Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].

  1. I. To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.
    1. A. Neutr.
      1. 1. In gen.
          1. (α) Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14: consulto opus est, there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6: dum tempus consulendi est, Ter. Hec. 5, 1, 19: satis facere consulentibus, Cic. Or. 42, 143: ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset, Liv. 8, 13, 18: ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent, id. 21, 16, 2: praesidium consulenti curiae, Hor. C. 2, 1, 14 et saep.
          2. (β) With in and acc.: consulere in longitudinem, to take thought for the future, Ter. Heaut. 5, 2, 10: in commune, for the common good, id. And. 3, 3, 16; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14; and in the same sense: in medium, Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46: in unum, Tac. H. 1, 68; 4, 70: in publicum (opp. suscipere proprias simultates), Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.
          3. (γ) With de and abl.: bello confecto de Rhodiis consultum est, Sall. C. 51, 5; so, de communibus negotiis, id. J. 105, 1: de salute suorum, Cic. Sull. 22, 63: omnibus de rebus, Tac. A. 4, 40.
          4. (δ) With ut or ne: consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit, Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153: tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe, Verg. A. 9, 322.
            Impers.: ut urbisatis esset praesidii, consultum atque provisum est, Cic. Cat. 2, 12, 26: ne deficerent, consulendum esse, Cels. 3, 4, 31.
      2. 2. Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for: tuae rei bene consulere cupio, Plaut. Trin. 3, 2, 9: quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas, Ter. Heaut. 4, 3, 37: qui parti civium consulunt, partem neglegunt, Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so, famae, pudicitiae tuae, id. Phil. 2, 2, 3: dignitati meae, id. Fam. 11, 29, 1: suae vitae, Caes. B. G. 7, 12: receptui sibi, id. B. C. 3, 69: reipublicae juxta ac sibi, Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1: timori magis quam religioni, Caes. B. C. 1, 67; cf.: magis irae quam famae, Sall. C. 51, 7: qui mi consultum optime velit esse, Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so, male patriae, Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.
        With si: melius consulet (sibi), si, etc., Cels. 1, 3, 55.
    2. B. Act.
      1. 1. Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).
        1. a. In gen.: cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres, Cic. Fam. 11, 29, 1: te, qui philosophum audis, id. ib. 9, 26, 1: Apellem tragoedum, uter, etc., Suet. Calig. 33 al.
          Of inanim. objects: speculum suum, Ov. A. A. 3, 136; cf.: spectatas undas, quid se deceat, id. M. 4, 312: nares, an olerent aera Corinthōn, Mart. 9, 60, 11: diem de gemmis, etc., Ov. A. A. 1, 251 sq.: animum nostrum, Quint. 4, 2, 52: aures meas, id. 9, 4, 93: suas vires, id. 10, 2, 18 al.
          With two accs.: ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant, Plaut. Men. 4, 3, 26: nec te id consulo, Cic. Att. 7, 20, 2: consulere prudentiorem coepi aetates tabularum, Petr. 88.
          Freq.,
        2. b. Esp. as t. t.
          1. (α) In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens, etc.: Apollinem de re, Cic. Leg. 2, 16, 40: deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent, Liv. 1, 20, 7: deos hominum fibris, Tac. A. 14, 30 fin.: Phoebi oracula, Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5: Tiresiam conjectorem, Plaut. Am. 5, 1, 76: haruspicem, Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato, R. R. 5, 4: vates nunc extis, nunc per aves, Liv. 2, 42, 10: Cumaeam anum, Ov. F. 4, 158: avem primum visam augur, id. ib. 1, 180: spirantia exta, Verg. A. 4, 64; so, trepidantia exta, Ov. M. 15, 576: sacras sortes, id. ib. 11, 412: Etrusci haruspices male consulentes, Gell. 4, 5, 5.
            Pass. impers.: si publice consuletursin privatim, Tac. G. 10.
            With dependent question: senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset, Liv. 39, 5, 9: consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet, Tac. A. 1, 10.
          2. (β) In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.: quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent, Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120: consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem, id. Fam. 7, 11, 2: si jus consuleres, peritissimus, Liv. 39, 40, 6: munus hoc eorum qui consuluntur, i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.
            With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia, Quint. 6, 3, 92.
            The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.
          3. (γ) In publicists’ lang., to take counsel with the competent authorities, to consult: Quirites, utrum, etc., Liv. 31, 7, 2; so, senatum, Sall. J. 28, 2: senatum de foedere, id. ib. 39, 2; 62, 10: populum de ejus morte, Cic. Mil. 7, 16: plebem in omnia (tribuni), Liv. 6, 39, 2 al.
      2. 2. Aliquid.
        1. a. To take counsel or deliberate upon something, to consider: est consulere quiddam quod tecum volo, Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63: rem delatam consulere ordine non licuit, Liv. 2, 28, 2; so, consulere et explorare rem, Cic. Att. 2, 16, 4: consulis rem nulli obscuram, Verg. A. 11, 344 al.: bis repulsi Galli quid agant consulunt, Caes. B. G. 7, 83.
        2. b. To advise something, to give advice: tunconsulis quicquam? Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.
          Absol.: ab re consulit blandiloquentulus, advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.
  2. II. Sometimes meton. (causa pro effectu).
    1. A. To take a resolution, resolve, conclude, determine.
      1. 1. Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem: de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt, Liv. 28, 29, 8; so, de perfugis gravius quam de fugitivis, id. 30, 43, 13: in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur, id. 3, 36, 7; so, crudeliter in deditos victosque, id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16.
      2. 2. Act.: quid in concilio consuluistis? Plaut. Bacch. 1, 1, 6: animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam, id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1: pessime istuc in te atque in illum consulis, Ter. Heaut. 3, 1, 28: quae reges irā inpulsi male consuluerint, Sall. C. 51, 4: nisi quod de uxore potuit honestius consuli, id. J. 95, 3.
        Pass. impers.: aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est, Cic. Att. 7, 13, 3.
    2. B. With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with: sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices, Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17: boni consulendum, Varr. L. L. 7, § 40 Müll.: tu haec quaeso consule missa boni, Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so, nostrum laborem, Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3: hoc munus, Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17: quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium, Plin. 33, prooem. 2, § 4; 8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere, App. M. 8, p. 205, 28.
      Hence,
      1. 1. consultus, a, um, P. a.
    1. A. Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered: bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc., Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.: ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt, Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum’st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6: operā consultā, with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3; in the same sense, consulto consilio, Paul. Sent. 1, 9, 6: consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere, it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.
    2. B. (Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law: non ille magis juris consultus quam justitiae fuit, Cic. Phil. 9, 5, 10: juris atque eloquentiae, Liv. 10, 22, 7: consultissimus vir omnis divini atque humani juris, id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10: insanientis sapientiae, Hor. C. 1, 34, 3: universae disciplinae, Col. 11, 1, 12.
      Hence, subst.: consultus, i, m., a lawyer: tu consultus modo rusticus, Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.
      Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus, i, m., v. h. v.
      Absol.: ut natura non disciplinā consultus esse videatur, Cic. Caecin. 27, 78: consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse, id. Brut. 40, 148: consultiores sibimet videntur Deo, Tert. adv. Marc. 2, 2.
      1. 2. Subst.: consultum, i, n.
    1. A. (Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity: Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc., Tac. H. 2, 4.
    2. B. (Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum, a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15; 1, 2, 5), Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149: senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanusaequum visum est senatum vice populi consuli, Just. Inst. 1, 2, 5; for which, consulta Patrum, Hor. Ep. 1, 16, 41.
      Of a decree of the Sicilian council: ne senatus consultum Siculi homines facere possent, Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.
      Also in other connections: facta et consulta fortium et sapientium, Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.: facta consultaque Alexandri, Sall. H. 3, 7 Dietsch: consulta et decreta, id. J. 11, 5: consulta sese omnia cum illo integra habere, all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.: ab occultis cavendum hominibus consultisque, plans, Liv. 25, 16, 4; and: approbare collegam consulta, id. 10, 39, 10: dum consulta petis, responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151: tua magna, decisions, id. ib. 11, 410; so, mollia, Tac. A. 1, 40: mala, id. ib. 6, 6: ex consulto factum, purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.
      Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.
          1. (α) Form consultō (class. in prose and poetry): utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria, Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al.
          2. (β) Form consultē (mostly ante- and post-class.): qui consulte, docte atque astute cavet, Plaut. Rud. 4, 7, 14: caute atque consulte gesta, Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.
            Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24.
            Sup., Capitol. Pert. 7.

Săbāzĭus (collat. form Sĕbāzĭus, Sĕbādĭus or Săbādĭus, Macr. S. 1, 18; App. M. 8, p. 213), ii, m., = Σαβάζιος, a surname.

  1. I. Of Bacchus, Cic. Leg. 2, 15, 37; Arn. 5, p. 101; Macr. l. l.
    Hence, Săbā-zĭa, ōrum, n., a festival in honor of Sabazius or Bacchus, Cic. N. D. 3, 23, 58; Arn. 5, 170; Inscr. Orell. 2357.
  2. II. Of Jupiter: Sabazii Jovis cultus, Val. Max. 1, 3, 2; Inscr. Orell. 1259.

saecŭlāris (sēcŭ-), e, adj. [saeculum],

  1. I. of or belonging to a saeculum: ludi, secular games, celebrated at very long intervals (the interval was fixed, in the time of Augustus, at one hundred and twenty years), and continuing three days and nights, Varr. and Liv. ap. Censor. de Die Nat. 17; Suet. Aug. 31; id. Dom. 4; id. Vit. 2; Plin. 7, 48, 49, § 159; Tac. A. 11, 11: carmen, a hymn sung at the secular games, a secular hymn; the best known hymn of this character is that composed by Horace, at the command of Augustus, to be sung at the secular games, A. U. C. 737; cf. Suet. Vit. Hor.
    Hence, substt.
    1. A. saecŭlāres, ium, m. (sc. ludi), the secular games, Suet. Claud. 21.
    2. B. saecŭlārĭa, ium, n. (sc. sacra), the secular games, Val. Max. 2, 4, 4 al.
  2. II. Worldly, temporal, profane, lay, secular; pagan, heathen (eccl. Lat.): homines (opp. monachi), Hier. Ep. 60, 11: historia, Sedul. in Conc. post Ep. 7, 9: exempla, Tert. Exhort. ad Cast. 13 (al. saeculi): feminae quaedam (Dido, Lucretia), id. ib. 13 fin.
    As subst.: saecŭlārĭa, ium, n., worldly matters: redditur in culpā pastor saecularia servans, Commod. 94, 69.
    Hence, adv.: saecŭlārĭter, in a worldly manner (eccl. Lat.): mulierem saeculariter ornari, Cypr. Testim. 3, 36.

saecŭlum (poet., esp. Lucretian, sae-clum; less correctly sēcŭlum, sē-clum), i, n. dim. [etym. dub.; perh. root si- = sa-; Gr. σάω, to sift; Lat. sero, satus; whence Saturnus, etc.; hence, orig.],

  1. I. a race, breed, generation (freq. in Lucr.; very rare in later writers; usu. in plur.): saecla propagare, Lucr. 1, 21; cf. id. 2, 173; 5, 850: nec toties possent generatim saecla referre Naturam parentum, id. 1, 597: saecla animantum, i. e. animals, id. 2, 78; 5, 855: hominum, id. 1, 467; 5, 339; 6, 722: ferarum, id. 2, 995; 3, 753; 4, 413; 4, 686; cf.: silvestria ferarum, id. 5, 967: serpentia ferarum, id. 6, 766: mortalia, id. 5, 805; 5, 982; 5, 1238: bucera (with lanigerae pecudes), id. 5, 866; 6, 1245; cf.: vetusta cornicum (with corvorum greges), id. 5, 1084: aurea pavonum, id. 2, 503: totisque expectent saecula ripis, i. e. the shades of the infernal regions, Stat. Th. 11, 592.
    Sing.: et muliebre oritur patrio de semine saeclum, the female sex, women, Lucr. 4, 1223; so, muliebre, id. 5, 1020; 2, 10 sq.
  2. II. Transf.
    1. A. Like γενεά.
      1. 1. The ordinary lifetime of the human species, a lifetime, generation, age (of thirty-three years; class.; esp. freq. in signif. 2. infra; cf. Schoem. ad Cic. N. D. 1, 9, 21): cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierinttum ille vere vertens annus appellari potest: in quo vix dicere audeo, quam multa saecula hominum teneantur, Cic. Rep. 6, 22, 24 Mos.: cum ex hac parte saecula plura numerentur, Liv. 9, 18: quorum (Socratis atque Epicuri) aetates non annis sed saeculis scimus esse disjunctas, Hier. Vit. Cler. 4, p. 262; cf. Censor. de Die Nat. 17; Auct. ap. Serv. Verg. A. 8, 508; id. E. 4, 5.
          1. (β) Esp., the lifetime or reign of a ruler: illustrari saeculum suum ejusmodi exemplo arbitrabatur, Plin. Ep. 4, 11, 6: digna saeculo tuo, id. ib. 10, 1, 2.
      2. 2. The human race living in a particular age, a generation, an age, the times: serit arbores quae alteri saeculo prosient, Caecil. ap. Cic. Sen. 7, 24: in id saeculum Romuli cecidit aetas, cum jam plena Graecia poëtarum esset, Cic. Rep. 2, 10, 18 (for which: quorum aetas cum in eorum tempora incidisset, id. Or. 12, 39): saeculorum reliquorum judicium, id. Div. 1, 19, 36: ipse fortasse in hujus saeculi errore versor, id. Par. 6, 3, 50; cf.: hujus saeculi insolentia, id. Phil. 9, 6, 23; and: o nostri infamia saecli, Ov. M. 8, 97; cf. also: novi ego hoc saeculum, moribus quibus siet, Plaut. Trin. 2, 2, 6; so, hujus saecli mores, id. Truc. prol. 13; and: hoccine saeclum! o scelera! o genera sacrilega, o hominem impurum! Ter. Ad. 3, 2, 6; cf. id. Eun. 2, 2, 15: nec mutam repertam esse dicunt mulierem ullo in saeculo, Plaut. Aul. 2, 1, 7: Cato rudi saeculo litteras Graecas didicit, Quint. 12, 11, 23; so, rude, id. 2, 5, 23: grave ne rediret Saeculum Pyrrhae, Hor. C. 1, 2, 6: primo statim beatissimi saeculi ortu, Tac. Agr. 3; so, beatissimum, id. ib. 44: felix et aureum, id. Or. 12; Quint. 8, 6, 24: aureum, Sen. Contr. 2, 17; Lact. 5, 6, 13; cf.: aurea saecula, Verg. A. 6, 792; Ov. A. A. 2, 277: his jungendi sunt Diocletianus aurei parens saeculi, et Maximianus, ut vulgo dicitur, ferrei, Lampr. Elag. 35: ceteri, qui dii ex hominibus facti esse dicuntur, minus eruditis hominum saeculis fuerunt (with Romuli aetas), Cic. Rep. 2, 10, 18; cf.: res publica constituta non unā hominum vitā sed aliquot saeculis et aetatibus, id. ib. 2, 1, 2: perpetuā saeculorum admiratione celebrantur, Quint. 11, 1, 13: fecunda culpae saecula, Hor. C. 3, 6, 17: ferro duravit saecula, id. Epod. 16, 65; cf.: sic ad ferrum venistis ab auro, Saecula, Ov. M. 15, 261.
      3. 3. The spirit of the age or times: nemo illic vitia ridet; nec corrumpere et corrumpi saeculum vocatur, Tac. G. 19.
    2. B. The utmost lifetime of man, a period of a hundred years, a century: saeclum spatium annorum centum vocārunt, Varr. L. L. 6, 2, § 11 Müll.; cf. Fest. s. v. saeculares, p. 328 ib.; Censor. de Die Nat. 17: cum (Numa) illam sapientiam constituendae civitatis duobus prope saeculis ante cognovit, quam eam Graeci natam esse senserunt, Cic. de Or. 2, 37, 154: saeculo festas referente luces, Hor. C. 4, 6, 42; cf.: multa virum durando saecula vincit, Verg. G. 2, 295.
      1. 2. For an indefinitely long period, an age; plur. (so mostly): (Saturni stella) nihil immutat sempiternis saeculorum aetatibus, quin eadem iisdem temporibus efficiat, Cic. N. D. 2, 20, 52: aliquot saeculis post, id. Verr. 2, 4, 35, § 73: cum aliquot saecula in Italiā viguisset, id. Univ. 1; so, tot, id. Verr. 2, 4, 55, § 122; id. Ac. 2, 5, 15: quot, Quint. 12, 11, 22: multa, Cic. Rep. 2, 10, 20; 6, 26, 29; id. de Or. 2, 5, 21; id. Cat. 2, 5, 11; id. Fam. 11, 14, 3: plurima, id. Rep. 3, 9, 14: sexcenta, id. Fat. 12, 27: omnia, id. Lael. 4, 15; id. Phil. 2, 22, 54: ex omni saeculorum memoriā, id. ib. 4, 1, 3: vir saeculorum memoriā dignus, Quint. 10, 1, 104; cf.: ingeniorum monumenta, quae saeculis probarentur, id. 3, 7, 18: facto in saecula ituro, to future ages, to posterity, Sil. 12, 312; so Plin. Pan. 55, 1: in famam et saecula mitti, Luc. 10, 533: tarda gelu saeclisque effeta senectus, with (many) years, Verg. A. 8, 508.
        Sing.: propemodum saeculi res in unum diem cumulavit, Curt. 4, 16, 10: longo putidam (anum) saeculo, Hor. Epod. 8, 1: ut videri possit saeculo prior, Quint. 10, 1, 113.
        Esp. (eccl. Lat.), the following phrases are used to express forever, to all eternity, endlessly, without end: in saeculum, Vulg. Exod. 21, 6; id. Dan. 3, 89: in saeculum saeculi, id. Psa. 36, 27; id. 2 Cor. 9, 9: in saecula, id. Ps. 77, 69; id. Rom. 1, 25: in saecula saeculorum, Tert. ad Uxor. 1, 1; Ambros. Hexaëm. 3, 17, 72; Vulg. Tob. 9, 11; id. Rom. 16, 27; id. Apoc. 1, 6 et saep.
    3. C. Like the biblical [??], αἰών, the world, worldliness (eccl. Lat.): immaculatus ab hoc saeculo, Vulg. Jacob. 1, 27: et servientem corpori Absolve vinclis saeculi, Prud. στεφ. 2, 583; so id. Cath. 5, 109; Paul. Nol. Ep. 23, 33 fin.
    4. D. Heathenism (eccl. Lat.): saeculi exempla, Tert. Exhort. ad Cast. 13 (al. saecularia).

saepes (sēp-), is (nom. saeps, Cic. acc. to Aus. Idyll. in Grammaticom. 12, 11; Val. Fl. 6, 537; but, saepes, Varr. R. R. 1, 14, 2; Verg. E. 1, 54; Col. 10, 374; Pall. 1, 34, 6; Claud. Nupt. Hon. et Mar. 56), f. [root svak-, to make firm; Sanscr. sag, to cling; cf. σάττω; p for k, as in lupus].

  1. I. Prop., a hedge, fence; sing., besides the passages above cited, Pac. ap. Non. 179, 15; Verg. G. 1, 270; Col. 11, 3, 3 sq.; Plin. 17, 14, 24, § 101; Ov. H. 20, 144: viva saepis, Varr. R. R. 1, 14, 1: saepes ex agresti ligno, id. ib. 1, 14, 2.
    Plur., Poët. ap. Cic. N. D. 1, 42, 119; Caes. B. G. 2, 17; 2, 22; Verg. G. 2, 371; id. E. 8, 37; Ov. M. 1, 493.
  2. II. Meton., of any enclosure (poet.): scopulorum, Cic. poët. Div. 1, 7, 13: portarum, Ov. Tr. 4, 1, 81.

saepĭcŭla (sēp-), ae, f. dim. [saepes], a little fence or hedge, App. M. 8, p. 210.

saepīmen (sēp-), ĭnis, n. [saepio], = saepimentum, App. Flor. 1.

saepīmentum (sēp-), i, n. [saepio], a hedge, fence, enclosure, Varr. R. R. 1, 14, 1 sq.; Cic. Leg. 1, 23, 62.

Saepīnum (Sēp-), i, n., a town of the Samnites, Liv. 10, 44; 10, 45.
Hence, Sae-pīnātes, m., the inhabitants of Sœpinum, Plin. 3, 12, 17, § 107.

saepĭo (sēp-), psi, ptum, īre (pluperf. subj. saepissent, Liv. 44, 39, 3 dub.; v. Drak. ad loc.), 4, v. a. [saepes].

  1. I. Prop., to surround with a hedge, to hedge in, fence in, enclose (class.; cf. vallo).
    1. A. With abl.: VTI LOCVS ANTE EAM ARAM … STIPITIBVS ROBVSTIS SAEPIATVR, Cenot. Pisan. ap. Inscr Orell. 642; cf.: saeptum undique et vestitum vepribus et dumetis indagavi sepulcrum, Cic. Tusc. 5, 23, 64; cf. id. Rep. 1, 26, 41.
    2. B. In simple constr.: dum ne per fundum saeptum facias semitam, Plaut. Curc. 1, 1, 36.
    3. C. With abl. of time: pontifices negant segetem feriis saepiri debere, Col 2, 21, 2.
  2. II. Transf.
    1. A. To enclose, surround, encircle, etc.
      1. 1. With abl.: urbem moenibus, Cic. Sest. 42, 91: oppidum operibus, unitionibus, id. Phil. 13, 9, 20: castris, id. Fam. 15, 4, 10; cf. Liv. 5, 5, 2; 44, 39, 3: castra tectis parietum pro muro, id. 25, 25, 8: oculos membranis tenuissimis, Cic. N. D. 2, 57, 142 sq.: saltum plagis, Lucr. 5, 1251: feram venantum coronā, Verg. A. 9, 551: restituat legiones in locum, quo saeptae fuerunt, Liv. 9, 11, 3: Agrippam custodiā militum, Suet. Aug. 65 fin.: saepsit se tectis, i. e. shut himself up in his palace, Verg. A. 7, 600.
      2. 2. With acc.: saepsit comitium et curiam, Cic. Rep. 2, 17, 31: omnes fori aditūs, id. Phil. 5, 4, 9.
      3. 3. Pass. with ab: Albana pubes inermis ab armatis saepta, Liv. 1, 28, 8.
    2. B. To cover, envelop, wrap, wrap up; with abl.: aliquem veste, Plaut. Cas. 5, 2, 40: saeptus squalidā stolā (with vestitus), Enn. ap. Non. 537, 27 sq.: omnia sic avido complexu cetera saepsit (sc. aether), Lucr. 5, 470: at Venus obscuro gradientes aëre saepsit, Verg. A. 1, 411.
  3. III. Trop.
    1. A. To hedge up, check, impede, hinder, stop, etc.: perii, lacrimae linguam saepiunt, Afran. ap. Non. 41, 5.
    2. B. To surround, enclose, encompass, etc.: (inventa) vestire atque ornare oratione: post memoriā saepire, to enclose them in one’s memory, i. e. to get them by heart, Cic. de Or. 1, 31, 142; cf.: is se circumvestit dictis, saepit sedulo, Poët. ap. Cic. de Or. 3, 39, 158; and: domi teneamus eam (orbam eloquentiam) saeptam liberali custodiā, Cic. Brut. 96, 330; v. Jahn ad h. l.: locum omnem cogitatione (the figure taken from surrounding with toils in hunting; cf. II. A.), Cic. de Or. 2, 34, 147: saeptus legibus et judiciorum metu, surrounded, sheltered, guarded, id. Phil. 12, 10, 25; cf.: quibus praesidiis philosophiae saeptus sim, id. Fam. 16, 23; so, saeptus praesidiis, id. Rep. 1, 44, 68; id. Off. 2, 11, 39; id. Mil. 1, 2; cf. also: postquam omnia pudore saepta animadverterat, Liv. 3, 44; and with this cf.: (mulieres) saeptae pudicitiā agunt, Tac. G. 19: (lex) se saepit difficultate abrogationis, Cic. Att. 3, 23, 2: ut quibusdam excubiis in ore positis saepiatur, Gell. 1, 15, 3.

saeptum (sēp-), i, n. [saepio] (class.; usu. plur.).

  1. I. Prop.
    1. A. In gen., a fence, en closure, wall, etc.; plur. absol.: nunc de saeptis, quae tutandi causā fundi, aut partis fiant, dicam, Varr. R. R. 1, 14, 1; cf. the context: quibus enim saeptis tam immanes beluas continebimus? Cic. Phil. 13, 3, 5: saxea saepta, id. ib. 4, 701: saepta candentia, Mart. Cap. 2, § 108: nisi saeptis revolsis, Cic. Phil. 5, 4, 9.
      With gen.: transit fulmen caeli per saepta domorum, Lucr. 1, 490; cf. id. 6, 228; 6, 860.
      Sing.: AEDICVLAM, ARAM, SAEPTVM, CLVSVM, VETVSTATE DIRVTA RESTITVIT, Inscr. Orell. 1515.
    2. B. Esp.: Saeptum lini, a hunter’s net or toils, Nemes. Cyneg. 308.
  2. II. Meton.
    1. A. In gen., any enclosed place, an enclosure: ut intra saepta (sc. villae) habeat aquam, Varr. R. R. 1, 11, 2.
      1. 2. Esp.
        1. a. A fold for cattle: quamvis multa meis exiret victima saeptis, Verg. E. 1, 34: saepta repetit pecus, Col. 6, 23, 3.
        2. b. A fish-pond or preserve: animadvertimus intra saepta pelagios greges inertis mugilis, Col. 8, 17, 8.
        3. c. Plur., a large enclosed place in the Campus Martius, where the people assembled to vote, and where were many handsome shops: cum ille in saepta irruisset, Cic. Mil. 15, 41: est (sc. dies) quoque, quo populum jus est includere saeptis, Ov. F. 1, 53; cf. Mart. 9, 60, 1.
        4. d. Saeptum venationis, a park, warren, preserve, enclosed hunting-ground, Varr. R. R. 3, 12, 2; cf. the context.
    2. B. Any thing used for enclosing, etc.; hence,
      1. 1. A palisade, stake, pale: inermem tribunum adoriantur fragmentis saeptorum et fustibus, Cic. Sest. 37, 79.
      2. 2. A sluice, flood-gate, Dig. 43, 21, 1, § 4.
      3. 3. Medic. t. t., the diaphragm, midriff: jecurab ipso saepto orsum, Cels. 4, 1; cf. id. 5, 26, 15; 7, 4, 2; called also transversum saeptum, id. 4, 1.

saeptŭōsus (sēp-), a, um, adj. [saeptum], obscure: dictio, Pac. or Liv. Andron. ap. Tert. Pall. 3 (Trag. Rel. v. 5 Rib.).
Hence, adv.: saeptŭōsē, obscurely, Liv. Andron. ap. Non. 170, 17.

saeta (sēta), ae, f. [etym. dub.].

  1. I. Prop., a thick, stiff hair on an animal; a bristle (class.; usu. in plur.; cf. villus, pilus).
    1. A. Plur.
      1. 1. Absol., Lucr. 5, 786; of a boar, Ov. M. 8, 428; cf. 2, B. infra; of a porcupine, Claud. Hystr. 6; of the fish aper, Ov. Hal. 59; of a goat, Verg. G. 3, 312; of a cow, id. A. 7, 790; of a horse, Amm. 29, 2, 4; Val. Fl. 6, 71: ita quasi saetis labra mihi compungit barba, Plaut. Cas. 5, 2, 48.
      2. 2. With gen.: saetae leonis, Prop. 4, 9, 44.
    2. B. Sing.: saeta equina, Cic. Tusc. 5, 21, 62: nigrae saetae grex (suum), Col. 7, 9, 2; cf. Verg. A. 7, 667.
  2. II. Meton.
    1. A. Of stiff, bristly, human hair, Verg. A. 8, 266; id. G. 3, 312; Ov. M. 13, 850; Juv. 2, 11; Mart. 6, 56.
    2. B. Of the spiny leaves of coniferous trees, Plin. 16, 10, 18, § 41.
    3. C. Of any thing made of coarse hair or bristles, e. g. the bottom or leader of an angling-line, Ov. Hal. 34: piscem tremulā salientem ducere saetā, Mart. 1, 56, 9; so, id. 10, 30, 16.
    4. D. A brush made from bristles: parieti siccato cera Punica cum oleo liquefacta candens saetis inducatur, Plin. 33, 7, 40, § 122; cf. Vitr. 7, 9, 3.

Saetăbis (Sēt-), is, f., a town of Hispania Tarraconensis, celebrated for its flax (now Jativa), Plin. 19, 1, 2, § 9; Sil. 3, 374; Mel. 2, 6.
Hence,

  1. A. Saetăbĭtāni (Sēt-), ōrum, m., the inhabitants of Sœtabis, Plin. 3, 3, 4, § 25.
  2. B. Saetăbus (Sēt-), a, um, adj., of or belonging to Sœtabis: sudaria, Cat. 12, 14.

saetĭ-ger (sēt-), gĕra, gĕrum, adj. [seta-gero], bristle-bearing, having coarse hair or bristles, bristly, setaceous (poet.): sus, Lucr. 5, 969; 6, 974; Verg. A. 12, 170; Ov. M. 10, 549: pecus, id. ib. 14, 289: vestis, of goats’ hair, Paul. Nol. Ep. 49, 12.
As subst.: saetĭger, gĕri, m. (sc. ferus), the bristle-bearer, bristler, as a poet. designation of the boar, Ov. M. 8, 376; Mart 13, 93, 1.

saetōsus (sēt-), a, um, adj. [saeta], full of coarse hairs or bristles, bristly, setous (mostly poet.; cf.: villosus, pilosus): aper, Verg. E. 7, 29; cf.: setosa membra (of the sailors of Ulysses, transformed into swine by Circe), Hor. Epod. 17, 15: aures tauri, Plin. 8, 45, 70, § 181: frons, Hor. S. 1, 5, 61; cf. pectus, Cels. 2, 8: verbera, made of goats’ hair, Prop. 4, 1, 25.

saetŭla (sēt-), ae, f. dim. [saeta], a little coarse hair of an animal, a small bristle, Arn. 7, p. 226.

sarrācum (serrā-), i, n.

  1. I. A kind of wagon or cart (acc. to Quint. 8, 3, 21, belonging to vulgar lang.), Sisenn. ap. Non. 195, 29; Cic. Pis. Fragm. ap. Quint. l. l.; Vitr. 10, 1 fin.; Juv. 3, 255; Capitol. M. Aurel. 13; Amm. 31, 2, 18.
  2. II. Transf., the Wain, a constellation: frigida Bootae, Juv. 5, 23.

1. sē, pron. reflex., v. sui.

2. (sēd).

      1. 1. Prep., v. sine init.
      2. 2. Prep. insepar.
        1. a. For sine, without; e. g. securus (= sine curā).
        2. b. Aside, by itself; as sepono, to lay aside.
      3. 3. = semi, half; as selibra, semodius.
      4. 4. = sex; as semestris.

* sēbācĕus, i, m. [sebum; cf. cereus], a tallow-candle, App. M. 4, p. 151, 18.

Sĕbādĭus, ii, m., v. Sabazius.

* sēbālis, e, adj. [sebum; cf. cereus], of tallow: fax, Amm. 18, 6, 15.

Sĕbastē, ēs, f., = Σεβαστή, Augusta, a city in Samaria, Plin. 5, 13, 14, § 69; Hier. in Epit. Paul. 6.

Sĕbāzĭus, ii, m., v. Sabadius.

Sēbēthos, i, m.

  1. I. A small stream in Campania, now Maddalona, on which lay Neapolis, Stat. S. 1, 2, 263.
    Hence,
  2. II. Sēbēthis, ĭdis, adj. f., of or belonging to Sebethos, Sebethian: Nympha, Verg. A. 7, 734: lympha, Col. poët. 10, 134.

Sēbinnus (Sēvīnus), i, m., a lake in Upper Italy, now Lago d’Iseo, Plin. 2, 103, 106, § 224; 3, 19, 23, § 131.

* sēbo, āre, v. a. [sebum], to make of tallow: candelas, to dip tallow-candles, Col. 2, 22, 3.

1. sēbōsus, a, um, adj. [sebum], full of tallow or grease, tallowy, greasy: medulla, Plin. 11, 37, 86, § 214.

2. Sēbōsus, i, m. [1. sebosus], a Roman surname, Cic. Att. 2, 14, 2; 2, 15, 3; Plin. 6, 31, 36, § 201; 9, 15, 17, § 46.

sēbum (sēvum; cf. the letter B; and Freund ad Cic. Mil. p. 34), i, n., tallow, suet, grease (syn.: adeps, pingue), Plaut. Capt. 2, 2, 31; Col. 7, 5, 13; Plin. 11, 37, 85, § 212; Pall. 1, 41, 3; Veg. 4, 1, 8; Ser. Samm. 41, 763.

sĕcābĭlis, e, adj. [seco], that may be cut (post-class.), Lact. de Ira Dei, 10, 8; id. Epit. 36, 5; Hier. in Isa. 5, 18, 4; Aus. Ecl. 1, 7.

sĕcābĭlĭtas, ātis, f. [secabilis], capacity for being cut or divided, Claud. Mam. Stat. An. 1, 15.

sĕcāle, is, n., a kind of grain, rye; or, acc. to others, black spelt, Plin. 18, 16, 40, § 140.

* sĕcāmenta, ōrum, n. [seco], carved work, Plin. 16, 10, 18, § 42.

Secandē, ēs, f., a city of Ethiopia, Plin. 6, 30, 35, § 193.

sē-cēdo, cessi, cessum, 3, v. n., to go apart, go away, separate, withdraw (class.; not in Cæs.; but cf. secessio).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen., absol.: secedant improbi, secernant se a bonis, Cic. Cat. 1, 13, 32; Ov. M. 6, 490: prosecutus eram viatico secedentem, Plin. Ep. 3, 21, 2: abite et de viā secedite, Plaut. Curc. 2, 3, 2: de coetu, Ov. M. 2, 465: a vestro potui secedere lusu, Prop. 1, 10, 9: utinam nostro secedere corpore possem! Ov. M. 3, 467.
      1. 2. Poet., of inanim. subjects, to remove, withdraw; and in the perf., to be distant: (luna) quantum solis secedit ab orbe, Lucr. 5, 705: ab imis terra, Ov. F 6, 279: (villa) decem et septem milibus passuum ab urbe secessit, Plin. Ep. 2, 17, 2; Claud. Epith. Pall. et Cell. 63.
    2. B. In partic.
      1. 1. To go aside, withdraw, retire: secede huc nunc jam procul, Plaut. Capt. 2, 1, 23; so, huc, id. Am. 2, 2, 139; id. As. 3, 3, 49; id. Capt. 2, 2, 13: in abditam partem aedium, Sall. C. 20, 1: in utraque latera (cohortes), Front. Strat. 6, 6, 3: ad deliberandum, Liv. 45, 36: ad consultandum, Suet. Ner. 15: lex Spartana vetat secedere amantes, Prop. 3, 14 (4, 13), 21: secedit humumque Effodit, Ov. M. 11, 185.
        1. b. In post-Aug. authors (esp. in Suet.), to retire from public into private life; absol.: integrā aetate ac valetudine statuit repente secedere seque e medio quam longissime amovere, Suet. Tib. 10: illuc e comitatu suo, id. Aug. 98; so Plin. Ep. 1, 9, 3: ab Urbe, Suet. Gram. 3: in insulam, etc., Quint. 3, 1, 17; Suet. Vesp. 4; id. Gram. 5; cf. Rhodum, id. Caes. 4.
        2. c. To seek the exclusive society of any one, to retire from the world: ad optimos viros, Sen. Ot. Sap. 1, 1.
      2. 2. Polit., to separate one’s self by rebellion, to revolt, secede (syn.: deficio, descisco): ut anno XVI. post reges exactos propter nimiam dominationem potentium secederent, Cic. Corn. 1, p. 450 Orell.: saepe ipsa plebes armata a patribus secessit, Sall. C. 33, 3; Suet. Tib. 2: injussu consulum in Sacrum Montem secessisse, to have marched out in rebellion, Liv. 2, 32; so, in Sacrum Montem, id. 7, 40; Flor. 1, 23: in Janiculum (plebs), Plin. 16, 10, 15, § 37.
  2. II. Trop. (very rare; perh. only poet. and in post-Aug. prose): antequam ego incipio secedere et aliā parte considere, to dissent from the opinion, Sen. Ep. 117, 4: a fesso corpore sensus, Cat. 64, 189: qui solitarius separatusque a communi malo civitatis secesserit, has withdrawn himself, Gell. 2, 12, 1: cum ad stilum secedet, shall give himself up to writing, Quint. 1, 12, 12: in te ipse secede, retire within yourself, Sen. Ep. 25, 7.

sē-cerno, crēvi, crētum, 3 (old inf. secernier, Lucr. 3, 263), v. a.

  1. I. Lit., to put apart, to sunder, sever, separate (freq. and class.; not in Cæs.; cf.: sepono, sejungo, secludo); constr. with simple acc., or with ab aliquā re; less freq. ex aliquā re; poet. with abl.
          1. (α) With simple acc.: quae non animalia solum Corpora sejungunt, sed terras ac mare totum Secernunt, Lucr. 2, 729: seorsum partem utramque, id. 3, 637: arietes, quibus sis usurus ad feturam, bimestri tempore ante secernendum, Varr. R. R. 2, 2, 13 (cf. infra, β): stamen secernit harundo, Ov. M. 6, 55: sparsos sine ordine flores Secernunt calathis, separate in baskets, id. ib. 14, 267: nihil (praedae) in publicum secernendo augenti rem privatam militi favit, setting apart for the public treasury, Liv. 7, 16; cf.: Juppiter illa piae secrevit litora genti, hath set apart for the pious race, Hor. Epod. 16, 63: inde pares centum denos secrevit in orbes Romulus, separated, divided, Ov. F. 3, 127.
          2. (β) With ab or (less freq.) with ex, and poet. with abl.: a terris altum secernere caelum, Lucr. 5, 446: ab aëre caelum, Ov. M. 1, 23: Europen ab Afro (medius liquor), Hor. C. 3, 3, 47: muro denique secernantur a nobis, Cic. Cat. 1, 13, 32: inermes ab armatis, Liv. 41, 3: militem a populo (in spectaculis), Suet. Aug. 44: se a bonis, Cic. Cat. 1, 13, 32; cf.: se ab Etruscis, Liv. 6, 10.
            In the part. perf.: antequam incipiat admissura fieri, mares a feminis secretos habeant, Varr. R. R. 2, 1, 18 (cf. supra, α); so, saepta ab aliis, id. ib. 2, 2, 8: manus a nobis, Lucr. 2, 912; 3, 552: sphaera ab aethereā conjunctione, Cic. N. D. 2, 21, 55: sucus a reliquo cibo, id. ib. 2, 55, 137: bilis ab eo cibo, id. ib. al.: secreti ab aliis ad tribunos adducuntur, Liv. 6, 25; 25, 30: secretis alterius ab altero criminibus, id. 40, 8 fin.; 39, 10: se e grege imperatorum, id. 35, 14 fin.: unum e praetextatis compluribus, Suet. Aug. 94 med.: monile ex omni gazā, id. Galb. 18: me gelidum nemus Nympharumque leves chori Secernunt populo, separate, distinguish, Hor. C. 1, 1, 32.
  2. II. Trop., to separate, disjoin, part, dissociate (syn.: internosco, distinguo).
          1. (α) With simple acc.: hosce ego homines excipio et secerno libenter, set apart, Cic. Cat. 4, 7, 15.
          2. (β) With ab, or poet. with abl.: ut venustas et pulchritudo corporis secerni non potest a valetudine; sic, etc., Cic. Off. 1, 27, 95: animum a corpore, id. Tusc. 1, 31, 75: tertium genus (laudationum) a praeceptis nostris, id. de Or. 2, 84, 341; cf.: ipsam pronuntiationem ab oratore, Quint. 1, 11, 17: dicendi facultatem a majore vitae laude, id. 2, 15, 2: sua a publicis consiliis, Liv. 4, 57: haec a probris ac sceleribus ejus, Suet. Ner. 19 et saep.: cur me a ceteris clarissimis viris in hoc officio secernas, Cic. Sull. 1, 3: publica privatis, sacra profanis, Hor. A. P. 397.
    1. B. To distinguish, discern: blandum amicum a vero, Cic. Lael. 25, 95: non satis acute, quae sunt secernenda, distinguit, id. Top. 7, 31: nec natura potest justo secernere iniquum, Dividit ut bona diversis, fugienda petendis, Hor. S. 1, 3, 113: turpi honestum, id. ib. 1, 6, 63.
    2. C. To set aside, reject: cum reus frugalissimum quemque secerneret, Cic. Att. 1, 16, 3: minus idoneos senatores, Suet. Vit. 2.
      Hence, sēcrē-tus, a, um, P. a., severed, separated; hence, separate, apart (as an adj. not freq. till after the Aug. period; not in Cic.; syn.: sejunctus, seclusus).
    1. A. In gen.: ne ducem suum, neve secretum imperium propriave signa haberent, miscuit manipulos, etc., Liv. 1, 52: electa (uva defertur) in secretam corbulam, Varr. R. R. 1, 54, 2: arva, Verg. A. 6, 478; Varr. L. L. 9, § 57 Müll.
    2. B. In partic.
      1. 1. Of places or things pertaining to them, out of the way, retired, remote, lonely, solitary, secret (syn.: solus, remotus, arcanus): secreta petit loca, balnea vitat, Hor. A. P. 298: locus (opp. celeber), Quint. 11, 1, 47: montes, Ov. M. 11, 765: silva, id. ib. 7, 75: litora, id. ib. 12, 196: pars domus (the gynaeceum), id. ib. 2, 737; cf. in sup.: secretissimus locus (navis), Petr. 100, 6: vastum ubique silentium, secreti colles, solitary, i. e. abandoned, deserted by the enemy, = deserti, Tac. Agr. 38: iter (with semita), solitary, Hor. Ep. 1, 18, 103; cf. quies, Mart. 7, 32, 4.
        Of persons and transactions, private, secret: invadit secretissimos tumultus, Sen. Ep. 91, 5: vacuis porticibus secretus agitat, Tac. A. 11, 21: est aliquis ex secretis studiis fructus, private studies, Quint. 2, 18, 4; so, studia (opp. forum), id. 12, 6, 4: disputationes, id. 12, 2, 7: contentio, Plin. Ep. 7, 9, 4 et saep.
        Hence,
        1. b. Subst.: sēcrētum, i, n., retirement, solitude, secrecy; a solitude, solitary place, retreat (syn.: solitudo, secessus); sing.: cum stilus secreto gaudeat atque omnes arbitros reformidet, Quint. 10, 7, 16: secreti longi causā, Ov. H. 21, 21: altum abditumque secretum, Phn. Ep. 2, 17, 22: dulce, id. ib. 3, 1, 6; Quint. 10, 3, 30; 12, 5, 2; Tac. A. 4, 57; 14, 53; id. Agr. 39 fin.; Phaedr. 3, 10, 11; 4, 23, 6; Luc. 3, 314.
          Plur.: se a vulgo et scaenā in secreta removere, Hor. S. 2, 1, 71: horrendaeque procul secreta Sibyllae, Verg. A. 6, 10; Ov. M. 1, 594; Tac. H. 3, 63; Quint. 1, 2, 18: dulcis secretorum comes (eloquentia), id. 1, 4, 5: cameli solitudines aut secreta certe petunt, Plin. 10, 63, 83, § 173.
          Comp.: haec pars Suevorum in secretiora Germaniae porrigitur, into the more remote parts, Tac. G. 41.
          1. (β) Absol.: in secreto, in a secret place, secretly: tempus in secreto lbi tereret, Liv. 26, 19, 5: reus in secreto agebatur, Curt. 10, 4, 29.
      2. 2. That is removed from acquaintance (cf. abditus), hidden, concealed, secret: secreta ducis pectora, Mart. 5, 5, 4: secretas advocat artes, Ov. M. 7, 138: ars, Petr. 3: litterae (with familiares), Quint. 1, 1, 29: carmina (the Sibylline odes), Luc. 1, 599: libidines, Tac. A. 1, 4 fin.: quaedam imperii pignora, Flor. 1, 2, 3.
        With ab: nec quicquam secretum alter ab altero haberent, Liv. 39, 10, 1.
        Comp.: libertus ex secretioribus ministeriis, Tac. Agr. 40: praemia (opp. publica largitio), id. H. 1, 24: aliud (nomen), Quint. 1, 4, 25: vitium stomachi, Mart. 3, 77, 9.
        Poet. for the adv. secreto: tu (Anna) secreta pyram tecto interiore Erige, in secret, secretly, Verg. A. 4, 494; cf.: stridere secreta divisos aure susurros, secretly in each one’s ear, Hor. S. 2, 8, 78.
        Hence,
        1. b. Subst.: sēcrētum, i, n., something secret, secret conversation; a mystery, secret: secretum petenti non nisi adhibito filio dedit, Suet. Tib. 25 fin.; id. Calig. 23: illuc me persecutus secretum petit, a secret interview, Plin. Ep. 1, 5, 11: petito secreto futura aperit, Tac. H. 2, 4.
          Piur.: crebra cum amicis secreta habere, Tac. A. 13, 18: animi secreta proferuntur, Plin. 14, 22, 28, § 141: nulla lex jubet amicorum secreta non eloqui, Sen. Ben. 5, 21, 1: omnium secreta rimari, Tac. A. 6, 3: horribile secretum, Petr. 21, 3; Tac. H. 1, 17 fin.; id. Agr. 25; Suet. Aug. 66: uxor omnis secreti capacissima, Plin. Ep. 1, 12, 7; Quint. 12, 9, 5 al.
          Concr.: lucos ac nemora consecrant deorumque nominibus appellant secretum illud, quod solā reverentiā vident, that mysterious being, Tac. G. 9 fin.
          Plur.:
          introitus, aperta, secreta velut in annales referebat, Tac. A. 4, 67; cf.: gens non astuta aperit adhuc secreta pectoris licentia joci, id. G. 22: oratio animi secreta detegit, Quint. 11, 1, 30; Tac. A. 1, 6; 4, 7 fin.; 6, 3; id. G. 19; Plin. Pan. 68, 6; Suet. Tib. 52; id. Oth. 3 et saep.
          Concr.: (Minerva) hanc legem dederat, sua ne secreta viderent, i. e. the mysteries, Ov. M. 2, 556; 2, 749; cf.: secretiora quaedam, magic arts, Amm. 14, 6, 14: in secretis ejus reperti sunt duo libelli, among his private papers, Suet. Calig. 49.
      3. 3. Pregn., separate from what is common, i. e. uncommon, rare, recondite (perh. only in the two foll. passages of Quint.): (figurae) secretae et extra vulgarem usum positae, etc., Quint. 9, 3, 5: interpretatio linguae secretioris, quas Graeci γλώσσας vocant, i. e. of the more uncommon words, id. 1, 1, 35 (for which: glossemata id est voces minus usitatas, id. 1, 8, 15).
      4. 4. In Lucr., of any thing separated from what belongs to it, i. e. wanting, deprived of, without something; with abl. or gen.: nec porro secreta cibo natura animantum Propagare genus possit (corresp. to sine imbribus), Lucr. 1, 194: (corpora) secreta teporis Sunt ac frigoris omnino calidique vaporis (corresp. to spoliata colore), id. 2, 843.
        Hence, adv., in three forms: secreto (class.), secrete (post-class.), and secretim (late Lat. and very rare).
      1. * 1. (Acc. to A.) Apart, by itself, separately: de quibus (hortis) suo loco dicam secretius, Col. 11, 2, 25.
      2. 2. (Acc. to B. 2.) In secret, secretly; without witnesses; in private.
          1. (α) sēcrē-tō: mirum, quid solus secum secreto ille agat, Plaut. Am. 3, 2, 73: secreto illum adjutabo, id. Truc. 2, 7, 7: secreto hoc audi, Cic. Fam. 7, 25, 2: nescio quid secreto velle loqui te Aiebas mecum, Hor. S. 1, 9, 67: secreto te huc seduxi, Plaut. Aul. 2, 1, 14: facere, id. Bacch. 5, 2, 30; 5, 2, 35; Cic. Verr. 2, 4, 45, § 100; id. Att. 7, 8, 4; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4: secreto ab aliis, Liv. 3, 36: secreto agere cum aliquo, Caes. B. G. 1, 31, 1; Quint. 5, 13, 16; 9, 2, 79; Plin. Ep. 3, 20, 8; Curt. 7, 2, 13.
          2. (β) sēcrētē, Tert. Or. 1 med.; id. Pall. 4 fin.
        1. b. Comp.: secretius emittitur inflatio, Sen. Q. N. 5, 4, 1.
          1. (γ) sēcrētim, Amm. 29, 1, 6.

sĕcespĭta, ae, f. [seco], a long iron sacrificial knife, Suet. Tib. 25 fin.; cf. Fest. pp. 348 and 349 Müll.; Serv. Verg. A. 4, 262.

sēcessĭo, ōnis, f. [secedo, I. B.].

  1. I. (Acc. to secedo, I. B. 1.) A going aside to consult, etc., a withdrawal: seductiones testium, secessio subscriptorum, Cic. Mur. 24, 49: milites vesperi secessionem faciunt, Caes. B. C. 1, 20, 1: primores, secessione factā, etc., having withdrawn, Liv. 21, 14, 1.
  2. II. (Acc. to secedo, I. B. 2.) A political insurrectionary withdrawal or separation; a schism, secession (the prevailing signif. of the word; syn.: defectio, seditio): ultima rabies secessio ab suis habebatur, Liv. 7, 40, 2: secessionem tu illam existimasti, Caesar, initio, non bellum, Cic. Lig. 6, 19: tum demissi populo fasces, tum provocationes omnium rerum, tum secessio (pern. secessiones) plebis, etc., Cic. Rep. 1, 40, 62 Mos. N. cr.; cf. Liv. 2, 32 sq.; 3, 39; Caes. B. C. 1, 7: per secessionem armati Aventinum occupavere, Sall. J. 31, 17: in secessione Crustumerinā, Varr. L. L. 5, § 81 Müll.; cf.: secessio ab decemviris facta est, Liv. 3, 51: in Aventinum montem secessionem factam esse, id. 2, 32.

secessĭōnes, narrationes, Fest. p. 336 Müll. N. cr. [perh. from secere; whence insecere, inseque, and insectiones, = narrationes, acc. to Gell. 18, 9, 8].

sēcessus, ūs, m. [secedo], a going away, departure, separation (not ante-Aug.).

  1. I. In gen. (very rare): avium, Plin. 10, 29, 41, § 76: quasi quodam secessu mentis atque animi facto a corpore, Gell. 2, 1, 2.
  2. II. In partic.
    1. A. (Acc. to secedo, I. B. 1.) Retirement, solitude (the prevailing signif. of the word; syn. solitudo).
      1. 1. Lit.: carmina secessum scribentis et otia quaerunt, Ov. Tr. 1, 1, 41; cf.: medium tempus in otio secessuque egit, Suet. Vesp. 4: in secessu ruris sui Sabini, id. Fragm. Vit. Hor. fin.: silentium et secessus non semper possunt contingere, Quint. 10, 3, 28; 10, 3, 23; Suet. Aug. 94; 98; id. Tib. 43; 56; 72; id. Galb. 8: specie secessus exul, Tac. A. 1, 4 fin.: unus e senatoribus Rhodii secessus comes, id. ib. 4, 15: gratum litus amoeni secessus, Juv. 3, 5 et saep.
      2. 2. Transf., a retreat, recess: est in secessu longo locus, etc., Verg. A. 1, 159; 3, 229; Suet. Calig. 29; cf. id. ib. 50; id. Ner. 22; 34; id. Dom. 19; Sen. Ben. 4, 12, 3; in plur., Suet. Aug. 72; id. Calig. 45; Tac. A. 14, 62; Plin. Pan. 49; 83; id. Ep. 4, 23 fin. al.
        Of a privy, Hier. Ep. 64, 2.
      3. 3. Trop. (very rare): ideoque mihi videtur M. Tullius tantum intulisse eloquentiae lumen, quod in hos quoque studiorum secessus excurrit, into these remote departments of study (i. e. remote from forensic debates), Quint. 10, 5, 16: in secessu quam in fronte beatior, in his own mind, inwardly, Val. Max. 7, 2, 12 ext.
    2. B. (Acc. to secedo, I. B. 2.) For the usual secessio (II.), a political secession: iratae plebis secessus, Plin. 19, 4, 19, § 56.
    3. C. A place of retirement, privy, drain (late Lat.), Vulg. Matt. 15, 17; id. Marc. 7, 19.

sēcĭus, adv., v. secus.

sĕcīvum librum est, quod secespitā secatur, Fest. pp. 348 and 349 Müll.

sē-clūdo, si, sum, 3, v.a. [claudo], to shut off, shut in a separate place, to shut up, seclude (rare but class.; syn.: secerno, sejungo).

  1. I. Lit.: incientes (oves) secludere, to shut up, confine, Varr, R. R. 2, 2, 8; Stat. Achill. 1, 359: illuc eum rapiam, ubi non seclusa aliqua aquula teneatur, sed unde universum flumen erumpat, confined streamlets, Cic. de Or. 2, 39, 162: carmina antro seclusa relinquit, Verg. A. 3, 446.
    Poet. mid.: ille sub extremā pendens secluditur alā, shuts himself off, i. e. protects himself, Prop. 1, 20, 29.
    1. B. In gen., to separate, sunder, shut off: cur luna queat terram secludere solis Lumine, Lucr. 5, 753: dextrum cornu, quod erat a sinistro seclusum, Caes. B. C. 3, 69: cohors seclusa ab reliquis, id. ib. 1, 55 fin.: ab suis interceptum et seclusum, Liv. 29, 9: Caesar munitione flumen a monte seclusit, Caes. B. C. 3, 97: mare Tyrrhenum a Lucrino molibus seclusum, Plin. 36, 15, 24, § 125: stabula ad eam rem seclusa, set apart, Varr. R. R. 2, 2, 15.
  2. II. Trop.
    1. * A. To shut off, seclude: a libero spiritu atque a communi luce seclusum, Cic. Verr. 2, 5, 9, § 23.
    2. B. To separate, remove: corpore vitam, * Plaut. Rud. 1, 4, 1: secludite curas, shut out, exclude, i. q. excludite, Verg. A. 1, 562 Serv.
      Hence, sēclūsus, a, um, P. a., sundered, separated, remote, secluded: his devium quoddam iter esse seclusum a concilio deorum, Cic. Tusc. 1, 30, 72: seclusum nemus, Verg. A. 6, 704.
      Absol.: in secluso, in a remote, secluded place, Varr. R. R. 3, 5, 6.
      Comp., sup., and adv. do not occur.

sēclum, i, v. seculum.

* sēclūsōrĭum, ii, n. [secludo], a place for shutting up fowls, a coop, Varr. R. R. 3, 5, 5.

sēclūsus, a, um, Part. and P. a., from secludo.

sĕco, cŭi, ctum (part. fut. secaturus, Col. 5, 9, 2), 1, v. a. [root sak-, to cut; whence securis, sĕcula, serra (secra), segmen, sexus, saxum, etc.; cf. sīca, and Gr. κείω, κεάζω, σχίζω], to cut, cut off, cut up (class.; syn.: caedo, scindo).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: leges duodecim tabularum, si plures forent, quibus rens esset judicatus, secare, si vellent, atque partiri corpus addicti sibi hominis permiserunt, Gell. 20, 1, 48 sq.; cf.: et judicatos in partes secari a creditoribus leges erant, Tert. Apol. 4: cape cultrum, seca Digitum vel aurem, Plaut. Merc. 2, 2, 38 sq.: omne animal secari ac dividi potest, nullum est eorum individuum, Cic. N. D. 3, 12, 29: pabulum secari non posse, be cut, mown, * Caes. B. G. 7, 14; so, sectae herbae, Hor. S. 2, 4, 67: gallinam, to cut to pieces, Juv. 5, 124: placenta, Mart. 3, 77, 3: alicui collum gladio suā dexterā, Q. Cic. Petit. Cons. 3, 10: palatum, to divide, Cels. 8, 1: tergora in frusta, Verg. A. 1, 212: dona auro gravia sectoque elephanto, i. e. of carved, wrought ivory (an imitation of the Homeric πριστὸς ἐλέφας, Od. 18, 196), Verg. A. 3, 464: marmora, Hor. C. 2, 18, 17: sectis nitebat marmoribus, Luc. 10, 114; so absol.: nec ideo ferrum secandi vim non perdidit, Sen. Ben. 5, 5, 1: prave sectus unguis, Hor. Ep. 1, 104: secti lapides, Vulg. Exod. 20, 25.
    2. B. In partic.
      1. 1. Med. t. t., to cut surgically; to operate on; to cut off or out, amputate, excise, etc.: in corpore si quid ejusmodi est, quod reliquo corpori noceat, id uri secarique patimur, Cic. Phil. 8, 5, 15; cf.: saevitia secandi, Plin. 29, 1, 6, § 13; so, membra, id. 26, 11, 69, § 112: vomicam, Plaut. Pers. 2, 5, 13: varices Mario, Cic. Tusc. 2, 15, 35 (for which, exciditur, Cels. 7, 31); cf. of the same: C. Marius cum secaretur, ut supra dixi, principio vetuit se alligari; nec quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus, was cut, operated upon, Cic. Tusc. 2, 22, 53: servum, Just. Inst. 4, 3, 6.
      2. 2. To cut, castrate (very rare): puer avari sectus arte mangonis, Mart. 9, 7, 4; so, sectus Gallus (corresp. to eviratus), id. 5, 41, 3.
    3. C. Transf. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
      1. 1. To scratch, tear, wound, hurt, injure (cf. caedo, II.): ambo (postes) ab infimo tarmes secat, the worms are gnawing them, they are wormeaten, Plaut. Most. 3, 2, 140: luctantis acuto ne secer ungui, lest I should be torn, Hor. Ep. 1, 19, 47; cf.: rigido sectas invenit ungue genas, Ov. F. 6, 148: teneras plantas tibi (glacies), Verg. E. 10, 49: corpora vepres, id. G. 3, 444: crura (sentes), Ov. M. 1, 509: pete ferro Corpus et intorto verbere terga seca, cut, lacerate, Tib. 1, 9, 22; so, sectus flagellis, Hor. Epod. 4, 11: loris, Mart. 10, 5, 14 al.: si quem podagra secat, gnaws, torments, Cat. 71, 2; imitated by Martial: podagra cheragraque secatur Gaius, Mart. 9, 92, 9.
      2. 2. Like the Gr. τέμνειν, and our to cut, i. e.,
        1. a. To divide, cleave, separate (poet. and in post-Aug. prose): quos (populos) secans interluit Allia, Verg. A. 7, 717: medios Aethiopas (Nilus), Plin. 5, 9, 10, § 53: medios agros (Tiberis), Plin. Ep. 5, 6, 12: medium agmen (Turnus), Verg. A. 10, 440: agrum (limes), Plin. 18, 34, 77, § 331: caelum (zonae), Ov. M. 1, 46: sectus orbis, Hor. C. 3, 27, 75; cf.: in longas orbem qui secuere vias, Ov. Am. 2, 16, 16.
        2. b. With the idea of motion, to cut through, i. e. to run, sail, fly, swim, go, etc., through: delphinum similes, qui per maria umida nando Carpathium Libycumque secant, cut through, cleave, Verg. A.5, 595: aequor, id. ib. 5, 218: pontum, id. ib. 9, 103: aequor Puppe, Ov. M. 11, 479: fretum puppe, id. ib. 7, 1; cf.: vada nota (amnis), id. ib. 1, 370: ales avisgeminis secat aëra pennis, Cic. Arat. 48: aethera pennis (avis), Verg. G. 1, 406; 1, 409: auras (cornus), id. A. 12, 268: ventos (Cyllenia proles), ib. ib. 4, 257: sub nubibus arcum (Iris), id. ib. 9, 15 et saep.
          Secare viam (vias), the Gr. τέμνειν ὁδόν, to take one’s way, to travel a road: ille viam secat ad naves, Verg. A. 6, 899: hinc velut diversae secari coeperunt viae, Quint. 3, 1, 14.
  2. II. Trop. (acc. to I. C. 1. and 2.).
    1. * A. To cut up, lash in speaking, i.e. to censure, satirize: secuit Lucilius Urbem, Pers. 1, 114.
    2. B. To divide (not freq. till after the Aug. per.): cum causas in plura genera secuerunt, Cic. de Or. 2, 27, 117: haec in plures partes, Quint. 8, 6, 13; cf.: scrupulose in partes sectā divisionis diligentiā, id. 4, 5, 6: quae natura singularia sunt secant (corresp. to divido), id. 4, 5, 25: sectae ad tenuitatem suam vires (just before: distinguendo. dividendo), id. 12, 2, 13.
      Hence, in Hor., like dirimo (II.), of disputes, to cut off, i.e. to decide them: quo multae magnaeque secantur judice lites, Hor. Ep. 1, 16, 42: magnas res, to cure (as it were, by a light operation), id. S. 1, 10, 15.
      And once in Verg.: secare spem (the figure borrowed from the phrases secare mare, auras, viam): quae cuique est fortuna hodie, quam quisque secat spem, whatever hope each follows, i. e. indulges in, entertains, Verg. A. 10, 107 (secat, sequitur, tenet, habet; ut: Ille viam secat ad naves, id. ib. 6, 899: unde et sectas dicimus, habitus animorum et instituta philosophiae circa disciplinam, Serv.).

sēcordĭa, ae, v. socordia init.

sēcrētārĭum, ii, n. [secretus], a remote, solitary, or secret place (post-class.).

  1. I. In gen.: ignes qui terrae secretariis continentur, App. de Mundo, p. 64, 39; id. Flor. p. 358, 28.
  2. II. In partic., a sittingplace (set apart).
      1. 1. Of judges, a council chamber, Cod. Th. 1, 7, 1; Cod. Just. 3, 24, 3; 9, 3, 16; Lact. Mort. Pers. 15.
      2. 2. Of ecclesiastics, a consistory, conclave, Sulp. Sev. S. Mart. 2, 1; Paul. Nol. Ep. 32, 16.

sēcrētē, adv., v. secerno, P. a. fin., adv. 2. β.

* sēcrētim, adv., v. secerno fin.

* sēcrētĭo, ōnis, f. [secerno], a dividing, sundering, separation: est interitus quasi discessus et secretio ac diremptus earum partium, quae ante interitum junctione aliquā tenebantur, Cic. Tusc. 1, 29, 71.

sēcrētō, adv., v. secerno, P. a. fin.

sēcrētus, a, um, Part. and P. a., from secerno.

1. secta, ae, f. [part. perf. of seco, sc. via, v. seco, I. C. 2., and II. B. fin.]; prop., a trodden or beaten way, a path; footsteps; hence, trop., a (prescribed) way, mode, manner, method, principles of conduct or procedure (syn.: ratio, via, etc.); most freq. in the phrase sectam (alicujus) sequi (persequi, etc.), to follow in the footsteps (of any one); hence, also, sectam (alicujus) secuti, a party, faction, sect.

  1. I. In gen.: nos, qui hanc sectam rationemque vitae, re magis quam verbis, secuti sumus, mode of life, Cic. Cael. 17, 40; so, vitae, Quint. 3, 8, 38; 12, 2, 6; Plin. Pan. 45, 4; cf. id. ib. 85, 7: horum nos hominum sectam atque instituta persequimur, Cic. Verr. 2, 5, 70, § 181; cf.: cujus sectam sequi, cujus imperio parere potissimum vellet, id. Rab. Perd. 8, 22: sequi ejus auctoritatem, cujus sectam atque imperium secutus est, id. Fam. 13, 4, 2: omnis natura habet quasi viam quandam et sectam quam sequatur, id. N. D. 2, 22, 57: negant se pro Vitruvio sectamque ejus secutis precatum venisse, Liv. 8, 19; cf. id. 29, 27; 35, 49; 36, 1; 42, 31: juvenes hortatur, ut illam ire viam pergant et eidem incumbere sectae, Juv. 14, 121 sq.: divitioris sectam plerumque secuntur Quamlibet et fortes, follow, adhere to, Lucr. 5, 1114: gallae sectam meam exsecutae, mihi comites, etc., Cat. 63, 15 et saep.
  2. II. In partic., doctrines, school, sect (not freq. until the post-Aug. per.; syn.: schola, disciplina).
    1. A. In philosophic lang.: quo magis tuum, Brute, judicium probo, qui eorum philosophorum sectam secutus es, Cic. Brut. 31, 120; cf.: inter Stoicos et Epicuri sectam secutos pugna perpetua est, Quint. 5, 7, 35.
      Plur.: ad morem certas in philosophia sectas sequendi, Quint. 3, 1, 18: neque me cujusdam sectae velut quādam superstitione imbutus addixi, id. 3, 1, 22: assumptā Stoicorum arrogantiā sectāque, Tac. A. 14, 57: Demetrio Cynicam sectam professo, id. H. 4, 40: auctoritatem Stoicae sectae praeferebat, id. A. 16, 32; 6, 22: inter duos diversarum sectarum velut duces, Quint. 5, 13, 59.
    2. B. In jurisprudence: hi duo primum veluti diversas sectas fecerunt, schools, Dig. 1, 2, 2, § 47.
    3. C. In medicine, a school: alia est Hippocratis secta, alia Asclepiadis, Sen. Ep. 95, 9.
    4. D. In religion, a sect, Cod. Just. 1, 9, 3: plurimae sectae et haereses, Lact. 4, 30, 2: Nazaraenorum, Vulg. Act. 24, 5.
    5. E. Rarely of a class or guild of men: sincera et innoxia pastoriae illius sectae integritas, Flor. 3, 12, 2.
  3. F. In Appul., a band of robbers, App. M. 4, pp. 150, 29, and 153, 22.

2. secta, ōrum, n. [1. seco, I. B. 1.], parts of the body operated upon: secta recentia, Plin. 31, 11, 47, § 126.

* sectācŭla, ōrum, n. [1. secta], a succession in birth, descent, lineage: natalium, App. M. 5, p. 165.

* sectārĭus, a, um, adj. [seco], gelded, castrated: vervex, Plaut. Capt. 4, 2, 40 (but Fest. p. 336 Müll.: sextarius vervex, qui gregem agnorum praecedens ducit, i.e. bellwether, from secta).

sectātĭo, ōnis, f. [2. sector], a pursuing or striving after: malorum, Vulg. Prov. 11, 19; trop., emulation: boni, Tert. ad Uxor. 1, 6 fin.

sectātor, ōris, m. [2. sector], a follower, attendant, adherent; in the plur., a train, retinue, suite (syn. assectator).

  1. I. In gen. (rare but class.): at sectabantur multi. Quid opus est sectatoribus? (of the train accompanying a candidate) Cic. Mur. 34, 71 (shortly afterwards, assectatio and assectari); cf.: lex Fabia, quae est de numero sectatorum, id. ib. 34, 71: num Gabinii comes vel sectator? id. Rab. Post. 8, 21: puerorum rixantium, Sen. Brev. Vit. 12, 2; cf.: sectator domi, comes in publico, Tac. A. 4, 68: habet (Thrasea) sectatores vel potius satellites, id. ib. 16, 22: multis sectatorum dilapsis, id. ib. 5, 10 fin.: sectator quaestoris, id. ib. 11, 21.
  2. II. In partic.
      1. 1. A follower, adherent of a leader or sect (only post-Aug.): hic non tam discipulos quam sectatores aliquot habuit, Suet. Gram. 24; cf. Tac. Or. 34: cohors sectatorum Aristotelis, Gell. 13, 5, 2: eloquentiae aut philosophiae sectatores, id. 19, 5, 1; cf. id. 2, 2, 2.
      2. 2. One who practises, a follower (late Lat.): bonorum operum, Vulg. Tit. 2, 14.

sectĭlĭs, e, adj. [seco].

  1. I. Cut, cleft, divided, etc. (not ante-Aug.): ebur, Ov. Med. Fac. 10: lamnae, Plin. 16, 43, 83, § 226: pavimenta, made of small cut stones, mosaic, Vitr. 7, 1; Suet. Caes. 46 fin.
  2. II. That may be cut: porrum, cut-leek, chives, Juv. 3, 293; Mart. 10, 48, 9; Pall. Febr. 24, 11 (cf. sectivus): lapides, Plin. 36, 22, 44, § 159: medulla, id. 16, 39, 76, § 195: tuber, id. 16, 43, 84, § 231.

sectĭo, ōnis, f. [seco], a cutting, cutting off, cutting up.

  1. I. In gen. (so only post-Aug.): sectio et partitio corporis (humani), Gell. 20, 1, 39; so, corporum, Vitr. 2, 2: cyma a primā sectione praestat, Plin. 19, 8, 41, § 137.
  2. II. In partic.
    1. * A. A cutting of diseased parts of the body: (mandragoras) bibitur ante sectiones punctionesque, ne sentiantur, Plin. 25, 13, 94, § 150.
    2. B. A castration, App. M. 7, p. 199, 31.
    3. C. Publicists’ t. t., a dividing, parcelling out, or distribution by auction of captured or confiscated goods (the prevailing and class. signif.; syn.: auctio, licitatio): cujus praedae sectio non venierit, Cic. Inv. 1, 45, 85: sectionem ejus oppidi universam Caesar vendidit, * Caes. B. G. 2, 33; Cic. Fragm. ap. Gell. 13, 24, 6; id. Phil. 2, 26, 64; 2, 29, 71; Varr. R. R. 2, 10, 4; Tac. H. 1, 90; id. A. 13, 23; Suet. Vit. 2.
    4. D. Hence, of the confiscation of property by tax-gatherers: sectiones publicanorum, Just. 38, 7, 8.
    5. E. Geometrical t. t., division, section: ut de ratione dividendi, de sectione in infinitum, etc., Quint. 1, 10, 49.

sectĭus, v. secus init.

sectīvus, a, um, adj. [seco], that may be cut: porrum, cut-leek, chives, Col. 11, 3, 30; 12, 8, 3 (also cited in Pall. Febr. 24, 11); Plin. 19, 6, 33, § 168; cf. sectilis, II.

1. sector, ōris, m. [seco], one who cuts or cuts off, a cutter (rare but class.).

  1. I. Lit.: zonarius, a cutpurse, Plaut. Trin. 4, 2, 20: collorum, a cutthroat, Cic. Rosc. Am. 29, 80 (v. II.); so id. ib. 31 fin.: feni, a haycutter, mower, Col. 11, 1, 12.
  2. II. Publicists’ t. t., a bidder, purchaser at a public sale of goods captured or confiscated by the State (cf. quadruplator): sectores vocantur qui publica bona mercantur, Dig. 4, 146: cum de bonis et de caede agatur, testimonium dicturus est is, qui et sector est et sicarius: hoc est, qui et illorum ipsorum bonorum, de quibus agitur, emptor atque possessor est et eum hominem occidendum curavit, de cujus morte quaeritur, Cic. Rosc. Am. 36, 103: sector sis, id. Phil. 2, 26, 65: Pompeii (sc. bonorum), id. ib. 13, 14, 30; Crassus ap. Cic. Fam. 15, 19, 3: ubique hasta et sector, Tac. H. 1, 20: hastae subjecit tabernas, nec sector inventus est, Flor. 2, 6, 48; Pacat. Pan. Theod. 25, 28; Claud. IV. Cons. Hon. 496; cf. Ps.-Ascon. ap. Cic. Verr. 2, 1, 20, § 52, p. 172, and 2, 1, 23, § 61, p. 177 Orell.
    In a double sense, with the signif. I.: nescimus per ista tempora eosdem fere sectores fuisse collorum et bonorum? cutthroats and cutpurses, Cic. Rosc. Am. 29, 80.
    1. * B. Trop.: hinc rapti pretio fasces sectorque favoris Ipse sui populus, seller of his favor, Luc. 1, 178.
  3. III. Geometrical t. t., the sector of a circle, that part of a circle included between any two radii and an arc, Boëth. Art. Geom. p. 379, 13.

2. sector, ātus, 1 (inf. sectarier, Plaut. Mil. 2, 1, 13; id. Rud. 1, 2, 57; Hor. S. 1, 2, 78), v. dep. freq. a. [sequor], to follow continually or eagerly, in a good or bad sense; to run after, attend, accompany; to follow after, chase, pursue (freq. and class.).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: equidem te jam sector quintum hunc annum, Plaut. Pers. 2, 1, 5: servum misi, qui sectari solet meum gnatum, id. Ep. 3, 4, 50: Chrysogonum (servi), Cic. Rosc. Am. 28, 77: praetorem circum omnia fora, id. Verr. 2, 2, 70, § 169: si mercede conducti obviam candidatis issent, si conducti sectarentur, id. Mur. 32, 67: at sectabuntur multi, id. ib. 33, 70: neque te quisquam stipator Praeter Crispinum sectabitur, Hor. S. 1, 3, 139: equitum manus quae regem ex more sectatur, Tac. A. 15, 2; 15, 33 fin.; Gell. 20, 6, 1 et saep.: mulieres sectarier, to run after, Plaut. Mil. 2, 1, 13; 3, 1, 183; cf.: desine matronas sectarier, Hor. S. 1, 2, 78: ipse suas sectatur oves, at filius agnos, accompanies, guards, Tib. 1, 10, 41: aratrum, to follow the plough, id. 2, 3, 7: canes, to follow the hounds (that hunt on before), Prop. 3, 14 (4, 13), 14: aliquem, to run after, pursue, Plaut. Cist. 2, 2, 1: servum, Cato ap. Gell. 17, 6, 3: homo ridicule insanus, qui ejusmodi est, ut eum pueri sectentur, Cic. Verr. 2, 4, 66, § 148: ne scuticā dignum horribili sectere flagello, Hor. S. 1, 3, 119: exagitet nostros Manes sectetur et umbras, etc., Prop. 2, 8, 19 (2, 8 b, 19).
      To visit a place gladly, to frequent: gymnasia, Plin. Ep. 1, 22, 6.
      Absol.: homo coepit me obsecrare, Ut sibi liceret discere id de me: sectari jussi (alluding to the train of followers who accompanied the ancient philosophers), Ter. Eun. 2, 2, 31; id. Phorm. 1, 2, 36: at sectabantur multiQuid opus est sectatoribus? (of the train of a candidate) Cic. Mur. 34, 71.
    2. B. In partic., to pursue, chase, hunt animals: sues silvaticos in montibus, Varr. ap. Non. 555, 31: sectaris apros, Verg. E. 3, 75: gallinam, Plaut. Mil. 2, 2, 7: simiam, id. ib. 2, 2, 24; 2, 2, 106; 2, 3, 13 sq.; 2, 6, 25: leporem, Hor. S. 1, 2, 106; 2, 2, 9 et saep.: cervam videre fugere, sectari canes, Ter. Phorm. prol. 7.
  2. II. Trop., to follow or strive after; to pursue eagerly (not freq. till after the Aug. per.; not in Cic.): quid vos hanc miseram ac tenuem sectamini praedam? * Caes. B. G. 6, 35; so, praedam, Tac. A. 1, 65: facinora, Plaut. Mil. 3, 1, 28: lites, Ter. Phorm. 2, 3, 61: nomina tironum, Hor. S. 1, 2, 16: sectantem levia nervi Deficiunt, id. A. P. 26: gymnasia aut porticus, Plin. Ep. 1, 22, 6: omnes dicendi Veneres, Quint. 10, 1, 79; cf.: quas figuras, id. 9, 3, 100: voluptatem, id. 10, 1, 28: eminentes virtutes, to seek out, Tac. A. 1, 80: contumaciam sententiarum, habitum vultumque ejus, to seek to imitate, id. ib. 16, 22: praecepta salubria, Suet. Aug. 89: commoda, id. ib. 25: luxuriosa convivia, Just. 11, 10, 2: in alienis eripiendis vitam sectari, id. 27, 2, 8.
          1. (β) With a rel. or subj.-clause, to hunt or track out, busy one’s self: mitte sectari, rosa quo locorum Sera moretur, Hor. C. 1, 38, 3: non ut omnia dicerem sectatus, sed ut maxime necessaria, Quint. 1, 10, 1.
            Note: In a pass. signif.: qui vellet se a cane sectari, Varr. R. R. 2, 9, 6.

* sectōrĭus, a, um, adj. [1. sector, II.], of or belonging to the purchase of captured or confiscated effects: interdictum, Dig. 4, 146.

* sectrix, īcis, f. [1. sector, II.], she that purchases confiscated goods: proscriptionum, Plin. 36, 15, 24, § 116.

sectūra, ae, f. [seco], a cutting (very rare).

  1. I. Lit.: scutum a secturā, Varr. L. L. 5, § 115 Müll.: callaides secturā formantur, alias fragiles, Plin. 37, 8, 33, § 111.
  2. II. Transf.
    1. A. A cut: ut sectura inferior ponatur semper, Plin. 17, 17, 28, § 124.
    2. B. The place where any thing is cut or dug, diggings, mines: aerariae secturaeque, Caes. B. G. 3, 21, 3 (al. structurae).

1. sectus, a, um, Part., from seco.

(2. sectus, false reading, Mart. Cap. 1, § 25 Kopp ad loc.)

* sēcŭbātĭo, ōnis, f. [secubo], a lying or sleeping alone, Sol. 26, 4.

sēcŭbĭtus, ūs, m. [secubo], a lying or sleeping alone, Cat. 64, 381; Ov. Am. 3, 10, 16; plur., id. ib. 3, 10, 43.

sē-cŭbo, ŭi, 1, v. n.

  1. I. To lie alone, sleep by one’s self or without a bedfellow (not in Cic.); of a man, Cat. 61, 105; Liv. 39, 10; Quint. 7, 8, 2; Suet. Tib. 7 fin.; of a woman, Tib. 1, 3, 26; Ov. Am. 3, 10, 2; id. F. 2, 328.
  2. II. In gen., to live alone or in solitude: miles depositis annosus secubat armis, Prop. 2, 25 (3, 20), 5; App. M. 2, p. 123, 31.

sĕcŭla, ae, f. [seco], a sickle, so called by the Campanians, Varr. L. L. 5, § 137 Müll.

sēcŭlāris, v. saecularis.

sēcŭlum, v. saeculum.

sēcum = cum se; v. cum, II. fin. and sui.

sĕcundānus, a, um, adj. [secundus]; in gen., the second in rank or order (postclass.): Juppiter, i. e. Neptune, Mart. Cap. 1, § 47: Pales, id. ib. 1, § 51.
Plur. as subst.: sĕcundāni, ōrum, m. (sc. milites), soldiers of the second legion (like primani, tertiani, decimani, etc.): secundani terga hostium caedunt (preceded by secundae legionis principes hastatique), Liv. 34, 15 fin.; 34, 46 fin.; 41, 3; Tac. H. 5, 16; Plin. 3, 4, 5, § 36.

sĕcundārĭus, a, um, adj. [secundus].

  1. I. Of or belonging to the second class, sort, or quality (mostly technical); second-rate, middling, inferior: mel, Col. 12, 11, 1: passum, id. 12, 39, 2; Plin. 14, 9, 11, § 82: triticum (v. cibarium), id. 18, 9, 20, § 87: panis, id. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76 et saep.
  2. II. Of abstr. things (Ciceron.): in hoc loco caput erit illud accusatori, si demonstrare poterit, etc. … secundarium, si, etc., Cic. Inv. 2, 7, 24: habet statum res publica de tribus secundarium, id. Rep. 1, 42, 65.

sĕcundātus, ūs, m. [secundus], the second place or rank (late Lat.): alteri primatum damus, alteri secundatum, Tert. Anim. 27.

sĕcundē, adv. [secundus], favorably, fortunately: quod haec res tam secunde processit, Cato ap. Gell. 7, 3, 14.

sĕcundĭcērĭus, ii, m. [secundus-cera], a functionary of the second rank, Cod. Just. 2, 17, 4; cf. ib. 2, 17, 2, tit. 7: de primicerio et secundicerio et notariis.

sĕcundīnae, ārum, f., the after-birth (cf. secundae), Vulg. Deut. 28, 57.

1. sĕcundō, adv. [secundus].

    1. A. Secondly, in the second place (rare): equidem primum, ut honore dignus essem, maxime semper laboravi; secundo, ut existimarer; tertium mihi fuit illud quod, etc., Cic. Planc. 20, 50; so, primosecundo, Phaedr. 4, 11, 16 sq. (acc. to Charis. p. 195 P., also used by Cato).
    2. B. For the second time: Pontica legio cum fossam circumire secundo conata esset, Auct. B. Alex. 40; Eutr. 2, 19; 4, 17 al.; Lact. 4, 17, 9.
    3. C. Twice: lavit ad diem septimo aestate vel sexto, hieme secundo vel tertio, Treb. Gall. 17.

2. sĕcundo, āre, v. a. [secundus].

  1. * I. To direct favorably, to adjust, adapt, accommodate: tempus ei rei secundas, Plaut. Truc. 4, 2, 3 dub.
  2. II. To favor, further, second (poet. and in post-Aug. prose; syn.: faveo, adjuvo): jam liquidum nautis aura secundat iter, Prop. 3 (4), 21, 14: aura aquas, Ov. H. 13, 136.
    Absol.: secundante vento, the wind being favorable, Tac. A. 2, 24: cum secundante vento celeriter advolare, Just. 26, 3, 4: di nostra incepta secundent, Verg. A. 7, 259: votum (deus), Sen. Herc. Fur. 645: cursum (Fortuna), Aus. Prof. 18, 9: eventus, Verg. G. 4, 397: rite secundarent visus, that they would prosper well the tokens, i. e. secure them a favorable issue, id. A. 3, 36; so, visa, Luc. 1, 635; Sil. 8, 125.

sĕcundum, adv. and prep. [sequor].

  1. I. Adv.
    1. A. After, behind: Am. Age, i ut secundum. So. Sequor, subsequor te, Plaut. Am. 2, 1, 1.
    2. B. Afterwards, in the next place, secondly (so very rare): animadvertendum primum, quibus de causis constituerint paces; secundum, quā fide eas coluerint, Varr. ap. Non. 149, 15 (but secundum is a false reading for iterum in Liv. 7, 3, 3; 6, 18, 1).
  2. II. Prep. with acc.
    1. A. Prop.
      1. 1. In space.
        1. a. Following after, i.e. after, behind (ante-class.): ite hac secundum vos me, Plaut. Stich. 3, 1, 45: nos secundum ferre haec, after us, behind us, id. Mil. 4, 8, 39: secundum ipsam aram aurum abscondidi, id. Fragm. ap. Prisc. p. 890 P.
        2. b. Following an extension in space, i. e. by, along (class.): cum leno secundum parietem transversus iret, Varr. L. L. 7, § 81 Müll.: quae (legiones) iter secundum mare superum faciunt, Cic. Att. 16, 8, 2: sex legiones ad oppidum Gergoviam secundum flumen Elaver duxit, Caes. B. G. 7, 34: quid illuc est hominum secundum litus? Plaut. Rud. 1, 2, 61: hoc genus saepes fieri secundum vias publicas solent et secundum amnes, Varr. R. R. 1, 14, 3: secundum flumen, Caes. B. G. 2, 18 fin.; cf.: castra secundum mare haberet, id. B. C. 3, 65 fin.: vulnus accepit in capite secundum aurem, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2: centaurium secundum fontes nascitur, Plin. 25, 6, 31, § 68.
      2. 2. In time, succession, rank, value, etc., immediately after, after, next to (class.): secundum vindemiam, ubi vites ablaqueantur, Cato, R. R. 114, 1: secundum ludos, Plaut. Cas. prol. 28; cf.: tua ratio est, ut secundum binos ludos mihi respondere incipias: mea, ut ante primos ludos comperendinem, Cic. Verr. 1, 11, 34; so, comitia, id. Att. 3, 12, 1: hunc diem, id. de Or. 1, 62, 264: aequinoctium vernum, Plin. 19, 8, 42, § 147: proelium, Liv. 8, 10, 9: quietem, after going to sleep, while asleep, in a dream, Cic. Div. 1, 24, 48; so id. ib. 2, 61, 126; Suet. Aug. 94; Petr. 104: secundum patrem tu es pater proximus, Plaut. Capt. 2, 1, 42; cf.: proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt, Cic. Off. 2, 3, 11: ille mihi secundum te et liberos nostros ita est, ut sit paene par, id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18: secundum te nihil est mihi amicius solitudine, id. Att. 12, 15: qui secundum deos nomen Romanum veneretur, Liv. 36, 17 fin.: in actione secundum vocem vultus valet, Cic. de Or. 3, 59, 223; id. Or. 18, 60: secundum ea quaero, servarisne, etc., id. Vatin. 6, 15; so, secundum ea, Caes. B. G. 1, 33; cf. (with preceding maxime) Sall. J. 14, 3 Fabri ad loc.
    2. B. Fig.
      1. 1. Agreeably to, in accordance with, according to (class.): tigna prona et fastigata, ut secundum naturam fluminis procumberent, Caes. B. G. 4, 17; cf.: secundum naturam vivere, Cic. Fin. 5, 9, 26; and: facilius esse secundum naturam, quam contra eam, vivere, Quint. 12, 11, 13: collaudavi secundum facta et virtutes tuas, Ter. Eun. 5, 8, 60: duumviros secundum legem facio, Liv. 1, 26, 5; so, legem, Quint. 5, 13, 7; 12, 7, 9: rationem, id. 11, 3, 45: secundum consuetudinem praedatum ire, Front. Strat. 2, 12, 2.
      2. 2. Pregn., according to the will of, in favor of, to the advantage of: nuntiat populo, pontifices secundum se decrevisse … multa secundum causam nostram disputavit, Cic. Att. 4, 2, 3 sq.: de absente secundum praesentem judicare, id. Verr. 2, 2, 17, § 41: secundum eam (partem) litem judices dare, Liv. 23, 4: rei, quae undique secundum nos sit, Quint. 3, 8, 34: post principia belli secundum Flavianos, Tac. H. 3, 7.

1. sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.

  1. A. (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1. 1. Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum … optimum est facere; secundum, nec facere nec pati; miserrimum digladiari semper, etc., the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.: id secundum erat de tribus, id. Or. 15, 50: aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc., id. Off. 1, 11, 36; cf.: prioribus equitum partibus secundis additis, id. Rep. 2, 20, 36: Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae, id. ib. 2, 10, 18: Olympias secunda et sexagesima, id. ib. 2, 15, 28: oriens incendium belli Punici secundi, id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so, heres, Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416: mensa, the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121: Germania, Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.
      Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines: partus, Cels. 7, 29 fin.: non magis pertinere quam secundas ad editum infantem, Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123: secundae partūs, id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.
    2. 2. Trop.
      1. a. Following, next, second in rank, value, etc.; with ad: quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum, Cic. Fin. 3, 16, 52.
        With ab: potentiā secundus a rege, Hirt. B. Alex. 66; with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae, Liv. 7, 1 fin.; and: Ajax, heros ab Achille secundus, Hor. S. 2, 3, 193: qui honos secundus a rege erat, Just. 18, 4, 5.
        Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18: tu (Juppiter) secundo Caesare regnes, id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime: maxime vellem … secundo autem loco, etc., Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.: me maxime consolatur spes, etc. … facile secundo loco me consolatur recordatio, etc., id. Fam. 1, 6, 1 sq.: cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae, Plin. 36, 22, 47, § 164.
        With dat.: nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior, Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.: regio spatio locorum nulli earum gentium secunda, Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1: secundus sibi, non par, Just. 11, 12, 14: secunda nobilitas Falerno agro, id. 14, 6, 8, § 62: bonitas amomo pallido, id. 12, 13, 28, § 48.
        With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.
      2. b. With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.: secundae sortis ingenium, only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3: moneri velle ac posse secunda virtus est, id. Ben. 5, 25, 4; cf.: (servi) quasi secundum hominum genus sunt, Flor. 3, 20, 1: vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario), Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.: secundarius panis, Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76): tenue argentum venaeque secundae, Juv. 9, 31: haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae, Nep. Pel. 4, 3.
        With abl.: haud ulli veterum virtute secundus, inferior, Verg. A. 11, 441.
        With inf.: nec vertere cuiquam Frena secundus Halys, Stat. Th. 2, 574.
        Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts: in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium, Cic. Div. in Caecil. 15, 48: ut credas partis mimum tractare secundas, Hor. Ep. 1, 18, 14.
        With ab: hic erit a mensis fine secunda dies, the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710.
        As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts: Spinther secundarum tertiarum Pamphilus, Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644: Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum, Cic. Brut. 69, 242; so, secundas sortiri, Sen. Ben. 2, 29, 3: ferre, Hor. S. 1, 9, 46: deferre alicui, Quint. 10, 1, 53: agere, Sen. Ira, 3, 8, 6.
  2. B. (Acc. to sequor, II.)
    1. 1. Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel): secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit, i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so, Tiberi, Liv. 5, 46: amni, Verg. G. 3, 447: fluvio, id. A. 7, 494: aqua, Liv. 21, 28; cf.: totā rate in secundam aquam labente, with the current, id. 21, 47: et ventum et aestum uno tempore nactus secundum, Caes. B. G. 4, 23 fin.; so, aestu, Liv. 23, 41: mari, id. 29, 7; and, poet.: (Neptunus) curru secundo, speeding along, Verg. A. 1, 156: secundo amne, Curt. 4, 7, 9: navigatio, Tac. A. 2, 8.
      Esp., of winds: in portum vento secundo, velo passo pervenit, Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.: cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum, Cic. Planc. 39, 94; so, ventus, Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf. aquilo, id. ib. 2, 2, 201.
      Sup.: cum secundissimo vento cursum teneret, Cic. N. D. 3, 34, 83.
      Of sails (trop.): des ingenio vela secunda meo, Ov. F. 3, 790.
    2. 2. Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.
    3. 3. Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.: secundo populo aliquid facere, with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so, concio, id. Agr. 2, 37, 101; cf.: voluntas concionis, id. Att. 1, 19, 4: admurmurationes cuncti senatūs, id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9: clamor, Verg. A. 5, 491: aures, Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28: praesentibus ac secundis diis, id. 7, 26; so, dis auspicibus et Junone secundā, Verg. A. 4, 45; and: secundo Marte ruat, id. ib. 10, 21: adi pede sacra secundo, id. ib. 8, 302; 10, 255: auspicia, Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage: haruspex, Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90; so, id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf. fortunae (opp. adversae), Cic. Sull. 23, 66; and tempora (opp. adversi casus), Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28: proelia, Caes. B. G. 3, 1: motus Galliae, successful, id. ib. 7, 59; and: belli exitus, Hor. C. 4, 14, 38: consilium, Caes. B. C. 3, 42: labores, Hor. C. 4, 4, 45.
      Comp.: reliqua militia secundiore famā fuit, Suet. Caes. 2.
      Sup.: secundissima proelia, Caes. B. G. 7, 62.
      With dat.: secunda (sc. verba) irae, i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.
      Comp.: secundiore equitum proelio nostris, Caes. B. G. 2, 9.
      Sup.: tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit, Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.
      As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune: sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem, Hor. C. 2, 10, 13: age, me in tuis secundis respice, Ter. And. 5, 6, 11: omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere, Liv. 28, 11, 1: in secundis sapere et consulere, id. 30, 42, 16: nimius homo inter secunda, Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31: nemo confidat nimium secundis, Sen. Thyest. 615: poscunt fidem secunda, id. Agam. 934: secunda non habent unquam modum, id. Oedip. 694.

2. Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.

  1. I. C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
  2. II. C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew: OCTAVIA Q. F. SECVNDA, Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

sēcūrē, adv., v. securus fin.

sĕcūrĭclātus, a, um, adj. [securicula, II.].

  1. I. Shaped like a hatchet-head, dovetailed: cardines, Vitr. 10, 15.
  2. II. As subst.: sĕcūrĭclāta, ae, f. (sc. herba), a weed growing among lentils, hatchet-vetch, Plin. 18, 17, 44, § 155 (al. securidaca).

sĕcūrĭcŭla, ae, f. dim. [securis].

  1. I. A little axe, a hatchet, Plaut. Rud. 4, 4, 114 sq.; Mart. 14, 35 in lemm. (but Plin. 18, 19, 49, § 177, sericulam).
  2. II. Transf., in carpentry, a mortise in the shape of a hatchethead, a dovetail, Vitr. 4, 7, 4; 10, 17 (10, 11, 8).

sĕcūrĭdāca, v. securiclatus, II.

* sĕcūrĭfer, fĕra, fĕrum, adj. [securisfero], axe-bearing: Pyracmon, i. e. armed with a battle-axe, Ov. M. 12, 460; cf. securiger.

sĕcūrĭger, gĕra, gĕrum, adj. [securisgero], axe-bearing (poet.): puellae, i. e. Amazons armed with battle-axes, Ov. H. 4, 117: dextra, Sil. 16, 48: Nealces, Val. Fl. 3, 191: catervae, id. 5, 138: Lycurgus, Sen. Oedip. 470; cf. securifer.

sĕcūris, is (acc. securim, Plaut. Aul. 1, 2, 17; id. Men. 5, 2, 105; Cic. Mur. 24, 48; id. Planc. 29, 70; Verg. A. 2, 224; 11, 656; 696; Ov. M. 8, 397; Liv. 1, 40, 7; 3, 36, 4; Plin. 7, 56, 57, § 201; cf. Gell. 13, 21, 6: securem, Liv. 3, 36, 4; 8, 7, 20; 9, 16, 17; Cic. Verr. 2, 5, 47, § 123; Varr. ap. Non. p. 79; Val. Max. 1, 3, ext. 3; 3, 2, ext. 1; Tert. adv. Marc. 1, 29; Lact. Mort. Pers. 31, 2; Amm. 30, 8, 5; cf. Prisc. 758; abl. securi, Plaut. Ps. 1, 2, 25; Cic. Verr. 2, 1, 3, § 7; 2, 1, 5, § 12; 2, 4, 64, § 144; 2, 5, 50, § 133; Verg. A. 6, 824; 7, 510; Cat. 17, 19; Ov. H. 16, 105; Liv. 2, 5, 8 et saep.: secure, App. M. 8, p. 216, 1; Tert. Pud. 16), f. [seco], an axe or hatchet with a broad edge (cf. bipennis).

  1. I. In gen., as a domestic utensil, Cato, R. R. 10, 3; Plaut. Aul. 1, 2, 17; id. Bacch. 5, 1, 31: rustica, Cat. 19, 3 al.
    For felling trees, Cat. 17, 19; Verg. A. 6, 180; Ov. F. 4, 649; id. M. 9, 374; Hor. S. 1, 7, 27; Plin. 16, 39, 74, § 188.
    For hewing stones in the quarries, Stat. S. 2, 2, 87.
    For fighting, a battle-axe, Verg. A. 11, 656; 11, 696; 12, 306; 7, 184; 7, 627; Hor. C. 4, 4, 20 al.: anceps, a two-edged axe, Ov. M. 8, 397 (just before, bipennifer).
    For slaying animals for sacrifice, Hor. C. 3, 23, 12; Verg. A. 2, 224; Ov. Tr. 4, 2, 5; id. M. 12, 249.
    As the cutting edge of a vine-dresser’s bill, Col. 4, 25, 4 et saep.
  2. II. In partic.
    1. A. Lit., an executioner’s axe, for beheading criminals (borne by the lictors in the fasces; v. fascis): missi lictores ad sumendum supplicium nudatos virgis caedunt securique feriunt, i. e. behead them, Liv. 2. 5; so, securi ferire, Cic. Verr. 2, 1, 30, § 75; Hirt. B. G. 8, 38 fin.: percutere, Cic. Pis. 34, 84; Sen. Ira, 2, 5, 5; Flor. 1, 9, 5: strictae in principum colla secures, id. 2, 5, 4: necare, Liv. 10, 9: securibus cervices subicere, Cic. Pis. 34, 83 (cf. infra, B.); id. Verr. 2, 5, 9, § 22: Publicola statim secures de fascibus demi jussit, id. Rep. 2, 31, 55; cf. Lucr. 3, 996; 5, 1234: nec sumit aut ponit secures Arbitrio popularis aurae, Hor. C. 3, 2, 20: saevumque securi Aspice Torquatum (as having caused his own son to be executed), Verg. A. 6, 824.
      Comically, in a double sense, acc. to I.: te, cum securi, caudicali praeficio provinciae, Plaut. Ps. 1, 2, 25: securis Tenedia, Cic. Q. Fr. 2, 11, 2; Front. ad M. Caes. 1, 9 init.; v. Tenedos.
    2. B. Trop.
      1. 1. A blow, death-blow, etc.: graviorem rei publicae infligere securim, to give a death-blow, Cic. Planc. 29, 70; cf.: quam te securim putas injecisse petitioni tuae, cum? etc. (just before: plaga est injecta petitioni tuae), id. Mur. 24, 48.
      2. 2. With reference to the axe in the fasces, authority, dominion, sovereignty.
          1. (α) Usu. in plur.: Gallia securibus subjecta, perpetuā premitur servitute, i. e. to Roman supremacy, * Caes. B. G. 7, 77 fin.; cf.: vacui a securibus et tributis, Tac. A. 12, 34: consulis inperium hic primus saevasque secures Accipiet, Verg. A. 6, 819: Medus Albanas timet secures, i. e. the Roman authority or dominion, Hor. C. S. 54: ostendam multa securibus recidenda, Sen. Ep. 88, 38.
          2. (β) In sing. (poet.): Germania colla Romanae praebens animosa securi, Ov. Tr. 4, 2, 45.

sēcūrĭtas, ātis, f. [securus], freedom from care, unconcern, composure.

  1. I. Lit.
    1. A. In a good sense (class.): Democriti securitas, quae est animi tamquam tranquillitas, quam appellavit εὐθυμίαν, eo separanda fuit ab hac disputatione, quia ista animi tranquillitas ea ipsa est beata vita, Cic. Fin. 5, 8, 23: securitatem nunc appello vacuitatem aegritudinis, in quā vita beata posita est, id. Tusc. 5, 15, 42: vacandum omni est animi perturbatione, ut tranquillitas animi et securitas assit, quae affert cum constantiam tum etiam dignitatem, id. Off. 1, 21, 69: beatam vitam in animi securitate et in omnium vacatione munerum ponimus, id. N. D. 1, 20, 53; id. Lael. 15, 45 and 47; id. Att. 4, 16, 10; Liv. 36, 41; Cels. 4, 4 fin.; Quint. 5, 13, 52 (opp. cura); Plin. Ep. 6, 16, 12 (opp. timor); 7, 6, 14; 7, 10, 60; Tac. A. 3, 44; 11, 3 fin.; Sen. Ep. 105, 7: securitas inaffectatae orationis, quietness, Quint. 11, 1, 93; cf.: vocis ac vultus, Tac. A. 15, 55.
      Plur. (opp. curae): somno ac securitatibus jam dudum hoc fuit, Plin. 23, 1, 23, § 41.
      With gen. obj.: operosissima securitas mortis in M. Ofilio Hilaro ab antiquis traditur, Plin. 7, 53, 54, § 184.
    2. B. In a bad sense, carelessness, heedlessness, negligence (not till after the Aug. period; syn. incuria): neminem celerius opprimi quam qui nihil timeret et frequentissimum initium esse calamitatis securitatem, Vell. 2, 118, 2: res altera taedium laboris, altera securitatem parit, Quint. 2, 2, 6; 2, 5, 13; 2, 3, 4; 4, 1, 55; 6, 1, 34; 6, 3, 62; Tac. H. 3, 83; Gell. 1, 15, 2; 4, 20, 8.
      With gen. obj.: memoriae plerumque inhaeret fidelius, quod nullā scribendi securitate laxatur, Quint. 10, 6, 2.
  2. II. Transf., object., freedom from danger, safety, security (not till after the Aug. period): cum innumerabilia sint mortis signa, salutis securitatisque nulla sunt, Plin. 7, 51, 52, § 171: securitatis urbanae custos, Vell. 2, 98, 1: securitas securitate mutuā persciscenda est, Sen. Clem. 1, 19, 5; cf.: securitati ante quam vindictae consulere, Tac. A. 11, 31: perpetua Romani imperii, Vell. 2, 103, 3: tutela securitatis, id. 2, 128, 3: nec spem modo ac votum securitas publica, sed ipsius voti fiduciam assumserit, Tac. Agr. 3: itinerum, Plin. 28, 2, 4, § 21: annonae, Tac. A. 15, 18: somnum a repentinā securitate datum, Just. 11, 13, 3: dextras securitatis, a safe conduct, Vulg. 2 Macc. 11, 30.
    Hence, SECVRITAS, personified as the tutelary goddess of the Roman State, Inscr. Orell. 1830 and 1831.
    1. B. Mercant. t. t., a guarantee, security for a debt or obligation (by hypothecation, mortgage; by receipt or acknowledgment, etc.): id quod sibi debetur, consequi debet vel ejus securitatem, Dig. 27, 4, 1 fin.
      Plur.,
      Amm. 17, 10, 4; Symm. Ep. 10, 43 fin.

sē-cūrus, a, um, adj. [se = sine and cura], i. q. non or nibil curans, free from care, careless, unconcerned, untroubled, fearless, quiet, easy, composed.

  1. I. Lit.
    1. A. In a good sense (class.; cf. tutus); constr. absol., with de, ab, gen., or a rel.-clause: ut, meis ab tergo tutis, securus bellum Nabidi inferam, Liv. 31, 25: securus solutusque, id. 25, 39; (with otiosus), Quint. 5, 13, 59: securus Hermippus Temnum proficiscitur, Cic. Fl. 20, 46: sine militis usu Mollia securae peragebant otia gentes, Ov. M. 1, 100; 11, 423; 12, 129: non secura quidem, fausto tamen omine laeta Mater abit templo, id. ib. 9, 784; cf.: a non securo Eumene, Liv. 45, 19: Ceres natā secura receptā, easy now that she had found, Ov. M. 5, 572; cf. Tib. 1, 1, 77 (v. infra, b.): de linguā Latinā securi es animi, Cic. Att. 12, 52 fin.: de bello Romano, Liv. 36, 41: de facilitate credentis, Tac. A. 16, 2: securos vos ab hac parte reddemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 8; Curt. 9, 6, 24; so, ab hac parte, Suet. Tib. 11.
      Comp.: securior ab Samnitibus, Liv. 9, 22: Romani securi pro salute de gloriā certabant, Tac. Agr. 26: aut pro vobis sollicitior, aut pro me securior, id. H. 4, 58.
      With gen. (poet. and in post-Aug. prose): ne sis secura futuri, Ov. M. 6, 137; so, suis (gen. of sus), id. ib. 7, 435: extremi sepulcri, Stat. Th. 12, 781: pelagi atque mei, unconcerned about, Verg. A. 7, 304: amorum germanae, id. ib. 1, 350; 10, 326: poenae, Hor. Ep. 2, 2, 17: tam parvae observationis (Cicero), Quint. 8, 3, 51: odii, Tac. Agr. 43: potentiae, id. A. 3, 28: nec securam incrementi sui patiebatur esse Italiam, Vell. 2, 109, 4: qui (motus) Campaniam numquam securam hujus mali … vastavit, Sen. Q. N. 6, 1, 2: quem (rogum) uxoria pietas mortis secura conscendit, Val. Max. 2, 6, ext. 14: his persuadet, ut securo fugae suae Eumeni superveniant, Just. 13, 8, 5: periculi, Curt. 5, 10, 15: discurrunt securi casus ejus, qui supervenit ignaris, id. 9, 9, 8 (v. infra, b.).
      With rel.-clause: gestit nummum in loculos demittere, post hoc Securus, cadat an recto stet fabula talo, Hor. Ep. 2, 1, 176; id. S. 2, 4, 50 (opp. laboret); id. C. 1, 26, 6.
      With ne and subj.: ne quis etiam errore labatur vestrum quoque, non sum securus, Liv. 39, 16, 6.
        1. b. Of inanim. things.
          1. (α) Free from care, untroubled, tranquil, serene, cheerful, bright (poet. and in post-Aug. prose): deos securum agere aevum, Lucr. 5, 82; 6, 58; Hor. S. 1, 5, 101: quies (leti), Lucr. 3, 211; 3, 939: otia, Verg. G. 3, 376: dies, Tib. 3, 4, 54: merum, id. 2, 1, 46: mensa, id. 3, 6, 30: convivia, Sen. Clem. 1, 26: artus (Herculis), Ov. M. 9, 240: gaudia nato recepto, id. ib. 7, 455: summa malorum, careless, id. ib. 14, 490: olus, i.e. of the careless idler, Hor. S. 2, 7, 30 et saep.; Quint. 10, 5, 8: causae, id. 11, 3, 151: vox securae claritatis, id. 11, 3, 64: tempus securius, more free from care, id. 12, 1, 20; cf.: securior materia, Tac. H. 1, 1 et saep.: securos ab eo metu somnos, Plin. 28, 9, 42, § 149.
            With gen.: vota secura repulsae, safe against, Ov. M. 12, 199.
          2. (β) Poet., that frees from care or anxiety: latices, Verg. A. 6, 715 (securos ab effectu, Serv. ad l. l.).
    2. B. In a bad sense, careless, reckless, heedless, negligent (post-Aug. and very rare): reus, Quint. 6, 1, 14; cf. id. 4, 2, 55; 11, 3, 3.
      Of abstract things: castrensis jurisdictio, easy, off-hand (shortly after, opp. gravis, intentus), Tac. Agr. 9: luxus, id. A. 3, 54.
  2. II. Transf., object., of a thing or place, free from danger, safe, secure (not till after the Aug. period, and rare for the class. tutus): hostis levis et velox et repentinus, qui nullum usquam tempus, nullum locum quietum aut securum esse sineret, Liv. 39, 1: domus, Plin. Pan. 62, 7: Tripolim securissimam reddidit, Spart. Sev. 18: securiorem, Tac. Or. 3: quorum (hominum) ea natura est, ut secura velint, safety, security, id. ib. 37 fin.
    With gen.: subitā inundatione Tiberis non modo jacentia et plana urbis loca sed secura ejusmodi casuum implevit, secure from such accidents, Tac. H. 1, 86.
    Adv., in two forms,
    1. A. sē-cūrē.
      1. 1. (Acc. to I.) Carelessly, heedlessly, fearlessly, unconcernedly, quietly (not ante-Aug.): lente ac secure aliquid ferre, Suet. Ner. 40; Plin. Ep. 1, 4, 3 (with neglegenter); Vell. 2, 129, 3; Val. Max. 4, 7, 1 ext. al.
        Comp., Sen. Ep. 18, 8.
      2. 2. (Acc. to II.) Safely, securely, Plin. Ep. 2, 17, 6.
    2. B. sēcūrĭter (late Lat.), Aug. in Joan. Ep. ad Parth. Tr. 10, 8.

A maximum of 100 entries are shown.