Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

rītĕ, adv. [perh. an old abl. form collat. with ritu, as, on the other hand, diu with die, and noctu with nocte; subst. rite = ritu, is now found only in rite nefasto libatus, Stat. Th. 11, 285].

      1. 1. Lit., according to religious ceremonies or observances; and pregn., with due religious observances or rites, according to religious usage: nocturna mulierum sacrificia ne sunto praeter olla quae pro populo rite fient, Cic. Leg. 2, 9, 21: rite veteres, rite etiam vestri coluere divos, id. poët. Div. 1, 13, 21: neque duobus nisi certis deis rite una hostia fieri, Liv. 27, 25, 9: exsequiis rite solutis, Verg. A. 7, 5: centum mactabat rite bidentes, id. ib. 7, 93: deos apprecati, Hor. C. 4, 15, 28: Latonae puerum canentes, id. ib. 4, 6, 37: rebus divinis perpetratis, Liv. 1, 8: pecora sacrificant, id. 41, 18: votum solvi, id. 31, 9: templa sacerdotum rite dicata manu, Ov. F. 1, 610.
      2. 2. Transf., in gen., in a proper or just manner; fitly, duly, rightly, aright, well: quod fit rite id ratum ac rectum est, Varr. L. L. 7, § 88 Müll.: rite significat bene ac recte, Paul. ex Fest. p. 272 ib.: idque ut rite intellegas te facere, Afran. ap. Charis. p. 193 P.: hunc deum rite beatum dixerimus, rightly, with justice or reason, Cic. N. D. 1, 20, 52; so, habere, id. ib. 2, 24, 62: appellari, id. Fin. 2, 12, 37; Ov. M. 3, 264; 14, 433 al.: creatus tribunus, Quint. 2, 4, 35: rebus paratis, Verg. A. 4, 555: memor, id. ib. 5, 25: aperire partus, Hor. C. S. 13: mens rite Nutrita, id. C. 4, 4, 25: si maxima Juno Rite vocor, Ov. M. 3, 264; id. H. 7, 108: QVON RITE RECTE DE FINIBVS CVM VELIENS. ACTVM SIT, Inscr. Orell. 137: deos veneror, Ut, quod de meā re huc veni, rite venerim, at the right time, fortunately, Plaut. Poen. 5, 1, 18; Verg. A. 10, 254: Nymphas venerabar, Rite secundarent visus, id. ib. 3, 36.
        1. b. In the usual way, manner, or fashion; according to custom or usage: retinentes pocula rite, Lucr. 1, 495: campestres Scythae, Quorum plaustra vagas rite trahunt domos, Hor. C. 3, 24, 10: religatos rite videbat Carpere gramen equos, Verg. A. 9, 352.
        2. c. Esp., in the manner or form prescribed by law, legally, formally, solemnly: hic enim rite productust patri, Plaut. Bacch. 3, 3, 51: rite creatus tribunus, Quint. 2, 4, 35: matrimonium rite confectum, Tert. ad Uxor. 2, 3.

rītŭālis, e, adj. [ritus], relating to religious rites or ceremonies, ritual: rituales nominantur Etruscorum libri, in quibus praescriptum est, quo ritu condantur urbes, arae, aedes sacrentur, quā sanctitate muri, quo jure portae, quomodo tribus, curiae, centuriae distribuantur, exercitus constituantur, ordinentur ceteraque ejusmodi ad bellum ac pacem pertinentia, Fest. p. 285 fin. Müll.
Plur. as subst.: rītŭālĭa, ium, n., ceremonial rites, Amm. 17, 7, 10.
Hence, adv.: rītŭālĭter, according to religious usage, with religious ceremonies: ritualiter consecrata mensula, Amm. 29, 1, 29.

rītus, ūs (gen. rituis, Varr. ap. Non. 494, 30; abl. rite nefasto, Stat. Th. 11, 285; v. rite), m. [etym. unknown], orig. belonging to relig. lang.

  1. I. Lit., the form and manner of religious observances; a religious usage or ceremony, a rite (cf. caerimonia): Graeco ritu sacra non Romano facere, Varr. L. L. 7, § 88 Müll.: sacra diis aliis Albano ritu, Graeco Herculi facit, Liv. 1, 7: quo haec privatim et publice modo rituque flant, discunto ignari a publicis sacerdotibus, Cic. Leg. 2, 8, 20; cf.: morem ritusque sacrorum Adiciam, Verg. A. 12, 836: de more rituque priscae religionis, Suet. Tit. 5: ex patriis ritibus optuma colunto, Cic. Leg. 2, 9, 21; 2, 16, 40: tempestates, quae populi Romani ritibus consecratae sunt, id. N. D. 3, 20, 51: regina dei (sc. Bacchi) Ritibus instruitur, Ov. M. 6, 591: sacrificos docuit ritus, id. ib. 15, 483: profanos ritus exuere, Tac. A. 2, 85 fin.: lustrari magico ritu, Ov. M. 10, 398.
  2. II. Transf., in gen., a custom, usage, manner, mode, way: ritus, mos vel consuetudo, Fest. p. 273 Müll.; cf. id. p. 289 ib.
        1. a. Usually in abl. sing. and with a foll. gen., after the usage, wont, manner, or fashion of any thing.
          1. (α) With gen.: more ferarum Quadrupedumque ritu, Lucr. 4, 1265: qui pecudum ritu ad voluptatem omnia referunt, Cic. Lael. 9, 32: pecudum, ferarumque, Liv. 3, 47; 5, 44; Quint. 8, 3, 81; Ov. M. 6, 717; 15, 222: latronum vivere, Cic. Phil. 2, 25, 62: juvenum, Hor. A. P. 62: Lucili, id. S. 2, 1, 29: Herculis (petiisse laurum), id. C. 3, 14, 1; cf. Dianae (cincta, etc.), Ov. M. 1, 695; 9, 89; 10, 536: fluminis, Hor. C. 3, 29, 34: tempestatis, id. S. 2, 3, 268: non hominis sed accipitris, Just. 27, 2, 8: volucri ritu flammarum, Lucr. 1, 1102.
          2. (β) With adj.: haec mulier cantherino ritu astans somniat, Plaut. Men. 2, 3, 46: ritu barbarico esse, id. Cas. 3, 6, 19: res quaeque suo ritu procedit, Lucr. 5, 923: novo Sublime moliar atrium, Hor. C. 3, 1, 46: aleatorio, Gell. 18, 13, 6; cf.: rancida quo perolent projecta cadavera ritu, in the way that, such as, Lucr. 6, 1157.
        2. b. In other cases (mostly poet. and post-Aug.), habit, custom, usage: cognosse Sabinae Gentis ritus, Ov. M. 15, 5: referre Cyclopum, id. ib. 15, 93: humanos, id. ib. 9, 500: in alienos ritus mores legesque verti, Liv. 24, 3, 12: ritus dissimiles habuere duo examina apium, Plin. 11, 10, 10, § 23: moresque tractamus innumeros, id. 7, 1, 1, § 6: externas caerimonias, Aegyptios Judiacosque ritus compescuit, Suet. Tib. 36; Sil. 15, 40: de ritu nuptiarum, Dig. 23, tit. 2.