Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

mŏrĭor, mortŭus, 3 (fut. part. moriturus, a, um, Cic. Arch. 12, 30; id. Div. 2, 25, 54; 2, 47, 99; Liv. 21, 12, 4; Verg. A. 4, 308; id. ib. 2, 511 et saep.; old forms acc. to the fourth conj.: si vivimu’ sive morīmur, Enn. ap. Prisc. p. 830 P.; Ann. v. 384 Vahl.; inf. moriri, Plaut. As. 1, 1, 108; id. Capt. 3, 5, 54; id. Rud. 3, 3, 12; id. Ps. 4, 7, 124 Ritschl N. cr.; Ov. M. 14, 215), v. dep. [Sanscr. root mar-, die; Gr. μορ- (μρο-, βρο-), μαρ; βροτός, μαραίνω; cf.: morbus, marceo], to die (cf.: pereo, intereo, occĭdo, occumbo, obeo, exspiro; class.).

  1. I. Lit.: vivam an moriar, Enn. ap. Paul. ex Fest. s. v. metus, p. 123 Müll. (Trag. v. 179 Vahl.): ego cum genui, tum morituros scivi, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 361 Vahl.): mori, Plaut. Bacch. 3, 4, 24: atque eundem (L. Tarquinium) … accepimus mortuum esse, cum duodequadraginta regnavisset annos, Cic. Rep. 2, 20, 36: moriendum certe est, id. Sen. 20, 74: desiderio, of desire, id. Att. 1, 3, 1: ut fame senatores quinque morerentur, id. ib. 6, 1, 6: me esse homines mortuom dicant fame, Plaut. Stich. 4, 2, 57; so, fame, Sen. Contr. 1, 1, 3; 1, 7, 8: fame et siti, Liv. 7, 35, 8: siti, id. 4, 30, 8; Petr. 10; Pomp. ap. Gell. 10, 24, 5: vigilando, Juv. 3, 232: ex vulnere, of a wound, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4: in tormentis, Liv. 40, 23: alterius amore, Ov. Am. 2, 7, 10: curis, Tib. 2, 7, 33 (6, 51): fame, Petr. 10: inediā, Plin. 14, 13, 14, § 89: significabat interruptis atque morientibus vocibus, dying accents, the accents of a dying man, Cic. Cael. 24, 59: mori videbamus in studio dimetiundi paene caeli atque terrae C. Galum, spend his whole life in, id. Sen. 14, 49: cum te complexā morientem, Galle, puellā Vidimus, desperately in love, dying for love, Prop. 1, 10, 5: ei mihi, si quis, Acrius ut moriar, venerit alter amor, id. 2, 4, 1 sq.: moriar, si, may I die, if, etc., Cic. Att. 8, 6, 4.
  2. II. Transf., of things, to die away, decay, to wither away, pass away, to vanish, lose its strength, etc.; of members of the body: id quod supra vinculum est, moritur, loses its vitality, Cels. 7, 14.
    Of plants: rutam et hederas illico mori, die away, perish, Plin. 28, 7, 23, § 78: moriturque ad sibila campus, Stat. Th. 5, 528.
    Of fire: flammas vidi nullo concutiente mori, die out, go out, Ov. Am. 1, 2, 11; of comets: donec in exiguum moriens vanesceret ignem, Claud. B. Get. 248: unguenta moriuntur, lose their strength, Plin. 13, 3, 4, § 20.
    To end, close: dies quidem jam ad umbilicum est dimidiatus mortuus, Plaut. Men. 1, 2, 45.
    Comic.: vae illis virgis miseris, quae hodie in tergo morientur meo, will find their death, be destroyed, broken, Plaut. Capt. 3, 4, 117: ut iste interpositus sermo deliciarum desidiaeque moreretur, Cic. Cael. 31, 76: ne suavissimi hominis memoria moreretur, id. Pis. 38, 93: cum multa cotidie ab antiquis ficta moriantur, fall into disuse, become obsolete, Quint. 8, 6, 32: gratia, Ov. P. 3, 2, 27.
    Esp. (in eccl. Lat.), of the loss of moral or spiritual vitality, to die, to lose virtue and divine guidance: in Adam omnes moriuntur, Vulg. 1 Cor. 15, 22: confirma cetera quae moritura erant, id. Apoc. 3, 2; cf. id. Johan. 11, 26; id. Rom. 7, 9.
    Hence, mŏrtŭus, a, um, P. a., dead (class.).
    1. A. Adj.
      1. 1. Lit.: sanguine tauri poto mortuus concidit, Cic. Brut. 11, 43.
        Prov.: mortuum esse alicui, to be dead to one, to wish to have nothing further to do with him, Plaut. Cist. 3, 15.
      2. 2. Transf.
        1. a. Of persons, faint, overwhelmed: cum tu, quod tibi succederetur, exsanguis et mortuus concidisti, Cic. Pis. 36, 88.
        2. b. Of things concr. and abstr., dead, decayed, withered, passed away, etc.: lacerti, Cic. Sen. 9, 27: flores, Plin. 11, 8, 8, § 18: et antiquae leges, Cic. Verr. 2, 5, 18, § 45: plausus, id. Att. 2, 19, 3: mortuā re verba nunc facis. Stultus es, rem actam agis, dead, done with, Plaut. Ps. 1, 3, 27.
        3. c. Mare mortuum.
          1. (α) The North Sea of Europe, Plin. 4, 13, 27, § 94.
          2. (β) The Dead Sea of Judea, Just. 36, 3.
    2. B. Subst.: mŏrtŭus, i, m., a dead person, dead man: mortuum in domum inferre, Cic. Mil. 27, 75: a mortuis excitare, to awake from the dead, id. de Or 1, 57, 242: amandare aliquem infra mortuos, even below the dead, id. Quint. 15, 49: ut multis mortuus unus sufficeret, Juv. 15, 79: ossa mortuorum, Vulg. Matt. 23, 27.
      Prov.: mortuo verba facere, to talk to a dead man, i. e. in vain, Plaut. Poen. 4, 2, 18; Ter. Phorm. 5, 9, 26.
      Esp. (eccl. Lat.), dead, without spiritual life: nomen habes quod vivas et mortuus es, Vulg. Apoc. 3, 1: fides sine operibus mortua est, id. Jac. 2, 26; cf. id. Eph. 2, 1; 5, 14.
      Also, dead to any thing, not alive to it, not open to its influence, etc.: peccato, Vulg. Rom. 6, 2: peccatis, id. 1 Pet. 2, 24: legi, id. Gal. 2, 19; cf.: mortui cum Christo ab elementis hujus mundi, id. Col. 2, 20: mortui estis, et vita vestra est abscondita cum Christo in Deo, id. ib. 3, 3.

Morta, ae, f., = Μορτή, one of the Fates, Liv. Andron. ap. Gell. 3, 16, 11: tria sunt nomina Parcarum, Nona, Decima, Morta, Caesell. ib.

mortālis, e, adj. [mors], subject to death, liable to die, mortal (class.).

  1. I. Lit.: quid in iis mortale et caducum, quid divinum aeternumque sit, Cic. Leg. 1, 23, 61: animal, id. N. D. 3, 13, 32.
  2. II. Transf.
    1. A. Human, mortal: mucro, of human workmanship, Verg. A. 12, 740: condicio vitae, Cic. Phil. 14, 12, 33: opera, Liv. 1, 2: acta, Ov. Tr. 1, 2, 97: mortalindecuit violari vulnere divum? from the hand of a mortal, Verg. A. 12, 797: haud tibi vultus Mortalis, id. ib. 1, 328: nec mortale sonans, like a human voice, id. ib. 6, 50: si mortalis idem nemo sciat, Juv. 13, 76.
      Comp.: aliquid ipso homine mortalius, more perishable, Plin. 36, 15, 24, § 110.
      Hence, subst.: mortālis, is, comm., a man, mortal, human being (in sing. mostly ante-class.): lepidus ecastor mortalis est Strabax, Plaut. Truc. 5, 57: edepol, mortalis malos, id. Bacch. 2, 3, 59; id. Truc. 2, 1, 36; id. Aul. 2, 4, 40: ego, quantum mortalis deum possum, te ac tua vestigia sequar, Liv. 3, 17, 6.
      Usually pīur.: mortales, like the Gr. θνητοί, mortals, men, mankind: quod ad immortales attinet haec: deinceps quod ad mortales attinet, videamus, Varr. L. L. 5, § 75 Müll.: est locus Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.); cf.: omnes mortales sese laudarier optant, id. ap. Aug. de Trin. 13, 6 (Ann. v. 551 Vahl.): omnes mortales hunc aiebant Calliclem vivere, etc., Plaut. Trin. 1, 2, 175: diu magnum inter mortales certamen fuit, etc., Sall. C. 1, 5: omnes mortales omnium generum, aetatum, ordinum, Cic. Pis. 40, 96: defendo multos mortales, id. Div. in Caecil. 25: plus debuisse fortunae, quam solus omnium mortalium in potestate habuit (Alexander), Curt. 10, 5, 35.mortālĭa, ĭum, n., human affairs, Verg. A. 1, 462; Tac. A. 14, 54.
    2. B. Temporary, transient (opp. immortalis, imperishable, eternal; v. immortalis): neque me vero paenitet, mortales inimicitias, sempiternas amicitias habere, Cic. Rab. Post. 12, 32; Liv. 34, 6.
      Hence, adv.: mortālĭter, mortally, in the manner of mortals (eccl. Lat.): mortaliter vivere, Aug. Enchir. 64.

mortālĭtas, ātis, f. [mortalis], the state of being subject to death, mortality; a dying, death.

  1. I. Lit. (rare but class.): omne, quod ortum sit, mortalitas consequitur, * Cic. N. D. 1, 10, 26: metu meae mortalitatis, Quint. 6 praef. § 2: mortalitatem explere, i. e. to die, Tac. A. 6, 50: rex mortalitate interceptus, by death, Plin. Ep. 10, 50, 4: mariti, Dig. 23, 4, 2.
    Of abstract things: tofus aedificiis inutilis est mortalitate, mollitia, perishableness, Plin. 36, 22, 48, § 166.
  2. II. Transf., concr., mortals, mankind (postAug.), Plin. 2, 7, 5, § 15: tristem de mortalitate ferre sententiam, Curt. 5, 5, 17: contra fortunam non satis cauta mortalitas est, mankind, Curt. 8, 4, 24; 9, 3, 7; 10, 5, 36 al.: ad erudiendam mortalitatem, Lact. 4, 25, 1.

mortālĭter, adv., v. mortalis fin.

mortārĭŏlum, i, n. dim. [mortarium], a small mortar, Aem. Mac. 1, 8; Hier. Ep. 64, 9; Vulg. Num. 7, 14.

mortārĭum, ii, n., a mortar (mostly ante-class. and post-Aug.).

  1. I. Lit.: mortarium, in quo teruntur quae solvenda sunt, Non. 543, 22; Plaut. Aul. 1, 2, 17; Cato, R. R. 74: aerea, Plin. 33, 8, 41, § 123: plumbea, id. 34, 18, 50, § 168.
  2. II. Transf.
    1. A. A large basin or trough in which mortar is made, Vitr. 7, 3, 10; 8, 6, 14; Plin. 36, 23, 55, § 177.
      Hence,
      1. 2. Mortar: mortario caementum addatur, Vitr. 8, 7.
    2. B. A hollow resembling a mortar, dug round a tree: arbori mortarium statim faciunt, Pall. 4, 8, 1.
    3. C. That which is triturated in a mortar, a drug: et quae jam veteres sanant mortaria caecos, Juv. 7, 170.

mortĭcīnus, a, um, adj. [mors], dead, that has died, only of animals; hence, of or belonging to an animal that has died of itself, carrion-; as a term of abuse, carrion; and transf., dead (ante-class. and postAug.).

  1. I. Lit.: morticinae ovis carne vesci, Varr. R. R. 2, 9, 10: volucres aut pisces, id. ib. 3, 2, 18: in sacris ne morticinum quid adsit, id. L. L. 7, § 84 Müll.: soleae, made from the hide of an animal that has died of itself, Serv. Verg. A. 4, 518: morticine, you carrion, Plaut. Pers. 2, 4, 12.
    As subst. plur.: mortĭcīna, orum, carcasses, carrion, Vulg. Lev. 11, 11.
  2. II. Transf.: morticini clavi, corns on the feet, Plin. 22, 23, 49, § 103: caro, Sen. Ep. 122, 5: urnas reorum morticinas, i. e. sepulcra reorum, Prud. στεφ. 10, 384.

mortĭfer or (rarely) mortĭfĕrus, ĕra, ĕrum, adj. [mors-fero], death-bringing, death-dealing, deadly, fatal (class.; syn.: lethalis, funestus): poculum, Cic. Tusc. 1, 29, 71: morbus, id. Div. 1, 30, 63: vulnus, id. Leg. 2, 5, 13: bellum, Verg. A. 6, 279: gravior dolor nec tamen mortiferus, Cels. 4, 2 init.; 5, 26, 22; Aug. de Util. Cred. § 36: res mortifera est inimicus pumice levis, Juv. 9, 95; 10, 10.
Neutr. plur. as subst.: mortĭfĕra, um, deadly things: cur tam multa mortifera terra mortique (deus) disperserit, Cic. Ac. 2, 38, 120 (B. and K. pestifera).
Hence, adv.: mortĭfĕrē, mortally, fatally (post-Aug.): mortifere aegrotare, Plin. Ep. 3, 16, 3: vulnerare, Dig. 9, 2, 36, § 1.

mortĭfĭcātĭo, ōnis, f. [mortifico], a killing, death (eccl. Lat.), opp. vivificatio, Tert. adv. Marc. 5, 9.

mortĭfĭco, 1, v. a. [mortificus], to kill, destroy (eccl. Lat.): caro mortificatur, Tert. Res. Carn. 37.
Transf., to mortify, subject, reduce to weakness: membra, Vulg. Col. 3, 5: facta carnis, id. Rom. 8, 13; cf. id. ib. 7, 4.

mortĭfĭcus, a, um, adj. [mors-facio], deadly, fatal (eccl. Lat.): cibus, Tert. Carm. adv. Marc. 4, 5: mortifico vulnere ictus, v. l. ap. Val. Max. 5, 6, 1 (Halm).

mortĭgĕna, ae, m. [mors-gen-, gigno], the producer of death, death-giver, Inscr. Grut. p. 1163.

mortŭālĭa, ĭum, n. [mortuus].

  1. I. (Sc. vestimenta.) Grave-clothes or mourningweeds (ante-class.), Naev. ap. Non. 548, 28 (Trag. Rel. v. 48 Rib.).
  2. II. (Sc. carmina.) Haec sunt non nugae; non enim mortualia, funeral songs, dirges, referring to the custom at Rome of hiring women to sing absurd eulogies of the dead at funerals, Plaut. As. 4, 1, 63.

mortŭārĭus, a, um, adj. [mortuus], of or belonging to the dead (ante-class.): mortuaria glossaria, vocabularies of the dead, a term applied by Cato to the philosophers who talk of dead, and not of existing, things, Gell. 18, 7, 3.

mortŭōsus, a, um, adj. [mortuus],

  1. I. death-like, deadly (post-class.): vultus, Cael. Aur. Acut. 1, 3, 38.
  2. II. Deadly, Cael. Aur. Acut. 1, 10, 71.

mortŭrĭo, ire, 4, v. n. desid. [mors], to long for death, desire to die: dictum est a Cicerone de philosophis, morturiunt, mori desiderant, Aug. de Gram. p: 2006 P. (Cic. Fragm. 50, 29, p. 146 B. and K.).

mortŭus, a, um, P. a., v. morior fin.