No entries found. Showing closest matches:
prae-ĕo (sometimes written in inscrr. with one e, PRAERAT, etc.), īvi and ĭi, ĭtum, īre, v. n. and a., to go before, lead the way, precede (syn.: praegredior, antecedo).
- I. Lit.
- (α) Neutr.: ut consulibus lictores praeirent, Cic. Rep. 2, 31, 55: domino praeire, Stat. Th. 6, 519: Laevinus Romam praeivit, Liv. 26, 27 fin.: praetor dictus, qui praeiret jure et exercitu, Varr. L. L. 5, § 80 Müll.; cf.: in re militari praetor dictus, qui praeiret exercitui, id. ib. 5, 16, § 87 ib.: praeeunte carinā, Verg. A. 5, 186; Ov. F. 1, 81.
- (β) Act.: per avia ac derupta praeibat eum, Tac. A. 6, 21: ludos Circenses eburna effigies (Germanici) praeiret, id. ib. 2, 83.
- II. Trop.
- A. In gen., to go before, precede (rare but class.).
- (α) Neutr.: naturā praeeunte, Cic. Fin. 5, 21, 58.
- (β) Act.: acto raptim agmine, ut famam sui praeiret, to outstrip, Tac. A. 15, 4.
- B. In partic., a relig. and publicist’s t. t., to precede one in reciting a formula (as of prayer, consecration, an oath, etc.), i. e. to repeat first, to dictate any thing (the predom. signif. of the word); constr. most freq. with aliquid (alicui), and less freq. with verbis, voce, or absol.
- (α) Aliquid (alicui): praei verba, quibus me pro legionibus devoveam, Liv. 8, 9, 4: aedem Concordiae dedicavit, coactusque pontifex maximus verba praeire, to dictate the formula of consecration, id. 9, 46, 6; cf. id. 4, 21, 5; 5, 41, 3; 10, 28, 14: praeeuntibus exsecrabile carmen sacerdotibus, id. 31, 17: sacramentum, Tac. H. 1, 36; 2, 74: obsecrationem, Suet. Claud. 22: cum scriba ex publicis tabulis sollemne ei praecationis carmen praeiret, Val. Max. 4, 1, 10.
- (β) Praeire verbis: praei verbis quid vis, Plaut. Rud. 5, 2, 48.
- (γ) Absol., with dat. of the person: praeivimus commilitonibus jusjurandum more sollemni praestantibus, Plin. Ep. 10,52 (60): de scripto praeire, to read before, Plin. 28, 2, 3, § 12: ades, Luculle, Servili, dum dedico domum Ciceronis, ut mihi praeeatis, Cic. Dom. 52, 133.
- 2. Transf., apart from technical lang., to recite, read, sing, or play before one (rare but class.): ut vobis voce praeirent, quid judicaretis, Cic. Mil. 2, 3: si legentibus singulis praeire semper ipsi velint, wish to read before, Quint. 2, 5, 3; 1, 2, 12; and: praeeunte aliquā jucundā voce, id. 1, 10, 16: tibiam Caio Graccho cum populo agenti praeisse ac praemonstrasse modulos ferunt, Gell. 1, 11, 10.
- b. In partic., to lead the way, by orders, directions, precepts: omnia, uti decemviri praeierunt, facta, Liv. 43, 13 fin. (cf. praefor): si de omni quoque officio judicis praeire tibi me vis, Gell. 14, 2, 12.
Hence, praeiens, Part., going before; as subst.: praeiens, euntis, m., he who precedes another, as a precentor or leader: lectio non omnis nec semper praeeunte eget, Quint. 1, 2, 12.
prae-ĭcĭo (prae-jăcĭo or praejĭcĭo, Fest. s. v. pone, p. 249 Müll.), jēci, jactum, 3, v. a., to cast or throw up in front (post-Aug.).
- I. Lit.: moles, Col. 8, 17.
- II. Trop., to cast up, object, utter reproachfully: multis in contumeliam Graecorum praejactis probris, Dictys Cret. B. Troj. 2, 24.
prae-iens, euntis, Part., v. praeeo fin.
prae-infundo, fūdi, fūsum, 3, v. a., to pour into beforehand (post-class.), Cael. Aur. Acut. 2, 34.
* prae-innŭo, ĕre, v. a., to indicate beforehand, Varr. ap. Non. 91, 4 dub. (al. pertimuerint).
prae-jăcĕo, ŭi, 2, v. n., to lie before, be situated in front of any thing (post-Aug.).
- (α) With dat.: vastum mare praejacens Asiae, Plin. 4, 12, 24, § 75.
- (β) With acc.: campus qui castra praejacet, Tac. A. 12, 36.
- (γ) Absol.: praejacentibus stagnis, Plin. 3, 4, 5, § 32.
prae-jăcĭo, v. praeicio.
praejactĭto, āre, v. freq. a., to boast excessively (late Lat.), Cassiod. in Psa. 36, 14.
prae-jactus, a, um, Part., from praejacio.
prae-jĭcĭo, v. praeicio init.
‡ prae-jūdex, ĭcis, m., one who judges beforehand: praejudex, προδικαστής, Gloss. Philox.
praejūdĭcātum, i, n., v. praejudico, P. a. fin.
praejūdĭcātus, a, um, Part. and P. a., from praejudico.
praejūdĭcĭālis, e, adj.
- I. Belonging or according to a preceding judgment or decision (post-class.): multam, Cod. Th. 11, 30, 50; Symm. Ep. 10, 51.
- II. Of or belonging to a preceding examination: actiones ( = praejudicia), Just. Inst. 4, 6, 13: formulae, Gai. Inst. 4, 44, 94.
prae-jūdĭcĭum, ii, n.
- I. Lit., a preceding judgment, sentence, or decision, a precedent (class.): praejudiciorum vis omnis tribus in generibus versatur: rebus, quae aliquando ex paribus causis sunt judicatae, quae exempla rectius dicuntur: judiciis ad ipsam causam pertinentibus: unde etiam nomen ductum est: aut cum de eādem causā pronuntiatum est, etc., Quint. 5, 2, 1: de quo non praejudicium, sed plane judicium jam factum putatur, Cic. Div. in Caecil. 4, 12 (praejudicium dicitur res, quae cum statuta fuerit, affert judicaturis exemplum, quod sequantur: judicium autem res, quae causam litemque determinat, Ascon.): apud eosdem judices reus est factus, cum is duobus praejudiciis jam damnatus esset, Cic. Clu. 22, 59: praejudicium a se de capite C. Verris per hoc judicium nolle fieri, id. Verr. 2, 3, 65, § 152; cf. id. Mur. 28, 60; id. Inv. 2, 20, 59 sq.: Cicero pro Milone non ante narravit, quam praejudiciis omnibus reum liberavit, from all preceding judgments, Quint. 6, 5, 10: postulavit, ne cognitioni Caesaris praejudicium fieret, preceding judgment, precedent, Plin. Ep. 7, 6, 6.
- II. Transf.
- A. Any thing that precedes another thing in such manner that we can judge or conclude from it what is further to happen, a precedent, example: Pompeius nullo proelio pulsus, vestri facti praejudicio demotus Italiā excessit, by the example of your conduct (which he feared would be imitated), Caes. B. C. 2, 32: an Africi belli praejudicia sequimini? id. ib. fin.: orabat ut se praejudicio juvarem, Plin. Ep. 5, 1, 2: statim quaestor ejus in praejudicium aliquot criminibus arreptus est, as an example of what was to happen to himself, Suet. Caes. 23.
- B. A damage, disadvantage, prejudice (post-class.): praejudicium in patrem quaeri, Sen. Ben. 4, 35, 2: absque praejudicio, Gell. 2, 2, 7: neque enim alimentorum causa veritati facit praejudicium, does no harm, Dig. 1, 6, 10: sine ullo litis praejudicio, ib. 26, 2, 27; Vulg. 1 Tim. 5, 21.
- C. A judicial examination previous to a trial: quoties de hoc contenditur, an quis libertus sit, etc., … redditur praejudicium, Dig. 40, 14, 6: patronus in praejudicio possessor esse videtur, ib. 22, 3, 18.
- D. A decision made beforehand or before the proper time: neminem praejudicium rei tantae afferre, Liv. 3, 40.
prae-jūdĭco, āvi, ātum, 1, v. a., to judge, pass sentence, or decide beforehand, to prejudge (class.).
- I. Lit., in the judicial sphere: praejudicare de aliquo majore maleficio, Cic. Inv. 1, 20, 60; id. Verr. 2, 3, 65, § 153.
- II. Transf., apart from judicial lang.: de iis censores praejudicent, let the censors give their preliminary judgment (before the case is brought before the judges), Cic. Leg. 3, 20, 47.
- B. To be injurious, prejudicial; with dat. (post-class.): res inter alios judicatae aliis non praejudicant, Dig. 42, 1, 63; 47, 10, 7: ingenuitati, Paul. Sent. 5, 3, 3; Ambros. in Luc. 3, 41.
Hence, praejūdĭcātus, a, um, P. a., decided beforehand, prejudged: praejudicatum eventum belli habetis, Liv. 42, 61: res, Cic. Clu. 17, 49: nihil, id. ib. 44, 124: opinio, a preconceived notion, prejudice, id. N. D. 1, 5, 10.
Sup.: vir praejudicatissimus, i.e. whose talents are already clearly ascertained, Sid. post Carm. 22.
- B. Subst.: praejūdĭ-cātum, i, n.
- 1. Something decided beforehand, Liv. 26, 2.
- 2. A previous opinion, prepossession, = praejudicium postulo, ut ne quid huc praejudicati afferatis, Cic. Clu. 2, 6.
‡ prae-jūrātĭo, ōnis, f., a previous taking of an oath which others then repeat: praejurationes facere dicuntur hi, qui ante alios conceptis verbis jurant: post quos eadem verba jurantes tantummodo dicunt: Idem in me, Fest. p. 224 Müll.
prae-jŭvo, jūvi, 1, v. a., to aid before (post-Aug.): affectam ejus fidem praejuvisse, Tac. H. 3, 65.