Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

Lībĕra, ae, f. [3. Liber].

  1. I. Proserpine, daughter of Ceres, and sister of Liber: hunc dico Liberum Semelā natum, non eum, quem nostri majores auguste sancteque Liberum cum Cerere et Libera consecraverunt, etc., Cic. N. D. 2, 24, 62; id. Verr. 2, 5, 14, § 36: Ceres et Libera, quarum sacra, etc., id. ib. 2, 5, 72, § 137: signa aënea Cereri, Libero Liberaeque posuerunt, Liv. 33, 25: supplicatio ad Cereris, Liberi Liberaeque fuit, id. 41, 28; for which in full: familia ad aedem Cereris, Liberi Liberaeque venum iret, id. 3, 55, 7.
  2. II. Ariadne (because she was the wife of Bacchus), Ov. F. 3, 512.

Lībĕrālĭa, ĭum, v. 3. Liber, II.

1. lībĕrālis, e, adj. [1. liber], of or belonging to freedom, relating to the freeborn condition of a man.

  1. I. Lit.: liberalis causa or liberale judicium, a suit concerning a person’s freedom, v. Dig. 40, 12, 1 sqq.; Paul. Sent. 5, 1, 1 sqq.: si quisquam hanc liberali caussa manu adsereret, Plaut. Curc. 4, 2, 4; cf. 5, 2, 68: manu eas adserat liberali causa, id. Poen. 4, 2, 84: nam ego liberali illam assero causa manu, I formally assert that she is freeborn, Ter. Ad. 2, 1, 40: judicium, Quint. 6, 3, 32: liberale conjugium, a marriage between persons of free condition, Ter. And. 3, 3, 29.
    Pleon.: ego te hoc triduom numquam sinam in domo esse, quin ego te liberalem liberem, Plaut. Curc. 1, 3, 53.
  2. II. Transf., befitting a freeman, gentlemanly, noble, noble-minded, honorable, ingenuous, gracious, kind (syn.: generosus, ingenuus).
    1. A. In gen.: ingenium, Plaut. Capt. 2, 3, 59; id. Ep. 1, 1, 41: artes liberales, befitting a freeman, Cic. Inv. 1, 25, 35; cf.: liberalia studia accipimus, quae Graeci ἐλευθέρια μαθήματα appellant; rhetores continebuntur, grammatici, geometrae, Dig. 50, 13, 1: hae artes, quibus liberales doctrinae atque ingenuae continerentur, geometria, musica, litterarum cognitio et poëtarum, etc., Cic. de Or. 3, 32, 127; cf.: omnis liberalis et digna homine nobili doctrina, id. Ac. 2, 1, 1: de artificiis et quaestibus, qui liberales habendi, qui sordidi sint, id. Off. 1, 42, 150: liberalissima studia, id. Arch. 3, 4; id. Cael. 21 52; id. Rep. 1, 5, 9: spes liberalioris fortunae, of a higher, more respectable station, Liv. 22, 26: responsum, kind, gracious, Cic. Att. 3, 15, 4; so, liberalibus verbis permulceri, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 871 P.
    2. B. In partic.
      1. 1. Bountiful, generous, munificent, liberal (syn. munificus): liberales (sunt), qui suis facultatibus aut captos a praedonibus redimunt, aut aes alienum suscipiunt amicorum, etc., Cic. Off. 2, 16, 56: benefici liberalesque, id. Lael. 9, 31; cf.: liberalissimi et beneficentissimi, id. ib. 14, 51: liberalissimus munificentissimusque, id. Rosc. Com. 8, 22: virtus munifica et liberalis, id. Rep. 3, 8, 12: largus, beneficus, liberalis, id. Deiot. 9, 26.
          1. * (β) With gen.: laudis avidi, pecuniae liberales erant, Sall. C. 7, 6.
          2. (γ) With in and acc.: in omne genus hominum liberalissimus, Suet. Vesp. 7.
        1. b. Of things, plentiful, copious, abundant: largum et liberale viaticum, Cic. Fl. 6, 14: potio, Cels. 3, 6: liberalius alimentum, id. 8, 10, 7.
      2. 2. Noble, engaging, beautiful (ante-class.): illarum altera pulcer est et liberalis, Plaut. Mil. 1, 1, 60: lepidā et liberali formast, id. ib. 4, 1, 20; id. Ep. 5, 1, 41; id. Pers. 1, 3, 50: species, id. ib. 4, 3, 76; cf.: liberales dicuntur non solum benigni, sed etiam ingenuae formae homines, Paul. ex Fest. p. 121 Müll.
        Hence, adv.: lībĕrālĭter, in a manner befitting a freeman, nobly, ingenuously, kindly, courteously, graciously.
      1. 1. In gen.: homo liberaliter educatus, Cic. Fin. 3, 17, 57: eruditi, id. Tusc. 2, 2, 6: vivere, id. Lael. 23, 86: servire, i. e. properly, Ter. And. 1, 1, 11: respondere, kindly, courteously, Caes. B. G. 4, 18: oratione aliquem prosequi, id. ib. 2, 5.
      2. 2. In partic., bountifully, profusely, generously, liberally: benigne ac liberaliter, Cic. Verr. 2, 3, 85, § 196: large et liberaliter, id. ib. 2, 3, 88, § 204: instructus, Caes. B. C. 3, 61.
        Comp.: vivo paulo liberalius, Cic. Q. Fr. 2, 6, 3: nec potui accipi liberalius, id. Att. 16, 6, 1: ille (sal) in cibis paulo liberalius aspersus, Quint. 6, 3, 19: ubi liberalius malos odimus, more abundantly, more heartily, Plin. Pan. 68, 7.
        Sup.: dotem largiri liberalissime, App. M. 10, p. 250, 13: liberalissime polliceri, Cic. Att. 5, 13, 2.

2. Lībĕrālis, e, adj., of or belonging to Liber or Bacchus: ludi, a festival in honor of Bacchus, = Liberalia (v. infra), Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll.
Hence, subst.: Lībĕrālĭa, ĭum, n., a festival in honor of Liber, celebrated on the 17th of March, the day on which youths received the manly toga, Ov. F. 3, 713: Liberalium dies, a pontificibus agonium martiale appellatur, Macr. S. 1, 4, § 15: sacra, id. ib. 1, 18, § 22; Calend. Maff. ap. Inscr. Orell. II. p. 411: Liberalia tu accusas, Cic. Att. 14, 10, 1: Liberalibus litteras accepi tuas, id. Fam. 12, 25, 1.
Called also: ludi Liberales: Liberalia Liberi festa, quae apud Graecos dicuntur Διονύσια. Libera lingua loquemur ludis Liberalibus, Naev. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll.; Com. Rel. v. 113 Rib.

lībĕrālĭtas, ātis, f. [1. liber], a way of thinking befitting a freeman; a noble, kind, or friendly disposition, noble spirit, kindness, affability.

  1. I. In gen. (rare): liberalitate liberos retinere satius est, quam metu, Ter. Ad. 1, 1, 32: qui ita vivunt, ut eorum probetur fides, liberalitas, kindness, Cic. Lael. 5, 19: (L. Cassius) homo, non liberalitate, ut alii, sed ipsa tristitia et severitate popularis, id. Brut. 25, 97.
  2. II. In partic., generosity, liberality (the usual signif. of the word; syn.: bonitas, beneficentia, benignitas): beneficentia, quam eandem vel benignitatem vel liberalitatem appellari licet, Cic. Off. 1, 7, 20: liberalitas ac benignitas, id. de Or. 2, 25, 105: magnificentia liberalitatis, id. Rosc. Com. 8, 24: ut ea liberalitate utamur, quae prosit amicis, noceat nemini, id. Off. 1, 14, 43: quid dicam de pietate in matrem, liberalitate in sorores? id. Lael. 3, 11: liberalitatis virtutes, Quint. 6 prooem. § 10: illa quidam catachresis volunt esse, cumpro luxuria liberalitas dicitur; a quibus equidem dissentio, id. 8, 6, 36.
    1. B. Transf. (abstr. pro concr.), a gift, present (post-Aug.): decima parte liberalitatis apud quemque eorum relicta, Tac. H. 1, 20; Suet. Tib. 46: unaque et altera liberalitate locupletavit, id. Vit. Hor.
      Plur.: revocatae liberalitates ejus, gifts, grants, Suet. Claud. 29: liberalitates Neronis revocandas curavit, id. Galb. 15.

lībĕrātĭo, ōnis, f. [libero], a freeing or becoming free, a delivering, releasing, release, liberation.

  1. I. In gen.: ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, Cic. Fin. 1, 11, 37: malorum, Quint. 5, 10, 33: culpae, Cic. Lig. 1, 1: rempublicam sub obtentu liberationis invadere, of setting it at liberty, Just. 5, 8, 12.
  2. II. In partic.
    1. A. A discharge in a court of law, an acquittal: libidinosissimae liberationes, Cic. Pis. 36, 87.
    2. B. In jurid. Lat., a discharge or release from debt, a payment: liberationis verbum eandem vim habet quam solutionis, Dig. 50, 16, 47: liberationem debitori legare, i. e. remission, ib. 34, 3, 3; cf.: de liberatione legata, of releasing from a debt by last will or testament, ib. 34, tit. 3.

lībĕrātor, ōris, m. [libero],

  1. I. a freer, deliverer, liberator: patriae liberatores, Cic. Phil. 1, 2, 6: urbis, Liv. 1, 60: nostri liberatores, Cic. Att. 14, 12, 2: liberator suus, Liv. 6, 14: scortorum, * Plaut. Pers. 3, 3, 14.
    In apposition: liberator populus, Liv. 35, 18 fin.
    So as an epithet of Jupiter (like Ζευς ἐλευθέριος): libare se liquorem illum Jovi liberatori, Tac. A. 15, 64; 16, 35.
    So in eccl. Lat. freq. of God: refugium meum ac liberator meus, Vulg. Psa. 17, 3.
  2. II. Transf.: liberator ille populi Romani animus, Liv. 1, 56.

lībĕrātrix, īcis, f. [liberator], she that releases, Eckhel. D. N. V. T. 6, p. 288.