Lewis & Short

nūbo, psi, ptum, 3, v. a. and n. (acc. to Prisc. p. 789 P., the ancients used the construction nubere aliquem; hence part. pass.: nuptus, a, um; v. fin.) [root in Sanscr. nabhas; Germ. Nebei; Gr. νέφος, νεφέλη; Lat.: nubes, nebula, nimbus; cf. νύμφη], to cover, veil.

  1. I. In gen. (very rare): jubet ut udae virgines nubant rosae. Auct. Pervig. Ven. 22: quod aqua nubat terram, Arn. 3, 118.
  2. II. In partic., of a bride: alicui, to cover, veil herself for the bridegroom, i. e. to be married to him; to marry, wed (class. and freq.); constr. with dat. or absol.: nuptam esse; also with cum; post-class. also with apud: quo illae nubent divites Dotatae? Plaut. Aul. 3, 5, 15: virgo nupsit ei, cui Caecilia nupta fuerat, Cic. Div. 1, 46, 104: deam homini nubere, Aug. Civ. Dei, 4, 27: locuples quae nupsit avaro, Juv. 6, 141; 591: regis Parthorum filius, quocum esset nupta regis Armeniorum soror, Cic. Fam. 15, 3, 1: AmphitruoQuicum Alcumenast nupta, Plaut. Am. prol. 99: dum cum illo nupta eris, id. As. 5, 2, 20: cum in familiam clarissimam nupsisses, Cic. Cael. 14, 34: in familiae luctum, id. Clu. 66, 188: ut una apud duos nupta esset, Gell. 1, 23, 8: si qua voles apte nubere, nube pari, Ov. H. 9, 32: posse ipsam Liviam statuere nubendum post Drusum, Tac. A. 4, 40: tu nube atque tace, Juv. 2, 61.
    In the sup.: nam quo dedisti nuptum, abire nolumus, Plaut. Stich. 1, 2, 83; cf.: uxor, invita quae ad virum nuptum datur, id. ib. 1, 2, 85: Mamilio filiam nuptum dat, Liv. 1, 49: ultro nuptum ire, Plaut. Cas. prol. 86: nuptum locare virginem, Ter. Phorm. 5, 1, 25: propinquas suas nuptum in alias civitates collocāsse, Caes. B. G. 1, 18: nuptum mitti, Sall. Fragm. ap. Arus. Mess.
    Impers. pass.: cujusmodi hic cum famā facile nubitur, Plaut. Pers. 3, 1, 58: praestruxit, hic quidem nubi, ubi sit et mori, Tert. c. Marc. 4, 38.
    Pers.: neque nubent neque nubentur, Vulg. Matt. 22, 30.
    1. B. Transf.
      1. 1. Of a man, to marry, be married (poet. and in post-class. prose): pontificem maximum rursus nubere nefas est, Tert. ad Uxor. 1, 7: nec filii sine consensu patrum rite et jure nubent, id. ib. 2, 11; Hier. Ep. 22, n. 19; Vulg. Luc. 20, 34: viri nupti, Varr. ap. Non. 480. 3.
        So, comically, of a man who is ruled by his wife, Non. 143, 24 sq.: uxorem quare locupletem ducere nolim, Quaeritis? uxori nubere nolo meae, will not be my wife’s wife, Mart. 8, 12, 2.
        Also of unnatural vice: nubit amicus, Nec multos adhibet, Juv. 2, 134; Mart. 12, 42; Lampr. Heliog. 10; Cod. Just. 9, 9, 31.
      2. 2. In mal. part.: haec cotidie viro nubit, Plaut. Cist. 1, 1, 45; cf. id. Cas. 2, 8, 45 sqq.; Mart. 1, 24, 4.
      3. 3. Of plants, to be wedded, i. e. tied to others: vites in Campano agro populis nubunt, Plin. 14, 1, 3, § 10: et te, Bacche, tuos nubentem junget ad ulmos, Manil. 5, 238: populus alba vitibus nupta, Plin. 18, 28, 68, § 266.
        Hence, nuptus, a, um, P. a., married, wedded: ex quā hic est puer et nupta jam filia, Cic. Sest. 3, 6.
        Subst.: nūpta, ae, f., a married woman, bride, wife: nova nupta, Ter. Ad. 4, 7, 33; Juv. 2, 120: pudica, Liv. 3, 45, 6; Ov. F. 2, 794: nupta virum timeat, id. A. A. 3, 613; Tac. G. 18; Sen. Contr. 3, 21, 9; Juv. 6, 269; 3, 45.
        Comically, in the masc.: novus nuptus, of a man married in jest as a woman to another man, Plaut. Cas. 5, 1, 6 (cited in Prisc. p. 789 P.).
        Transf.: nupta verba, which should not be spoken by the unmarried, Paul. ex Fest. p. 170 Müll.