No entries found. Showing closest matches:
Lībĕra, ae, f. [3. Liber].
- I. Proserpine, daughter of Ceres, and sister of Liber: hunc dico Liberum Semelā natum, non eum, quem nostri majores auguste sancteque Liberum cum Cerere et Libera consecraverunt, etc., Cic. N. D. 2, 24, 62; id. Verr. 2, 5, 14, § 36: Ceres et Libera, quarum sacra, etc., id. ib. 2, 5, 72, § 137: signa aënea Cereri, Libero Liberaeque posuerunt, Liv. 33, 25: supplicatio ad Cereris, Liberi Liberaeque fuit, id. 41, 28; for which in full: familia ad aedem Cereris, Liberi Liberaeque venum iret, id. 3, 55, 7.
- II. Ariadne (because she was the wife of Bacchus), Ov. F. 3, 512.
Lībĕrālĭa, ĭum, v. 3. Liber, II.
1. lībĕrālis, e, adj. [1. liber], of or belonging to freedom, relating to the freeborn condition of a man.
- I. Lit.: liberalis causa or liberale judicium, a suit concerning a person’s freedom, v. Dig. 40, 12, 1 sqq.; Paul. Sent. 5, 1, 1 sqq.: si quisquam hanc liberali caussa manu adsereret, Plaut. Curc. 4, 2, 4; cf. 5, 2, 68: manu eas adserat liberali causa, id. Poen. 4, 2, 84: nam ego liberali illam assero causa manu, I formally assert that she is freeborn, Ter. Ad. 2, 1, 40: judicium, Quint. 6, 3, 32: liberale conjugium, a marriage between persons of free condition, Ter. And. 3, 3, 29.
Pleon.: ego te hoc triduom numquam sinam in domo esse, quin ego te liberalem liberem, Plaut. Curc. 1, 3, 53.
- II. Transf., befitting a freeman, gentlemanly, noble, noble-minded, honorable, ingenuous, gracious, kind (syn.: generosus, ingenuus).
- A. In gen.: ingenium, Plaut. Capt. 2, 3, 59; id. Ep. 1, 1, 41: artes liberales, befitting a freeman, Cic. Inv. 1, 25, 35; cf.: liberalia studia accipimus, quae Graeci ἐλευθέρια μαθήματα appellant; rhetores continebuntur, grammatici, geometrae, Dig. 50, 13, 1: hae artes, quibus liberales doctrinae atque ingenuae continerentur, geometria, musica, litterarum cognitio et poëtarum, etc., Cic. de Or. 3, 32, 127; cf.: omnis liberalis et digna homine nobili doctrina, id. Ac. 2, 1, 1: de artificiis et quaestibus, qui liberales habendi, qui sordidi sint, id. Off. 1, 42, 150: liberalissima studia, id. Arch. 3, 4; id. Cael. 21 52; id. Rep. 1, 5, 9: spes liberalioris fortunae, of a higher, more respectable station, Liv. 22, 26: responsum, kind, gracious, Cic. Att. 3, 15, 4; so, liberalibus verbis permulceri, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 871 P.
- B. In partic.
- 1. Bountiful, generous, munificent, liberal (syn. munificus): liberales (sunt), qui suis facultatibus aut captos a praedonibus redimunt, aut aes alienum suscipiunt amicorum, etc., Cic. Off. 2, 16, 56: benefici liberalesque, id. Lael. 9, 31; cf.: liberalissimi et beneficentissimi, id. ib. 14, 51: liberalissimus munificentissimusque, id. Rosc. Com. 8, 22: virtus munifica et liberalis, id. Rep. 3, 8, 12: largus, beneficus, liberalis, id. Deiot. 9, 26.
- * (β) With gen.: laudis avidi, pecuniae liberales erant, Sall. C. 7, 6.
- (γ) With in and acc.: in omne genus hominum liberalissimus, Suet. Vesp. 7.
- b. Of things, plentiful, copious, abundant: largum et liberale viaticum, Cic. Fl. 6, 14: potio, Cels. 3, 6: liberalius alimentum, id. 8, 10, 7.
- 2. Noble, engaging, beautiful (ante-class.): illarum altera pulcer est et liberalis, Plaut. Mil. 1, 1, 60: lepidā et liberali formast, id. ib. 4, 1, 20; id. Ep. 5, 1, 41; id. Pers. 1, 3, 50: species, id. ib. 4, 3, 76; cf.: liberales dicuntur non solum benigni, sed etiam ingenuae formae homines, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.
Hence, adv.: lībĕrālĭter, in a manner befitting a freeman, nobly, ingenuously, kindly, courteously, graciously.
- 1. In gen.: homo liberaliter educatus, Cic. Fin. 3, 17, 57: eruditi, id. Tusc. 2, 2, 6: vivere, id. Lael. 23, 86: servire, i. e. properly, Ter. And. 1, 1, 11: respondere, kindly, courteously, Caes. B. G. 4, 18: oratione aliquem prosequi, id. ib. 2, 5.
- 2. In partic., bountifully, profusely, generously, liberally: benigne ac liberaliter, Cic. Verr. 2, 3, 85, § 196: large et liberaliter, id. ib. 2, 3, 88, § 204: instructus, Caes. B. C. 3, 61.
Comp.: vivo paulo liberalius, Cic. Q. Fr. 2, 6, 3: nec potui accipi liberalius, id. Att. 16, 6, 1: ille (sal) in cibis paulo liberalius aspersus, Quint. 6, 3, 19: ubi liberalius malos odimus, more abundantly, more heartily, Plin. Pan. 68, 7.
Sup.: dotem largiri liberalissime, App. M. 10, p. 250, 13: liberalissime polliceri, Cic. Att. 5, 13, 2.
2. Lībĕrālis, e, adj., of or belonging to Liber or Bacchus: ludi, a festival in honor of Bacchus, = Liberalia (v. infra), Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll.
Hence, subst.: Lībĕrālĭa, ĭum, n., a festival in honor of Liber, celebrated on the 17th of March, the day on which youths received the manly toga, Ov. F. 3, 713: Liberalium dies, a pontificibus agonium martiale appellatur, Macr. S. 1, 4, § 15: sacra, id. ib. 1, 18, § 22; Calend. Maff. ap. Inscr. Orell. II. p. 411: Liberalia tu accusas, Cic. Att. 14, 10, 1: Liberalibus litteras accepi tuas, id. Fam. 12, 25, 1.
Called also: ludi Liberales: Liberalia Liberi festa, quae apud Graecos dicuntur Διονύσια. Libera lingua loquemur ludis Liberalibus, Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll.; Com. Rel. v. 113 Rib.
lībĕrālĭtas, ātis, f. [1. liber], a way of thinking befitting a freeman; a noble, kind, or friendly disposition, noble spirit, kindness, affability.
- I. In gen. (rare): liberalitate liberos retinere satius est, quam metu, Ter. Ad. 1, 1, 32: qui ita vivunt, ut eorum probetur fides, liberalitas, kindness, Cic. Lael. 5, 19: (L. Cassius) homo, non liberalitate, ut alii, sed ipsa tristitia et severitate popularis, id. Brut. 25, 97.
- II. In partic., generosity, liberality (the usual signif. of the word; syn.: bonitas, beneficentia, benignitas): beneficentia, quam eandem vel benignitatem vel liberalitatem appellari licet, Cic. Off. 1, 7, 20: liberalitas ac benignitas, id. de Or. 2, 25, 105: magnificentia liberalitatis, id. Rosc. Com. 8, 24: ut ea liberalitate utamur, quae prosit amicis, noceat nemini, id. Off. 1, 14, 43: quid dicam de pietate in matrem, liberalitate in sorores? id. Lael. 3, 11: liberalitatis virtutes, Quint. 6 prooem. § 10: illa quidam catachresis volunt esse, cum … pro luxuria liberalitas dicitur; a quibus equidem dissentio, id. 8, 6, 36.
- B. Transf. (abstr. pro concr.), a gift, present (post-Aug.): decima parte liberalitatis apud quemque eorum relicta, Tac. H. 1, 20; Suet. Tib. 46: unaque et altera liberalitate locupletavit, id. Vit. Hor.
Plur.: revocatae liberalitates ejus, gifts, grants, Suet. Claud. 29: liberalitates Neronis revocandas curavit, id. Galb. 15.
lībĕrātĭo, ōnis, f. [libero], a freeing or becoming free, a delivering, releasing, release, liberation.
- I. In gen.: ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, Cic. Fin. 1, 11, 37: malorum, Quint. 5, 10, 33: culpae, Cic. Lig. 1, 1: rempublicam sub obtentu liberationis invadere, of setting it at liberty, Just. 5, 8, 12.
- II. In partic.
- A. A discharge in a court of law, an acquittal: libidinosissimae liberationes, Cic. Pis. 36, 87.
- B. In jurid. Lat., a discharge or release from debt, a payment: liberationis verbum eandem vim habet quam solutionis, Dig. 50, 16, 47: liberationem debitori legare, i. e. remission, ib. 34, 3, 3; cf.: de liberatione legata, of releasing from a debt by last will or testament, ib. 34, tit. 3.
lībĕrātor, ōris, m. [libero],
- I. a freer, deliverer, liberator: patriae liberatores, Cic. Phil. 1, 2, 6: urbis, Liv. 1, 60: nostri liberatores, Cic. Att. 14, 12, 2: liberator suus, Liv. 6, 14: scortorum, * Plaut. Pers. 3, 3, 14.
In apposition: liberator populus, Liv. 35, 18 fin.
So as an epithet of Jupiter (like Ζευς ἐλευθέριος): libare se liquorem illum Jovi liberatori, Tac. A. 15, 64; 16, 35.
So in eccl. Lat. freq. of God: refugium meum ac liberator meus, Vulg. Psa. 17, 3.
- II. Transf.: liberator ille populi Romani animus, Liv. 1, 56.
‡ lībĕrātrix, īcis, f. [liberator], she that releases, Eckhel. D. N. V. T. 6, p. 288.