famae, pudicitiae tuae, id. Phil. 2, 2, 3: dignitati meae, id. Fam. 11, 29, 1: suae vitae, Caes. B. G. 7, 12: receptui sibi, id. B. C. 3, 69: reipublicae juxta ac sibi, Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1: timori magis quam religioni, Caes. B. C. 1, 67; cf.: magis irae quam famae, Sall. C. 51, 7: qui mi consultum optime velit esse, Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so, male patriae, Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.
        With si: melius consulet (sibi), si, etc., Cels. 1, 3, 55.
    2. B. Act.
      1. 1. Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).
        1. a. In gen.: cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres, Cic. Fam. 11, 29, 1: te, qui philosophum audis, id. ib. 9, 26, 1: Apellem tragoedum, uter, etc., Suet. Calig. 33 al.
          Of inanim. objects: speculum suum, Ov. A. A. 3, 136; cf.: spectatas undas, quid se deceat, id. M. 4, 312: nares, an olerent aera Corinthōn, Mart. 9, 60, 11: diem de gemmis, etc., Ov. A. A. 1, 251 sq.: animum nostrum, Quint. 4, 2, 52: aures meas, id. 9, 4, 93: suas vires, id. 10, 2, 18 al.
          With two accs.: ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant, Plaut. Men. 4, 3, 26: nec te id consulo, Cic. Att. 7, 20, 2: consulere prudentiorem coepi aetates tabularum, Petr. 88.
          Freq.,
        2. b. Esp. as t. t.
          1. (α) In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens, etc.: Apollinem de re, Cic. Leg. 2, 16, 40: deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent, Liv. 1, 20, 7: deos hominum fibris, Tac. A. 14, 30 fin.: Phoebi oracula, Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5: Tiresiam conjectorem, Plaut. Am. 5, 1, 76: haruspicem, Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato, R. R. 5, 4: vates nunc extis, nunc per aves, Liv. 2, 42, 10: Cumaeam anum, Ov. F. 4, 158: avem primum visam augur, id. ib. 1, 180: spirantia exta, Verg. A. 4, 64; so, trepidantia exta, Ov. M. 15, 576: sacras sortes, id. ib. 11, 412: Etrusci haruspices male consulentes, Gell. 4, 5, 5.
            Pass. impers.: si publice consuletursin privatim, Tac. G. 10.
            With dependent question: senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset, Liv. 39, 5, 9: consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet, Tac. A. 1, 10.
          2. (β) In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.: quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent, Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120: consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem, id. Fam. 7, 11, 2: si jus consuleres, peritissimus, Liv. 39, 40, 6: munus hoc eorum qui consuluntur, i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.
            With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia, Quint. 6, 3, 92.
            The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.
          3. (γ) In publicists’ lang., to take counsel with the competent authorities, to consult: Quirites, utrum, etc., Liv. 31, 7, 2; so, senatum, Sall. J. 28, 2: senatum de foedere, id. ib. 39, 2; 62, 10: populum de ejus morte, Cic. Mil. 7, 16: plebem in omnia (tribuni), Liv. 6, 39, 2 al.
      2. 2. Aliquid.
        1. a. To take counsel or deliberate upon something, to consider: est consulere quiddam quod tecum volo, Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63: rem delatam consulere ordine non licuit, Liv. 2, 28, 2; so, consulere et explorare rem, Cic. Att. 2, 16, 4: consulis rem nulli obscuram, Verg. A. 11, 344 al.: bis repulsi Galli quid agant consulunt, Caes. B. G. 7, 83.
        2. b. To advise something, to give advice: tunconsulis quicquam? Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.
          Absol.: ab re consulit blandiloquentulus, advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.
  2. II. Sometimes meton. (causa pro effectu).
    1. A. To take a resolution, resolve, conclude, determine.
      1. 1. Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem: de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt, Liv. 28, 29, 8; so, de perfugis gravius quam de fugitivis, id. 30, 43, 13: in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur, id. 3, 36, 7; so, crudeliter in deditos victosque, id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16.
      2. 2. Act.: quid in concilio consuluistis? Plaut. Bacch. 1, 1, 6: animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam, id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1: pessime istuc in te atque in illum consulis, Ter. Heaut. 3, 1, 28: quae reges irā inpulsi male consuluerint, Sall. C. 51, 4: nisi quod de uxore potuit honestius consuli, id. J. 95, 3.
        Pass. impers.: aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est, Cic. Att. 7, 13, 3.
    2. B. With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with: sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices, Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17: boni consulendum, Varr. L. L. 7, § 40 Müll.: tu haec quaeso consule missa boni, Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so, nostrum laborem, Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3: hoc munus, Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17: quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium, Plin. 33, prooem. 2, § 4; 8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere, App. M. 8, p. 205, 28.
      Hence,
      1. 1. consultus, a, um, P. a.
    1. A. Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered: bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc., Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.: ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt, Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum’st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6: operā consultā, with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3; in the same sense, consulto consilio, Paul. Sent. 1, 9, 6: consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere, it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.
    2. B. (Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law: non ille magis juris consultus quam justitiae fuit, Cic. Phil. 9, 5, 10: juris atque eloquentiae, Liv. 10, 22, 7: consultissimus vir omnis divini atque humani juris, id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10: insanientis sapientiae, Hor. C. 1, 34, 3: universae disciplinae, Col. 11, 1, 12.
      Hence, subst.: consultus, i, m., a lawyer: tu consultus modo rusticus, Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.
      Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus, i, m., v. h. v.
      Absol.: ut natura non disciplinā consultus esse videatur, Cic. Caecin. 27, 78: consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse, id. Brut. 40, 148: consultiores sibimet videntur Deo, Tert. adv. Marc. 2, 2.
      1. 2. Subst.: consultum, i, n.
    1. A. (Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity: Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc., Tac. H. 2, 4.
    2. B. (Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum, a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15; 1, 2, 5), Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149: senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanusaequum visum est senatum vice populi consuli, Just. Inst. 1, 2, 5; for which, consulta Patrum, Hor. Ep. 1, 16, 41.
      Of a decree of the Sicilian council: ne senatus consultum Siculi homines facere possent, Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.
      Also in other connections: facta et consulta fortium et sapientium, Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.: facta consultaque Alexandri, Sall. H. 3, 7 Dietsch: consulta et decreta, id. J. 11, 5: consulta sese omnia cum illo integra habere, all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.: ab occultis cavendum hominibus consultisque, plans, Liv. 25, 16, 4; and: approbare collegam consulta, id. 10, 39, 10: dum consulta petis, responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151: tua magna, decisions, id. ib. 11, 410; so, mollia, Tac. A. 1, 40: mala, id. ib. 6, 6: ex consulto factum, purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.
      Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.
          1. (α) Form consultō (class. in prose and poetry): utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria, Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al.
          2. (β) Form consultē (mostly ante- and post-class.): qui consulte, docte atque astute cavet, Plaut. Rud. 4, 7, 14: caute atque consulte gesta, Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.
            Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24.
            Sup., Capitol. Pert. 7.

Sēna, ae, f.

  1. I. A town on the coast of Umbria, where Hasdrubal was defeated by M. Livius Salinator (547 A.U.C.), now Sinigaglia, Liv 27, 46 sq.; Eutr. 3, 10.
    Hence,
    1. A. Sēnānus, a, um, adj., of Sena: aquae, Cael. Aur. Tard. 2, 1, 48.
    2. B. Sēnensis, e, adj., of or belonging to Sena: populus, Liv. 27, 38: proelium, in which Hasdrubal was defeated, Cic. Brut. 18, 73.
  2. II. A river near the town of Sena, now Cesano, Sil. 8, 455; 15, 555; Luc. 2, 407.

sĕnācŭlum, i, n. [senatus].

  1. I. Orig., an open place on the Forum, near the Grœcostasis, serving for the meetings of the Senate: senaculum supra Graecostasim, ubi aedis Concordiae et basilica Opimia. Senaculum vocatum, ubi senatus aut ubi seniores consisterent, dictum ut gerusia apud Graecos, Varr. L. L. 5, § 156 Müll.; so Val. Max. 2, 2, 6; Liv. 41, 27, 7.
  2. II. Later, in gen., for any council-hall of the Senate (including the curiae): senacula tria fuisse Romae, in quibus senatus haberi solitus sit, memoriae prodidit Nicostratus, etc., Fest. p. 347 Müll.; so Lampr. Elag. 4; Vop. Aurel. 49; cf. Becker, Antiq. 1, p. 286.

* sēnārĭŏlus, i, m. [senarius], a little, insignificant senarius, or verse of six feet, Cic. Tusc. 5, 23, 64.

sēnārĭus, a, um, adj. [seni].

  1. I. In gen., consisting of six each; fistula, six quarter-digits (quadrantes) in diameter, Front. Aquaed. 25: numerus, the number six, Macr. Somn. Scip. 1, 6.
  2. II. In partic.: versus, a verse consisting of six feet (usu. iambics), Quint. 9, 4, 125; Phaedr. 1, prol. 2.
    More freq. as subst.: sēnārĭus, ii, m., Cic. Or. 55, 184; 56, 189; Quint. 9, 4, 72; 9, 4, 140 al.

sĕnātor, ōris, m. [senex], a senator, a member of the Roman Senate, a body consisting originally of one hundred eminent citizens, selected by Romulus for their age, wisdom, and experience, out of the noblest families, to be his council in the government. When the Sabines were incorporated with Rome, the number was doubled; and Tarquin the Elder raised it to three hundred; Sulla to four hundred; Julius Cæsar to nine hundred, while Augustus reduced it to six hundred. Originally, patricians alone were eligible to seats in the Senate; but later additions were made from the Knights (v. senatus). The senators were nominated by the kings; and, after they were expelled, by the consuls and dictators. Later, the censors revised the roll of senators every lustrum, excluding members regarded as unworthy. (On the powers of the Senate, the privileges, dress, etc., of its members, v. Dict. of Antiq. s. v. Senatus.)
Sing.: huic (senatori) jussa tria sunt: ut assit, etc., Cic. Leg. 3, 18, 40; id. de Or. 1, 2 fin.; 1, 49, 215; id. Clu. 47, 132; 56, 154; Quint. 11, 1, 36; 11, 1, 43; Hor. S. 1, 6, 77; 1, 6, 110 al.
Plur., Cic. Sen. 16, 56; Caes. B. C. 1, 17; Liv. 36, 3 al.
Out of Rome, of the Nervii, Caes. B. G. 2, 28.
Of the Rhodians, Cic. Rep. 3, 35, 48.
Of the Macedonians ( = σὐνεδροι), Liv. 45, 32 et saep.
Of the Persians, Vulg. Dan. 6, 7.

sĕnātōrĭus, a, um, adj. [senator], of or belonging to a senator, senatorial: cujus aetas a senatorio gradu longe abesset, Cic. Imp. Pomp. 21, 61; cf. ordo, Caes. B. C. 1, 23; 3, 33; Cic. Fl. 18, 43; Sall. C. 17, 3; id. J. 62, 4; 104, 1: dignitas, Suet. Claud. 24: locus, Gell. 12, 1, 2: subsellia, Cic. Corn. 1, p. 449 Orell.: consilium, the deliberations of the Senate, id. Verr. 2, 1, 2, § 4: munera, id. Tusc. 1, 1, 1; Suet. Aug. 35: litterae, speeches made in the Senate, Cic. Off. 2, 1, 3: album, Tac. A. 4, 42 fin.: aetas, Gell. 14, 8, 1 et saep.: quid tam civile, tam senatorium, quam illud, etc., Plin. Pan. 2, 7.
Subst.: sĕnātōrĭus, ii, m., a senator: homines nobiles cum paucis senatoriis, Sall. Rep. Ord. 2, 11 fin. p. 277 Gerl.

sĕnātrix, trīcis, f. [senator], a female senator, Prisc. 638 P.

sĕnātus, ūs

    (
  1. I. gen. senati, Plaut. Cas. 3, 2, 6; id. Ep. 2, 2, 5; Sisenn. ap. Non. 484, 18; Cic. Div. in Caecil. 5, 19; also cited ap. Charis. p. 116 P.; Sall. C. 30, 3; 36, 5; 53, 1. acc. to Non. 484, 15; Charis. p. 10 P.; Don. Ter. Hec. 3, 2, 21; Prisc. p. 712 P.; id. Fragm. ap. Don. Ter. And. 2, 2, 28; also Cic. Fam. 2, 7, 4, acc. to the pr. man. of the Cod. Medic.; cf. Quint. 1, 6, 27.
    Another form of the gen. senatuis, C. Fann. ap. Charis. p. 116 P.; Sisenn. ap. Non. 484, 19; also, as it seems, Varr. ib. 484, 19, yet the passage itself is wanting.
    In old orthog. SENATVOS, S. C. de Bacch.; dat. senato, Quint. 1, 6, 27), m. [senex; like γερουσία from γέρων; cf. Cic. Rep. 2, 28, 51; id. Sen. 6, 19], the council of the elders, the Senate, the supreme council in Rome, concerning whose origin, constitution, powers, etc., v. senator; cf. Momms. Hist. of Rome, 1, 113 sqq.; 1, 406 sqq. Am. ed.; Becker, Antiq. 2, 1, p. 339 sq.; 2, 2, p. 385 sq.; 2, 3, p. 210 sq.; and the authors there cited: quae (consilium, ratio, sententia) nisi essent in senibus, non summum consilium majores nostri appellassent senatum. Apud Lacedaemonios quidem ii, qui amplissimum magistratum gerunt, ut sunt sic etiam nominantur senes, Cic. Sen. 6, 19: Romuli senatus, qui constabat ex optimatibus, id. Rep. 2, 12, 23: (Majores nostri) senatum rei publicae custodem collo caverunt, id. Sest. 65, 137: senatus rem pu blicam tenuit, ut pleraque senatūs auctori tate gererentur, id. Rep. 2, 32, 56: ut potentia senatus atque auctoritas minueretur, id. ib. 2, 34, 59: cum potestas in populo, auctoritas in senatu sit, id. Leg. 3, 12, 28: nec per senatum solvi hac lege possumus, id. Rep. 3, 22, 33.
    Freq. in the phrase: senatus populusque Romanus (often written S. P. Q. R.), the Senate and people of Rome, i.e. the State, the republic, Cic. Planc. 37, 90; id. Phil. 6, 2, 4; very rarely in reverse order: populus et senatus Romanus, Sall. J. 41, 2: populi Romani senatusque verbis, Liv. 7, 31, 10; 24, 37, 7; Vitr. praef. 1, 1: senatus (senati, senatuis, v. supra) consultum, a decree of the Senate (v. consulo, P. a. III.); senatūs auctoritas, the same (v. auctoritas, 4.): censuit senatus, the Senate resolved; v. censeo, 3. b. (cf. also decerno, I. A., and decretum, s. v. decerno fin.): senatum convocare, Cic. Sull. 23, 65; id. Cat. 2, 6, 12: senatus est continuo convocatus frequensque convenit, id. Fam. 10, 12, 3; cf.: senatus frequens vocatu Drusi in curiam venit, id. de Or. 3, 1, 2: vocare senatum, Liv. 3, 38: cito cogere, Cic. Fam. 5, 2, 3; Suet. Caes. 16; id. Tib. 23: habere senatum, Cic. Fam. 1, 4, 1; id. Q. Fr. 2, 13, 3; Suet. Aug. 29: agere, id. Caes. 88; id. Aug. 35: eo die non fuit senatus neque postero, no session of the Senate, Cic. Fam. 12, 25, a, 1: eodem die Tyriis (legatis) est senatus datus frequens, i. e. gave audience, id. Q. Fr. 2, 13, 2 sq.; so, dare senatum (legatis), Sall. J. 13, 9; Nep. Hann. 7, 6; Liv. 41, 6 et saep.: senatu dimisso, Cic. Lael. 3, 12: dimittere senatum, id. Verr. 2, 4, 65, § 146: mittere, id. Q. Fr. 2, 1, 1: multa ejus (Catonis) et in senatu et in foro vel provisa prudenter vel acta constanter ferebantur, in the meetings of the Senate, id. Lael. 2, 6; cf.: (Catilina) etiam in senatum venit, id. Cat. 1, 1, 2: ad senatum adduci, in senatu poni, id. Fragm. ap. Quint. 9, 3, 50: ad senatum in Capitolio stare, Cic. Ac. 2, 45, 137: in senatu sedere, to sit among the senators, on the senatorial seats (in the theatre), Suet. Claud. 25 fin.; cf.: in orchestram senatumque descendit, id. Ner. 12: in senatum venire, to become a senator, Cic. Fl. 18, 42: de senatu cooptando, nominating, electing, id. Verr. 2, 2, 49, § 122; Liv. 23, 3: de senatu movere, Cic. Clu. 43, 122: senatu movere, Sall. C. 23, 1 Dietsch; and: senatu emovere, Liv. 45, 15, 8: ex or de senatu eicere, Cic. Sen. 12, 42; id. Clu. 42, 119; 48, 135; Liv. 40, 51; 41, 27; 43, 15 al. (v. 1. lego and eicio): seminarium senatus, i. e. the order of Knights, from which new senators were elected, Liv. 42, 61, 5.
    Also of the Senate of other nations: senatus (Gaditanus), Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 2: Aeduorum, Caes. B. G. 1, 31, 6: Venetorum, id. ib. 3, 16 fin. et saep.: Judaeorum, Vulg. 2 Macc. 11, 27.
  2. II. Trop., a council, i. e. consultation (mostly ante-class.): de re argentariā senatum convocare in corde consiliarium, Plaut. Ep. 1, 2, 56: sibi senatum consili in cor convocare, id. Most. 3, 1, 158; 5, 1, 8; id. Mil. 2, 6, 111: deūm, Mart. Cap. 6, § 582.

sĕnātusconsultum, i, v. consulo, P. a. III.

Sĕnĕca, ae, m., a surname (cognomen) in the gens Annaea. The most famous are,

  1. I. M. Annaeus Seneca, a native of Corduba (in Hispania Baetica), a celebrated rhetorician in the time of Augustus and Tiberius, whose writings (Controversiae and Suasoriae) are now extant only in fragments, Quint. 9, 2, 42; 9, 2, 98; v. Teuffel, Röm. Lit. § 264.
  2. II. His son, L. Annaeus Seneca, a Stoic philosopher, instructor of Nero; of whom are extant, in prose, philosophical treatises, letters, and a satire upon the Emperor Claudius (Apocolocyntosis), Quint. 10, 1, 125 sqq.; Lact. 5, 9, 19; Tac. A. 12, 8; and in poetry eight tragedies, mostly founded on Greek originals which are still preserved, besides a few epigrams. The poetical works have been by many scholars referred to a later age, but they are now commonly accepted as authentic, Quint. 9, 2, 8; Sid. Carm. 9, 231; v. Teuffel, Röm. Lit. § 282 sqq.

1. sĕnĕcĭo, ōnis, m. [senex], an old man, Afran. ap. Prisc. p. 618 P.

2. Sĕnĕcĭo, ōnis, m. [senex], a Roman surname, Tac. Agr. 2; 45; id. A. 13, 12; 15, 50; 15, 56 sq.; Plin. Ep. 3, 11, 3.

3. sĕnĕcĭo, ōnis, m., a plant, called also erigeron, groundsel, Plin. 25, 13, 106, § 167; App. Herb. 75.

sĕnecta, ae, v. 1. senectus, II.

1. sĕnectus, a, um, adj. [senex], aged, very old.

  1. I. Adj. (rare, and mostly anteclass.): senecta aetas, Plaut. Am. 4, 2, 12; id. Trin. 1, 2, 5; id. Aul. 2, 2, 75; id. Cas. 2, 3, 23; 2, 3, 41; id. Merc. 5, 4, 25; Lucr. 5, 886; 5, 896; Sall. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 11, 165: membris exire senectis, Lucr. 3, 772: corpus, Sall. ap. Prisc. p. 869 (H. 4, 63 Dietsch): aetas, id. ap. Serv. Verg. A. 11, 165 (H. inc. lib. 115 Dietsch).
  2. II. Subst.: sĕ-necta, ae, f., old age, extreme age, senility (freq., though mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic.; cf. 2. senectus).
    1. A. In abstr.: prospiciendum ergo in senectā: nunc adulescentia est, Lucil. ap. Non. 492, 23; Enn. ap. Cic. Or. 55, 184 (Trag. v. 393 Vahl.; v. Vahl. N. cr. ad h. 1.); Plaut. Most. 1, 3, 60 (opp. aetatula); id. Trin. 2, 3, 7; id. Mil. 3, 1, 29; * Ter. Ad. 5, 8, 31; Caecil. ap. Cic. Sen. 8, 25; Lucr. 4, 1256; Liv. 2, 40, 6; 6, 8, 2; 24, 4, 2; 28, 16, 12; 38, 53, 9; Cat. 64, 217; Tib. 1, 4, 31; 1, 8, 42; 1, 10, 40 al.; Prop. 1, 19, 17; 2, 13 (3, 5), 47; 3, 5 (4, 4), 24; 3, 19 (4, 18), 15; Verg. G. 1, 186; 3, 96; id. A. 6, 114 al.; Hor. C. 1, 31, 19; 2, 6, 6; 2, 14, 3; id. Ep. 2, 2, 211; Ov. M. 3, 347; 6, 37; 6, 500; 6, 675 et saep. al.: in senectā, Varr. L. L. 5, § 5 Müll.; so in prose, Petr. 132, 10; Plin. 7, 50, 51, § 167; 8, 32, 50, § 116; 16, 27, 51, § 117 et saep.; Tac. A. 3, 23; 3, 55; 4, 41; 4, 58 fin.; 13, 33; 14, 65 al.; Suet. Aug. 79; id. Ner. 40; id. Galb. 4, 17; id. Gram. 11; Vulg. Psa. 70, 18 al.
    2. B. In the elder Pliny, concr. ( = 2. senectus, II.), the old skin, slough of a serpent, cast off annually: serpentes senectam exuendo, etc., Plin. 20, 23, 95, § 254; 28, 11, 48, § 174; 30, 8, 22, § 69.
    3. C. An old man, Sil. 8, 6; cf. id. 7, 178.

2. sĕnectūs, ūtis,f. [senex].

  1. I. Old age, extreme age, senility (freq. and class.; only in sing.): adulescentia (tua) senectuti dedecoramentum (fuit), senectus rei publicae flagitium, C. Gracch. ap. Isid. Orig. 2, 21, 4; cf.: quasi qui adulescentiam florem aetatis, senectutem occasum vitae velit definire, Cic. Top. 7, 32: ut in Catone Majore, qui est scriptus ad te de senectuteut tum ad senem senex de senectute, sic, etc., id. Lael. 1, 4 sq.; cf. id. Sen. 1 sqq.: T. Aufidius, qui vixit ad summam senectutem, id. Brut. 48, 179: cum esset summā senectute et perditā valetudine, id. Phil. 8, 10, 31: confecti homines senectute, id. Fin. 5, 11, 33: ted optestor per senectutem tuam, Plaut. As. 1, 1, 3: ibi fovebo senectutem meam, id. Stich. 4, 1, 62; Ter. And. 5, 3, 16; id. Ad. 5, 3, 47; id. Hec. 1, 2, 44 al.; Caecil. ap. Cic. Sen. 8, 25; Lucr. 1, 414; Cic. Rep. 1, 3, 4; 5, 8, 10; id. Fin. 5, 11, 32; id. de Or. 1, 60, 255 et saep.; Cat. 108, 1; Tib. 2, 2, 19; Verg. G. 3, 67; id. A. 5, 416; 6, 304; 7, 440; Ov. M. 14, 143; Luc. 1, 343; 2, 128; Stat. S. 3, 3, 156; Tac. A. 1, 4; 6, 31; 12, 40; 14, 40: dum virent genua, Et decet, obductā solvatur fronte senectus, the moroseness of old age, Hor. Epod. 13, 5; cf.: quae vos tam foeda senectus corripuit, fregitque animos? Val. Fl. 6, 283.
    Of style; only trop., and hence with quasi: cum ipsa oratio jam nostra canesceret haberetque suam quandam maturitatem et quasi senectutem, Cic. Brut. 2, 8: plena litteratae senectutis oratio, id. ib. 76, 265.
    Of inanim. things (for vetustas; only poet. and very rare): vos (tabellae) cariosa senectus Rodat, Ov. Am. 1, 12, 29: vini veteris, Juv. 5, 34; 13, 214.
    Prov.: aquilae senectus, v. aquila.
  2. II. Transf.
      1. 1. Personified, the goddess of old age, Old Age: tristis Senectus, Verg. A. 6, 275.
      2. 2. Old age, i. e. old men: senectus semper agens aliquid, Cic. Sen. 8, 26; cf. id. ib. 14, 48; cf.: aequari adulescentes senectae suae impatienter indoluit, Tac. A. 4, 17.
      3. 3. Gray hairs: temporibus geminis canebat sparsa senectus, Verg. A. 5, 416.
      4. 4. The old skin, slough, cast off yearly by serpents and other animals: Theophrastus auctor est, anguis modo et stelliones senectutem exuere eamque protinus devorare, Plin. 8, 31, 49, § 111; 9, 30, 50, § 95; 30, 7, 19, § 57; 30, 9, 23, § 81; cf. senecta, supra, II. B.

Sēnensis, e, v. Sena.

sĕneo, ēre, v. n. [v. senex].

  1. I. Lit., to be old (very rare; perh. only in the foll. examples): quamquam aetas senet, Pac. ap. Prisc. p. 887; Cat. 4, 26.
  2. II. Transf., to be weak, feeble: corpus meum tali maerore, errore, macore senet, Pac. ap. Non. 137, 1; (with languere) Att. ap. Prisc. p. 887 P.

sĕnesco, nŭi, 3 (gerundive: senescendi homines, Varr. L. L. 6, § 11 Müll. N. cr.), v. inch. n. [seneo], to grow old, become aged; to grow hoary.

  1. I. Lit. (rare): ita sensim aetas senescit, Cic. Sen. 11, 38; cf.: tempora labuntur tacitisque senescimus annis, Ov. F. 6, 771: senescente jam Graeciā, Cic. Rep. 1, 37, 58: solve senescentem mature equum, Hor. Ep. 1, 1, 8: arbores senescunt, Plin. 16, 27, 50, § 116: Solon significat se cottidie aliquid addiscentem senescere. Val. Max. 8, 7, 14.
    In perf.: avus (Augusti) tranquillissime senuit, Suet. Aug. 2: ego senui et progressioris aetatis sum, Vulg. Josne, 23, 2.
    In gerundive: longissimum spatium senescendorum hominum id (seclum) putarant, Varr. L. L. 6, § 11 Müll. N. cr.
  2. II. Transf.
    1. A. For the usual consenescere, to grow old or gray in an occupation, etc., i. e. to linger too long over it: inani circa voces studio senescunt, Quint. 8, prooem. § 18.
    2. B. (Causa pro effectu.) To decay or diminish in strength; to grow weak, feeble, or powerless; to waste away, fall off, wane, decline, etc. (the prevailing signif. of the word in prose and poetry; cf. consenesco; while inveterasco is to grow better by age).
      1. 1. Of living subjects (a favorite expression of Livy; perh. not in Cic., but cf. consenesco, II. 2.): Hannibalem jam et famā senescere et viribus, Liv. 29, 3 fin.; cf. of the same, id. 22, 39: otio senescere, id. 25, 7: non esse cum aegro senescendum, id. 21, 53: dis hominibusque accusandis senescere, to pine away, id. 5, 43 Drak.; cf.: amore senescit habendi, Hor. Ep. 1, 7, 85: socordiā, Tac. A. 1, 9; Val. Max. 8, 13, 7: ne (agni) desiderio senescant, Varr. R. R. 2, 2, 17.
        Of doves, Col. 8, 8, 4: quod antiquatur et senescit prope interitum est, Vulg. Heb. 8, 13.
      2. 2. Of things: quaedam faciunda in agris potius crescente lunā quam senescente, in the waning of the moon, Varr. R. R. 1, 37, 1; so, luna (opp. crescens), Cic. N. D. 2, 37, 95; Plin. 2, 9, 6, § 42: arbores hiemali tempore cum lunā simul senescentes, Cic. Div. 2, 14, 33: nunc pleno orbe, nunc senescente (al. senescentem) exiguo cornu fulgere lunam, Liv. 44, 37: continuā messe senescit ager, becomes exhausted, worn out, Ov. A. A. 3, 82: prata, Plin. 18, 28, 67, § 259: uniones, i. e. grow pale or dim, id. 9, 35, 56, § 115; cf. smaragdi, id. 37, 5, 18, § 70: caseus in salem, grows salt with age, id. 11, 42, 97, § 242: coma, falls out, Domit. ap. Suet. Dom. 18 fin.: monumenta virūm, decay (with delapsa), Lucr. 5, 312 et saep.: mensis senescens, drawing to an end, closing, Varr. L. L. 6, § 10 Müll.; so, hiems, Cic. N. D. 2, 19, 49.
        Of abstr. things: oratorum laus senescit, Cic. Tusc. 2, 2, 5; cf.: ut laus senescens, id. de Or. 2, 2, 7: senescere civitatem otio, Liv. 1, 22, 2: omnia orta occidunt et aucta senescunt, Sall. J. 2, 3; cf. Fabri ad Sall. C. 20, 10; so, somnia, Sall. J. 35, 3: vires, id. H. Fragm. 3, 22, p. 235 Gerl.; Liv. 9, 27: Hannibalis vis, id. 25, 16: bellum, id. 28, 36; 30, 19: pugna, id. 5, 21: fama, id. 27, 20; Tac. H. 2, 24; cf. rumores, id. A. 2, 77: consilia, Liv. 35, 12: vitia (opp. maturescente virtute), id. 3, 12: invidia, id. 29, 22: fortuna (opp. florere), Vell. 2, 11, 3: amor, Ov. A. A. 3, 594.

sĕnex, sĕnis (nom. and acc. of the neutr. plur. in the posit. and of the neutr. sing. in the comp. do not occur; orig. gen. sĕnicis, Plaut. Fragm. ap. Prisc. p. 724 P.), adj. [Sanscr. sana-s, old; Gr. ἕνος, ἕνη, old; cf.: senium, senesco, senatus, senilis, senectus, Seneca] (comp. senior), old, aged, advanced in years; and subst., an aged person, an old man, old woman (from the latter half of the fortieth year onward; v. infra the passages from Gell. 10, 28, 1, and from Liv. 30, 30; cf.: annosus, longaevus, vetulus).

      1. a. Adj.: (paterfamilias) vendat boves vetulos, plostrum vetus, ferramenta vetera, servum senem, etc., Cato, R. R. 2, 7: hic est vetus, vietus, veternosus senex, Ter. Eun. 4, 4, 21: nam vere pusus tu, tua amica senex, Papin. ap. Varr. L. L. 7, § 28 Müll.: turpe senex miles, turpe senilis amor, Ov. Am. 1, 9, 4: cervi, id. A. A. 3, 78: latrans, Phaedr. 5, 10, 7: porci, Juv. 6, 159: cygni, Mart. 5, 37, 1: mulli, id. 10, 30, 24: Bacchus (i. e. vinum), id. 13, 23; cf. of the same, auctumni, id. 3, 58, 7: Damascena (pruna), id. 5, 18, 3 et saep.: admodum senex, Cic. Sen. 4, 10: nemo est tam senex qui se annum non putet posse vivere, id. ib. 7, 24: nomen Nostra tuum senibus loqueretur pagina seclis, in later ages, Verg. Cir. 40.
        Comp.: grandior seniorque, Lucr. 3, 955: Cato, quo erat nemo fere senior temporibus illis, Cic. Lael. 1, 5: quae vis senior est quam, etc., id. Leg. 2, 4, 9: corpora seniora, Cels. 5, 28, 4: anni, Ov. M. 15, 470: dens, Mart. 9, 58, 11: cadus, id. 9, 94, 2.
        Rarely with aetate: Sophocles, aetate jam senior, Val. Max. 4, 3, 2 ext.: nobis adulescentibus seniores in agendo facti praecipere solebant, ne, etc., Quint. 5, 6, 6: senior ut ita dicam, quam illa aetas ferebat, oratio, more mature, Cic. Brut. 43, 160.
      2. b. Subst.: ut tum ad senem senex de senectute, sic, etc., Cic. Lael. 1, 5: quos ait Caccilius comicos stul tos senes, etc. … ut petulantia magis est adulescentium quam senumsic ista senilis stultitia senum levium estAppius et caecus et senex, etc. … senem, in quo est adulescentis aliquid, probo, etc., id. Sen. 11, 36 sq.: senem in patriam revertentem, unde puer profectus sum (the words of Hannibal, who was not yet fifty years of age), Liv. 30, 30: mixta senum ac juvenum densentur funera, Hor. C. 1, 28, 19; cf.: haec recinunt juvenes dictata senesque, id. Ep. 1, 1, 55: aeque neglectum pueris senibusque nocebit, id. ib. 1, 1, 26: ter aevo functus senex, i. e. Nestor, id. C. 2, 9, 14: tuncapite cano amas, senex nequissime? Plaut. Merc. 2, 2, 34: quo senex nequior nullus vivit, id. Cas. 5, 1, 10: te sene omnium senem neminem esse ignaviorem, id. ib. 2, 3, 28 et saep.
        Fem.: hanc tot mala ferre senem, this old woman, Tib. 1, 6, 82; Val. Fl. 1, 349; Stat. Th. 5, 149.
        Comp., an elder, elderly person; sometimes (esp. in the poets) also for senex, an aged person: facilius sanescit puer vel adulescens quam senior, Cels. 5, 26, 6: si quis Forte coheredum senior male tussiet, Hor. S. 2, 5, 107: vix ea fatus erat senior (i. e. Anchises), Verg. A. 2, 692; so, = senex, Ov. M. 1, 645; 2, 702; 11, 646; 12, 182; 12, 540; id. F. 4, 515; Stat. S. 1, 3, 94; id. Achill. 2, 383 al.: (Servius Tullius) seniores a junioribus divisit, Cic. Rep. 2, 22, 39; cf. of the same: C. Tubero in Historiarum primo scripsit, Servium Tulliumeos (milites) ab anno septimo decimo ad annum quadragesimum sextum juniores, supraque eum annum seniores appellasse, Gell. 10, 28, 1: centuriae juniorum seniorumque, Liv. 1, 43.
        Poet.: centuriae seniorum simply, for seniores, Hor. A. P. 341: curae fuit consulibus et senioribus Patrum, ut, etc., Liv. 2, 30: consulares ac seniores (opp. juniores Patrum), id. 3, 41: omnium seniorum, matrum familiae, virginum precibus et fletu excitati, Caes. B. C. 2, 4: sapienter, ut senior, suaserat, Flor. 1, 16, 10: juniores a senioribus consilium petiverunt, id. 2, 6, 26: haeclaeti audiere juvenes, ingrata senioribus erant, Curt. 8, 1, 27: hinc inter juniores senesque orta contentio est, id. 8, 1, 31.
        In eccl. Lat., an elder in the synagogue or church, Vulg. Ezech. 7, 26; id. 2 Johan. 1.

sēni, ae, a (gen. plur. senūm, Cic. Verr. 2, 49, 122; Caes. B. C. 2, 15), num. distrib. [sex].

  1. I. Lit., six each: cum in sex partes divisus exercitus Romanus senis horis in orbem succederet proelio, Liv. 6, 4: senos viros singuli currus vehebant, Curt. 8, 14, 3: ut tribuni militum seni deni (by many written in one word, senideni) in quattuor legiones crearentur, Liv. 9, 30; so, sena dena (or senadena) stipendia, Tac. A. 1, 36 fin.: senūm pedum crassitudo, Caes. B. C. 2, 15; cf.: pueri annorum senūm septenūmque denūm, sixteen and seventeen years old, Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122.
  2. II. Transf., for sex, six: tradiderat natalibus actis Bis puerum senis, past his twelfth birthday, Ov. M. 8, 243: sena vellera, id. ib. 12, 429: pedes, i. e. hexameter, Hor. S. 1, 10, 59: ictus (of the senarius), id. A. P. 253: latitudo ejus ne minus pedum senūm denūm (or senumdenum), Vitr. 6, 9.

Seniae, ārum, f.: balneae, the name of a public bath at Rome, Cic. Cael. 25, 62 (this the correct read., not Xeniae).

sĕnĭca, ae, m. or f. [senicus; whence senex], an aged person, an old man, old woman, only Pompon. ap. Non. 17, 20, and 21.

sĕnĭcŭlus, i, m. dim. [senex], a little old man, only App. M. 1, p. 113, 32.

sēnīdēni, v. seni.

Sēnĭensis (Colonia), a town of Etruria, now Siena, Plin. 3, 5, 8, § 51; Tac. H. 4, 45.
Hence, Sēnĭenses, ium, m., the inhabitants of Sena, Tac. l. l.

sĕnīlis, e, adj. [senex], of or belonging to old people, aged, senile (freq. and class.): Tages puerili specie dicitur visus, sed senili fuisse prudentiā, Cic. Div. 2, 23, 50; cf. partes (opp. viriles), Hor. A. P. 176: senile aliquid (opp. adulescentis aliquid), Cic. Sen. 11, 38: corpus, id. Sest. 22, 50: artus, Ov. M. 7, 250: vultus, id. ib. 8, 528: genae, id. ib. 8, 210: guttur, Hor. Epod. 3, 2: ruga, Ov. F. 5, 58: statua incurva, of an old man, Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87: anni, Ov. M. 7, 163; 13, 66; and poet.: hiems (as the last, latest season of the year), id. ib. 15, 212: animus, Liv. 10, 22: stultitia, Cic. Sen. 11, 36: auctoritas morum, Quint. 11, 1, 32: artes, Tac. A. 3, 8: adoptio, id. ib. 1, 7 fin.: senile illud facinus, that wicked old woman, App. M. 4, p. 148, 9.
* Adv.: sĕnīlĭter, after the manner of an old person: tremere, Quint. 1, 11, 1.

sēnĭo, ōnis, m. [seni], the number six, a sice upon dice: talis jactatis, ut quisque canem aut senionem miserat, August. ap. Suet. Aug. 71; Pers. 3, 48; Mart. 13, 1, 6.

sĕnĭor, ōris, v. senex.

sēnĭ-pēs, pĕdis, adj., six-footed, senarian (late Lat.): stilus, Sid. Carm. 23, 131; 12, 10.

sĕnĭum, ii, n. [seneo, II.].

  1. I. Lit., the feebleness of age, decline, decay, debility (cf. senectus; class.): tardigemulo senio oppressum, Laev. ap. Gell. 19, 7, 3: opus perfectum, quod omni morbo seniove careret, Cic. Univ. 5 fin.; (with aegritudo) id. Tusc. 3, 12, 27; cf.: senio debilis, Phaedr. 3, epil. 16: senio vel aliquā corporis labe insignes, Suet. Aug. 38: senio confectos gladiatores, id. Calig. 26 fin.: senium Galbae et juventa Othonis, Tac. H. 1, 22: principis, id. ib. 2, 1: curvata senio membra, id. A. 1, 34: fessus senio, id. ib. 2, 42: fluxa senio mens, id. ib. 6, 38; cf.: torpor mentis ac senium, Sen. Ben. 7, 26, 4; Sil. 16, 14: ita se ipse (mundus) consumptione et senio alebat sui, by its own consumption and decay, Cic. Univ. 6: lunae, i. e. waning, Plin. 7, 48, 49, § 155: lentae velut tabis, Liv. 7, 22, 5: senium repellere templis, decay, Sil. 3, 20: senium defendere famae, the growing old, passing away, Stat. Th. 9, 318: passus est leges istas situ atque senio emori, Gell. 20, 1, 10.
  2. II. Transf.
    1. A. Concr., an old man, old fellow (very rare; anteclass. as an epithet of abuse): senex ad aetatem refertur, senium ad convicium. Sic Lucilius ait: At quidem te senium atque insulse sophista, Don. ad Ter. Eun. 2, 3, 11. And on account of its personal signif. with a masc. pron.: ut illum di deaeque senium perdant, qui hodie me remoratus est, Ter. l. l. (cf. scortum, II. fin.).
      Once in Silius, without an odious access. signif., for senex, Sil. 8, 467.
    2. B. (Effectus pro causā.) Peevishness, moroseness; vexation, chagrin, mortification; grief, trouble, affliction produced by decay (syn.: maeror, aegritudo, etc.; class.): mors amici subigit, quae mihi est senium multo acerrimum, Att. ap. Non. 2, 23: hae res mihi dividiae et senio sunt, Plaut. Stich. 1, 1, 19; cf.: id illi senio est, id. Truc. 2, 5, 13: odio ac senio mihi nuptiae, Turp. ap. Non. 2, 33: luget senatus, maeret equester ordo, tota civitas confecta senio est, Cic. Mil. 8, 20: senio et maerore consumptus, Liv. 40, 54; Pers. 6, 16: surge et inhumanae senium depone Camenae, peevishness, moroseness, Hor. Ep. 1, 18, 47; cf.: triste morum, Sen. Hippol. 917: en pallor seniumque! Pers. 1, 26.
      Plur.: quot pestes, senia et jurgia emigrarunt, Titin. ap. Non. 2, 18.
      Note: The words ille senius, in Cic. de Or. 3, 38, 154, are doubtless corrupt; v. Orell. and Ellendt ad loc.

Sēno, ōnis, v. Senones.

Sĕnŏnes or Sēnōnes, um, m., = Σένονες or Σήνωνες.

  1. I. A people in Gallia Lugdunensis, whose chief city was Agendicum, now Sens, Caes. B. G. 5, 54; 5, 56; 6, 2 sq.; 6, 44; 7, 4 al.; Plin. 4, 18, 32, § 107; Juv. 8, 234; Sil. 4, 160; Eutr. 10, 7.
    In sing.: Sĕno, ŏnis, m., one of the Senones: Drappeten Senonem, Hirt. B. G. 8, 30.
  2. II. A people in Gallia Cisalpina, sprung from the above, Liv. 5, 35; 10, 26; Plin. 3, 15, 20, § 116.
    Hence, Sĕnŏnĭcus, a, um, adj., of or belonging to the Senones: bellum, Gell. 17, 21, 21.

sensa, ōrum, v. sentio fin.

sensātus, a, um, adj. [2. sensus], gifted with sense, intelligent: homines (with callidi and astuti), Firm. Math. 3, 10; 5, 12; Vulg. Ecclus. 7, 27.
Adv.: sensātē, intelligently, sensibly: loqui, Vulg. Ecclus. 13, 27.

sensĭbĭlis, e, adj. [2. sensus],

  1. I. that can be perceived by the senses, sensible (post-Aug. and very rare): vox auditui, perceptible, Vitr. 5, 3: (voluptatem) sensibile judicant bonum: nos contra intellegibile, Sen. Ep. 124, 2.
  2. II. Act., endowed with feeling, capable of perceiving: simulacrum, Lact. 2, 10, 3; 2, 8, 33; 7, 4, 12.
    Adv.: sensĭbĭlĭter, by the senses, sensibly: commovere deos nidore, Arn. 7, 234.

sensĭbĭlĭtas, ātis, f. [sensibilis].

  1. I. The sense or meaning of words, Non. 173, 14; 526. 22.
  2. II. Sensibility, Fulg. Cont. Verg. p. 750 Stav.

sensĭbĭlĭter, adv., v. sensibilis fin.

* sensĭcŭlus, i, m. dim. [2. sensus, II. B. 2. b.], a little sentence: minuti corruptique sensiculi, Quint. 8, 5, 14.

sensĭfer, fĕra, fĕrum, adj. [2. sensusfero], producing sensation (Lucret.): motus, Lucr. 3, 240; 3, 245; 3, 272.

* sensĭfĭcātor, ōris, m. [sensifico], that produces sensation, an explanation of Sentinus, Aug. Civ. Dei, 7, 3.

sensĭfĭco, āre, v. a. [2. sensus-facio], to make sensible, endow with sensation (late Lat.): rupes tonis (Musica), Mart. Cap. 9, § 908: corpus, Claud. Mam. Stat. An. 1, 17; 3, 2.

sensĭfĭcus, a, um, adj. [2. sensus-facio], producing sensation (late Lat.): spiramentum (cerebri), Macr. S. 7, 9.

sensĭlis, e, adj. [2. sensus], sensitive, sensible, i. e. endowed with sensation (Lucret.): ex insensilibus ne credas sensile gigni, Lucr. 2, 888; so id. 2, 893; 2, 895; 2, 902.

sensim, adv. [sentio] (prop. sensibly, i. e. perceptibly, observably, visibly; hence, as opp. to what is unforeseen, unexpected, sudden), slowly, gently, soflly, gradually (freq. and class.; syn.: paulatim, pedetemptim; opp. repente): sensim tardeve potius quasi nosmet ipsos cognoscimus, Cic. Fin. 5, 15, 41: sensim et pedetemptim, Lucil. ap. Non. 29, 7; cf.: sensim et pedetemptim progrediens extenuatur dolor, Cic. Tusc. 3, 22, 54: sensim pedetemptimquesensim dissuere amicitias, id. Off. 1, 33, 120: ille sensim dicebat, quod causae prodesset, tu cursim dicis aliena, id. Phil. 2, 17, 42: submissius a primo, post sensim incedens, id. Or. 8, 26; Liv. 10, 5: sensim sine sensu aetas senescit (an alliteration), Cic. Sen. 11, 38: non sensim atque moderate arrepserat, sed brevi tempore totum hominem possederat, id. Verr. 2, 3, 68, § 158: animos sensim ac leniter accendere, id. Cael. 11, 25: leniter et sensim, Plin. Ep. 5, 6, 14; so (with modice) Plin. 5, 9, 10, § 57; (with placide) Gell. 5, 14, 11; (with comiter) id. 13, 4, 3; (with paulatim) Plin. Ep. 4, 30, 4; Gell. 12, 1, 22: sensim super attolle limen pedes, nova nupta, Plaut. Cas. 4, 4, 1: consuetudo sensim eo deducta est, ut, Cic. Off. 2, 3, 9: vocem cubantes sensim excitant, id. de Or. 1, 59, 251: minuere, id. Off. 2, 8, 27: memoria sensim obscurata est et evanuit, id. de Or. 2, 23, 95: sed sensim is a nonnullis reprehendebatur, Nep. Att. 9: sensim temptantium animos sermo, Liv. 2, 2; cf.: mentio sensim illata, id. 4, 1: non jam sensim, ut ante, principes, sed passim omnes postulat, id. 2, 45: sensim incedere jubet, id. 10, 5: sensim et sapienter amare, Ov. A. A. 3, 565: parce gaudere oportet et sensim queri, Phaedr. 4, 16, 9.

sensōrĭum, ii, n. [sentio], the seat or organ of sensation, Boëth. Arist. Top. 8, 5, p. 732.

sensŭālis, e, adj. [2. sensus], endowed with feeling or sensation, sensitive, sensual (post-class.), App. Trism. p. 80, 16; Tert. Anim. 43; Prud. στεφ. 10, 346.
Adv.: sensŭālĭter, in a sensual manner, carnally, Claud. Mam. Stat. An. 2, 12.

sensŭālĭtas, ātis, f. [sensualis], the capacity for sensation, sensibility (postclass.), Tert. Anim. 17; 38 fin.

1. sensus, a, um, Part. of sentio.

2. sensus, ūs, m. [sentio], the faculty or power of perceiving, perception, feeling, sensation, sense, etc.

  1. I. Corporeal, perception, feeling, sensation: omne animal sensus habet: sentit igitur et calida et frigida et dulcia et amara, nec potest ullo sensu jucunda accipere et non accipere contraria: si igitur voluptatis sensum capit, doloris etiam capit. etc., Cic. N. D. 3, 13, 32: moriendi sensum celeritas abstulit, id. Lael. 3, 12: si quis est sensus in morte, id. Phil. 9, 6, 13: (Niobe) posuit sensum saxea facta mali, Ov. P. 1, 2, 32: sensum voluptatemque percipere, Plin. Ep. 1, 10, 12.
    1. B. A sense, capacity for feeling: ut idem interitus sit animorum et corporum nec ullus sensus maneat, etc., Cic. Lael. 4, 14: tactus corporis est sensus, Lucr. 2, 435: oculorum, id. 3, 361; so, oculorum, aurium, Cic. Tusc. 5, 38, 111; id. Fin. 2, 16, 52; id. Div. 2, 52, 107; cf. videndi, id. de Or. 2, 87, 357: audiendi, id. Rep. 6, 18, 19: quod neque oculis neque auribus neque ullo sensu percipi potest, id. Or. 2, 8: quamquam oriretur (tertia philosophiae pars) a sensibus, tamen non esse judicium veritatis in sensibus, id. Ac. 1, 8, 30: res subjectae sensibus, id. ib. 1, 8, 31: gustatus, qui est sensus ex omnibus maxime voluptarius, id. de Or. 3, 25, 99: sensus autem interpretes ac nuntii rerum in capite et facti et conlocati sunt, id. N. D. 2, 56, 140: omne animal sensus habet, id. ib. 3, 13, 32: carent conchae visu, omnique sensu alio quam cibi et periculi, Plin. 9, 30, 48, § 90: ab parte opus orsus, ut a sensu ejus, averteret, Curt. 4, 6, 9.
  2. II. Mental, feeling, sentiment, emotion, affection; sense, understanding, capacity; humor, inclination, disposition, frame of mind, etc.: ipse in commovendis judicibus eis ipsis sensibus, ad quos illos adducere vellem, permoverer, Cic. de Or. 2, 45, 189: an vos quoque hic innocentium cruciatus pari sensu doloris adficit? id. Verr. 2, 5, 46, § 123: vestri sensus ignarus, id. Mil. 27, 72: humanitatis, id. Verr. 2, 1, 18, § 47; id. Rosc. Am. 53, 154: applicatio animi cum quodam sensu amandiut facile earum (bestiarum) sensus appareatsensus amoris exsistit, etc., id. Lael. 8, 27; cf.: ipsi intellegamus naturā gigni sensum diligendi, id. ib. 9, 32: meus me sensus, quanta vis fraterni sit amoris, admonet, id. Fam. 5, 2, 10: utere argumento ipse sensus tui, id. Rep. 1, 38, 59: nihil est tam molle, tam aut fragile aut flexibile quam voluntas erga nos sensusque civium, id. Mil. 16, 42: quae mihi indigna et intolerabilia videntur, ea pro me ipso et animi mei sensu ac dolore pronuntio, id. Rosc. Am. 44, 129.
      1. 2. Opinion, thought, sense, view: animi, Cic. de Or. 2, 35, 148: valde mihi placebat sensus ejus de re publicā, id. Att. 15, 7: (orator) ita peragrat per animos hominum, ita sensus mentesque pertractat, ut, etc., id. de Or. 1, 51, 222 sq.: qui est iste tuus sensus, quae cogitatio? Brutos ut non probes, Antonios probes? id. Phil. 10, 2, 4: dissidenti sensus suos aperire, Nep. Dion, 8, 2: sensus reconditi, Plin. Ep. 2, 3, 2.
      2. 3. Esp., the common feelings of humanity, the moral sense, taste, discretion, tact in intercourse with men, often called in full sensus communis (sometimes with hominum), and often in other phrases of similar force: ut in ceteris (artium studiis) id maxime excellat, quod longissime sit ab imperitorum intellegentiā sensuque disjunctum, in dicendo autem vitium vel maximum sit a volgari genere orationis atque a consuetudine communis sensus abhorrere, Cic. de Or. 1, 3, 12: quae versantur in sensu hominum communi, id. ib. 2, 16, 68; id. Planc. 13, 31: communis ille sensus in aliis fortasse latuit, id. ib. 14, 34; Hor. S. 1, 3, 66: sit in beneficio sensus communis, Sen. Ben. 1, 12, 3; id. Ep. 5, 4; 105, 3; Quint. 1, 2, 20: rarus sensus communis in illā fortunā, Juv. 8, 73.
        Plur., Cic. Clu. 6, 17: ea sunt in communibus infixa sensibus, id. de Or. 3, 50, 195; so, vulgaris popularisque sensus, id. ib. 1, 23, 108: haec oratio longe a nostris sensibus abhorrebat, id. ib. 1, 18, 83; cf.: mirari solebam istum in his ipsis rebus aliquem sensum habere, quem scirem nullā in re quicquam simile hominis habere, id. Verr. 2, 4, 14, § 33.
    1. B. Transf. (in the poets, and also in prose after the Aug. per.), of the thinking faculty, sense, understanding, mind, reason (syn.: mens, ratio).
      1. 1. In gen. (rare): misero quod omnes Eripit sensus mihi, Cat. 51, 6; cf.: tibi sensibus ereptis mens excidit, id. 66, 25; Ov. M. 3, 631; 14, 178: (quibus fortuna) sensum communem abstulit, common sense, Phaedr. 1, 7, 4 (in another signif., v. supra, II. A. fin., and infra, 2. fin.): eam personam, quae furore detenta est, quia sensum non habet, etc., Dig. 24, 3, 22, § 7: nec potest animal injuriam fecisse, quod sensu caret, ib. 9, 1, 1, § 3.
      2. 2. In partic., of discourse.
        1. a. Abstr., sense, idea, notion, meaning, signification (syn.: sententia, notio, significatio, vis; poet. and post-Aug.; freq. in Quint.): nec testamenti potuit sensus colligi, Phaedr. 4, 5, 19: verba, quibus voces sensusque notarent, Hor. S. 1, 3, 103: is verbi sensus, Ov. F. 5, 484: quae verbis aperta occultos sensus habent, Quint. 8, 2, 20: ambiguitas, quae turbare potest sensum, id. 8, 2, 16: verba duos sensus significantia, id. 6, 3, 48: ἀλληγορία aliud verbis, aliud sensu ostendit, id. 8, 6, 44: Pomponium sensibus celebrem, verbis rudem, Vell. 2, 9, 5: horum versuum sensus atque ordo sic, opinor, est, Gell. 7, 2, 10: egregie dicta circa eumdem sensum tria, Sen. Ep. 7, 10.
          Introducing a quotation: erat autem litterarum sensus hujusmodi, Amm. 20, 8, 4.
          With gen. person: salvo modo poëtae sensu, the meaning, Quint. 1, 9, 2.
        2. b. Concr., a thought expressed in words, a sentence, period (postAug.): sensus omnis habet suum finem, poscitque naturale intervallum, quo a sequentis initio dividatur, Quint. 9, 4, 61; 7, 10, 16; cf. id. 11, 2, 20: puer ut sciat, ubi claudatur sensus, id. 1, 8, 1: ridendi, qui velut leges prooemiis omnibus dederunt, ut intra quattuor sensus terminarentur, id. 4, 1, 62: verbo sensum cludere multo optimum est, id. 9, 4, 26 et saep.
          Hence, communes sensus (corresp. with loci), commonplaces, Tac. Or. 31.

Senta, ae, f., a place in Dalmatia, noted for a curious cavern, Plin. 2, 45, 44, § 115.

sententĭa, ae, f. [for sentientia, from sentio], a way of thinking, opinion, judgment, sentiment; a purpose, determination, decision, will, etc.

  1. I. Lit. (cf.: opinio, voluntas, studium).
    1. A. In gen.: quoniam sententiae atque opinionis meae voluistis esse participes, nihil occultabo et quoad potero, vobis exponam, quid de quāque re sentiam, Cic. de Or. 1, 37, 172: sententia et opinio mea, id. ib. 2, 34, 146: senis sententia de nuptiis, Ter. And. 1, 3, 2: de aliquā re, id. Ad. 3, 5, 5; id. Phorm. 2, 4, 4; cf.: de diis immortalibus habere non errantem et vagam, sed stabilem certamque sententiam, Cic. N. D. 2, 1, 2: de hac sententiā Non demovebor, Plaut. Pers. 3, 1, 45; cf. Cic. Verr. 1, 17, 52: de sententiā deducere, deicere, depellere, deterrere, decedere, desistere, etc., v. h. vv.: nisi quid tua secus sententia est, Plaut. Ep. 2, 2, 95; cf.: mihi sententia eadem est, id. Trin. 2, 4, 44: adhuc in hac sum sententiā, nihil ut faciamus nisi, etc., Cic. Fam. 4, 4, 5: omnes stant sententiā, Plaut. Curc. 2, 1, 35; cf.: perstat in sententiā Saturius, Cic. Rosc. Com. 18, 56; so, in sententiā manere, permanere, etc., v. h. vv.: non prima sed melior vicit sententia, Plin. Pan. 76, 2.
      Plur.: variis dictis sententiis, quarum pars censebant, etc., Caes. B. G. 7, 77: erant sententiae, quae censerent, id. B. C. 2, 30: sententiae numerantur, non ponderantur, Plin. Ep. 2, 12, 5: nos quibus Cotta tantum modo locos ac sententias hujus disputationis tradidisset, the leading thoughts, Cic. de Or. 3, 4, 16.
      Prov.: quot homines, tot sententiae, many men, many minds, Ter. Phorm. 2, 4, 14; Cic. Fin. 1, 5, 15.
      1. 2. In the phrases,
          1. (α) Sententia est, with subj.-clause, it is my purpose, will, opinion, etc., Auct. Her. 3, 24, 40: si honestatem tueri ac retinere sententia est, if one’s purpose be, if one be determined, Cic. Off. 3, 33, 116; and: stat sententia, with obj.clause, Ov. M. 8, 67; cf., parenthetically: sic stat sententia, id. ib. 1, 243.
          2. (β) De sententiā alicujus aliquid facere, Cic. Cael. 29, 68: neque ego haud committam, ut si quid peccatum siet, Fecisse dicas de meā sententiā, according to my wish, to suit me, Plaut. Bacch. 4, 9, 115: gerere, Cic. Sull. 19 fin.; cf. id. Verr. 2, 5, 21, § 53; id. Att. 16, 16, C, § 11; 7, 5 fin.; Liv. 38, 45, 5 et saep.
          3. (γ) Meā quidem sententiā, in my opinion or judgment, as I think: nimis stulte faciunt, meā quidem sententiā, Plaut. Men. 1, 1, 5: meā quidem sententiā, id. Cas. 3, 3, 1; id. Poen. 5, 6, 1; Ter. Ad. 1, 1, 40; 5, 9, 2; id. Phorm. 2, 2, 21; and simply meā sententiā, Plaut. Ep. 3, 3, 11; id. Merc. 2, 3, 58; Cic. Rep. 1, 26, 42; 1, 45, 69; id. de Or. 2, 23, 95 al.
          4. (δ) Ex meā (tuā, etc.) sententiā, according to my (thy, etc.) wish: quoniam haec evenerunt nostrā ex sententiā, Plaut. Men. 5, 9, 89; id. Cist. 1, 2, 7; id. Men. 2, 2, 1; 5, 7, 30; id. Truc. 5, 72; id. Capt. 2, 3, 87; Ter. Heaut. 4, 3, 5; Cic. Fam. 2, 7, 3; 2, 15, 1; and more freq., simply ex sententiā, to one’s mind or liking, Plaut. Pers. 1, 1, 18; id. Capt. 2, 2, 97; id. Mil. 4, 1, 1; id. Aul. 4, 1, 3; id. Truc. 5, 69; Ter. Heaut. 4, 5, 17; id. Hec. 5, 4, 32; id. Phorm. 2, 1, 26; Cic. de Or. 1, 27, 123; id. Att. 5, 21; id. Fam. 1, 7, 5; 12, 10, 2; Sall. J. 43, 5 et saep. (v. also infra, B. 2.).
            (ε) Praeter animi sententiam, against one’s inclination: quam (crapulam) potavi praeter animi mei sententiam, Plaut. Rud. 2, 7, 29.
    2. B. In partic., publicists’ and jurid. t.t., an official determination, a decision, sentence, judgment, vote (cf. suffragium): SENATVOS SENTENTIAM VTEI SCIENTES ESETIS, EORVM SENTENTIA ITA FVIT, S. C. de Bacch.: (L. Tarquinius) antiquos patres majorum gentium appellavit, quos priores sententiam rogabat, Cic. Rep. 2, 20, 35: non viribusres magnae geruntur, sed consilio, auctoritate, sententiā, id. Sen. 6, 17: (Marcellinus) sententiam dixit, ut, etc. … postea Racilius de privatis me primum sententiam rogavit, etc., id. Q. Fr. 2, 1, 2: accurate sententiam dixifactum est senatusconsultum in meam sententiam, id. Att. 4, 1, 6: DE SENATVOS SENTENTIAD … DE PR. VRBANI SENATVOSQVE SENTENTIAD, S. C. de Bacch.: ex senatus sententiā, Cic. Fam. 12, 4, 1: victos paucis sententiis, Liv. 22, 61, 8.
      Hence, sententiam dare, to vote: meae partes exquirendae magis sententiae quam dandae sunt, Liv. 8, 20, 12: omnes in eam sententiam ierunt, id. 23, 10, 4: cum in hanc sententiam pedibus omnes issent, id. 22, 56, 1: aliquem sequor, aliquem jubebo sententiam dividere, to divide the question, Sen. Vit. Beat. 3, 2; cf.: quod fieri in senatu soletcum censuit aliquis quod ex parte mihi placeat, jubeo illum dividere sententiam et sequor, id. Ep. 21, 9.
      Hence, de eventu fortuna judicat, cui de me sententiam non do, I give no vote, Sen. Ep. 14, 16.
      Of the people in the comitia: de singulis magistratibus sententiam ferre, Cic. Agr. 2, 11, 26: de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit, id. Balb. 15, 34.
      Of the votes of judges: itur in consilium: servus ille innocens omnibus sententiis absolvitur, quo facilius vos hunc omnibus sententiis condemnare possitis, Cic. Verr. 2, 4, 45, § 100; id. Clu. 26, 72: condemnatur enim perpaucis sententiis, id. Verr. 2, 1, 30, § 75: M. Cato (judex) sententiam dixit, pronounced the decision or sentence, id. Off. 3, 16, 66: sententiis paribus reus absolvitur, Sen. Ep. 81, 26.
      1. 2. Ex animi mei (tui) sententiā, in the formula of an oath, to the best of my (your) knowledge and belief, on my (your) conscience: (majores) jurare ex sui animi sententiā quemque voluerunt, Cic. Ac. 2, 47, 146: quod ex animi tui sententiā juraris, id non facere perjurium est, id. Off. 3, 29, 108; Liv. 22, 53, 10; 43, 15 fin.
        In a play on this signif. and that of ex sententiā, supra: ridicule illud L. Nasica censori Catoni, cum ille: Ex tui animi sententiā tu uxorem habes? Non hercule, inquit, ex animi mei sententiā, Cic. de Or. 2, 64, 260; cf. Quint. 8, 5 init.; Gell. 4, 20, 2 sqq.
        Transf., as a formula of assurance: me quidem, ex animi mei sententiā, nulla oratio laedere potest, by my faith, Sall. J. 85, 27.
  2. II. Transf., of words, discourse, etc., sense, meaning, signification, idea, notion, etc.: sonitum ut possis sentire, neque illam Internoscere, verborum sententiam quae sit, Lucr. 4, 561: cum verbum potest in duas plurisve sententias accipi, Auct. Her. 4, 53, 67: cum continenter verbum non in eādem sententiā ponitur, Cic. Or. 39, 136: formantur et verba et sententiae paene innumerabiliter, id. de Or. 3, 52, 201: cognitā sententiā verba subtiliter exquiri noluerunt, id. Caecin. 20, 57: quod summum bonum a Stoicis dicitur convenienter naturae vivere, id habet hanc, ut opinor, sententiam: cum virtute congruere semper, id. Off. 3, 3, 13: haec (philosophia) nos docuit, ut nosmet ipsos nosceremus: cujus praecepti tanta vis, tanta sententia est, ut ea non homini cuipiam, sed Delphico deo tribueretur, such depth of meaning, id. Leg. 1, 22, 58: legis (with vis), id. ib. 2, 5, 11: de Domitio dixit versum Graecum eādem sententiā, quā etiam nos habemus Latinum: Pereant amici, etc., id. Deiot. 9, 25: est vitium in sententiā, si quid absurdum, aut alienum est, id. Opt. Gen. 3, 7; cf. id. de Or. 3, 52, 200.
    1. B. Concr.
      1. 1. In gen., a thought expressed in words; a sentence, period: dum de singulis sententiis breviter disputo, Cic. Phil. 13, 10, 22: est brevitate opus, ut currat sententia, etc., Hor. S. 1, 10, 9: initia et clausulae sententiarum, Quint. 9, 3, 45; cf. id. 9, 3, 36; 11, 3, 135; 8, 4, 26; 9, 4, 18; 9, 4, 29; 10, 1, 130 al.
      2. 2. In partic., a philosophical proposition, an aphorism, apophthegm, maxim, axiom (cf. praeceptum): selectae (Epicuri) brevesque sententiae, quas appellatis κυρίας δόξας, Cic. N. D. 1, 30, 85: quid est tam jucundum cognitu atque auditu, quam sapientibus sententiis gravibusque verbis ornata oratio et perpolita, id. de Or. 1, 8, 31: acutae, id. ib. 2, 8, 34: concinnae acutaeque, id. Brut. 78, 272; Quint. 8, 5, 2 sq.; 9, 3, 76; 10, 1, 60; 11, 3, 120 al.: (Sophocles) sententiis densus, id. 10, 1, 68; cf. id. 10, 1, 90; 10, 1, 102: subiti ictūs sententiarum, Sen. Ep. 100, 8.

sententĭālis, e, adj. [sententia], = Gr. γνωμικός, in the form of a sentence, sententious, Cassiod. Rhet. 13, p. 499, 22; Isid. 2, 9, 11.
Hence, adv.: sententĭālĭter, in the form of maxims or axioms, sententiously (post-class.): et alia plurima, quae sententialiter proferuntur: nec haec apud Vergilium frustra desideraveris (Ecl. 8, 63): Non omnia possumus omnes, etc., Macr. S. 5, 16; so Tert. Carn. Chr. 18 med.

sententĭŏla, ae, f. dim. [sententia], a short or little sentence, maxim, or aphorism: sententiolas edicti cujusdam memoriae mandavi, * Cic. Phil. 3, 9, 21; Quint. 5, 13, 37; 9, 2, 98; 11, 1, 52; 12, 10, 73; Petr. 118, 2; Gell. 17, 12, 4.

sententĭōsē, adv., v. sententiosus fin.

sententĭōsus, a, um, adj. [sententia, II. B. 2.], full of meaning, pithy, sententious (rare but Ciceron.): sententiosum et argutum genus dictionis, Cic. Brut. 95, 325.
Adv.: sententĭōsē.

  1. A. Full of meaning, suggestively: sententiose (dicere) sine verborum et ordine et modo (opp. composite) et apte sine sententiis, Cic. Or. 71, 236: oratione habitā graviter et sententiose, id. Inv. 1, 55, 106.
  2. B. Sententiously: saepe sententiose ridicula dicuntur, Cic. de Or. 2, 71, 286.

sentĭcētum, i, n. [sentis], a thicket of briers, thorn-brake, Plaut. Capt. 4, 2, 80; App. Flor. p. 348, 21.

sentĭcōsus, a, um, adj. [sentis], full of briers or thorns, thorny, briery (ante- and post-class.); trop.: verba, Afr. ap. Fest. s. v. sentes, p. 339 Müll.: merces (with aspera), App. Flor. p. 361, 1.

sentĭfĭco, āre, v. a. [sentio-facio], to endow with feeling or sensation (late Lat.): corpus, Claud. Mam. Stat. An. 1, 17: oculum, id. ib. 3, 2.

sentīna, ae, f.

  1. I. Lit., the filthy water that collects in the bottom of a ship, bilgewater: cum alii malos scandant, alii per foros cursent, alii sentinam exhauriant, Cic. Sen. 6, 17; * Caes. B. C. 3, 28: in nave, quae sentinam trahit, Sen. Ep. 30, 2: pisces sentinae navium odorem procul fugiunt, Plin. 10, 70, 90, § 194 al.; Gell. 19, 1, 3: mersamque vitiis suis, quasi sentinā, rempublicam pessum dedere, Flor. 3, 12, 7.
  2. II. Transf., the bottom of a ship where the bilge-water is, the hold: hi Romam sicuti in sentinam confluxerant, Sall. C. 37, 5: sedebamus in puppi et clavum tenebamus; nunc autem vix est in sentinā locus, Cic. Fam. 9, 15, 3.
  3. III. Trop.
      1. 1. The lowest of the people, the dregs, refuse, rabble of a state or city (good prose; cf. faex): si tu exieris, exhaurietur ex urbe tuorum comitum magna et perniciosa sentina rei publicae, Cic. Cat. 1, 5, 12; 2, 4, 7 (cf. Quint. 8, 6, 15); id. Att. 1, 19, 4; id. Agr. 2, 26, 70; Liv. 24, 29, 3; Flor. 3, 1, 4.
      2. 2. The hangerson of an army, camp-followers, Val. Max. 2, 7, 1.

* sentīnācŭlum, i, n. [sentino], an instrument for bailing out the bilge-water of a ship, a scoop, Paul. Nol. Ep. 36, 3.

Sentīnas, ātis, adj., of or belonging to Sentinum (Sentis ap. Front. Colon. p. 124 Goes.; Σέντινον in Ptol. and Polyb.), a town of Umbria: ager, Liv. 10, 27, 1; 10, 30, 4; 10, 31, 12; for which, absol.: in Sentinate, Front. Strat. 1, 8, 3 Oud. N. cr.
Plur. subst.:
Sentīnātes, um, m., the inhabitants of Sentinum, Plin. 3, 14, 19, § 114.

sentīnātor, ōris, m. [sentino], one who bails out the bilge-water, from a ship (late Lat.), Paul. Nol. Ep. 36, 12.

sentīno, āre, v. n. [sentina].

  1. I. Lit., to bail or pump out the bilge-water from a ship (late Lat.), Paul. Nol. Ep. 36 init.; Aug. Homil. 42.
  2. * II. Trop., to be in difficulty or danger: sentinare, satagere, dictum a sentinā, quia multum aquae navis cum recipit periclitatur, Fest. p. 339 Müll.; Caecil. ib.

* sentīnōsus, a, um, adj. [sentina], full of bilge-water: naves, Cato ap. Non. 152, 25.

Sentīnus, i, m. [sentio], the deity who gives sensation to new-born infants, Varr. in Aug. Civ. Dei, 7, 2 fin.; Tert. ad Nat. 2, 11; cf. Becker, Antiq. 4, p. 10.

sentĭo, si, sum, 4 (perf. sync. sensti, Ter. And. 5, 3, 11), v. a.

  1. I. Physically.
    1. A. In gen., to discern by the senses; to feel, hear, see, etc.; to perceive, be sensible of (syn. percipio).
          1. (α) With acc.: calorem et frigus, Lucr. 1, 496; cf.: duritiem saxi, id. 4, 268; 3, 381 sq.: feram nare sagaci (venaticā), Enn. ap. Fest. p. 177 Müll. (Ann. v. 346 Vahl.): varios rerum odores, Lucr. 1, 298: sucum in ore, id. 4, 617 sq.: suavitatem cibi, Cic. Phil. 2, 45, 115: varios rerum colores, Lucr. 4, 492: sonitum, Plaut. Curc. 1, 2, 69: nil aegri, Lucr. 3, 832: utrumque (calorem et frigus) manu, id. 1, 496: famem, Liv. 25, 13: morbos articularios, Plin. 32, 4, 14, § 39.
            In mal. part.: sensit delphina Melantho, Ov. M. 6, 120.
            Pass.: posse prius ad angustias veniri, quam sentirentur, before they should be observed, Caes. B. C. 1, 67.
          2. (β) With inf. or an, object-clause: sei movero me seu secari sensero, Plaut. Merc. 2, 2, 40: sentio aperiri fores. id. Truc. 2, 3, 29: nec quisquam moriens sentire videtur, Ire foras animam, Lucr. 3, 607: sentire sonare, id. 4, 229 Munro.
          3. (γ) Absol.: perpetuo quoniam sentimus, Lucr. 4, 228; 6, 935; Plaut. Bacch. 4, 9, 77: qui (homines) corruant, sed ita, ut ne vicini quidem sentiant, Cic. Cat. 2, 10, 21.
        1. b. Of things: pupula cum sentire colorem dicitur album, Lucr. 2, 811 sq.
          Absol.: haud igitur aures per se possunt sentire, Lucr. 3, 633: si quis corpus sentire refutat, id. 3, 350; 3, 354; cf. id. 3, 552; 3, 625.
    2. B. In partic.
      1. 1. To perceive the effects (esp. the ill effects) of any thing; to feel, experience, suffer, undergo, endure: sentiet, qui vir siem, Ter. Eun. 1, 1, 21: jam curabo sentiat, Quos attentarit, Phaedr. 5, 2, 6: quid ipse ad Avaricum sensisset, etc., Caes. B. G. 7, 52; cf. Liv. 45, 28, 6: Centupirini etiam ceterarum civitatum damna ac detrimenta senserunt, Cic. Verr. 2, 3, 45, § 108; id. Div. in Caecil. 12, 38; cf. id. Verr. 2, 1, 49, § 127: tecum Philippos et celerem fugam Sensi, Hor. C. 2, 7, 10: (Apollinem) vindicem, id. ib. 4, 6, 3: caecos motus orientis austri, id. ib. 3, 27, 22: contracta aequora (pisces), id. ib. 3, 1, 33: prima arma nostra (Salyi), Flor. 3, 2, 3: sentire paulatim belli mala, Tac. H. 1, 89: famem, Liv. 25, 13, 1; Curt. 9, 10, 11: damnum, Liv. 2, 64, 6: cladem belli, id. 35, 33, 6: inopiam rerum omnium, id. 43, 22, 10; 44. 7, 6: incommoda belli, id. 44, 14, 10: lassitudo jam et sitis sentiebatur, id. 44, 36, 2: ubi primum dolorem aliquis sentit, Cels. 6, 7 init.; cf. Lact. 7, 20, 7: cujus ulceris dolorem sentire etiam spectantes videntur, Plin. 34, 8, 19, § 59: corporis aegri vitia sentire, Curt. 8, 10, 29: qui in urbe se commoveritsentiet, in hac urbe esse consules vigilantes, esse egregios magistratus, etc., Cic. Cat. 2, 12, 27; cf. id. Sest. 28, 69; Ov. M. 13, 864.
        Absol.: iste tuus ipse sentiet Posterius, Ter. Ad. 1, 2, 59.
        Of beasts, etc.: oves penuriam sentiunt, Col. 7, 9, 3 sq.: frigus aut aestum, id. 7, 4, 7: praegelidam hiemem omnes pisces sentiunt, Plin. 9, 16, 24, § 57.
        1. b. Of things, to be affected or influenced by: meae istuc scapulae sentiunt, Plaut. Poen. 1, 1, 25; Liv. 9, 37: transitum exercitus (ager), id. 9, 41, 58: pestilentem Africum (Fecunda vitis), Hor. C. 3, 23, 5: lacus et mare amorem Festinantis eri, id. Ep. 1, 1, 84: alnos fluvii cavatas, Verg. G. 1, 136 al.; cf. Plin. Pan. 31, 5: carbunculi cum ipsi non sentiant ignes, Plin. 37, 7, 25, § 92: eadem (gemma) sola nobilium limam sentit, is affected by, id. 37, 8, 32, § 109: cum amnis sentit aestatem, et ad minimum deductus est, Sen. Ira, 3, 21, 1: miramur quod accessionem fluminum maria non sentiant, id. Q. N. 3, 4: illa primum saxa auctum fluminis sentiunt, id. ib. 4, 2, 7: totum mare sentit exortum ejus sideris, Plin. 9, 16, 25, § 58: caseus vetustatem, id. 11, 42, 97, § 242: herba cariem, id. 12, 7, 14, § 28: ferrum robiginem, id. 34, 14, 41, § 143.
      2. 2. In the elder Pliny, to be susceptible of, to be subject or liable to a disease: morbos, Plin. 9, 49, 73, § 156: rabiem, id. 8, 18, 26, § 68: cariem, id. 12, 7, 14, § 28.
  2. II. Mentally.
    1. A. Lit., to feel, perceive, observe, notice (syn. intellego).
          1. (α) With acc.: id jam pridem sensi et subolet mihi, Plaut. Ps. 1, 5, 7; so, quid, id. Truc. 1, 1, 39: quando Aesculapi ita sentio sententiam, I observe, understand, id. Curc. 2, 1, 2: primus sentio mala nostra, Ter. Ad. 4, 2, 7: numquam illum ne minimā quidem re offendi, quod quidem senserim, that I have perceived, Cic. Lael. 27, 103: ut cui bene quid processerit, multum illum providisse, cui secus, nihil sensisse dicamus, id. Rab. Post. 1, 1: praesentia numina sentit, Hor. Ep. 2, 1, 134; cf. id. ib. 2, 2, 162; id. C. S. 73 et saep.: de victoriā atque exitu rerum sentire, Caes. B. G. 7, 52: omnia me illa sentire quae dicerem, nec tantum sentire, sed amare, Sen. Ep. 75, 3: illum sensisse quae scripsit, id. ib. 100, 11.
            Poet.: ut vestram sentirent aequora curam, Ov. M. 5, 557: nec inania Tartara sentit, i. e. does not die, id. ib. 12, 619.
          2. (β) With inf. or an obj.-clause: quoniam sentio errare (eum), Plaut. Men. 3, 2, 16: hoc vir excellenti providentiā sensit ac vidit, non esse, etc., Cic. Rep. 2, 3, 5: suspicionem populi sensit moveri, id. ib. 2, 31, 54: quod quid cogitent, me scire sentiunt, etc., id. Cat. 2, 3, 5 sq.: postquam nihil esse pericli Sensimus, Hor. S. 2, 8, 58: non nisi oppressae senserunt (civitates), etc., Just. 8, 1, 2.
          3. (γ) With rel.- or interrog.-clause: scio ego et sentio ipse, quid agam, Plaut. Trin. 3, 2, 13: jam dudum equidem sentio, suspicio Quae te sollicitet, id. Bacch. 4, 8, 49: quoniam sentio, Quae res gereretur, id. ib. 2, 3, 56: si quid est in me ingenii, quod sentio quam sit exiguum, Cic. Arch. 1, 1: ex quo fonte hauriam, sentio, id. ib. 6, 13: victrices catervae Sensere, quid mens rite, quid indolesPosset, Hor. C. 4, 4, 25.
            With the indic., in a rel.clause: sentio, quam rem agitis, Plaut. Capt. 2, 1, 14.
          4. (δ) With de: hostes postea quam de profectione eorum senserunt, became aware of their retreat, Caes. B. G. 5, 32; 7, 52.
            (ε) With nom. of part. (poet.): sensit terrae sola maculans, Cat. 63, 6: sensit medios delapsus in hostis, Verg. A. 2, 377.
            (ζ) Absol.: vehementer mihi est irata: sentio atque intellego, Plaut. Truc. 2, 6, 64; cf. id. Trin. 3, 2, 72; id. Mil. 2, 6, 97: mentes sapientium cum e corpore excessissent sentire ac vigere (opp. carere sensu), Cic. Sest. 21, 47; cf. id. Rep. 6, 24, 26: (Aristoteles) paeana probat eoque ait uti omnes, sed ipsos non sentire cum utantur, id. Or. 57, 193; cf. Quint. 9, 4, 52: priusquam hostes sentirent, Liv. 34, 14; 2, 25; 22, 4.
            Impers. pass.: non ut dictum est, in eo genere intellegitur, sed ut sensum est, Cic. de Or. 3, 42, 168.
    2. B. To feel, experience (with acc. of the feeling; rare): quidquid est quod sensum habet, id necesse est sentiat et voluptatem et dolorem, Cic. N. D. 3, 14, 36: tenesne memoriā quantum senseris gaudium, cum, etc., Sen. Ep. 4, 2: non sentire amisso amico dolorem, id. ib. 99, 26; 121, 7: victoriae tantae gaudium sentire, Liv. 44, 44, 3; cf.: segnius homines bona quam mala sentire, id. 30, 21, 6.
  3. III. Transf. (in consequence of mental perception), to think, deem, judge, opine, imagine, suppose (syn.: opinor, arbitror): si ita sensit, ut loquitur, est homo impurus, Cic. Rep. 3, 21, 32; cf.: jocansne an ita sentiens, id. Ac. 2, 19, 63; id. Rep. 3, 5, 8: fleri potest, ut recte quis sentiat, et id quod sentit, polite eloqui non possit, id. Tusc. 1, 3, 6: humiliter demisseque sentire, id. ib. 5, 9, 24: tecum aperte, quod sentio, loquar, id. Rep. 1, 10, 15; cf.: quod sentio scribere, id. Fam. 15, 16, 3: causa est haec sola, in quā omnes sentirent unum atque idem, id. Cat. 4, 7, 14: idemque et unum sentire, Suet. Ner. 43: sapiens de dis immortalibus sine ullo metu vera sentit, Cic. Fin. 1, 19, 62.
    With acc. and inf.: idem, quod ego, sentit, te esse huic rei caput, Ter. Ad. 4, 2, 29; cf.: nos quidem hoc sentimus: si, etc. … non esse cunctandum, Cic. Fam. 1, 7, 5: voluptatem hanc esse sentiunt omnes, id. Fin. 2, 3, 6 Madv. ad loc.: sensit in omni disputatione id fieri oportere, id. ib. 2, 2, 4; 5, 8, 23; id. Tusc. 5, 28, 82; id. Att. 7, 6, 2; id. Fam. 1, 7, 5: sic decerno, sic sentio, sic affirmo, nullam rerum publicarum conferendam esse cum , quam, etc., id. Rep. 1, 46, 70.
    With two acc. (very rare): aliquem bonum civem, Cic. Off. 1, 34, 125 (cf. id. Fin. 2, 3, 0, supra, where Orell. omits esse).
    With de and abl.: cum de illo genere rei publicae quae sentio dixero, Cic. Rep. 1, 42, 65; so, quid de re publicā, id. ib. 1, 21, 34; 1, 38, 60: quid de quo, id. ib. 1, 11: quid gravius de vobis, Caes. B. C. 2, 32, 4; Cic. Rep. 1, 13, 19; cf.: qui omnia de re publicā praeclara atque egregia sentirent, were full of the most noble and generous sentiments, id. Cat. 3, 2, 5: mirabiliter de te et loquuntur et sentiunt, id. Fam. 4, 13, 5: male de illo, Quint. 2, 2, 12: sentire cum aliquo, to agree with one in opinion: tecum sentio, Plaut. Most. 3, 3, 24; id. Ps. 4, 2, 3: cum Caesare sentire, Cic. Att. 7, 1, 3; id. Rosc. Am. 49, 142; cf.: nae iste haud mecum sentit, Ter. And. 2, 1, 24: ab aliquo sentire, to dissent from, disagree with: abs te seorsum sentio, judge otherwise, think differently, Plaut. Capt. 3, 5, 52: ut abs te seorsus sentiam De uxoriā re, Afran. ap. Charis. p. 195 P.: Gr. Omnia istaec facile patior, dum hic hinc a me sentiat. Tr. Atqui nunc abs te stat, is on my side, Plaut. Rud. 4, 4, 56 (cf. ab); cf. also: qui aliunde stet semper, aliunde sentiat, Liv. 24, 45, 3.
    1. B. In partic., publicists’ and jurid. t. t., to give one’s opinion concerning any thing; to vote, declare, decide (syn. censeo): sedens iis assensi, qui mihi lenissime sentire visi sunt, Cic. Fam. 5, 2, 9; 11, 21, 2; 3, 8, 9: quae vult Hortensius omnia dicat et sentiat, id. Verr. 2, 2, 31, § 76: si judices pro causā meā senserint, decided in my favor, Gell. 5, 10, 14; cf.: in illam partem ite quā sentitis, Vet. Form. ap. Plin. Ep. 8, 14, 20.
      Hence, sensa, ōrum, n. (acc. to II. B.).
      1. 1. Thoughts, notions, ideas, conceptions (class. but very rare): sententiam veteres, quod animo sensissent, vocaveruntNon raro tamen et sic locuti sunt, ut sensa sua dicerent: nam sensus corporis videbantur, etc., Quint. 8, 5, 1: exprimere dicendo sensa, Cic. de Or 1, 8, 32: sensa mentis et consilia verbis explicare, id. ib. 3, 14, 55.
      2. 2. Opinions, doctrines (late Lat.): sensa et inventa Disarii, Macr. S. 7, 5, 4.

1. sentis, is (acc. sentim, Col. 11, 3, 4), m. (fem.: et rubus et sentes tantummodo natae, Ov. de Nuce, 113: tenerae fruticum sentes, Verg. Cul. 55).

  1. I. A thorn, thornbush, brier, bramble (usually in plur., and mostly poet.; not in Cic.; but. cf. vepris).
          1. (α) Plur.: arbores, vites, vepres, sentes, S. C. ap. Front. Aquaed. 129: He. Asper meus victus sane est. Er. Sentesne esitas? Plaut. Capt. 1, 2, 85; Lucr. 5, 207; Verg. E. 4, 29; id. G. 2, 411; id. A. 2, 379; 9, 382; Ov. M. 1, 509; 2, 799; *Caes. B. G. 2, 17; Col. 6, 3, 1 al.
          2. (β) Sing.: Graeci vocant κυνόσβατον, nos sentem canis appellamus, the dogrose, wild-brier, Col. 11, 3, 4.
  2. * II. Transf., in Plaut., of thievish hands, Plaut. Cas. 3, 6, 1.

2. Sentis, v. Sentinas.

sentisco, ĕre, v. inch. n. [sentio, II.], to perceive, note, observe (Lucretian), Lucr. 3, 392; 4, 586.

Sentius, i, m., the name of a Roman gens.

    1. 1. Sentius Saturninus, a proprœtor in Macedonia, A. U.C. 671, Cic. Verr. 2, 3, 93, § 217; id. Pis. 34, 84.
    2. 2. Cn. Sentius, a governor of Syria, Tac. A. 2, 74; 3, 7.

sentix, ĭcis, m. [sentis], the plant cynosbatos or sentis canis, dog rose, wildbrier, App. Herb. 87, Isid. Orig. 17, 7, 59 sq.

sentōsus (-tŭōsus), a, um, adj. [sentis],

  1. I. full of thorns, thorny (late Lat.), Paul. Nol. Carm. 6,310; Fulg. Myth. prol.
  2. II. Trop., form sentuosus: stricto et sentuoso brevitatis vinculo, Boëth. in Porphyr. Dial. 1, p. 12.

sentus, a, um, adj. [sentis],

  1. I. Lit., thorny, rough, rugged (poet. and very rare): loca senta situ, * Verg. A. 6, 462; Ov. M. 4, 436: vepres, Prud. in Symm. 2, 1039: rubus, id. Apoth. 123.
  2. * II. Transf.: video sentum, squalidum, aegrum, pannis annisque obsitum (hominem), bristly, Ter. Eun. 2, 2, 5.