Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

Pălīlis, e, adj. [Pales],

  1. I. of or belonging to Pales: flamma Palilis, a fire of straw and hay, over which the rustics leaped at the feast of Pales, Ov. F. 4, 798: festa Palilia, id. M. 14, 774; Tib. 2, 5, 87.
    Also as subst.:
  2. II. Pălīlĭa, ĭum (euphon. collat. form Părīlĭa, Varr. R. R. 2, 1, 9; Col. 7, 3, 11; Plin. 19, 5, 24, § 69 et saep.; cf. Prob. ad Verg. G. 3 init.; Charis. p. 43 P.; Mar. Vict. p. 2470 P.), n., the feast of Pales, the shepherd festival, celebrated on the 21st of April, the anniversary of the foundation of Rome, Varr. L. L. 6, 3, 15; Cic. Div. 2, 47, 98; cf. also Ov. F. 4, 721; Tib. 2, 5, 89: Parilia, Prop. 5, 1, 19; 5, 4, 75; Pers. 1, 72; Serv. Verg. G. 3 init.; Fest. p. 236 Müll.
    Hence, Părīlīcĭus, a, um, occurring at the time of the Parilia, Plin. 18, 26, 66, § 247.

pār, păris (collat. form of the nom. fem. paris, Atta ap. Prisc. p. 764 P.
Abl. pari and pare, acc. to Charis. p. 14 P.; Prisc. p. 763 ib.; the latterpoet.
Gen. plur. usu. parĭum; parum, acc. to Plin. ap. Charis. p. 110 P.), adj. [cf. Sanscr. para, another, and prae], equal (cf.: aequus, similis).

  1. I. Lit.: par est, quod in omnes aequabile est, Cic. Inv. 2, 22, 67: par et aequalis ratio, id. Or. 36, 123: aequo et pari jure cum civibus vivere, id. Off. 1, 34, 124: vita beatapar et similis deorum, id. N. D. 2, 61, 153: est finitimus oratori poëta ac paene par, id. de Or. 1, 16, 70: pari atque eādem in laude aliquem ponere, id. Mur. 9, 21: intelleges de hoc judicium meum et horum par et unum fuisse, id. Sull. 2, 5: pares in amore atque aequales, id. Lael. 9, 32: libertate esse parem ceteris, id. Phil. 1, 14, 34: verbum Latinum (voluptas) par Graeco (ἡδονή) et idem valens, id. Fin. 2, 4, 12: pares ejusdem generis munitiones, of equal size, Caes. B. G. 7, 74: similia omnia magis visa hominibus, quam paria, Liv. 45, 43: pares similesque (affectus), Sen. Ira, 1, 19 et saep.: quod in re pari valet, valeat in hac, quae par estvaleat aequitas, quae paribus in causis paria jura desiderat, Cic. Top. 4, 23: si ingenia omnia paria esse non possunt: jura certe paria debent esse eorum inter se, qui sunt cives in eādem re publicā, id. Rep. 1, 32, 49: necesse est eam esse naturam, ut omnia omnibus paribus paria respondeant, id. N. D. 1, 19, 50; id. Fam. 5, 2, 3: equites Ariovisti pari intervallo constiterunt, Caes. B. G. 1, 43: hi (equites), dum pari certamine res geri potuit, etc., i. e. horsemen against horsemen, id. B. C. 1, 51.
    Poet., with a respective gen. or inf.: aetatis mentisque pares, Sil. 4, 370: et cantare pares et respondere parati, Verg. E. 7, 5.
          1. (β) The thing with which the comparison is made is most freq. added in the dat.: quem ego parem summis Peripateticis judico, Cic. Div. 1, 3, 5: in his omnibus par iis, quos antea commemoravi, id. Clu. 38, 107: omni illi et virtute et laude par, id. Planc. 11, 27: isti par in belligerando, id. Font. 12, 26: par anseribus, as large as, Juv. 5, 114: prodigio par, i. e. extremely rare, id. 4, 97.
            In sup.: QVOIVS FORMA VIRTVTEI PARISVMA FVIT, Epit. of the Scipios, Inscr. Orell. 550: parissumi estis hibus, Plaut. Curc. 4, 2, 20.
            Adverb. (colloq. and very rare): feceris par tuis ceteris factis, Plaut. Trin. 2, 2, 3.
          2. (γ) With gen. (with this case par is treated as a substantive; rare but class.), an equal, counterpart, etc.: ei erat hospes, par illius, Siculus, etc., his counterpart, Plaut. Rud. prol. 49: cujus paucos pares haec civitas tulit, Cic. Pis. 4, 8: quem metuis par hujus erat, Luc. 10, 382: ubique eum parem sui invenies, Front. Ep. ad Amic. 1, 6: vestrae fortitudinis, Phaedr. 4, 15, 6.
          3. (δ) With abl. (rare): scalas pares moenium altitudine, Sall. H. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 253 Lindem.: in quā par facies nobilitate suā, Ov. F. 6, 804.
            (ε) With cum (class.): non praecipuam, sed parem cum ceteris fortunae condicionem subire, Cic. Rep. 1, 4, 7: ut enim cetera paria Tuberoni cum Varo fuissent, etc., id. Lig. 9, 27: quem tu parem cum liberis tuis regnique participem fecisti, Sall. J. 14, 9 (cited ap. Arus. Mess. p. 253 Lindem.; but in Cic. Phil. 1, 14, 34, read parem ceteris).
            (ζ) With inter se (class.): sunt omnes pares inter se, Cic. Par. 1, 2, 11; id. de Or. 1, 55, 236.
            (η) With et, atque (ac) (class.): cum par habetur honos summis et infimis, Cic. Rep. 1, 34, 53: omnia fuisse in Themistocle paria et Coriolano, id. Brut. 11, 43: tametsi haudquaquam par gloria sequatur scriptorem et auctorem rerum, Sall. C. 3, 2: quos postea in parem juris libertatisque condicionem atque ipsi erant, receperunt, Caes. B. G. 1, 28; so with atque, id. ib. 5, 13, 2: si parem sapientiam hic habet ac formam, Plaut. Mil. 4, 6, 36: neque mihi par ratio cum Lucilio est ac tecum fuit, Cic. N. D. 3, 1, 3: in quo offensae minimum, gratia par, ac si prope adessemus, Sall. J. 102, 7.
            (θ) The object of comparison is sometimes not expressed: cui repugno, quoad possum, sed adhuc pares non sumus, i.e. not equal to the task, able, Cic. Att. 12, 15: pari proelio, indecisive, Nep. Them. 3, 3: pares validaeque miscentur, Tac. G. 20: cum paria esse coeperunt, Plin. Ep. 4, 14, 6: si periculum par et ardor certaminis eos irritaret, Liv. 24, 39, 6.
    1. B. In partic.
      1. 1. Equal to, a match for any one in any respect: quibus ne di quidem immortales pares esse possint, Caes. B. G. 4, 7 fin.: qui pares esse nostro exercitu (dat.) non potuerint, id. ib. 1, 40, 7; cf.: ille, quod neque se parem armis existimabat, et, etc., Sall. J. 20, 5: non sumus pares, not on an equality, Juv. 3, 104: exime hunc mihi scrupulum, cui par esse non possum, Plin. Ep. 3, 17, 2: habebo, Q. Fabi, parem, quem das, Hannibalem, an opponent, adversary, Liv. 28, 44: inter pares aemulatio, Tac. A. 2, 47: ope Palladis Tydiden Superis parem, Hor. C. 1, 6, 15.
      2. 2. Equal in station or age, of the same rank, of the same age (syn. aequalis): ut coëat par Jungaturque pari, Hor. Ep. 1, 5, 25: si qua voles apte nubere, nube pari, Ov. H. 9, 32; Petr. 25, 5.
        Prov.: pares vetere proverbio cum paribus facillime congregantur, i. e. birds of a feather flock together, Cic. Sen. 3, 7.
      3. 3. Par est, it is fit, meet, suitable, proper, right.
          1. (α) With a subject-clause (class.; syn.: oportet, aequum, justum est): amorin me an rei opsequi potius par sit, Plaut. Trin. 2, 1, 6: posterius istaec te magis par agere’st, id. Pers. 5, 2, 21: canem esse hanc par fuit, id. Curc. 1, 2, 17: par est primum ipsum esse virum bonum, tum, etc., Cic. Lael. 22, 82: sic par est agere cum civibus, id. Off. 2, 23, 83: dubitans, quid me facere par sit, id. Att. 9, 9, 2: quicquid erit, quod me scire par sit, id. ib. 15, 17, 2: quibus (ornamentis) fretum ad consulatūs petitionem aggredi par est, id. Mur. 7, 15; id. Rab. Perd. 11, 31; cf.: ex quo intellegi par est, eos qui, etc., id. Leg. 2, 5, 11.
          2. (β) Ut par est (erat, etc.; class.): ita, ut constantibus hominibus par erat, Cic. Div. 2, 55, 114: ut par fuit, id. Verr. 2, 5, 4, § 10.
          3. * (γ) With ut: non par videtur neque sit consentaneumut, etc., Plaut. Bacch. 1, 2, 31.
      4. 4. Par pari respondere, or par pro pari referre, to return like for like, of a’repartee: par pari respondet, Plaut. Truc. 5, 47; id. Merc. 3, 4, 44; id. Pers. 2, 2, 11; cf.: paria paribus respondimus, Cic. Att. 6, 1, 23: ut sit unde par pari respondeatur, id. ib. 16, 7, 6: par pro pari referto, quod eam mordeat, Ter. Eun. 3, 1, 55 Fleck., Umpfenb., cited ap. Cic. Fam. 1, 9, 19 (Bentl. ex conject. par, pari; cf. Krebs, Antibarb. p. 281, ed. 5).
      5. 5. Paria facere, to equalize or balance a thing with any thing, to settle, pay (post-Aug.): cum rationibus domini paria facere, to pay. Col. 1, 8, 13; 11, 1, 24.
          1. (β) Trop.: cum aliter beneficium detur, aliter reddatur, paria facere difficile est, to return like for like, to repay with the same coin, Sen. Ben. 3, 9, 2: denique debet poenas: non est quod cum illo paria faciamus, repay him, id. Ira, 3, 25, 1: nihil differamus, cotidie cum vitā paria faciamus, settle our accounts with life, id. Ep. 101, 7; Plin. 2, 86, 88, § 202; so, parem rationem facere, Sen. Ep. 19, 10.
      6. 6. Ludere par impar, to play at even and odd, Hor. S. 2, 3, 248: August. ap. Suet. Aug. 71 fin.
      7. 7. Ex pari, adverb., in an equal manner, on an equal footing (post-Aug.): sapiens cum diis ex pari vivit, Sen. Ep. 59, 14.
  2. II. Transf., subst.
    1. A. pār, păris, m., a companion, comrade, mate, spouse: plebs venit, et adcumbit cum pare quisque suo, Ov. F. 3, 526: jungi cum pare suā, id. ib. 3, 193: edicere est ausus cum illo suo pari, quem omnibus vitiis superare cupiebat, ut, etc., Cic. Pis. 8, 18.
      Esp., a table companion, = όμόκλινος: atque ibi opulentus tibi par forte obvenerit, Plaut. Trin. 2, 4, 68 Brix ad loc.: cedo parem quem pepigi, id. Pers. 5, 1, 15 (v. also I. A. γ. supra).
    2. B. pār, păris, n., a pair: gladiatorum par nobilissimum, Cic. Opt. Gen. Or. 6, 17: ecce tibi geminum in scelere par, id. Phil. 11, 1, 2: par nobile fratrum, Hor. S. 2, 3, 243: par columbarum, Ov. M. 13, 833: par mularum, Gai. Inst. 3, 212: par oculorum, Suet. Rhet. 5: tria aut quatuor paria amicorum, Cic. Lael. 4, 15: scyphorum paria complura, id. Verr. 2, 2, 19, § 47: paria (gladiatorum) ordinaria et postulaticia, Sen. Ep. 7, 3: pocula oleaginea paria duo, Lab. Dig. 32, 1, 30.Hence, adv.: părĭter, equally, in an equal degree, in like manner, as well.
    1. A. In gen.: dispartiantur patris bona pariter, Afran. ap. Non. 375, 1: ut nostra in amicos benevolentia illorum erga nos benevolentiae pariter aequaliterque respondeat, Cic. Lael. 16, 56: laetamur amicorum laetitiā aeque atque nostrā, et pariter dolemus angoribus, id. Fin. 1, 20, 65: caritate non pariter omnes egemus, id. Off. 2, 8, 30: ut pariter extrema terminentur, id. Or. 12, 38; Phaedr. 5, 2, 10: et gustandi et pariter tangendi magna judicia sunt, Cic. N. D. 2, 58, 146: nulla pro sociā obtinet, pariter omnes viles sunt, id. ib. 80, 7; Quint. 9, 3, 102: cuncta pariter Romanis adversa, Tac. A. 1, 64: tantumdem est; feriunt pariter, all the same, nevertheless, Juv. 3, 298.
          1. (β) With cum: Siculi mecum pariter moleste ferent, Cic. Verr. 2, 5, 67, § 173: pariter nobiscum progredi, Auct. Her. 3, 1, 1; Verg. A. 1, 572.
          2. (γ) With ut, atque (ac): is ex se hunc reliquit filium pariter moratum, ut pater avusque hujus fuit, Plaut. Aul. prol. 21: pariter hoc fit, atque ut alia facta sunt, id. Am. 4, 1, 11: vultu pariter atque animo varius, Sall. J. 113, 3: pariter ac si hostis adesset, id. ib. 46, 6.
          3. (δ) With etet: pariterque et ad se tuendum et ad hostem petendum, Liv. 31, 35: pariter et habitus et nomina edocebuntur, Quint. 1, 1, 25; Ov. M. 11, 556.
            (ε) With dat. (in late poets, and once in Liv.): pariter ultimae (gentes) propinquis, imperio parerent, the remotest as well as the nearest, Liv. 38, 16; Stat. Th. 5, 121; Claud. Rapt. Pros. 1, 166.
            * (ζ) With qualis: pariter suades, qualis es, Plaut. Rud. 3, 6, 37.
    2. B. In partic.
      1. 1. Like simul, of equality in time or in association, at the same time, together: nam plura castella Pompeius pariter, distinendae manūs causā, tentaverat, at the same time, together, Caes. B. C. 3, 52: pariter decurrere, Liv. 22, 4, 6: ut pariter et socii rem inciperent, id. 3, 22, 6; 10, 5, 7; 26, 48 fin.; cf.: plura simul invadimus, si aut tam infirma sunt, ut pariter impelli possint, aut, etc., Quint. 5, 13, 11; so, pariter multos invadere, id. 5, 7, 5: pariter ire, id. 1, 1, 14; 1, 12, 4; Tac. H. 4. 56; Plin. 26, 8, 40, § 66.
          1. (β) With cum (so commonly in Cic.): conchyliis omnibus contingere, ut cum lunā pariter crescant pariterque decrescant, Cic. Div. 2, 14, 33; cf. id. de Or. 3, 3, 10: studia doctrinae pariter cum aetate crescunt, id. Sen. 14, 50: pariter cum vitā sensus amittitur, id. Tusc. 1, 11, 24: equites pariter cum occasu solis expeditos educit, Sall. J. 68, 2; 77, 1; 106, 5: pariter cum collegā, Liv. 10, 21, 14; 27, 17, 6.
          2. (γ) With et, atque, que: inventionem et dispositionem pariter exercent, Quint. 10, 5, 14; 1, 1, 25: quibus mens pariter atque oratio insurgat, id. 12, 2, 28: seriis jocisque pariter accommodato, id. 6, 3, 110.
          3. (δ) With dat. (poet.), Stat. Th. 5, 122: pariterque favillis Durescit glacies, Claud. Rapt. Pros. 1, 165.
      2. 2. In order to give greater vivacity to the expression, reduplicated: pariterpariter, as soon as (poet. and in post-Aug prose): hanc pariter vidit, pariter Calydo nius heros Optavit, Ov. M. 8, 324; Plin. Ep. 8, 23 fin.
      3. 3. In like manner, likewise, also: pariterque oppidani agere, Sall. J. 60, 1: postquam pariter nymphas incedere vidit, Ov. M. 2, 445.

părēas or părīas, ae, m., = παρείας, a kind of snake, Luc. 9, 721; cf.: pareas serpens, qui semper in caudā ambulat et sulcum facere videtur, Isid. Orig. 12, 4.

părĭambēdes, is, n., = παριαμβώδης, the metrical foot ⏑–⏑–– (e. g. pĕtītĭōnēs), Diom. p. 479 P.

părĭambus, i, m., = παρίαμβος.

  1. I. A metrical foot consisting of a short and two long syllables (⏑––), Diom. p. 475 P.
  2. II. A metrical foot consisting of a long and four short syllables (–⏑⏑⏑⏑), Diom. p. 478 P.
  3. III. A metrical foot consisting of two short syllables, commonly called a pyrrhichius, Diom. p. 471 P.; cf. Mar. Vict. p. 2486 ib.; Quint. 9, 4, 80.

Părĭānus, a, um, v. Parium, II.

părīas, ae, v. pareas.

părĭātĭo, ōnis, f. [1. pario], a balancing, settling of accounts, Dig. 12, 6, 67.

părĭātor, ōris, m. [1. pario], a balancer, settler of an account, Dig. 35, 1, 79.

părĭātōrĭa, ae, f. [1. pario], a balancing, settling (late Lat.), Aug. in Psa. 61.

pārĭcī, v. parricidium.

pārĭcīda, -cīdālis, -cīdĭum, v. parricida, etc.

părĭens, entis, Part., from 2. pario.

pārĭentĭa, ae, f. [pareo], obedience (post-class: and dub.; others read patientia): parientiam accommodare, Cod. Just. 3, 4, 1: commodare, Cassiod. Var. 7, 27: monstrare, id. ib. 3, 24.

părĭēs, ĕtis, m. (in Verg. A. 2, 442; 5, 589, pārietibus, quadrisyl.; see Carey’s Lat. Prosody, § 47, p. 173) [kindr. with Sanscr. paryanta, from pari-iyanta, margo; Gr. πέρας, πεῖραρ],

  1. I. a wall (cf.: murus, maceria): aut permaceat paries percussus trifaci, Enn. ap. Fest. s. v. trifax, p. 367 Müll. (Ann. v. 524 Vahl.): tosti alti stant parietes, id. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 116 ib.): perfodere parietem, Plaut. Mil. 2, 1, 64; id. As. 3, 2, 17: perforator parietum, a term of abuse, id. Ps. 4, 2, 24: quasi mus, in medio pariete vorsabere, id. Cas. 1, 52; id. Trin. 4, 3, 32: quae (domus nostra) non ea est, quam parietes nostri cingunt, etc., Cic. Rep. 1, 13, 19; cf. id. ib. 3, 9, 14; id. Mil. 27, 75; id. Top. 4, 22: parietes disturbare, id. Par. 4, 1, 28: itaque parietes modo urbis stant; rem vero publicam penitus amisimus, the walls, the houses, id. Off. 2, 8, 29: interiores templi parietes, id. Verr. 2, 4, 55, § 122: intra parietes aluit eam gloriam, quam, etc., id. Brut. 8, 32; id. Quint. 11, 38: parietes turris lateribus exstruere, Caes. B. C. 2, 9: parietibus textum caecis iter, Verg. A. 5, 589: fissus tenui rimā paries, Ov. M. 4, 65: quae pro pariete subjectae et omni opere conjunctae, like a wall, Caes. B. G. 4, 17: non communione parietum sed propriis muris, Tac. A. 15, 43.
    Of walls of wickerwork: et paries lento vimine textus erat, Ov. F. 6, 262: craticii parietes, Vitr. 2, 8; Plin. 35, 14, 48, § 169; 17, 10, 11, § 62: craticulam et parietes, the top and sides, Vulg. Exod. 30, 3.
    Prov.: tua res agitur, paries cum proximus ardet, Hor. Ep. 1, 18, 84: utrosque parietes linere, to carry on both shoulders, Petr. 39: duos parietes de eādem fideliā dealbare, to kill two birds with one stone, Cur. ap. Cic. Fam. 7, 29, 2: in caducum parietem inclinare, to lean on a broken reed, Spart. Hadr. 23.
  2. II. Trop.: neve inter vos significetis ego ero paries, partition-wall, Plaut. Truc. 4, 3, 14: densitatis, rampart, Plin. 17, 10, 11, § 62.

părĭĕtālis, e, adj. [paries], of or belonging to walls: parietalis herba, the herb pellitory, Marc. Emp. 13; cf. parietarius, II.

părĭĕtārĭus, a, um, adj. [paries],

  1. I. of or belonging to walls: structor, Firm. Math. 8, 24; Inscr. Rein. cl. 11, n. 112: pictor, Edict. Diocl. p. 19.
  2. II. Subst.: părĭĕ-tārĭa, ae, f., the herb pellitory or parietary: herbam perdicalem Latini muralem et parietariam, alii vitriariam appellant, App. Herb. 81.
    Acc. to Aur. Vict. Epit. 41, Constantine the Great bestowed on the emperor Trajan, on account of the numerous inscriptions which he had caused to be placed on buildings, the sobriquet of herba parietaria (Amm. 27, 3, 7, has instead, herba parietina).

părĭĕtĭnus, a, um, adj. [paries],

  1. I. of or belonging to walls: parietina forma, the shape of a wall, Tert. Pud. 20: herba, v. parietarius, II.
  2. II. Subst.: părĭĕtĭnae, ārum, f., old fallen-down walls, ruins (class.): villarum, Sisenn. ap. Non. 141, 23: Corinthi, Cic. Tusc. 3, 22, 53; id. Fam. 13, 1, 3: aizoum minus in muris parietinisque nascitur, Plin. 25, 13, 102, § 161; 24, 19, 119, § 183; Vulg. Ezech. 36, 4.
    Trop.: in tantis tenebris et quasi parietinis rei publicae, Cic. Fam. 4, 3, 2.

Părīlĭa, ium, v. Palilia, under Palilis.

părīlĭcĭum, v. palilicium.

părĭlis, e, adj. [par], equal, like (anteclass. and poet.): et noctes pariles agitare diebus, Lucr. 1, 1067: aetas, Ov. M. 8, 631: vox, id. Tr. 1, 8, 26: furor, Nemes. Ecl. 4, 5 (but in Varr. L. L. 9, § 29 Müll., paria is the better reading; v. Müll. ad loc.).
Adv.: părĭlĭter, equally, Charis. p. 191 P.

părĭlĭtas, ātis, f. [parilis], equality (post-class.): virtutum, Gell. 14, 3, 8; so App. M. 2, p. 119, 14; Auct. Itin. Alex. 3 and 8 Mai.

părĭlĭter, adv., v. parilis fin.

Părīlĭtĭus, a, um, Palilicius, q. v.

1. părĭo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [par].

  1. I. Act.
    1. A. In gen., to make equal; hence, pass., with force of mid., to be equal (postclass.): pariari deo, Tert. Res. Carn. 6.
    2. B. In partic., to settle, pay in full a debt: nummos alicui, Dig. 40, 1, 4: QVISQVIS MENSIB. CONTINENTER NON PARIAVERIT, has not paid his share, Inscr. Lanuv. (a. p. Chr. 136) in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.
      In part. perf. mid.: PARIATVS, that has paid his share, Inscr. Lanuv. in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.
  2. II. Neutr., to be equal, Tert. Anim. 30 fin.; 32 fin.

2. părĭo, pĕpĕri, părĭtum, and partum, 3 (fut. part. parturam, Plaut. Am. 2, 2, 86; fut. paribis for paries, Pompon. ap. Non. 508, 3; inf. parire, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll., and in Diom. p. 378 P.; Plaut. Fragm. ap. Philarg. Verg. E. 2, 63), v. a. [cf. Gr. root πορ- in ἔπορον, gave, πέπρωται, is fated; Lat. portio, partus, puerpera, perh. parare], to bring forth, to bear; of animals, to drop, lay, spawn, etc. (syn. gigno).

  1. I. Lit.: si quintum pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum, Cic. de Or. 2, 66, 267: ut ea liberos ex sese pareret, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3: gallinas teneras, quae primum parient, concludat, Cato, R. R. 89; so, quae gallina id ovum peperisset, Cic. Ac. 2, 18, 57; cf.: ova parire solet, etc., Enn. l. l. (Ann. v. 10 Vahl.): nam audivi feminam ego leonem semel parire, Plaut. l. l.
    Of plants, to flower, Plin. 16, 25, 39, § 94.
    1. B. Transf
      1. 1. Of males, to beget (poet.): apud tragicos: et jam leo pariet, at pater est, Quint. 8, 6, 34; Caecil. ap. Non. 464, 22 (in a corrupt passage).
      2. 2. In gen., to bring forth, produce: ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt, Lucr. 2, 899: ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores, Varr. R. R. 1, 32, 2; cf. id. ib. 1, 41, 5: fruges et reliqua, quae terra pariat, Cic. N. D. 1, 2; Plin. 16, 37, 68, § 174; 31, 10, 46, § 112: spiritum, Vulg. Isa. 26, 18.
  2. II. Trop., to produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. (syn.: genero, creo, gigno): ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et procreet, verum ut educet atque confirmet, Cic. de Or. 2, 87, 356: qui famam multo peperere labore, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 188 (Ann. v. 427 Vahl.): dolorem, voluptatem, Cic. Fin. 1, 15, 49: discidium, Lucr. 1, 220: taedium, Quint. 9, 4, 43: spinosiora multa pepererunt, Cic. Or. 32, 114; so, quibus etiam verba parienda sunt, id. Fin. 3, 1, 3; and: hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere, Just. 4, 1, 13: ne quicquam nobis pariant ex se incommodi, Plaut. Most. 2, 1, 17: alicui aegritudinem, id. Trin. 2, 2, 35: fiduciam, Sall. H. 1, 41, 22 Dietsch: alicni curas, Prop. 1, 18, 23: obsequium amicos, veritas odium parit, Ter. And. 1, 1, 41: sibi maximam laudem, Cic. Off. 2, 13, 47: meis laboribus dignitas salusque pariatur, id. Cat. 4, 1, 1; id. Sull. 17, 49: praedā improbe partā, id. Fin. 1, 16, 51: aliquem honeste partis bonis privare, id. Quint. 23, 74; id. Sull. 28, 77: sibi salutem, Caes. B. C. 3, 69: ante partam rei militaris gloriam amittere, id. B. G. 6, 39: gratiam ingentem apud aliquem, Liv. 34, 44: sibi decus et victoriam, id. 30, 14: amicos officio et fide, Sall. J. 10, 4: alicui somnum mero, Tib. 1, 7, 27 (6, 23): qui sibi letum Insontes peperere manu, Verg. A. 6, 434; Tib. 4, 13, 20.
    Hence, partus, a, um, P. a., that has borne: parta nutrici consociata, etc., the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3.
    1. B. Gained, acquired.
      Hence, as subst.: parta, ōrum, n., acquisitions, possessions: quod majus dedecus est parta amittere, quam omnino non paravisse, Sall. J. 31, 17; cf. id. C. 51, 42; d. H. 1, 41, 17 Dietsch: tantis parta malis curā majore metuque Servantur, Juv. 14, 303.

3. părĭo, īre, the ground form of aperio and operio.

Părĭon, v. Parium.

Păris, ĭdis, m., = Πάρις.

  1. I. The son of Priam and Hecuba, also called Alexandros. As soon as he was born, on account of an ominous dream of his mother, he was exposed on Mount Ida to perish; he was there reared by the shepherds, and there he decided the dispute between Juno, Pallas, and Venus in favor of the last, who promised him Helen, the most beautiful of women, as a reward; by carrying her off to Troy, he was the cause of the Trojan war, in which he fell by the arrow of Philoctetes: quapropter Parim pastores nunc Alexandrum vocant, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 82 Müll. (Trag. v. 74 Vahl.): culpatus Paris, Verg. A. 2, 602: judicium Paridis spretaeque injuria formae, id. ib. 1, 27.
    Voc.: Pari, Prop. 2, 2 (3), 47.
    1. B. Cicero sarcastically applies the name of Paris to C. Memmius, on account of his relations with the wives of Lucullus and Pompey, Cic. Att. 1, 18, 3.
  2. II. The name of an actor, a freedman of Domitia, Suet. Dom. 3; Tac. A. 13, 21; Juv. 6, 87.
  3. III. The name of a pantomime, Suet. Dom. 10.

Părīsĭi, ōrum, m.,

  1. I. a people of Celtic Gaul, bordering on the Senones, Caes. B. G. 7, 4; 35; 75; Plin. 4, 18, 32, § 107. Their chief city, Lutetia Parisiorum (late Lat. also Parisii), stood on the isle of Paris, Caes. B. G. 6, 3; 7, 57; Amm. 20, 4, 11; 20, 5, 1.
    Hence,
  2. II. Părīsĭăcus, a, um, adj., of or belonging to the Parisians, Parisian: arx, Ven. Vit. S. Mart. 4, 636: NAVTAE, Inscr. Murat. 1066, 5.

părĭson, i, n., = πάρισον, an even balance in the members of a sentence, Mart. Cap. 5, § 531; written as Gr., Quint. 9, 2, 76.

părĭtas, ātis, f. [par], equality, parity (post-class.): in impari paritas contineri nequit, Arn. 2, 78; Boëth. Arithm. 1, 5.

părĭter, adv., v. par fin.

părĭto, āre, v. freq. a. [1. paro], to prepare, get ready, be about to do a thing (Plautin.): quo nunc ire paritas? Plaut. Merc. 3, 4, 64.
With ut: ecquas viginti minas Paritas ut a med auferas? Plaut. Ps. 1, 5, 71.

pārĭtor, ōris, m. [pareo], a servant, attendant, body-guard (post-class.), Aur. Vict. Caes. 2 fin.

Părĭum, or -on, ĭi, n., = Πάριον,

  1. I. a city of Mysia, on the Propontis, now Kamares, Sall. H. Fragm. 4, 61, 14; Mel. 1, 19; Plin. 5, 32, 40, § 141; Val. Fl. 2, 622.
    Hence,
  2. II. Părĭānus, a, um, adj., of or belonging to Parium, Parian: civitas, Cic. Fam. 13, 53: colonia, i. e. Parium, Plin. 4, 11, 18, § 48: colias, a kind of fish, id. 32, 11, 53, § 146 (better read. Partianus).

Părĭus, a, um, v. Paros, II.

Păros (-us), i, f., = Πάρος,

  1. I. one of the Cyclades, famous for its white marble and as the birthplace of the poet Archilochus, now Paro, Mel. 2, 7, 11; Plin. 4, 12, 22, § 67; Nep. Milt. 7, 2; Liv. 31, 15: marmoreamque Paron, Ov. M. 7, 465; cf.: Olearon niveamque Paron, Verg. A. 3, 126.
    Hence,
  2. II. Părĭus, a, um, adj., Parian: crimine Pario accusatus, with respect to Paros (the failure to capture Paros), Nep. Milt. 8, 1: Glycerae nitor Splendentis Pario marmore purius, Hor. C. 1, 19, 5: marmor, Ov. P. 4, 8, 31; Petr. 126: lapis, Verg. A. 1, 592; Vulg. Esth. 1, 6: iambi, of Archilochus, Hor. Ep. 1, 19, 23.
    In plur.: Părĭi, ōrum, m., the inhabitants of Paros, the Parians, Liv. 31, 31; Nep Milt. 7, 4; Plin. 36, 5, 4, § 14.

parrĭcīda (pārĭcīda; old collat. form of the nom. sing. PARICIDAS, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. parrici, p. 221 Müll.), ae, comm. [the etym. is disputed; most prob. it is for patricida, from pater-caedo, Quint. 8, 6, 35], the murderer of his or her father or parents, a parricide.

  1. I. Lit.: majores supplicium in parricidas singulare, Cic. Rosc. Am. 25, 70: nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem quam si humilem necarit, id. Mil. 7, 17; Sen. Clem. 1, 23, 2; Suet. Aug. 34: Telegoni juga parricidae, Hor. C. 3, 29, 8; Plin. 7, 45, 46, § 149; cf. Sen. ad Marc. 26, 4; Vulg. 1 Tim. 1, 9.
  2. II. Transf.
    1. A. The murderer of a near relative: parricida matris quoque aut fratris interfector, Quint. 8, 6, 35: Virginius occisā filiā, ne se ut parricidam liberum aversarentur, etc., Liv. 3, 50, 5; the murderer of his sister, Flor. 1, 3, 6; 3, 1, 6; cf.: Paul. Sent. 5, tit. 24.
      1. * 2. Adj.: parricida nex, fratricidal, Arn. 3, 115 fin.
    2. B. The murderer of the chief magistrate (as the father of the country); of the murderers of Cæsar: si parricidae (sunt), cur? etc., Cic. Phil. 2, 13, 31 (v. the passage in connection); cf. id. Fam. 12, 3, 1: Brutus suarum prius virtutum quam patriae parentis parricida, Val. Max. 6, 4, 5; Aus. Caes. 21, 2.
    3. C. The murderer of a free citizen, a murderer, assassin (syn.: sicarius, percussor): si qui hominem liberum dolo sciens morti duit, paricidas esto, Lex Numae Pompilii ap. Fest. p. 221 Müll.; Lex Tribunic. ap. Fest. s. v. Sacer Mons, p. 318 Müll.: parricida civium, Cic. Cat. 1, 12, 29.
    4. D. One guilty of high-treason, a traitor (qs. the murderer of his country), a rebel, a sacrilegious wretch, etc.: sacrum sacrove commendatum qui clepserit rapseritque parricida esto, Cic. Leg. 2, 9, 22: magno cum dolore parricidarum, i. e. of Antony’s adherents, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 5: parricidae reipublicae, of Catiline’s associates, Sall. C. 51, 25; 14, 3: vos de crudelissimis parricidis quid statuatis cunctamini? id. ib. 52, 31: Catilinae obstrepere omnes; hostem atque parricidam vocare, id. ib. 31, 8; Flor. 4, 1, 10; Tac. H. 1, 85; id. A. 4, 34, 2.

parrĭcīdĭālis or parrĭcīdālis (parĭc-), e, adj. [parricida], pertaining to or producing the crime of parricide, parricidal, murderous: INSIDIATORES, Inscr. Boeckh. Corp. 2971: horror, Arn. 3, 116: manus, Prud. Ham. 14 praef.: scelus, Just. 27, 1, 10; cf. 27, 1, 2: discordiae, id. 39, 3, 1: bellum, i. e. the civil war, Flor. 3, 21: populus Judaeorum, Ambros. Cain et Abel, 1, 2, 5; Quint. Decl. 4, 19; 17, 18.
Adv.: parrĭcīdĭālĭter, murderously: perire, Lampr. Alex. Sev. 1; Aug. Ep. 168.