Lewis & Short

No entries found. Showing closest matches:

hirrĭo (irrio), īre, v. n., of dogs, to snarl: hirrire = garrire, quod genus vocis est canis rabiosae, Paul. ex Fest. p. 101 Müll. N. cr.; cf.: hirrit ὅταν κύων ἀπειλῇ ὑλακτῶν, Gloss. Philox.: veluti est canibus innatum, ut, etsi non latrant, tamen hirriant, Sid. Ep. 7, 3; Diom. 367 P.

* hirrītus (irr-), ūs, m. [hirrio], a snarling of dogs, Sid. Ep. 9, 16 in carm.

irrădĭo (inr-), āre, v. a. and n. [1. inradio], to illumine, irradiate; to beam forth, cast forth rays (poet. and post-class.).

  1. I. Act.
    1. A. Lit.: hoc undique gemmae irradiant, Stat. Th. 6, 64.
    2. B. Trop.: artes Romanis floribus, Claud. Cons. Mall. Theod. 84.
  2. II. Neutr.: coeperat felix Irradiare dies, to dawn, break, Sedul. 5, 315; Ambros. Apol. Dav. 8, § 45.

irrādo (inr-), 3, v. a. [1. in-rado].

  1. I. To scrape into: eodem silphium irradito, Cato, R. R. 157, 7; cf. § 8.
  2. II. To scrape, shave, make smooth: caput irrasum, shaved, bald, Plaut. Rud. 5, 2, 16.

1. irrāsus (inr-), a, um, Part., from irrado.

2. irrāsus (inr-), a, um, adj. [2. inrado], unshaved, unpolished, not smooth (poet.): aptabat dextris irrasae robora clavae, Sil. 8, 584.

irrătĭōnābĭlis (inr-), e, adj., without reason, irrational (post-class.; not in Quint., v. Spald. ad Quint. 2, 16, 16): error, App. Dogm. Plat. p. 21: motus, Amm. 31, 12, 15.
Of musical intervals, = logica, proportional, harmonic: irrationabilia (sunt) quibus non subest ratio, Mart. Cap. 9, § 949.
Subst.: irrătĭōnābĭlĭa, ĭum, n., unreasoning creatures, Lact. 2, 2, 17.
Adv.: irrătĭōnābĭlĭter, irrationally, Amm. 19, 10, 1; Tert. Poen. 2; Cael. Aur. Acut. 2, 37, 199.

* irrătĭōnābĭlĭtas (inr-), ātis, f. [irrationabilis], irrationality, App. Trism. p. 92, 1.

irrătĭōnābĭlĭter, adv., v. irrationabilis fin.

irrătĭōnālis (inr-), e, adj. [2. in-rationalis], without reason, irrational (postAug.): animal, Quint. 7, 3, 3; 24; Sen. Ep. 113, 17; 118, 14; 124, 23: usus, mechanical exercises, Quint. 10, 7, 11: anima, Tert. Poen. 12.
Subst.: irrătĭōnālĭa, ĭum, n. plur., things or creatures without reason: de irrationalibus, Quint. 8, 6, 13.
Adv.: irră-tĭōnālĭter, irrationally, Tert. adv. Marc. 2, 6 al.

* irraucesco (inr-), rausi, ĕre, v. inch. n. [1. in-raucus], to become hoarse: si paulum irrauserit, Cic. de Or. 1, 61, 259.

irraucus, a, um, adj. [2. in-rationalis], hoarse: vox, Plin. Val. 1, 2.

irrĕcĭtābĭlĭter, adv. [2. in-recito], unutterably, unspeakably, Venant. Carm. 3, 9, 49.

irrĕcōgĭtātĭo (inr-), ōnis, f. [2. inrecogitatio], inconsiderateness, thoughtlessness (eccl. Lat.), Tert. Exhortat. ad Cast. 4.

irrĕcordābĭlis (inr-), e, adj. [2. inrecordabilis], not to be remembered (postclass.): oblitteratio, Arn. 2, 62.

irrĕcŭpĕrābĭlis (inr-), e, adj. [2. inrecupero], irrecoverable, irreparable, unalterable (eccl. Lat.), Tert. Pud. 14.

irrĕcūsābĭlis (inr-), e, adj. [2. inrecusabilis], not to be refused (post class.): occasio, Cod. Just. 3, 1, 13; Hier. Ep. 60, 14.
Hence, adv.: irrĕcūsābĭlĭter, without possibility of refusal, Rustic. c. Aceph. p. 1218.

* irrĕdĭvīvus (inr-), a, um, adj. [2. inredivivus], irreparable, that cannot be restored, Cat. 17, 3.

* irrĕdux (inr-), ŭcis, adj. [2. in-redux], that does not bring back: via, Luc. 9, 408.

irrĕformābĭlis (inr-), e, adj. [2. inreformo], unalterable (late Lat.), Tert. Verg. Vell. 1; adv. Valent. 29.

irrĕfrāgābĭlis (inr-), e, adj. [2. inrefragor], irrefragable (eccl. Lat.), Pseudo ug. ad Fr. Erem. Serm. 35.
Hence, adv.: irrĕfrāgābĭlĭter, inviolably: Catholici dogmatis fundamenta observare, Ven. Fort. Vit. Hilar. 1 praef. 1.

irrĕfūtābĭlis (inr-), e, adj. [2. in-refuto], irrefutable (post-class.), Arn. 4, 139.
Hence, adv.: irrĕfūtābĭlĭter, Jul. ap. Aug. c. Sec. Resp. Jul. 1, 48.

irrĕfūtātus (inr-), a, um, adj. [2. inrefutatus], unrefuted (eccl. Lat.), Lact. 5, 16 fin.

irrĕgĭbĭlis (inr-), e, adj. [2. in-regibilis], ungovernable, unmanageable (postclass.), Veg. Vet. 2, 3: laxitas corporis (i. e. very large, = immoderata), Cael. Aur. Acut. 1, 14, 107.

irregressĭbĭlis (inr-), e, adj. [2. inregressio], from which there is no return (eccl. Lat.): transgressio, Aug. Civ. Dei, 8, 22.

irrĕlĭgātus (inr-), a, um, adj. [2. inreligatus], unbound: croceas irreligata comas, Ov. A. A. 1, 530: ratis, not moored, Pedo Albin. 2, 5.

irrĕlĭgĭo (inr-), ōnis, f. [2. in-religio], impiety, irreligion (post-class.), App. Trismeg. p. 91 (but not in Auct. Her. 2, 21).

irrĕlĭgĭōsē (inr-), adv., v. irreligiosus fin.

irrĕlĭgĭōsĭtas (inr-), ātis, f. [irreligiosus], irreligion, impiety (eccl. Lat.), Tert. Apol. 24; Salv. Gub. Dei, 6, 15: inexpiabilis, Hilar. in Matt. 5, 13; id. Trin. 1, 36 al.

irrĕlĭgĭōsus (inr-), a, um, adj. [2. inreligiosus], irreligious, impious (not anteAug.): irreligiosum ratus, sacerdotes pedibus ire, etc., Liv. 5, 40 fin.: cujus (templi) dedicationem differre longius irreligiosum est, Plin. Ep. 4, 1, 5; 9, 35, 1: in Caesares, Tert. ad Nat. 1, 17.
Comp.: potest irreligiosius quidpiam existimari? Arn. 5, 185.
Sup.: factum irreligiosissimum, Tert. Or. 12.
Adv.: irrĕlĭgĭōsē, impiously: si qua irreligiose dixisset, Tac. A. 2, 50.
Comp., Arn. 1, 13; Tert. ad Nat. 1, 10.

irrĕmĕābĭlis (inr-), e, adj. [2. in-remeabilis], from which one cannot return, irremeable (poet.): error, Verg. A. 5, 591: via, Sen. Herc. Fur. 548: unda, i. e. the Styx, Verg. A. 6, 425: litus, Sil. 5, 41.

irrĕmĕdĭābĭlis (inr-), e, adj. [2. inremediabilis], incurable, irremediable, beyond cure (post-Aug.).

  1. I. Lit.: in vino cicuta, Plin. 25, 13, 95, § 152.
  2. II. Trop.
    1. A. In gen.: scelus, Plin. 11, 53, 115, § 279: summa malorum, Salv. Gub. Dei, 4, p. 121: lacrimae, not to be checked, Vulg. Job, 10, 4.
    2. B. Implacable: factio, Maecenas ap. Sen. Ep. 114, 5.

irrĕmissē (inr-), adv. [2. in-remisse], unpardonably, inexorably (post-class.), Amm. 29, 2, 10.

irrĕmissĭbĭlis (inr-), e, adj. [2. inremissibilis], unpardonable, irremissible (eccl. Lat.): peccata, Tert. Pudic. 2: blasphemia, Hier. Ep. 42, 1.

irrĕmōtus (inr-), a, um, adj. [2. inremotus], unremoved (post-class.), Prud. στεφ. 5, 407.

irrĕmūnĕrābĭlis (inr-), e, adj. [2. in-remuneror], that cannot be compensated, not to be remunerated (post-class.): beneficium, App. M. 3, p. 139; 11, p. 269.

irrĕmūnĕrātus (inr-), a, um, adj. [2. in-remuneratus], unrewarded, unremunerated (late Lat.): suboles, Cassiod. Var. 2, 11: militia, id. ib. 2, 28.

irrĕpărābĭlis (inr-), adj. [2. in-reparabilis], irreparable, irrecoverable, irretrievable (poet. and in post-Aug. prose): tempus, Verg. G. 3, 284; id. A. 10, 467: vita, Sen. Ep. 123, 10: fuga temporis, Col. 11, 1, 29.

irrĕpercussus (inr-), a, um, adj. [2. in-repercutio], not retorted, not refuted, Tert. Apol. 16.

irrĕpertus (inr-), a, um, adj. [2. inreperio], not found, undiscovered: aurum, Hor. C. 3, 3, 49: puer, Sen. Med. 648.

irrĕplētus (inr-), a, um, adj. [2. inrepleo], not filled, Paul. Nol. Carm. 17, 60.

irrēpo (inr-), repsi, reptum, 3, v. n. [1. in-repo], to creep in, into, upon, or to a place.

  1. I. Lit., with ad: draconem repente irrepsisse ad eam, Suet. Aug. 94.
    With dat.: (salamandra) si arbori irrepsit, Plin. 29, 4, 23, § 74.
    Absol.: irrepsi tamen, Petr. 87.
    With acc. of place: cubiculum, App. M. 3, p. 139; 8, p. 206: caveam, id. ib. 4, p. 149: hospitium, id. ib. 9, p. 219: Mogontiacum, Amm. 27, 10, 1.
  2. II. Transf., of things: haec luesinrepsit in Italiam, Plin. 26, 1, 3, § 3; cf. id. 26, 1, 3, § 9: inrepsisse medicinam, to be gradually introduced, id. 30, 1, 1, § 2: irrepentes radiculae, Col. 4, 1, 2: irrepentibus aquis, id. 3, 18, 5 Schneid.
  3. III. Trop., to come or get into in an imperceptible manner, to steal in, insinuate one’s self: laetitia in sinum, Pompon. ap. Non. 500, 26 (Com. Rel. v. 141 Rib.): eloquentia irrepit in sensus, Cic. Or. 28, 97: in mentes hominum, id. de Or. 3, 53, 203: in tabulas municipiorum, id. Arch. 5, 10: in testamenta locupletium, id. Off. 3, 19, 75.
          1. (β) With acc.: inrepere paulatim militares animos, Tac. A. 4, 2.
          2. (γ) With dat.: dolor animo irrepet, Sen. Cons. ad Polyb. 26: irrepsit subito canities seni, Prud. prooem. 23.
          3. (δ) Absol.: lentoque irrepunt agmine poenae, Stat. Th. 5, 60: penitus irrepere per luxum, Tac. A. 13, 12; cf. id. H. 2, 63.

irrĕposcĭbĭlis (inr-), e, adj. [2. inreposcibilis], that cannot be demanded back (post-class.), App. Mag. p. 332, 18; Sid. Ep. 8, 15.

irrĕprĕhensĭbĭlis (inr-), e, adj. [2. in-reprehendo], unblamable, irreprehensible (post-class.), Arn. 2, 53 (with inculpabiles): mandatum, Tert. Res. Carn. 23; Vulg. 1 Tim. 6, 14.
Adv.: irrĕprĕhensĭbĭlĭter, unblamably, Claud. Mam. Stat. Anim. 1, 3, 7.

irrĕprĕhensus (inr-), a, um, adj. [2. in-reprehendo], blameless, without blame (poet.): probitas, Ov. Tr. 5, 14, 22: responsa, true, id. M. 3, 340.

irreptĭo (inr-), ōnis, f. [irrepo], a creeping in (late Lat.), Aug Ep. 107.

irrepto (inr-), āre, v. n. and a. [id.], to creep into or to a place, to creep or crawl upon (poet.).

        1. (α) With dat.: nemus Lycurgo, cover, Stat. Th. 4, 386: umeris avi, id. S. 3, 177.
        2. (β) With acc.: Mycenas, Stat. Th. 11, 731.

irreptor (inr-), ōris, m. [irrepo], one who creeps in or upon, an encroacher: agrorum, Cod. Th. 2, 26, 2.

irrĕquĭēbĭlis (inr-), e, adj. [2. inrequiesco], that cannot be stilled, restless: sitis, that cannot be allayed, Scrib. Comp. 105; Marc. Emp. 20.

irrĕquĭes (inr-), ētis, adj. [2. in-requies], restless, unresting, always in action or motion (late Lat.): cor, Aus. Idyll. 12, 5: gens, id. ib. 12, 42.

irrĕquĭētus (inr-), a, um, adj. [2. inrequietus],

  1. I. unquiet, restless (poet. and in post-Aug. prose): Enipeus, Ov. M. 1, 579: illa, id. ib. 5, 443: Charybdis, id. ib. 13, 730: agitatio, Sen. Brev. Vit. 10, 6: circuitus mundi, Plin. 2, 5, 4, § 11; cf.: ambitus (mundi), id. 2, 3, 3, § 6.
  2. II. Transf., disquieting, causing unrest: sors mea, Ov. M. 2, 386: bella, id. Tr. 2, 236.

irrĕquīsītus (inr-), a, um, adj. [2. in-requiro], unsought for (late Lat.), Sid. Ep. 9, 3.

* irrĕsectus (inr-), a, um, adj. [2. in-reseco], uncut, unpared: pollex, Hor. Epod. 5, 47.

irrĕsŏlūbĭlis (inr-), e, adj. [2. in-resolubilis], indissoluble: nexus, App. Dogm. Plat. 2, p. 19, 22; Amm. 30, 4.

irrĕsŏlūtus (inr-), a, um, adj. [2. inresolvo], unloosed, not loosened: vincula, Ov. P. 1, 2, 21: nexus, Boëth. Cons. 3; Metr. 2, 4.

irrespīrābĭlis (inr-), e, adj. [2. inrespiro], in which one cannot breathe: hypobrychium, Tert. Idol. 24.

irrestinctus (inr-), a, um, adj. [2. inrestinguo], unextinguished: altaria, Sil. 3, 29.
Trop., of the feelings: ardor, Mart. Cap. 9, § 915.

irrētĭo (inr-), īvi or ĭi, ītum, 4, v. a. [1. in-rete], to catch in a net, to ensnare, entangle (syn.: illaqueo, implico; class.).

  1. I. Lit.: quid ad illum, qui te captare vult, utrum tacentem irretiat te, an loquentem? Cic. Ac. 2, 29, 94: solum pluribus radicibus impeditum, et quasi irretitum, Col. 3, 11, 2.
  2. II. Transf., to embarrass, hinder (late Lat.): festinandi studio aliis irretientibus alios, Amm. 19, 8, 3.
  3. III. Trop., to catch, entangle, ensnare: si laqueis, manicis, pedicis mens irretita est, Lucil. ap. Non. 350, 25: se erratis, Cic. Tusc. 5, 21, 62: aliquem corruptelarum illecebris, id. Cat. 1, 6, 13: homines judiciis iniquissimis, id. Vatin. 5, 12: cantiunculis irretitus, id. Fin. 5, 18, 49: Stoici disputationum suarum atque interrogationum laqueis te irretitum tenerent, id. de Or. 1, 10: loquacitas interrogationibus irretita, id. Vatin. 1, 2: aliquem sermonibus, Vulg. Isa. 8, 15: calumniis, Amm. 15, 5, 32.

irrētītus, Part., from irretio.

irrĕtortus (inr-), a, um, adj. [2. inretorqueo], not turned back: oculo irretorto Spectat acervos, without looking back, Hor. C. 2, 2, 23.

irrĕtractābĭlis (inr-), e, adj. [2. inretracto], irrevocable: sententia, Aug. Conf. 10, 33.
Hence, adv.: irrĕtractābĭlĭ-ter, irrevocably: custodire decreta, Facund. Def. 12, 3.

irrĕvĕrens (inr-), entis, adj. [2. inrevereor], that does not show due respect or veneration, disrespectful, irreverent (postAug.).

        1. (α) With gen.: operis, Plin. Ep. 8, 21, 3.
        2. (β) With dat.: matri, Spart. Carac. 2.
        3. (γ) With in and acc.: in prophetam, Tert. adv. Marc. 2, 14.
        4. (δ) Absol.: anima, Vulg. Sirach, 23, 6: non eris tam irreverens ut, etc., Symm. 8, 28.
          Sup. absol.: quam sint nequissimi et irreverentissimi, Aug. Civ. Dei, 2, 2.
          With erga: irreverentissimi erga deos vestros, Tert. ad Nat. 1, 10.
          Adv.: irrĕvĕrenter, disrespectfully, irreverently: irreverenter et temere, Plin. Ep. 2, 14, 2: agere, id. ib. 6, 13, 2.

irrĕvĕrentĭa (inr-), ae, f. [irreverens], want of due respect or reverence, irreverence, disrespect (post-Aug.): coalitam libertate irreverentiam prorupisse, Tac. A. 13, 26: juventutis, id. ib. 3, 31: adversus, fas nefasque, id. H. 3, 51: studiorum, inattention to, neglect, Plin. Ep. 6, 2, 5: irreverentia ipsius obturatio aurium, profanity, Vulg. Sir. 27, 15.

irrĕvŏcābĭlis (inr-), e, adj. [2. inrevocabilis], that cannot be recalled, irrevocable.

  1. I. Lit.: vulgus, uncontrollable, Luc. 1, 509: praeterita aetas, Lucr. 1, 468: in casum irrevocabilem se dare, unalterably, Liv. 42, 62, 3: semel emissum volat irrevocabile verbum, Hor. Ep. 1. 18, 71: constantia, unchangeable, Plin. Ep. 3, 7, 2.
  2. II. Transf.: ancorae pondere irrevocabili jactae, which, on account of their great weight, cannot be drawn back, Plin. 32, 1, 1, § 2: hamus, id. 16, 35, 65, § 159: Domitiani natura praeceps in iram et, quo obscurior, eo irrevocabilior, the more implacable, Tac. Agr. 42: gladius, not to be sheathed, Vulg. Ezech. 21, 5: donatio, irreversible, Dig. 39, 5, 34.
    Adv.: irrĕvŏcābĭlĭter, irrevocably, unchangeably, incessantly, Sen. Q. N. 2, 35, 1: progredi, Aug. Ep. 120, 24; id. Civ. Dei, 22, 20, 1.

irrĕvŏcandus (inr-), a, um, adj. [2. in-revoco], not to be recalled, irrevocable: error, Claud. B. G. 122.

irrĕvŏcātus (inr-), a, um, adj. [2. in-revoco], not called back.

  1. * I. Not asked to repeat a thing; without an encore: cum loca jam recitata revolvimus irrevocati, Hor. Ep. 2, 1, 223.
  2. II. That cannot be called or kept back: ab acri caede lupus, Ov. M. 11, 401 (dub.; al. revocatus).

irrīdenter (inr-), adv., v. irrideo fin.

irrīdĕo (inr-), rīsi, rīsu , 2, v. n. and a. [1. in-rideo] (collat. form irrīdo, ĕre, M. Brutus ap. Diom. p. 378 P.).

  1. I. Neutr., to laugh at a person or thing, to joke, jeer: irrides in re tanta, Ter. Heaut. 5, 2, 29; id. And. 1, 2, 33: tam aperte, id. Phorm. 5, 7, 63: Caesar mihi irridere visus est, Cic. Att. 12, 6, 3: Lemnii irridentes responderunt, Nep. Milt. 1, 5; cf.: multum irridentibus, Tac. A. 1, 8: qui irrident, quod, etc., Cic. Off. 1, 35, 128: et ille irridensinquit, Suet. Galb. 4: irridens respondit, id. Tib. 52.
  2. II. Act., to mock, ridicule, laugh to scorn: bonis tuis rebus meas res irrides malas, Plaut. Trin. 2, 4, 45: venis ultro irrisum dominum, id. Am. 2, 1, 40: nos, Ter. Eun. 5, 7, 17: per jocum deos irridens, Cic. N. D. 2, 3, 7: Romam atque contemnere, id. Agr. 2, 35, 96: vos ab illo irridemini, id. Ac. 2, 39, 123: semel irrisus, Hor. Ep. 1, 17, 58: perpessus es non irridendam moram, Plin. Pan. 63, 2: quae irrideri ab imperitis solent, Cic. Fin. 3, 22, 75: irrisam sine honore ratem Sergestus agebat, Verg. A. 5, 272: vox praeconis irrisa est, Suet. Claud. 21: tantam irridendi sui facultatem dare, Cic. Div. 2, 17, 39.
    Aliquem irrisum habere, to make a laughing-stock: me impune irrisum esse habitum, Plaut. Ep. 3, 4, 83.
    Hence, irrī-denter, adv., jeeringly, scoffingly (anteand post-class.): petit, Laber. ap. Charis. p. 181 P. (Com. Fragm. v. 93 Rib.): admonere, Aug. Ep. 5 med.

* irrīdĭcŭlē (inr-), adv. [2. in-ridicule], unwittily: non irridicule quidam ex militibus dixit, i.e. wittily, Caes. B. G. 1, 42, 6.

irrīdĭcŭlum (inr-), i, n. [irrideo], a laughing-stock: irridiculo habere, to make a laughing-stock of, Plaut. Poen. 5, 4, 10: irridiculum esse, to be a laughing-stock, id. Cas. 5, 2, 3.

irrĭgātĭo (inr-), ōnis, f. [irrigo], a watering, irrigating: quos (pulvinos) irrigationes abluunt, Varr. R. R. 1, 35, 1: agrorum, Cic. Off. 2, 4, 14: agri, id. de Sen. 15, 53.
With gen. subj.: irrigatione fluminis diluere aliquid, Plin. 36, 12, 17, § 81.
Also transf., refreshment: irrigation ossium tuorum, Vulg. Prov. 3, 8.

irrĭgātor (inr-), ōris, m. [irrigo], a waterer (late Lat.), Aug. Ep. 95, 7.

irrĭgo (inr-), āvi, ātum, 1, v. a. [1. inrigo], to lead or conduct water or other liquids to a place.

  1. I. Lit.: amurcam ad arbores, Cato, R. R. 36: aquam in areas, id. ib. 151: imbres (plantis), Verg. G. 4, 115.
  2. II. Transf.
    1. A. To water, irrigate: Aegyptum Nilus irrigat, Cic. N. D. 2, 52, 130; cf. fig.: Democritus, cujus fontibus Epicurus hortulos suos inrigavit, id. ib. 1, 43, 120: jugera L. prati, id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 3: hortos, Just. 11, 10, 9.
    2. B. To overflow, inundate: Circus Tiberi superfuso irrigatus, Liv. 7, 3: Pactolus irrigat culta auro, Verg. A. 10, 142.
    3. C. To wet, moisten, bedew: terram sanguine, Plin. 2, 63, 63, § 159: irrigat terram cruor, Sen. Thyest. 44: fletu genas, id. Phoen. 441.
    4. D. To supply with fluid: venas quae sub cute sunt. Cels. 7, 7, 15; cf. Flor. 1, 23, 2.
  3. III. Trop.
    1. A. To cheer, refresh, nourish, strengthen, flood, diffuse: vino aetatem, Plaut. Poen. 3, 3, 86: per aures pectus, Lucil. ap. Non. 497, 31: sol irrigat assidue caelum candore recenti, Lucr. 5, 282: per membra quietem, to diffuse, id. 4, 908; cf.: alicui placidam per membra quietem, Verg. A. 1, 692: fessos sopor irrigat artus, id. ib. 3, 511: ut studiosi juvenes lectione severa irrigarentur, Petr. 4.
    2. B. To flood, overwhelm (com.): irrigatus plagis, i.e. beaten soundly, Plaut. Epid. 1, 2, 18.

irrĭgŭus (inr-), a, um, adj. [1. in-riguus], supplied with water.

  1. I. Lit.
    1. A. Pass., watered, well-watered, irriguous; full of water, wet, swampy: herba, Plaut. Trin. 1, 1, 9: hortus, Hor. S. 2, 4, 16: pratum, Prop. 1, 20, 37: campus, Luc. 4, 296: loca, Cels. 1, 3: regio irrigua fontibus, Plin. 5, 14, 15, § 70 (al. rigua).
    2. B. Act., poet., watering, irriguous: fons, Verg. G. 4, 32: aqua, Ov. Am. 2, 16, 2: aquae, Tib. 2, 1, 44.
  2. II. Transf., poet.
    1. A. Permeating, pervading: somnus, Pers. 5, 56: sopor, Claud. Cons. Hon. 6 praef. 10.
    2. B. Corpus mero, soaked, Hor. S. 2, 1, 9; cf.: inrigatus multo venas nectare, Phaedr. 4, 14, 9.
    3. C. Carmen, music produced by the water-organ, Auct. Aetnae, 295.
      As subst.: irrĭ-gŭa, ōrum, n. plur.
      1. 1. Overflowings: aquarum, Plin. 5, 4, 3, § 23.
      2. 2. Swamps, marshes, overflowed land: (Euphrates) distrahitur ad inrigua, Plin. 6, 26, 30, § 124.

* irrīmor (inr-), āri, v. dep. [1. in-rimor], to explore: incultos sinus, Pac. ap. Non. 382, 9.

irrĭo, v. hirrio.

* irrīsĭbĭlis (inr-), e, adj. [irrideo], laughable, ridiculous, Aug. Serm. 87, 7 (9).

irrīsĭo (inr-), ōnis, f. [irrideo], a deriding, mocking, mockery: liber a tali irrisione Socrates, Cic. Ac. 2, 39, 123: stultitiae, Auct. Her. 1, 6, 10: irrisio omnium, Cic. de Or. 1, 12, 50: cum irrisione audientium, id. de Off. 1, 38, 137.

irrīsīvē, adv. [irrideo], mockingly, ironically, Amm. 16, 12, 67; Schol. Juv. 4, 13; 13, 33.

irrīsor (inr-), ōris, m. [irrideo], a derider, mocker, scoffer: hujus orationis et sententiae, Cic. Par. 1, 3, 13; Prop. 1, 9, 1.

irrīsōrĭus (inr-), a, um, adj. [irrisor], scornful: versutia, Mart. Cap. 8, § 809.
Adv.: irrīsōrĭē, ironically, Serv. Verg. E. 7, 27.

1. irrīsus, a, um, Part., from irrideo.

2. irrīsus (inr-), ūs, m. [irrideo], a scoffing, mocking, mockery, derision: irrisu coarguere aliquid, Plin. 28, 8, 29, § 114: irrisum pueri sperans, Tac. A. 13, 15: irrisui esse, to be a laughing-stock, Caes. B. C. 2, 15: hostibus irrisui fuit, Tac. A. 14, 39; id. H. 1, 7: scripsisse eos non sine irrisu generis humani arbitror, Plin. 37, 9, 40, § 124: irrisui haberi, to be made a laughing-stock of, be made game of, App. M. 5, p. 172: ab irrisu, out of mockery, Liv. 7, 10.

irrītābĭlis (inr-), e, adj. [1. irrito].

  1. I. Easily excited or enraged, irritable: irritabiles esse animos optimorum saepe hominum, Cic. Att. 1, 17, 4: genus vatum, Hor. Ep. 2, 2, 102; Amm. 18, 6, 18.
  2. * II. Act., easily exciting: formae, Lact. 6, 23, 5.

irrītābĭlĭtas (inr-), ātis, f. [irritabilis], irritability, App. Doctr. Plat. 1, p. 11, 28.

irrītāmen (inr-), ĭnis, n. [1. irrito], an incitement, incentive, provocative (poet.): opes, animi inritamen avari, Ov. M. 13, 434: amoris, id. ib. 9, 133.
In plur.: cum (taurus) sua terribili petit inritamina cornu Poeniceas vestis, Ov. M. 12, 103: corporis, Prud. Ham. 523.

irrītāmentum (inr-), i, n. [1. irrito], an incitement, incentive, provocative (not before the Aug. period, and most freq. in plur.; syn.: incitamentum, invitamentum, illecebra): irritamentis iras militum acuere, Liv. 40, 27: certaminum equestrium, id. 30, 11: gulae, Sall. J. 89, 7: invidiae, Tac. A. 3, 9: pacis, id. Agr. 20; cf.: belli, non pacis, Just. 31, 7, 9: opes, inritamenta malorum, Ov. M. 1, 140: Veneris languentis, Juv. 11, 16.
Of things, a provocation, obstruction acting as a dam: (fluvius) insulis inpactus, totidem incitatus inritamentis, Plin. 5, 9, 10, § 54.

irrītātē, adv., v. 1. irrito, P. a. fin.

irrītātĭo (inr-), ōnis, f. [1. irrito], an incitement, incentive, provocative, irritation, stimulant (not ante-Aug.).

  1. I. Physical: tenesmos est irritatio ultimae partis directi intestini, Scrib. 142 init.: tamquam edendi irritationes quasdam repertas esse, Gell. 7, 16, 6.
  2. II. Of the feelings or passions.
    1. A. In gen.: ad amicitiam naturalis irritatio, Sen. Ep. 9, 17: vinum multum … irritationem et iram facit, Vulg. Sir. 31, 38.
      With gen. subj.: (feminae) nullis conviviorum irritationibus corruptae, Tac. G. 19.
      With gen. obj.: inesse irritationem animis commutandi sedes, a restless desire, Sen. Cons. ad Helv. 6, 5.
    2. B. Esp., wrath, anger, irritation: animorum, Liv. 31, 14, 6.

irrītātor (inr-), ōris, m. [1. irrito], an inciter, instigator: cum irritator accesserit, Sen. Ep. 108, 8; Vulg. Ezech. 2, 7.

irrītātrix (inr-), īcis, f. [irritator], she who incites, Vulg. Interpr. Ezech. 24, 3.

1. irrītātus, a, um, P. a., v. 1. irrito fin.

2. irrītātus (inr-), ūs, m. [1. irrito], an inciting, instigating: irritatu suo, Paul. Sent. 1, 15, 3.

irrĭtē (inr-), adv., v. 1. irritus fin.

1. irrīto (inr-), āvi, ātum, 1 (perf. subj. inritassis for inritaveris, Plaut. Am. 1, 1, 298), v. a. [cf. ἔρις, ἐρέθω, ἐρεθίζω, Curt. Gr. Etym. p. 342, ed. 4], to incite, excite, stimulate, instigate, provoke, exasperate, irritate.

  1. I. Lit.: inritare dictum est proprie provocare, Non. 31, 21: si me inritassis, etc., Plaut. Am. 1, 1, 298; id. Stich. 2, 2, 22: ne si magis inritatus siet, Ter. Ad. 2, 4, 18: ita sum inritatus, ut, etc., id. Phorm. 2, 1, 10: ut vi inritare ferroque lacessere fortissimum virum auderet, Cic. Mil. 31, 84: virum telis, Verg. A. 10, 644: Terra, ira irritata deorum, id. ib. 4, 178: bello gentes, Just. 12, 6, 16: sibi simultates, Liv. 33, 46: aliquem ad necem alicujus, Vell. 2, 66.
    Poet.: cum fera diluvies quietos Irritat amnes, enrages, Hor. C. 3, 29, 41: flammas, to kindle, Ov. F. 2, 649.
  2. II. In gen., to incite, move, stir up, provoke, vex, inflame: crabrones, Plaut. Am. 2, 2, 75: tribunos plebis fama ea ipsa inritaverat magis ad certamen, Liv. 6, 27: animos ad bellum, id. 31, 5: iracundiam, Sen. de Ira, 3, 8: infantiam ad discendum, Quint. 1, 1, 26: forma meos irritat amores, Ov. Am. 2, 4, 9: vitia, id. ib. 3, 4, 11: cupiditatem, Sen. Ep. 7: suspiciones, Tac. H. 3, 4: animos, Hor. A. P. 180: ingenium, Prop. 4 (5), 6, 75: naturam per se pronam ad humanitatem, Sen. Ben. 6, 29: princeps, qui delatores non castigat, irritat, encourages, Suet. Dom. 9: exitium, to hasten, Tac. A. 13, 1: tussim, to excite, make worse, Cels. 2, 1; 5, 28, 2.
    Hence, irrī-tātus, a, um, P. a., excited, enraged, provoked, irritated: canem inritatam imitarier, Plaut. Capt. 3, 1, 25: ad aliquid, Suet. Galb. 21: in aliquid, Sen. Ep. 97.
    Comp.: ego his ejus verbis irritatior, Gell. 15, 9, 7; 10, 9, 2; id. praef. § 20.
    Adv.: irrītātē, in an irritated manner; only in comp., Amm. 22, 15, 19.

2. irrĭto (inr-), āre, v. a. [1. irritus], to make void, invalidate (late Lat.), Cod. Th. 3, 12, 2.

1. irrĭtus (inr-), a, um, adj. [2. inratus], invalid.

  1. I. Lit.
    1. A. Undecided, unfixed, void, of no effect: quod modo erat ratum, irritum est, Ter. Phorm, 4, 7, 58: testamentum irritum facere, Cic. Phil. 2, 42, 109: testamentum pro irrito habere, Suet. Tib. 51; Gai. Inst. 2, 146 sq.; Paul. Sent. 3, 5, 14: injurias rescindere et irritas facere, Cic. Verr. 2, 2, 26, § 63: quaeque augur injusta, nefasta, vitiosa, dira, defixerit, inrita infectaque sunto, id. Leg. 2, 8, 21: omnia ab iis acta, Vell. 2, 43, 1: pacta, Sil. 6, 696: Tiberii voluntas, Suet. Calig. 14: somnia, of no significance, id. Aug. 91: Remus aves irritas habuit, Gell. 13, 14.
    2. B. Vain, useless, without effect, ineffectual: ingrata atque irrita esse omnia intellego, Plaut. As. 1, 2, 10: inceptum, Liv. 29, 35; 24, 19: dona, Verg. G. 4, 519: tela, id. A. 2, 459: moenia, Ov. M. 12, 587: labor anni, id. ib. 1, 273; Quint. 12, 1, 13: verba, Ov. R. Am. 286: tua dicta factaque, Cat. 30, 10: spes, Liv. 22, 20; Stat. Th. 10, 45: oblivio, Liv. 28, 29: lingua (Cassandrae), Prop. 3, 13 (4, 12), 66: remedium, Tac. H. 4, 81: preces, Plin. Pan. 26: ova, fruitless, infertile, Plin. 10, 58, 79, § 160.
  2. II. Transf., of persons, that does or undertakes a thing in vain, to no purpose, without effect.
          1. (α) With gen.: irritus legationis, Tac. H. 4, 32: consilii, Vell. 2, 63, 2: propositi, Val. Max. 4, 3, 3 ext.: spei, vainly hoping, Curt. 6, 5, 31: incepti, Sil. 7, 131.
          2. (β) Absol.: variis assultibus irritus urget, Verg. A. 5, 442: venit et e templis irrita turba domum, without a response, Tib. 2, 3, 22: irriti legati remittuntur, Tac. A. 15, 25: domum irritus rediit, Sen. Ben. 6, 11: discedere irritum putebat, Curt. 4, 4, 2: irritus qui habebatur, laudabatur, good for nothing, Cat. ap. Gell. 11, 2, 2.
            Subst.: irrĭtum, i, n., nothingness, vanity, worthlessness: spes ad irritum redacta, Liv. 28, 31: spes ad irritum cadens, id. 2, 6: victoria ad inritum revolvebatur, Tac. H. 3, 26: cecidisse in inritum labores, id. ib. 3, 53 fin.: irrita dicere, useless words, Ov. M. 11, 40.
            Adv.: irrĭtē, in vain, Cassiod. Var. 1, 4; 12, 2.

2. irrītus, ūs, m., v. hirritus.

irrōbŏrasco (inr-), āvi, 3, v. inch. n. [in-roborasco], to acquire strength, take root, become confirmed: verbi significatio irroboravit, Gell. 1, 22, 1.

irrŏgātĭo (inr-), ōnis, f. [in-rogatio], an imposing, adjudicating: multae, Cic. Rab. Perd. 3, 8: dupli vel quadrupli, Plin. Pan. 40, 5.

A maximum of 100 entries are shown.