Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

nŏmisma (nŭm-), ătis (also num-misma, Ven. Vit. S. Martin. 2, 338), n., = νόμισμα, a piece of money, a coin (not ante-Aug.).

  1. I. Lit.
    1. A. In gen.: acceptos, regale nomisma, Philippos, Hor. Ep. 2, 1, 234: largae nomismata mensae, Mart. 12, 62, 11: immensa nomismata, Ser. Samm. 28, 525.
    2. B. In partic., a coin not in circulation, a medal, Dig. 34, 2, 27 fin.: nomismata aurea vel argentea vetera, ib. 7, 1, 28.
      Esp., a medal or token given to the knights at the door of the theatre, and entitling the bearer to be served with wine: cum data sint equiti bis quina nomismata, quare bis deciens solus, Sextiliane, bibis? Mart. 1, 11, 1 sq.
  2. * II. Transf., a stamp, an image on a coin: en Caesar agnoscit suum Nomisma nummis inditum, Prud. στεφ. 2, 95.

num, adv. [an acc. m., of which nam is the acc. f.], an interrog. particle, usually implying that a negative answer is expected.

  1. I. In a direct interrogation (no corresp. term in English).
          1. (α) Num esse amicum suspicari visus est? Plaut. Merc. 1, 2, 102; Ter. And. 2, 2, 29: num igitur tot ducum naufragium sustulit artem gubernandi? aut num imperatorum scientia nihil est, quia, etc., Cic. Div. 1, 14, 24: num exspectatis, dum L. Metellus testimonium dicat? id. Verr. 2, 3, 53, § 122; id. Rep. 1, 11, 17: num barbarorum Romulus rex fuit? id. ib. 1, 37, 58.
          2. (β) Followed by an, contmuing the inquiry: num furis, an prudens ludis me obscura canendo? Hor. S. 2, 5, 58: num iratum timemus Jovem? … an ne turpiter faceret, Cic. Off. 3, 28, 102.
          3. (γ) Esp., with quis, quando ( = aliquis, aliquando): numquis hic est? nemo est, Ter. Eun. 3, 5, 1: num quae trepidatio? num qui tumultus? Cic. Deiot. 7, 20: num quando perditis civibus vexillum defuturum putatis? id. Phil. 5, 11, 29.
          4. (δ) Num quid (also numquid) vis? do you wish any thing further? is there any thing else? a very common form of leave-taking, Plaut. Am. 1, 3, 44; 46; 3, 3, 15 et saep.; cf. Ter. Eun. 2, 3, 49 Don.; Cic. Att. 6, 3, 6; 5, 2, 2; Liv. 6, 34, 7; for which, also: numquid me vis? Plaut. Cist. 1, 1, 119; id. Mil. 2, 6, 92; and elliptically: numquid me? Plaut. Poen. 3, 6, 6.
            (ε) Numquid is also used adverbially; v. numquid.
            (ζ) Joined to nam and ne numnam, numne, in anxious and surprised inquiry: eho numnam hic relictus custos? Ter. Eun. 2, 2, 55: numne vis me ire ad cenam? Plaut. Truc. 2, 6, 65: deum ipsum numne vidisti? Cic. N. D. 1, 31, 88; id. Lael. 11, 36 (so B. and K., Halm. But Ritschl, Opusc. 2, 248, denies the Latinity of the form numne; cf. Hand, Turs. 4, 79; and, contra, Rib. Lat. Part. p. 13).
  2. II. In an indirect interrogation, whether: quaero, num aliter ac nunc eveniunt, evenirent? Cic. Fat. 3, 6: videte, num dubitandum vobis sit, omni studio ad id bellum incumbere, id. Imp. Pomp. 7, 19: jusserunt speculari, num sollicitati animi sociorum essent, Liv. 42, 19: exsistit hoc loco quaedam quaestio subdifficilis: num quando amici novi, digni amicitiā veteribus sint anteponendi, Cic. Lael. 19, 67; so, num quando, id. Phil. 5, 11, 29; id. Vatin. 6, 17: num quis, id. Att. 13, 8; id. Clu. 38, 105; id. Off. 1, 3, 7: videamus ergo, num expositio haec longior demum esse debeat, whether this explanation should not be a little longer still, Quint. 4, 2, 79: consultus, num etvellet, whether he did not also wish, Suet. Aug. 18.

Nŭma, ae, m., a Roman proper name.

  1. I. Numa Pompilius, the second king of Rome, Liv. 1, 18 sq.; Cic. Rep. 2, 13, 25; 2, 18, 33; Ov. F. 2, 69; id. ib. 3, 305 sqq.; Juv 3, 16; 8, 156 al.
  2. II. Numa Marcius (Martius), a Sabine, a friend of the former and high-priest, Liv. 1, 20; Tac. A. 6, 11.

Nŭmāna, ae, f.,

  1. I. a sea-coast town in Picenum, now Umana, Plin. 3, 13, 18, § 111; Sil. 8, 433; Mel. 2, 4, 6.
    Hence,
  2. II. Nŭ-mānas, ātis, adj., Numanian, Inscr. Grut. 446, 1 and 2; Inscr. Don. cl. 5, n. 1.

Nŭmantĭa, ae, f.,

  1. I. a city in Hispania Tarraconensis, captured and destroyed by Scipio Africanus the Younger, now Garray, Liv. Ep. 47; 54 sq.; Cic. Off. 1, 11, 35; Flor. 2, 18; Eutr. 4, 17; Mel. 2, 6, 4.
    Hence,
  2. II. Nŭmantīnus, a, um, adj., Numantine. De Numantino foedere, made by C. Mancinus, but not ratified by the Senate, Cic. Rep. 3, 18, 28; id. Fin. 2, 17, 54.
    Subst.: Nŭ-mantīnus, i, m., a surname given to Scipio Africanus, as the taker of Numantia; cf. Ov. F. 1, 596.
    In plur. Nŭ-mantīni, ōrum, m., the Numantines, Juv. 8, 11; Liv. Ep. 59.

nūmārĭus, v. nummarius.

Nŭmānus, i, m., a Rutulian, surnamed Remulus, Verg. A. 9, 592.

nūmātĭo, v. nummatio.

nūmātus, v. nummatus.

numella, ae, f., a kind of shackle or fetter, for crimmals, slaves, and cattle: numella genus vinculi, quo quadrupedes deligantur, solet autem ea fieri nervo, aut corio crudo bovis, ut plurimum, Paul. ex Fest. p. 173 Müll.; less trust worthy is the explanation of Nonius: numellae machinae genus ligneum ad discruciandos noxios paratum, quo et collum et pedes immittunt. Plautus Asinaria (3, 2, 5): nervos, catenas, carcerem, numellas, pedicas, boias, Non. 144, 25 sq.; Col. 7, 8, 6: ubi potest etiam numella fabricari, ut, etc., id. 6, 19, 2 (al. numelli; al. numellae).

numellus, i, m., v numella fin.

nūmen, ĭnis, n. [for nuimen, root nu-; Gr. νεύω, nod; Lat. nuo in re-nuo, etc], prop., a nodding with the head, a nod: numen quasi nutus dei ac potestas dicitur, Paul. ex Fest. p. 173 Müll.
Hence, trop., a nod, i. e. command, will.

  1. * I. In gen.: ad numen mentis momenque moveri, Lucr. 3, 144 (but id. 2, 632, and 4, 179, the correct reading is momine, v. Lachm.).
  2. II. In partic., the divine will, the will or power of the gods, divine sway (the class. signif. of the word): numen dicunt esse imperium, dictum ab nutu: numina sunt, quojus imperium maximum esse videatur, Varr. L. L. 7, § 85 Müll.: deo, cujus numini parent omnia, Cic. Div. 1, 53, 120: multa saepe prodigia vim ejus (Cereris) numenque declarant, id. Verr. 2, 4, 49, § 107: di inmortales suo numine atque auxilio sua templa atque urbis tecta defendunt, id. Cat. 2, 13, 29: numen interdictumque deorum immortalium, id. Pis. 21, 48: nox et Diana, Nunc, nunc adeste, nunc in hostiles domos Iram atque numen vertite, Hor. Epod. 5, 54.
    To Fortune: nullum numen abest, si sit prudentia, Juv. 10, 365.
    Hence, transf., of the will, might, authority of powerful persons: flectere tenta Caesareum numen, numine, Bacche, tuo, Ov. Tr. 5, 3, 45; cf. id. P. 4, 13, 24: annuite, Patres Conscripti, nutum numenque vestrum invictum Campanis, Liv. 7, 30; cf.: quanta potestas, quanta majestas, quantum denique numen, sit historiae, Plin. Ep. 9, 27, 1.
    1. B. Godhead, divinity, deity, divine majesty, etc.: numina Palladis, Verg. A. 3, 543: per Dianae numina, Hor. Epod. 17, 3: venerantur numina nymphae, Mygdonidesque nurus, Ov. M. 6, 44: audispositas ut glaciet nives Puro numine Juppiter, Hor. C. 3, 10, 8.
      Concr., a divinity, deity, a god, goddess: caeleste numen, Liv. 1, 21, 1; Val. Max. 2, 4, 4; 5, 1, 3; Amm. 19, 1, 4: summum, Sen. Q. N. 7, 30, 4; Amm. 15, 8, 9; 17, 7, 3 al.: templa et effigies numinum, Tac. A. 1, 10; 1, 73; 3, 71; 15, 45; Suet. Calig. 22: nos magna precati Numina, Verg. A. 3, 634: si quem Numina laeva sinunt, id. G. 4, 7: promissaque numine firmat, i. e. by calling a god to witness, by an oath, Ov. M. 10, 430: vadimus immixti haud numine nostro, the divinity not with us, Verg. A. 2, 396, cf. sqq.: hospes numinis Idaei, Juv. 3, 138: in contumeliam numinum, Plin. Pan. 11: Titus numinibus aequatus est, id. ib. 35: numinis loco habere, Tac. G. 8: numina quibus sacrificabat, Val. Max. 5, 10, ext. 2: ea numina, i. e. Apollo and Diana, Tac. A. 3, 61; Plin. 4, 7, 12, § 25; 18, 13, 35, § 132.
      Of the manes of a beloved person: juro per illos manes, numina mei doloris, Quint. 6 prooem. § 10 Spald.

nŭmĕrābĭlis, e, adj. [numerus], that can be numbered or counted, numerable (poet. and very rare): calculus, Ov. M. 5, 588: populus utpote parvus, easily numbered, Hor. A. P. 206.
Hence, nŭmĕrābĭlĭ-ter, adv., Ps.-Aug. Spec. 20.

nŭmĕrālis, e, adj. [numerus], of or belonging to number, numeral: numerale nomen, in gram., a numeral, Prisc. pp. 579 and 581 P.

Nŭmĕrārĭa ae, f. [numerus], Arithmetic, personified, the genius of number, Mart. Cap. 7, § 802.

nŭmĕrārĭus, ii, m. [numerus].

  1. I. An arithmetician, Aug. in Psa. 146, § 11; id. Lib. Arb. 2, 11.
  2. II. An accountant, keeper of accounts: numerarii vocati sunt, qui publicum nummum aerariis inferunt, Isid. Orig. 9, 4; Amm. 19, 9; Sid. Ep. 1, 11; 2, 1; 5, 7; Cod. Just. 12, tit. 50: De numerariis, actuariis, etc.

nŭmĕrātĭo, ōnis, f. [numero], a counting out, paying, payment (post-Aug.): ubi numeratio exigetur, Col. 1, 8, 13; 11, 1, 24: ab isto fiet numeratio, Sen. Ep. 18, 4; 26, 8: numeratio pecuniae rei, non litterarum, facit obligationem, Gai. Inst. 3, 131 sq.

nŭmĕrātor, ōris, m. [numero], a counter, numberer (late Lat.): numerator siderum, Aug. Conf. 5, 4.

nŭmĕrātus, a, um, Part. and P. a., from numero.

Nŭmĕrĭa, ae, f. [numerus].

  1. I. The goddess of counting: Numeria, quae numerare doceat, Aug. Civ. Dei, 4, 11.
  2. II. The goddess of speedy birth, Varr. ap. Non. 352, 31 sq.

* 1. nŭmĕrĭus, a, um, adj. [numerus], of or belonging to number, numeral: aestimatio, Jul. Val. Res Gest. Alex. M. 3, 58 Mai.

2. Nŭmĕrĭus, ii, m., abbrev. N., a Roman praenomen: qui celeriter erant nati, fere Numerios praenominabant, Varr. ap. Non. 352, 29. Concerning the introduction of this praenomen into the Fabian gens, v. Paul. ex Fest. p. 170 Müll. So, Numerius (abbrev. N.) Fabius Buteo, Liv. 41, 28: N. Fabius Vibulanus, a consul, id. 4, 43: Numerius, Numestius, Cic. Att. 2, 22, 7; 24, 1, 5.
(Fem. Numeria was not in use, Varr. L. L. 9, § 55 Müll.)

3. Nŭmĕrĭus, a,

  1. I. the name of a Roman gens. So, Q. Numerius Rufus, a tribune of the people, A. U. C. 697, an enemy of Cicero, Cic. Sest. 33, 72; 38, 82; 43, 94.
    Hence,
  2. II. Nŭmĕrĭānus, a, um, adj., of or belonging to a Numerius, Numerian: raudusculum, Cic. Att. 7, 2, 7.

1. nŭmĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [numerus], to count, reckon, number (syn. recenseo).

  1. I. Lit.: si singulos numeremus in singulas (civitates), Cic. Rep. 3, 4, 7: ea, si ex reis numeres, innumerabilia sunt; si ex rebus, modica, id. de Or. 2, 32, 137: numerare per digitos, Ov. F. 3, 123: votaque pro dominā vix numeranda facit, that can hardly be counted, almost innumerable, Tib. 4, 4, 12: amores divūm numerare, Verg. G. 4, 347: pecus, id. E. 3, 34: viros, Sil. 7, 51: milites, Luc. 3, 285: aureos voce digitisque numerare, Suet. Claud. 21: numera sestertia qumque omnibus in rebusnumerentur deinde labores, Juv. 9, 41 sq.: numera senatum, said to the consul by a senator opposed to a bill, and who considered that there was not a quorum of senators present; like the phrase to demand a call of the House, Paul. ex Fest. p. 170 Müll.: ne quid ad senatum consule! aut numera, Cic. Att. 5, 4, 2 Orell. N. cr.: posset rem impedire, si, ut numerarentur, postularet, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2 (cf. also Plin. Pan. 76).
    In law, of days granted for deliberation, etc.: continui dies numerantur, Gai. Inst. 2, 173; cf.: tempus numeratur, id. ib. 2, 172.
    1. B. In partic., of money, to count out, pay out, pay: stipendium numerare militibus, Cic. Pis. 36, 88: pecuniam de suo, id. Att. 16, 16, A, § 5; id. Fl. 19, 44; Nep. Ep. 3, 6: talenta, Suet. Caes. 4: aliquid usurae nomine, id. ib. 42: alicui pensionem, Liv. 29, 16: magnam pecuniam numerare, Caes. B. C. 3, 3.
      Absol., Plaut. As. Perioch. 4.
  2. II. Trop.
    1. A. To reckon, number as one’s own, i. e. to have, possess (rare): donec eris felix, multos numerabis amicos, Ov. Tr. 1, 9, 5: triumphos, Juv. 6, 169: tum licet a Pico numeres genus, id. 8, 131: veterani tricena aut supra stipendia numerantes, Tac. A. 1, 35.
    2. B. To account, reckon, esteem, consider as any thing.
      With two acc.: Sulpicium accusatorem suum numerabat, non competitorem, Cic. Mur. 24, 49: hos non numero consulares, id. Fam. 12, 2, 3: stellas singulas numeras deos, id. N. D. 3, 16, 40; id. Phil. 13, 4, 7: quae isti bona numerant, id. Tusc. 5, 15, 44; cf.: sapientes cives, qualem me et esse et numerari volo, id. Fam. 1, 9, 18: is prope alter Timarchides numerabatur, id. Verr. 2, 2, 70, § 169: numerare aliquid beneficii loco, id. Fam. 2, 6, 1: mors in beneficii parte (al. partem) numeretur, id. Phil. 11, 1, 3: voluptatem nullo loco, id. Fin. 2, 28, 90: aliquid in bonis, id. Leg. 2, 5, 12; id. Fin. 1, 9, 31: aliquid in actis, id. Phil. 1, 8, 19: Herennius in mediocribus oratoribus numeratus est, id. Brut. 45, 166: aliquem in septem (sc. sapientibus), id. Par. 1, 1, 8.
      With inter: ipse honestissimus inter suos numerabatur, Cic. Rosc. Am. 6, 16: aliquem inter decemviros, Liv. 3, 35, 3: quae jactura inter damna numerata non est, Just. 2, 5, 11; Lact. 2, 12, 4; Val. Max. 1, 6, 11: numerabatur inter ostenta deminutus magistratuum numerus, Tac. A. 12, 64; id. G. 29; id. Or. 12; Plin. Ep. 4, 15, 1; 5, 3, 6; Quint. 3, 7, 18 al.: inter amicos, Ov. P. 4, 9, 35: aliquem post aliquem, Tac. H. 1, 77: Thucydides numquam est numeratus orator, Cic. Brut. 45, 166.
      Hence, nŭmĕrātus, a, um, P. a., counted out, paid down: argentum, Plaut. Pers. 4, 3, 57; hence, in ready money, in cash: hic sunt quinque argenti lectae numeratae minae, id. Ps. 4, 7, 50: duo talenta argenti numerata, id. As. 1, 3, 41: (vendidit aedis) praesentariis Argenti minis numeratis, id. Trin. 4, 3, 75: dos uxoris numerata, Cic. Caecin. 4, 11: pecunia, id. Fl. 32, 80.
      Hence, subst.: nŭmĕrātum, i, n., ready money, cash: quae tua est suavitas nolles a me hoc tempore aestimationem accipere; nam numeratum, si cuperem, non haberem, Cic. Fam. 5, 20, 9: ut numerato malim quam aestimatione, id. Att 12, 25, 1; Liv. 36, 21 fin.; Hor. Ep. 2, 2, 166: in numerato, in ready money: testamento edixit relinquere in numerato HS DC, Plin. 33, 10, 47, § 135: proferre in numerato, id. 33, 3, 17, § 55; Gai. Inst. 2, 196; 3, 141.
      Hence,
    3. B. Trop.: in numerato habere, to have in readiness (a phrase of Augustus): dictum est de actore facile dicente ex tempore, ingenium eum in numerato habere, Quint. 6, 3, 111; cf. Sen. Contr. 2, 13 fin.

2. nŭmĕrō, adv., v. numerus fin.

nŭmĕrōsē, adv., v. numerosus fin.

nŭmĕrōsĭtas, ātis, f. [numerosus].

  1. I. A great number, multitude (post-class.): numerositas innumera, Macr. S. 5, 20: filiarum, Tert. Monog. 4: curialium, Cod. Th. 12, 5, 3: Scriptorum, Sid. Carm. 23, 150.
  2. II. Rhythm, harmony, Aug. Doctr. Christ. 4, 20; id. ib. 55, 109.

nŭmĕrōsĭter, adv., v. numerosus fin.

nŭmĕrōsus, a, um, adj. [numerus]. Consisting of a great number, numerous, manifold (post-Aug.): numerosa pubes, Val. Fl. 5, 40: partus, Plin. 11, 40, 95, § 233: numerosā caede futuram ultus mortem, Sil. 10, 172: herba radice magnā, numerosa, Plin. 21, 24, 95, § 167: civitas, numerosissima provinciae totius, the most populous, Tac. Agr. 17: numerosissima florum varietas, Plin, 35, 11, 40, § 125: numerosissima suffragia, id. 7, 28, 29, § 101: classis, Juv. 7, 151: excelsae turris tabulata, id. 10, 106: copiosa et numerosa domus, Plin. Ep. 4, 15, 4: debitor arcae, Mart. 3, 31, 3; id. 4, 1, 3: pullus equinus lato et musculorum toris numeroso pectore, Col. 6, 29, 2; so, feminibus torosis ac numerosis, id. ib.: pictor diligentior quam numerosior, who is more accurate than prolific, Plin. 35, 11, 40, § 130: gymnasium longe numerosius laxiusque, more extensive, with more wings, Plin. Ep. 10, 48, 4: numerosa tabula, a painting with many figures, Plin. 35, 11, 40, § 138: numerosum opus, of various contents, Quint. 5, 10, 10: sermo, id. 8, 6, 64: pectus, Col. 6, 9, 2: numerosa res means variously accomplished, having a knowledge of many things: RES NVMEROSA FVI, Inscr. Grut. 655, 3.

  • II. Full of rhythm or harmony, according to rhythm, measured, rhythmical, harmonious, melodious (class.): numerosaque bracchia ducit, Ov. Am. 2, 4, 29: numerosos ponere gressus (al. gestus), id. P. 4, 2, 33: numerosa oratio, rhythmical, melodious: si numerosum est id in omnibus sonis atque vocibus, quod habet quasdam impressiones et quod metiri possumus intervallis aequalibus; recte, etc., Cic. de Or. 3, 48, 185: apta et numerosa oratio, id. Or. 50; 52: numerosus Horatius, Ov. Tr. 4, 10, 49: Myron numerosior in arte, quam Polycletus, more harmonious, Plin. 34, 8, 19, § 58.
    Hence, adv., in two forms.
      1. 1. nŭmĕ-rōsē.
    1. A. Numerously, multifariously (not in Cic.): numerosius onerare, Col. 4, 21, 2: numerosius dividere, Plin. 33, 3, 19, § 61.
      Sup.: familias numerosissime comparant, App. de Deo Socr. p. 54, 14: sententias versare quam numerosissime, Quint. 10, 5, 9: numerose loqui, to speak in the plural number, Tert. adv. Prax. 12.
    2. B. Rhythmically, harmoniously, melodiously (class.): fidiculae numerose sonantes? Cic. N. D. 2, 8, 22: (sententia) cadit numerose, id. Brut. 8, 34: numerose dicere, id. Or. 66, 221; 65, 219; 62, 210: numerosius dicere, Gell. 7, 3, 53.
      1. 2. nŭmĕrōsĭter, rhythmically, harmoniously, melodiously, Arn. 2, 73.

    nŭmĕrus, i, m. [Gr. νέμω, to distribute; cf.: numa, nemus, nummus], a number.

    1. I. Lit.
      1. A. In gen.: illi octo cursus septem efficiunt distinctos intervallis sonos: qui numerus rerum omnium fere nodus est, Cic. Rep. 6, 18, 18; cf. Macr. Somn. Scip. 1, 6: duo hi numeri, Cic. Rep. 6, 12, 12: consummare perfectissimum numerum, quem novem novies multiplicata componunt, Sen. Ep. 58: numerumque referri Jussit, that their number should be counted, Verg. E. 6, 85; cf.: numerus argenteorum facilior usui est, the counting, reckoning. Tac. G. 5 fin.: sed neque quam multae species, nec nomina quae sint Est numerus; neque enim numero conprendere refert, cannot be counted, Verg. G. 2, 104: eorumque nummorum vis et potestas non in numero erat, sed in pondere, Gai. Inst. 1, 122.
      2. B. In partic.
        1. 1. A certain collective quantity, a body, number of persons or things: tunc deinceps proximi cujusque collegii … in sortem coicerentur, quoad is numerus effectus esset, quem ad numerum in provincias mitti oporteret, S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 8: haec in Aeduorum finibus recensebantur numerusque inibatur, Caes. B. G. 7, 76; Liv. 38, 22: eum clavum, quia rarae per ea tempora litterae erant, notam numeri annorum fuisse ferunt, Liv. 7, 3: Pompilius ad pristinum numerum duo augures addidit, Cic. Rep. 2, 14, 26: haec enim sunt tria numero, in number, altogether, id. de Or. 2, 28, 121: classis mille numero navium, id. Verr. 2, 1, 18, § 48: oppida sua omnia, numero ad duodecim, incendunt, Caes. B. G. 1, 5: ad duorum milium numero ex Pompeianis cecidisse reperiebamus, id. B. C. 3, 53: reliqui omnes, numero quadraginta, interfecti, Sall J. 53, 4; cf. id. ib. 93, 8: cum magnus piratarum numerus deesset, Cic. Verr. 2, 5, 28, § 72: ad eorum numerum, to the full number of them, id. ib. 2, 5, 28, § 73; id. Q. Fr. 2, 13; Caes. B. G. 5, 20: si naves suum numerum haberent, Cic. Verr. 2, 5, 51, § 133: supra numerum, superfluous, Suet. Ner. 15; id. Claud. 25: magnus numerus frumenti, a great quantity, Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176; cf. id. Planc. 26, 64; Caes. B. C. 2, 18: vini, Cic. Phil. 2, 28, 66; so without an adj., like the Engl. number, for a great number: est (in eādem provinciā) numerus civium Romanorum atque hominum honestissimorum, id. Font. 5, 13 (1, 3): plures numero tuti, Tac. A. 14, 49 fin.: sed illos Defendit numerus, Juv. 2, 46; cf. Verg. E. 7, 52: latet in numero virtus, Sil. 1, 323.
        2. 2. In plur.: numeri, the mathematics, astronomy: ut a sacerdotibus barbaris numeros et caelestia acciperet, Cic. Fin. 5, 29, 87: Thales hoc etiam numeris inquirit et astris, Sid. 15, 79: numerisque sequentibus astra, Stat. Th. 4, 411.
          Rarely in sing., Claud. Cons. Mall. 130.
        3. 3. In milit. lang., a division of the army, a troop, band (post-Aug.): sparsi per provinciam numeri, Tac. Agr. 18; cf.: plena urbs exercitu insolito: multi ad hoc numeri e Germaniā ac Britanniā, id. H. 1, 6: nondum distributi in numeros erant, Plin. Ep. 10, 29 (38), 2: revocare ad officium numeros, Suet. Vesp. 6: militares numeri, cohorts, Amm. 14, 7, 19: in numeris esse, to be enrolled, Dig. 29, 1, 43; cf. ib. 29, 1, 38; Claud. Epith. Pall. et Celer. 86; Inscr. Grut. 1096.
        4. 4. Like the Gr. ἀριθμός, a mere number, opp. to quality, worth: nos numerus sumus et fruges consumere nati, we are mere numbers, ciphers, Hor. Ep. 1, 2, 27; cf. Juv. 2, 46 supra.
        5. 5. In gram., a number (singular, plural, dual), Varr. L. L. 9, § 65 sq. Müll.; Quint. 1, 4, 27; 1, 5, 42; 47; 1, 6, 25 et saep.
      3. C. Transf., poet., dice (marked with numbers): seu ludet numerosque manu jactabit eburnos, Ov. A. A. 2, 203: et modo tres jactet numeros, id. ib. 3, 355; cf. Suet. Tib. 14, 2.
    2. II. Trop., number, rank, place, position, estimation, relation, class, category (cf.: nomen, locus, in loco, in vicem): me adscribe talem (i. e. talium) in numerum, Cic. Phil. 2, 13, 33: in illo antiquorum hominum numero reponi, id. Verr. 2, 3, 90, § 210: in deorum numero haberi, id. N. D. 3, 19, 48: reponere, id. ib. 3, 3, 21: referre, id. ib. 3, 1, 12: numero beatorum aliquem eximere, Hor. C, 2, 2, 18: si quo in numero illud, quod per similitudinem affertur, et quo in loco illud, cujus causā affertur, haberi conveniat, ostendetur, Cic. Inv. 2, 50, 151; id. Verr. 2, 2, 54, § 134: ex hoc numero hunc esse, id. Arch. 7, 16: parentis numero alicui esse, id. Div. in Caecil. 19, 61 sq.: in hostium numero habere aliquem, Caes. B. G. 1, 28: ducere in numero hostium, id. ib. 6, 32: hujus originis apud veteres numerus erat exilis, Amm. 23, 6, 35: in numero esse, to be of the number of, to be reckoned among, to be any thing, Lucr. 5, 180: Q. Aelius Tubero fuit illo tempore nullo in oratorum numero, Cic. Brut. 31, 117: sine actione summus orator esse in numero nullo potest, id. de Or. 3, 56, 213: quo sunt in numero Curiosolites, etc., Caes. B. G. 7, 75, 4; 3, 7, 2; Nep. Att. 1, 4: quo in numero ego sum, Cic. Fam. 13, 23, 1; Caes. B. C. 2, 44, 3; 3, 53, 2: qui in eo numero fuisset, Cic. Phil. 2, 11, 25; id. Fl. 4, 9; id. Fam. 7, 6, 1: quo in numero hi quoque fuerunt, Liv. 39, 36 fin.
      Without in: ut civium numero simus, Liv. 4, 4, 12; 7, 30, 19; 30, 42, 9; 4, 56, 11; 36, 35, 9: aliquem hostium numero habere, Caes. B. G. 6, 6, 3; id. B. C. 3, 82, 3; id. B. G. 6, 21, 2: qui hostium numero non sunt, Cic. Phil. 13, 5, 11; id. Brut. 20, 78: aliquo numero esse, to be of some repute, id. Fam. 1, 10; Caes. B. G. 6, 13, 1; cf. Cic. Or. 62, 208; id. de Or. 3, 9, 33: Bambalio quidam, homo nullo numero, of no account, Cic. Phil. 3, 6, 16: numerum aliquem obtinere, id. Brut. 47, 175.
      1. B. A part of a whole, member, category: omnes numeros virtutis continet, Cic. Fin. 3, 7, 24: varium et elegans omni fere numero poëma, id. Ac. 1, 3, 9: mundus perfectus expletusque omnibus suis numeris atque partibus, id. N. D. 2, 13, 37: animalia imperfecta suisque Trunca vident numeris, Ov. M. 1, 427; 7, 126: quid omnibus numeris praestantius? Quint. 10, 1, 91: liber numeris omnibus absolutus, Plin. Ep. 9, 38; cf. of the days of the month: luna alternis mensibus XXX. implebit numeros, alternis vero detrahet singulos, Plin. 18, 32, 75, § 325.
        Hence, omnium numerorum esse, to be complete, perfect, Petr. 68: puer omnium numerūm, id. ib. 63. And, on the contrary: deesse numeris suis, to be deficient, Ov. Am. 3, 8, 11.
      2. C. Order: quaecumque in foliis descripsit carmina virgo, Digerit in numerum, Verg. A. 3, 446.
      3. D. An office, duty, part: ad numeros exige quidque suos, Ov. R. Am. 372: Veneri numeros eripere suos, id. H. 4, 88; id. Am. 3, 7, 18; cf. id. ib. 3, 7, 26: verae numeros modosque ediscere vitae, Hor. Ep. 2, 2, 143.
      4. E. Musical measure, time, rhythm, harmony, numbers: in numerum exsultant, Lucr. 2, 631: in musicis numeri, et voces et modi, etc., Cic. de Or. 1, 42, 187; Quint. 9, 4, 126: histrio si paulum se movet extra numerum, Cic. Par. 3, 2, 26; Quint. 12, 2, 12: sit igitur hoc cognitum, in solutis etiam verbis inesse numeros, Cic. Or. 56, 190: Isocrates verbis solutis numeros primus adjunxit, id. ib. 52, 174: in solutā orationemodum tamen et numerum quendam oportere servari, id. Brut. 8, 32: multum interest, utrum numerosa sit, id est similis numerorum, an plane e numeris constet oratio, id. Or. 65, 220: redigere omnes fere in quadrum numerumque sententias, id. ib. 61, 208.
        Hence, quamvis nil extra numerum fecisse modumque Curas, nothing out of measure, improper, Hor. Ep. 1, 18, 59.
        1. 2. A measure, number, in poetry: nam cum sint numeri plures, iambum et trochaeum frequentem segregat ab oratore Aristoteles, Cic. de Or. 3, 47, 182; id. Or. 64, 215: numeris nectere verba, Ov. P. 4, 2, 30; 4, 2, 5: numeros memini, si verba tenerem, i. e. the tune, Verg. E. 9, 45: numerisque fertur Lege solutis, Hor. C. 4, 2, 11.
        2. 3. A verse, in gen. (poet.): arma gravi numero violentaque bella parabam Edere, i. e. verses in heroic metre, Ov. Am. 1, 1, 1: impares, i. e. elegiac verses, id. ib. 3, 1, 37.
          Hence, nŭmĕrō (abl.), adverb., lit., measured according to number or time, i. e. precisely, exactly, just (only ante-class.; freq. in Plautus; not found in Ter. or Lucr.).
      1. A. Just, precisely, at the right time, on the instant: numero mihi in mentem fuit. Plaut. Am. 1, 1, 25: neminem vidi, qui numero sciret, quod scitu est opus, Naev. ap. Fest. p. 170 Müll.
      2. B. Quickly, rapidly, soon: numero significat cito, Non. 352, 16 sq.: (apes) si quando displicatae sunt, cymbalis et plausibus numero reducunt in locum unum, Varr. R. R. 3, 16, 7.
        With nimis: perfalsum et abs te creditum numero nimis, too quickly, too soon, Afran. ap. Paul. ex Fest. p. 170 Müll.: numquam nimis numero quemquam vidi facere, quam facto est opus, Turp. ap. Non. 352, 20.
        1. 2. In a bad sense, too quickly, too hastily, too soon: Menaechme, numero huc advenis ad prandium: Nunc opsonatu redeo, Plaut. Men. 2, 2, 13: numero dicis, id. Cas. 3, 5, 28; id. Mil. 5, 1, 6: o Apella, o Zeuxis pictor, Cur numero estis mortui, hinc exemplum ut pingeretis? why have you died too soon? id. Poen. 5, 4, 102; Afran. ap. Non. 352, 26; id. ap. Paul. ex Fest. l. l.

    1. Nŭmīcĭus, ii, and Nŭmīcus, i, m., a small river in Latium, near Lavinium, on the banks of which stood the grove of Juppiter Indiges, now Rio Torto.

    1. A. Form Numicius (rare): amnis, Plin. 3, 5, 9, § 56: corniger, Ov. F. 3, 647.
    2. B. Form Numicus: venerandi Numici Unda, Tib. 2, 5, 43; in nom. Numicus, Sil. 8, 180; Liv. 1, 2, 6; Sil. 2, 15; Aur. Vict. Orig. Gent. Rom. 14, 2; Verg. A. 7, 150; Serv. Verg. A. 4, 620 al.

    2. Nŭmīcĭus, a, the name of a Roman gens. So, L. Numicius Circeiensis, Liv. 8, 3: T. Numicius Priscus, a consul, id. 2, 63: Ti. Numicius, a tribune of the people, Cic. Off. 3, 30, 109: Minucius Thermus. Tac. A. 16, 20. To Numicius is addressed Hor. Ep. 1, 6.

    Nŭmĭda, ae, m., = Νομάς,

    1. I. a nomad: Arabia Numidarum, Vitr. 8, 3, 8 ( = Arabia Nomadum, Plin. 5, 16, 15, § 72): Numidas dicimus quos Graeci Νομάδας, sive quod id genus hominum pecoribus negotietur, sive quod herbis, ut pecora aluntur, Paul. ex Fest. p. 173 Müll.
    2. II. In partic., a Numidian; usually in the plur., Nŭmĭ-dae, ārum, the Numidians, a people of Northern Africa, between Mauritania and the territory of Carthage, in the modern Algiers, Sall. J. 46, 3; 66, 2; 89, 7; Liv. 29, 31; 34; Verg. A. 4, 41; Hor. C. 3, 11, 47.
      Enslaved and used in Rome as mounted attendants and messengers, Sen. Ep. 87, 8; 123, 6; Tac. H. 2, 40; Inscr. Orell. 2877: Numidarum columnae, i. e. of Numidian marble, Juv. 7, 182.
      In gen. plur.: Numidūm gentes, Mart. 12, 26, 6.
      In sing.: Numida, Sall. J. 12, 4.
        1. 2. As adj., of or belonging to the Numidians, Numidian: Numidae jaculatores, Liv. 28, 11; Numidae leones, Ov. A. A. 2, 183; Numida dens, i. e. ivory, id. P. 4, 9, 28: ursos figebat Numidas, Juv. 4, 100.
        2. 3. A Roman surname: Plotius Numida, Hor. C. 1, 36.
      1. B. Hence,
        1. 1. Nŭmĭdĭa, ae, f., the country of Numidia, Mel. 1, 6, 1; Plin. 5, 3, 2, § 22; Sall. J. 8, 1; 13, 2; 16, 5; Col. 3, 12, 6 et saep.
          Whence, Nŭmĭdĭānus, a, um, adj, Numidian, Plin. 15, 15, 16, § 55.
        2. 2. Nŭmĭ-dĭcus, a, um, adj., Numidian: equi Numidici, Liv. 30, 6: scuta, Sall. J. 94, 1: cedri, Plin. 16, 40, 79, § 216: gallina, Col. 8, 2, 2; called also Numidicae aves, Plin. 10, 48, 67, § 132: marmor, called also Libycum, Poenum, id. 5, 3, 2, § 22; 36, 6, 8, § 49; Sen. Ep. 86, 6: Numidicus, a surname of Q. Caecilius Metellus, bestowed on him for his victory over Jugurtha, Vell. 2, 11, 2; Aur. Vict. Vir. Ill. 62, 1.

    Nŭmĭsĭus, a,

    1. I. the name of a Roman and Latin gens.
        1. 1. C. Numisius, Liv. 41, 8.
        2. 2. T. Numisius Tarquiniensis, Liv. 45, 17.
        3. 3. Numisius Tiro, Cic. Phil. 2, 4, 8.
        4. 4. Numisius Lupus, Tac. H. 1, 79; 3, 10.
        5. 5. Numisius Rufus, Tac. H. 4, 22; 59; 70.
        6. 6. Numisius, a Latin chieftain, Liv. 8, 11.
          Hence,
    2. II. Nŭmĭsĭānus, a, um (Nŭmĕsĭānus, Isid. Orig. 17, 5), adj., of or belonging to a Numisius, Numisian: Numisiana vitis, Col. 3, 2, 2; 7; 12, 43, 9; Plin. 14, 2, 4, § 34.

    nŭmisma and nummisma, ătis, v. nomisma.

    Nŭmistro, ōnis, f., a city in Lucania, near the mod. Muro, Liv. 27, 2, 4; Front. 2, 2, 6.
    Hence, Nŭmistrāni or Nŭ-mestrāni, ōrum, m., the inhabitants of Numistro, Plin. 3, 11, 15, § 98.

    Nŭmĭtor, ōris, m.

    1. I. A king of Alba, brother of Amulius, father of Ilia, and grandfather of Romulus and Remus, Liv. 1, 3; Ov. F. 4, 53; 809; 5, 75; id. M. 14, 773; Verg. A. 6, 768; Juv. 7, 74.
    2. II. A Rutulian, Verg. A. 10, 342.

    Nŭmĭtōrĭus, a, the name of a Roman gens.

      1. 1. C. Numitorious, Cic. Verr. 2, 5, 63, § 163.
      2. 2. L. Numitorius, a tribune of the people, Liv. 2, 58.
      3. 3. P. Numitorius, Liv. 3, 45; 54.
      4. 4. Q. Numitorius Pullus, a leader of Fragellæ in the contest of that city with the Romans, Cic. Inv. 2, 34, 105; id. Fin. 5, 22, 62.
        His daughter was named Numitoria, Cic. Phil. 3, 6, 17.

    nummārius (so acc. to the better MSS., others nūmārius), a, um, adj. [nummus], of or belonging to money, money-.

    1. I. Lit.: difficultas nummaria, pecuniary difficulty, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69; cf.: difficultas rei nummariae, id. ib. 2, 4, 6, § 11: theca nummaria, a money-box, coffer, id. Att. 4, 7, 2: arca, Nov. ap. Non. 495, 25: res, the coinage, Cic. Off. 3, 20, 86: lex Cornelia nummaria, passed by Sylla against forgery, id. Verr. 2, 1, 42, § 100: poena, a fine, Dig. 4, 8, 11; Paul. Sent. 5, 6, 9.
    2. II. Transf., bribed with money, venal, mercenary: judices, Cic. Att. 1, 16, 8; id. Clu. 28, 75: varia judicum genera: nummarii pauci, sed omnes irati, id. ib. 27, 75: judicium, id. Verr. 2, 3, 57, § 131: interpres pacis, id. Clu. 36, 101: tribunal, Sen. Ben. 1, 9, 4.

    (nummātĭo or nūmāt-, MSS. reading, Cic. Phil. 2, 45, 115; where Halm and Madv. have nundinatione, B. and K. mutatione.)

    nummātus (nūmāt-), a, um, adj. [numus], moneyed, furnished with money, rich: homo bene nummatus, Cic. Agr. 2, 22, 58: bene nummatum decorat Suadela Venusque, Hor. Ep. 1, 6, 38: nummatior revertor, App. M. 1, p. 105, 19.

    Nummos -expalpōnĭdes, ae, m. [nummus-expalpor], a flatterer for money, a fictitious comic name, Plaut. Pers. 4, 6, 22.

    nummōsus (nūm-), a, um, adj. [nummus], well furnished with money, wealthy, rich (for the usual nummatus), hoc inclinamentum hujuscemodi verborum, ut vinosus, mulierosus, religiosus, nummosus, significat copiam quandam immodicam rei, super quā dicitur, Nigid. ap. Gell. 4, 9, 2.

    * nummŭlārĭŏlus (nūm-), i, m. dim. [nummularius], a money-changer, Sen. Apocol. med.

    nummŭlārĭus (nūm-), a, um, adj. [nummulus],

    1. I. of or belonging to moneychanging; as adj. very rare: mensa, Dig. 14, 3, 20.
    2. II. Subst.: nummŭlārĭus (nūm-), ii, m., a money-changer, moneybroker, mensarius (post-Aug.; cf. argentarius): nummulario, non ex fide versanti pecunias, manus amputavit mensaeque ejus affixit, Suet. Galb. 9; Petr. 56; Dig. 16, 3, 7; Mart. 12, 57, 8.
      1. B. An officer of the mint who tested the silver before it was coined, Inscr. Orell. 3226; 3227.

    nummŭlus (nūm-), i, m. dim. [nummus], some money, money: nummulis acceptis, Cic. Att. 1, 16, 6: nummulorum aliquid, id. ib. 1, 19, 9: nihil aliud curant, nisi agros, nisi villulas, nisi nummulos suos, id. ib. 8, 13, 2.

    nummus (thus written in the better MSS., others nūmus), i (gen. plur. usu. nummūm, but nummorum, Plaut. Trin. 1, 2, 115; Cic. Verr. 2, 3, 49, § 117; Hor. S. 2, 3, 149, etc.), m. [from root νέμω; cf. numerus], a piece of money, a coin, money.

    1. I. In gen.: adulterini, counterfeit money, Cic. Off. 3, 23, 91: adulterati, Paul. Sent. 5, 25, 1: aurei, Cic. Phil. 12, 8, 20: plumbei, Plaut. Most. 4, 2, 11: argenteus, Vulg. 1 Reg. 2, 36: putat suos nummos vos comedisse, Cic. Att. 6, 1, 25: habere in nummis, in ready money, id. Off. 8, 10, 1; id. Verr. 2, 3, 86, § 199; cf.: (hominem) non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, id. ib. 2, 4, 6, § 11; jactabatur enim temporibus illis nummus sic, ut nemo posset scire, quid haberet, the value of money fluctuated, id. Off. 3, 20, 80: asper, i. e. not worn smooth by use, Pers. 3, 69; cf. Sen. Ep. 19, 10: crescit amor nummi, Juv 14, 139.
    2. II. In partic.
      1. A. A Roman silver coin, called also nummus sestertius, and simply sestertius (v. sestertius), a sesterce: eccos trīs nummos habes, Plaut. Men. 1, 4, 1: cogit Scandilium quinque illa milia nummum dare atque annumerare Apronio, Cic. Verr. 2, 3, 60, § 140; cf. id. ib. 2, 3, 61, § 140: binis milibus nummum, Plin. 17, 1, 1, § 8; cf. for the gen. nummūm, Cic. Or. 46, 156, and v. Ritschl, prol. p. 89; gen. nummorum, Hor. Ep. 2, 2, 5; Suet. Aug. 46 fin.; id. Dom. 4 fin.; Plin. 8, 43, 68, § 167
        With sestertius, Liv. 8, 11: percipere mille nongentos quinquaginta sestertios nummos, Col. 3, 3, 9: sestertiis sescentis nummis, id. 3, 3, 9, § 13.
        1. 2. Transf., like our farthing, cent, to denote a very small sum, a trifle, low price, etc.: assident, subducunt, ad nummum convenit, to a farthing, to a cent, Cic. Att. 5, 21, 12: ecquis est ex tanto populo, qui bona C. Rabirii nummo sestertio sibi addici velit? at a farthing’s value, id. Rab. Post. 17, 45; id. Fin. 2, 17, 55: quae maxima inter vos habentur, divitiae, gratia, potentia, sestertio nummo aestimanda sunt, Sen. Ep. 95, 59: damnatuset sestertio nummo veniit, Liv. Epit. 55; Plaut. Most. 1, 2, 34.
      2. B. As a Greek coin, two drachmae (only in Plaut.): illi sunt drachumis miseri; me nemo potest Minoris quisquam nummo, ut surgam, subigere, Plaut. Ps. 3, 2, 19: Me. Quibus hic pretiis porci veneunt sacres sinceri? Cy. Nummo, id. Men. 2, 2, 16; id. Ep. 1, 1, 52; id. Aul. 3, 2, 34.

    numnam and numne, v. num, I. ζ.

    numqua, Plaut. Men. 1, 2, 34; more correctly written separate, num qua.

    numquam or nunquam (both in good use; the former prevails before the Augustan age), adv. [ne-umquam],

    1. I. at no time, never: numquam edepol med istoc vinces, Plaut. Stich. 5, 5, 13: quod (principium) si numquam oritur, ne occidit quidem umquam, Cic. Rep. 6, 25, 27; id. Att. 14, 13, 6: videre mihi videor tantam dimicationem, quanta numquam fuit, id. ib. 7, 1, 2: illum numquam, dum haec natio viveret sine curā futurum, id. Sest. 63, 132: numquam ante hoc tempus, Caes. B. G. 1, 44: numquam donec, Liv. 34, 23.
      1. B. Followed by a negative.
        1. 1. By a clause with quin, ut non, to denote that which always occurs: numquam fui usquam, quin me omnes amarent plurimum, Ter. Eun. 5, 9, 62: numquam epistulam tuam accipio, ut non protinus una simus, Sen. Ep. 40, 1.
        2. 2. With a negative in the same clause, affirmatively: numquam non ineptum, always, Cic. de Or. 1, 24, 112; id. Fam. 12, 18, 1; Sen. Ep. 11, 4; cf.: probi mores numquam non plurimum profuerint, Quint. 7, 2, 33: numquam nisi honorificentissime Pompeium appellat, never otherwise than, always, Cic. Fam. 6, 6, 10.
    2. * II. For non, not, by no means: qui hodie numquam ad vesperam vivam! Plaut. As. 3, 3, 40: numquam omnes hodie moriemur inulti, Verg. A. 2, 670: numquam hodie effugies, by no means, id. E. 3, 49; cf. Plaut. Am. 1, 1, 270; id. Mil. 4, 4, 56; Ter. Heaut. 3, 1, 44: nihil in mentem? numquam quidquam ( = prorsus nihil), Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Capt. 1, 1, 8.

    Numquampostreddōnĭdes, ae, m. [numquam-post-reddo], who never will return any thing, a comically formed name: Quodsemelarripides Numquampostreddonides, Plaut. Pers. 4, 6, 22 (dub.; al. Numquamposteaeripides, from whom one can never recover any thing, Nevergetagain’s son).

    numquando, more correctly written separate, num quando; v. num.

    num-quid (nunqu-), adv. interrog.

    1. I. In a direct interrogation, where there is no corresponding term in English: numquid meministi? do you remember? Ter. And. 5, 4, 40: numquid, Gnatho, tu dubitas, quin ego perierim? id. Eun. 5, 8, 13: numquid Pomponius istis Audiret leviora, pater si viveret? Hor. S. 1, 4, 52; 1, 4, 136; 1, 2, 69: numquid ergo illuc accedo? Quint. 6, 3, 79; cf. igitur, id. 7, 1, 55; 7, 1, 48.
      Esp. in taking leave: num quid aliud? or num quid vis? have you any thing further to say? do you want me longer? Eun. Quid? Me num quid vis? Meg. Vale, Plaut. Aul. 2, 1, 53; 2, 2, 85; id. Curc. 4, 2, 39; id. Truc. 4, 4, 30: numquid aliut, id. Most. 2, 1, 57.
    2. II. Rarely in an indirect interrog., whether: scire sane velim, numquid necesse sit, comitiis esse Romae, Cic. Att. 12, 8: si dubitare coeperit, numquid testatus decesserit, vel numquid vivat, Dig. 38, 15, 2.

    num-quis (nunqu-), qui, quae (qua), quod, pron. interrog. adj., usually written separate, num quis; v. num.