Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

nūtābĭlis, e, adj. [nuto], tottering (postclass.), App. de Deo Socrat. p. 44, 19.

nūtābundus, a, um, adj. [nuto], tottering, staggering (post-class.).

  1. I. Lit.: miles, App. M. 9, p. 237, 1; Salv. Gub. D. 6, 13.
  2. II. Trop., vacillating, uncertain, Lact. 6, 3, 6.

* nūtāmen, ĭnis, n. [nuto], a nodding, waving: tremulo pennae, Sil. 2, 399.

nūtātĭo, ōnis, f. [nuto] (post-Aug.).

  1. I. A nodding: capitis, Plin. 11, 37, 49, § 135.
  2. II. A swaying.
    1. A. Lit.: frequens et in utramque partem nutatio, Quint. 11, 3, 129.
    2. B. Trop., a shaking, tottering: nutatio reipublicae, Plin. Pan. 5, 6.

nutĭquam, v. neutiquam.

nūto, āvi, ātum, 1, v. freq. n. [nuo (of re-nuo, ab-nuo); Gr. νεύω; cf. numen, nutus], to nod with the head.

  1. I. Lit.: neque illa ulli homini nutet, nictet, annuat, Plaut. As. 4, 1, 39; id. Merc. 2, 3, 72: capite nutat, id. Mil. 2, 2, 52: crebro capitis motu nutans. Suet. Calig. 38: nutans. Distorquens oculos, Hor. S. 1, 9, 64.
    1. B. Esp., to command by a nod or sign: nutat ne loquar, Plaut. Men. 4, 2, 48.
  2. II. In gen., to sway to and fro, to totter, shake, stagger.
    1. A. Lit.: nutant circumspectantibus galeae, et incerti trepidant, Liv. 4, 37: ornus, Verg. A. 2, 629; 9, 682: percutiens nutanti pectora mento, Ov. M. 11, 620: nutans machinamentum, Tac. H. 4, 30: nutantem vulnere civem, Juv. 15, 156: rami pondere, Ov. A. A. 2, 263: cristae, Sil. 1, 501: turres, Luc. 6, 136: plaustra, Juv. 3, 256.
    2. B. Trop.
      1. 1. To waver in one’s opinion or judgment; to doubt, hesitate: etiam Democritus nutare videtur in naturā Deorum, Cic. N. D. 1, 43, 120: sic animus vario labefactus vulnere nutat, Ov. M. 10, 375; cf. Stat. Th. 8, 614; 4, 197.
      2. 2. To falter in one’s fidelity, to be faithless: ac primo Festūs nutabat, palam Vitellium, occultis nuntiis Vespasianum fovens, Tac. H. 2, 98; Suet. Caes. 4.
      3. 3. To be ready to fall or give way; to totter, to waver, fail, be weak, falter: fortuna nutabit, Liv. 21, 44: tanto discrimine urbs nutabat, ut, etc., Tac. H. 4, 52: nutantem aciem victor equitatus incursat, id. ib. 3, 18; 4, 49: rempublicam, Suet. Vesp. 8; cf.: moenia nutantia Romae, Sil. 10, 590: nutantem hostem praevenire, Tac. H. 3, 40; cf. Flor. 3, 10, 4: mundi nutante ruinā, Luc. 4, 493.

nūtrībĭlis, e, adj. [nutrio], nourishing, nutritious (post-class.): cibi, Cael. Aur. Tard. 5, 1, 9: nutribiliores suci, id. ib. 5, 10, 126: vina, id. Acut. 2, 37, 212.
Subst.: nūtrī-bĭlia, ium, n., nourishing food, Cael. Aur. Tard. 1, 4, 108.
Hence, adv.: nūtrībĭlĭ-ter, so as to be nourished or reared, Theod. Prisc. 4, 2.

nūtrīcātĭo, ōnis, f. [nutrico], a suckling, nursing (ante- and post-class.): munus nutricationis grave ac difficile, Gell. 12, 1, 5: puerorum nutricationes, App. Dogm. Plat. 2, p. 27, 18: herbarum, a nourishing, rearing, Varr. R. R. 1, 44, 4.

nūtrīcātus, ūs, m. [nutrico],

  1. I. a suckling, nursing (ante-class.): plane eductus in nutricatu Venerio, Plaut. Mil. 3, 1, 55: pecoris, Varr. R. R. 2, 1, 20.
  2. II. A nourishing, rearing: herba non evellenda in nutricatu, Varr. R. R. 1, 47; 1, 49; 3, 9.

nūtrīcĭo, ōnis, m. [nutrio], a nurse, Inscr. Murat. 1891, 8.

nūtrīcĭus and -tĭus, a, um, adj. [nutrix], that suckles, nourishes, nurses.

  1. I. Adj.: quis Faustulum nescit pastorem fuisse nutricium, qui Romulum et Remum educavit? Varr. R. R. 2, 1, 9: nutriciae curae, Arn. 2, 58: humus radices tenero velut nutricio sinu recipit, Col. 3, 13, 7.
  2. II. Subst.
    1. A. nūtrīcĭus, ii, m., a bringer up, a tutor: erat in procuratione regni, propter aetatem pueri, nutricius ejus, Caes. B. C. 3, 107; Inscr. Orell. 2964.
      Also, transf.: Favonius afflatu nutricium exercebit, Plin. 18, 34, 67, § 337.
    2. B. nūtrī-cĭa, ae, f., a nurse, governess, tutoress, Hier. Ep. 108, n. 30.
    3. C. nūtrīcĭum, ii, n., a nursing; nourishment: illius pio maternoque nutricio aeger convalui, Sen. Cons. ad Helv. 19, 2: nutricia ducere ab aliquo, Arn. 5, 163: omnia infantum nutricia, Manil. 3, 133.
      1. 2. In plur.: nūtrīcĭa, ōrum, n., a nurse’s wages, τὰ θρεπτήρια (late Lat.), Dig. 50, 13, 1 fin.

nūtrīco, āre, and nūtrīcor, ātus, 1, v. dep. [nutrix], to suckle, nourish, bring up, rear.

  1. I. Lit.: pueros nutricare, Plaut. Merc. 3, 1, 11: scrofae nutricare octonos porcos parvulos primo possunt, Varr. R. R. 2, 4, 13; 2, 2, 8: nutricatur oliva, Afran. ap. Non. 478, 26: viperam sub alā, Petr. 50.
  2. II. Trop., to nourish, support, sustain: bona mea inhiant; at certatim nutricant et munerant, Plaut. Mil. 3, 1, 120: mundus omnia, sicut membra et partes suas, nutricatur et continet, Cic. N. D. 2, 34, 86 Orell. N. cr.; cf. Non. 478, 21: eum paupertas nutricata est, App. Mag. p. 285, 33.

nūtrīcŭla, ae, f. dim. [nutrix], a nurse.

  1. I. Lit.: quid voveat dulci nutricula majus alumno? Hor. Ep. 1, 4, 8; Suet. Aug. 94: fabulae nutricularum, Quint. 1, 9, 2.
  2. II. Transf., she who nourishes, maintains, preserves a thing: nutriculae praediorum, Cic. Phil. 11, 5, 12: Gellius nutricula seditiosorum, id. Vatin. 2, 4: nutricula causidicorum Africa, Juv. 7, 148: casa nutricula, in which one was brought up, Quint. Decl. 13, 4.

nūtrīmen, ĭnis, n. [nutrio], nourishment: naturae, Ov. M. 15, 354; Juvenc. in Matt. 25.

nūtrīmentālis, e, adj. [nutrimentum], nourishing (late Lat.), Dion. Exig. Greg. Creat. Hom. 15.

nūtrīmentum, i, n. [nutrio], nourishment, nutriment.

  1. I. Lit.: per hanc nutrimentorum consuetudinem. Suet. Calig. 9.
    1. B. Transf., support, nourishment, etc.: pro nutrimento omni est raritas vulneris, Plin. 17, 23, 36, § 213: suscepitque ignem foliis atque arida circum Nutrimenta dedit, i. e. fuel, Verg. A. 1, 176: nec reddita caro nutrimenta patri, Val. Fl. 6, 571.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen., support: eloquentiae, Cic. Or. 13, 42: favoris, Val. Max. 2, 1: truculentiae, App. M. 9, p. 234.
    2. B. In partic.: nūtrīmenta, ōrum, a bringing up, rearing: nutrimentorum ejus locus ostenditur, Suet. Aug. 6.

nūtrĭo, īvi and ii, ītum (contr. form, nutrīmus for nutrivimus, Nemes. Ecl. 3, 26: nutribat for nutriebat, Verg. A. 11, 572; Sil. 16, 29; so, nutribant, Verg. A. 7, 485: nutribo for nutriam, Rhemn. Palaem. 1383; Cledon. 1914.
In the dep. form, nutritor for nutrito, Verg. G. 2, 425; cf. Prisc. p. 798 P.), 4, v. a. [Sanscr. root snu-, flow; Gr. νέω (σνεϝω), swim; cf. nurus], to suckle, nourish, feed, foster, bring up, rear (syn. alere; not in Cic., but v. nutrix and nutrimentum).

  1. I. Lit.: quos lupa nutrit, Ov. F. 2, 415: nutritus lacte ferino, id. Tr. 3, 11, 3: ilignā nutritus glande, Hor. S. 2, 4, 40: balaenae mammis nutriunt fetus, Plin. 11, 40, 95, § 235: serpente ciconia pullos Nutrit, Juv. 14, 75: taurus nutritus in herbā, id. 12, 12.
    1. B. Transf., to nourish, support, maintain, foster.
      Of plants: terra herbas Nutrit, Ov. R. Am. 45: myrtos roscido umore nutrire, Cat. 61, 25: nutriri cinere vult ruta, Plin. 19, 8, 45, § 156: fruges humo nutriente, Curt. 8, 10, 8; Petr. 120: Pax Cererem nutrit, Ov. F. 1, 704.
      Poet.: Edonis nutritum missile ventis, a shaft taken from a tree toughened by storms, Val. Fl. 6, 340.
      1. 2. To nourish, nurse, take care of, attend to the body: cura corporum nutriendorum, Liv. 4, 52: aegrum nutrire per eos cibos, quos, etc., Cels. 3, 23: vires, id. ib.: ulcus, to heal, id. 5, 26: damnum naturae in filio, Liv. 7, 4: morbos, Cels. 6, 6: capillum, Plin. 22, 22, 39, § 82: comam, Hier. in Amos, 8, 9 sq.; Vulg. 1 Cor. 11, 14 sq.: cutem, mulierum in facie incorruptam, Plin. 21, 21, 91, § 159.
      2. 3. Nutrire vinum, to mix wine with spices, in order that it may keep, Col. 12, 30, 1: nutritum vinum, id. 12, 21, 3.
      3. 4. In gen., to preserve: nutriuntur optime (mensae citreae) splendescuntque, manu siccā fricatae, Plin. 13, 15, 30, § 99.
  2. II. Trop., to nourish, cherish, support, cultivate, sustain: indoles Nutrita faustis sub penetralibus, Hor. C. 4, 4, 25: amorem, Ov. A. A. 3, 579: pascere ac nutrire furorem (al. favorem), Sil. 7, 497: impetus ille sacer qui vatum pectora nutrit, Ov. P. 4, 2, 25: carmen, id. ib. 3, 4, 26: artes bonas, praecipue studia litterarum, Aur. Vict. Epit. 41, 14: nummi, quos hic quincunce modesto nutrieras, Pers. 5, 149: Graeciam, i. e. to treat mildly, Liv. 36, 35.
    Of fire, to feed: gnes suscitat foliisque nutrit, Ov. M. 8, 643; 6, 493: graves simultates, quas Mucianus callide nutriebat, Tac. H. 3, 53 fin.: nimiam ac marcentem diu pacem, id. G. 36.

nūtrĭor, īri, = nutrio, v. nutrio.

nūtrītĭus, a, um, v. nutricius.

nūtrītor, ōris, m. [nutrio], a bringer up, rearer, breeder (post-Aug.): volucrum equorum, Stat. Th. 10, 228: Alexandri Severi, Lampr. Alex. Sev. 13: a nutritore suo manumissus, Suet. Gram. 7; Inscr. Orell. 2816.

nūtrītōrĭus, a, um, adj. [nutritor].

  1. I. Nourishing, nutritive: lac omne nutritorium est, Theod. Prisc. de Diaet. 3.
  2. II. Of or belonging to bringing up, rearing: cunae nutritoriae, Aug. Conf. 12, 27.

nūtrītūra, ae, f. [nutrio], = nutricatus, a nursing, suckling, Cassiod.

1. nūtrītus, a, um, Part., from nutrio.

(2. nūtrītus, ūs, a false read. for intrita, Plin. 22, 24, 53, § 114; v. Sillig ad h. l.)

nūtrix (old orthogr. notrix, acc. to Quint. 1, 4, 16), īcis, f. [nutrio], a wet-nurse, nurse.

  1. I. Lit.: omnia minima mansa, ut nutrices infantibus pueris, in os inserant, Cic. de Or. 2, 39, 162: cum lacte nutricis errorem suxisse, id. Tusc. 3, 1, 2: sidera nutricem nutricis fertile cornu Fecit, Ov. F. 5, 127; Verg. A. 4, 632; 5, 645: Jubae tellus leonum Arida nutrix, Hor. C. 1, 22, 15: gallina nutrix, a hen that has chickens, Col. 8, 11, 13: nutricis tolerare labores, Juv. 6, 593: mater nutrix, a mother that suckles her own infant, Gell. 12, 1, 5; Inscr. Fabr. p. 188, n. 428: est enim illa (oratio) quasi nutrix ejus oratoris, quem informare volumus, Cic. Or. 11, 37: nutricis pallium (prov. of any thing soiled, dirty), Plaut. Bacch. 3, 3, 30.
    1. B. Transf.
      1. 1. She who nourishes or maintains a thing: virgines perpetui nutrices et conservatrices ignis, Arn. 4, 151.
      2. 2. Nutrices, the breasts, Cat. 64, 18.
      3. 3. A piece of ground in which shoots of trees are planted in order to be set out again, a nursery garden, Plin. 17, 10, 12, § 66.
      4. 4. The land that supports a family, Plaut. Trin. 2, 4, 111.
  2. II. Trop., a nurse: nostramne, ere, vis nutricem, quae nos educat, Abalienare a nobis, Plaut. Trin. 2, 4, 111: curarum maxima nutrix Nox, Ov. M. 8, 81: Sicilia nutrix plebis Romanae, Cic. Verr. 2, 2, 2, § 5: nutrix Discordia belli, Claud. in Ruf. 1, 30.

nūtus, ūs, m. [nuo, ĕre (of abnuo, etc.); cf. nuto], a nodding, a nod.

  1. I. Lit.: Scipio nutu finire disceptationem potuisset, Liv. 34, 62: nutu tremefecit Olympum, Verg. A. 9, 106: digitisque saepe est nutuque locutus, Ov. Tr. 2, 453: signaque dat nutu, id. F. 1, 418: nutus conferre loquaces, Tib. 1, 2, 21: digiti, i.e. a beckoning, Tert. adv. Herm. 27: membrorum, Plin. 6, 30, 35, § 188: uno meo nutu jugulari utrumque vestrum posse, Suet. Calig. 32: nutibus oculorum, winks, Vulg. Isa. 3, 16.
    1. B. Transf., a downward tendency or motion, gravity: terrena suopte nutu et suo pondere in terram ferri, Cic. Tusc. 1, 17, 40: terra suā vi nutuque tenetur, id. de Or. 3, 45, 178; so in plur., id. N. D. 2, 39, 98.
  2. II. Trop., command, will, pleasure: ad eorum arbitrium et nutum totos se fingunt, Cic. Or. 8, 24: jura omnia praetoris nutu atque arbitrio meretriculae gubernari, id. Verr. 2, 5, 13, § 34: ad alicujus voluntatem nutumque convertere, id. Fam. 3, 10, 10: omnia deorum nutu atque potestate administrari, id. Cat. 3, 9, 21: auctoritate nutuque iegum domitas habere libidines, id. de Or. 1, 43, 194: paratum esse ad nutum, id. Phil. 7, 6, 18: ad nutum praesto esse, id. Verr. 2, 1, 31, § 78: respirare contra nutum dicionemque alicujus, id. Quint. 30, 94: alterius sub nutu degitur aetas, Lucr. 4, 1122: saevae nutu Junonis eunt res, Verg. A. 7, 592.