No entries found. Showing closest matches:
* in-tempĕrābĭlis, e, adj., not to be moderated, Cael. Aur. Tard. 1, 4, 124 dub. (al. intemporalis).
in-tempĕrans, antis, adj., intemper, ate, immoderate.
- I. Lit.: intemperans atque immoderata permixtio, App. Dogm. Plat. 1, p. 11.
Comp., Sen. Cons. ad Helv. 6, 3.
- II. Trop.
- A. That cannot govern himself, without moderation, extravagant, immoderate, intemperate: intemperantis esse arbitror scribere, quod occultari velit, Cic. Ac. 1, 1: fui paulo intemperantior fortasse, quam debui, i. e. I ought to have exhibited more moderation, id. Vatin. 1: intemperans sum in ejus rei cupiditate, id. Att. 13, 26: intemperans militaris in forti viro gloria, id. Tusc. 2, 17: in augendo eo non alius intemperantior est, Liv. 36, 38: avidi atque intemperantes animi, id. 24, 25: in voluptates, Sen. Ira, 1, 3: ad vescendum, Aur. Vict. Epit. 6.
- B. Incontinent, profligate, debauched: inter impudicas mulieres, et intemperantes viros versari, Cic. Verr. 2, 3, 68, § 160: libidinosa et intemperans adulescentia, id. de Sen. 9, 29: impurissima atque intemperantissima pecus, id. Pis. 29.
Adv.: intempĕranter, immoderately, extravagantly, intemperately: nimis iracunde hoc quidem, et valde intemperanter, Cic. Phil. 1, 5: intemperanter abuti et otio et litteris, id. Tusc. 1, 3: lacerare aliquem, Plin. Ep. 1, 5.
Comp.: ne intemperantius opibus suis utatur, Cic. Phil. 5, 18: insequi, Liv. 31, 37: amare, Plin. Pan. 68: adesse adversus aliquem. Suet. Claud. 38.
Sup.: intemperantissime gloriari, App. Mag. p. 321, 33.
intempĕrantĭa, ae, f. [intemperans], want of mildness, intemperateness, inclemency.
- I. Lit.: caeli, Sen. Const. Sap. 9; Col. prooem. 1, § 3.
- II. Trop.
- A. Want of moderation, excess, extravagance, intemperance: omnium perturbationum fontem esse dicunt intemperantiam, Cic. Tusc. 4, 9, 22: menti inimica intemperantia, id. ib. 4, 9, 22; id. Agr. 2, 36: libidinum, id. Off. 1, 34: vini, the immoderate use of wine, Liv. 44, 30: morbo et intemperantiā perire, Suet. Tib. 62: risūs, Plin. 11, 37, 80, § 205: litterarum, Sen. Ep. 106: linguae, Tac. A. 4, 18: civitatis, donec unus eligatur, multos destinandi, id. H. 2, 1: legitima, said of a second marriage, Val. Max. 2, 1, 3.
- B. In partic., want of moderation in one’s conduct towards others; haughtiness, arrogance; insolence, impudence, insubordination: Pausaniae, Nep. Arist. 2, 3: suā intemperantiā, nimiāque licentiā, id. Eum. 8, 2.
intempĕrātē, adv., v. intemperatus fin.
in-tempĕrātus, a, um, adj., untempered, inclement.
- I. Lit.: quid ad caeli naturam intemperatius, Sen. Cons. ad Helv. 6; hence: intemperatum vinum, unmixed wine, Cael. Aur. Acut. 3, 17, § 158.
- II. Trop., immoderate, intemperate: benevolentia, Cic. Lael. 20.
Adv.: intempĕ-rātē, intemperately: immoderate et intemperate vivere, Cic. Univ. 12.
intempĕrĭae, ārum, f. plur. [2. intemperies], intemperateness, inclemency.
- I. Lit., of the weather: calamitates intemperiasque prohibessis, Cato, R. R. 141.
- II. Trop., folly, madness, insanity: Quae te intemperiae tenent? what storm has got hold of you? i. e. what are you raving about? Plaut. Mil. 2, 5, 24: larvae hunc atque intemperiae insaniaeque agitant senem, id. Aul. 1, 1, 32; 4, 4, 15; id. Ep. 3, 4, 39: intemperiarum pleni, disquietude, Gell. praef. § 19.
in-tempĕrĭes, ēi, f., intemperateness, inclemency.
- I. Lit.: caeli, Liv. 8, 18: aquarum, immoderate rains, id. 3, 31.
Hence, transf., a tempest, storm, i. e. calamity: intemperies modo in nostram advenit domum, Plaut. Capt. 4, 4, 3.
- II. Trop.
- A. Intemperate behavior, outrageous conduct, fury, madness, insanity, folly: amici, Cic. Att. 4, 6: cohortium, Tac. H. 1, 64: mulierum, Gell. 1, 23, 11: intemperies ista quae μελαγχολία dicitur, id. 18, 7, 4.
Plur.: has ejus (Xanthippes) intemperies in maritum demirari, Gell. 1, 17, 2.
- B. In gen., intemperance: ebrietatis, Just. 12, 13, 10.
intempestīvē, adv., v. intempestivus fin.
intempestīvĭtas, ātis, f. [intempestivus], unseasonableness: mensis octavi, i. e. a premature birth, Gell. 3, 16, 21.
intempestīvĭter, adv., v. intempestivus fin.
in-tempestīvus, a, um, adj., untimely, unseasonable, inopportune, inconvenient.
- I. Lit.: postes intempestivos excisos credo, Plaut. Most. 3, 2, 141: imbres, Lucr. 2, 873; 929; 6, 1101: amicitia numquam intempestiva est, Cic. Lael. 6: epistula, id. Att. 4, 14: cupido, Ov. M. 10, 689: intempestivā turbantes festa Minervā, i. e. by their unseasonable spinning, id. ib. 4, 33: immodica et intempestiva libido, Vell. 2, 68, 4: quid hoc joco intempestivius, Val. Max. 7, 8, 9: gula, gratified at unseasonable times, Suet. Vit. 13: intempestivo partu extracto, premature, Amm. 23, 2, 17.
- II. Transf., that acts or does a thing unseasonably: anseres continuo clamore intempestivi, Plin. 18, 35, 87, § 363.
Adv. in two forms.
- 1. Form intempestīvē, out of season, unseasonably: accedere, Cic. Off. 1, 25: adire ad aliquem, id. Fam. 11, 16; Liv. 45, 21: fovere vulnera mentis, Ov. P. 4, 11, 19; Phaedr. 3, 19, 12: juvare, Tac. A. 2, 23.
- 2. Form intempestīvīter, unseasonably: dicere, Gell. 4, 20 in lemm.
intempestus, a, um, adj. [2. in-tempus], unseasonable.
- I. Lit.: intempesta nox, the dead of night, Cic. Phil. 1, 3; id. Pis. 38; id. Verr. 2, 4, 43, § 94; Verg. A. 3, 587; id. G. 1, 247 al.; cf. Varr. L. L. 6, § 7; 7, § 72: nox intempesta, quae non habet idoneum tempus rebus gerendis, Macr. S. 1, 3, p. 209 Bip.
Hence, personified: intempesta silet Nox, dismal Night, the mother of the Furies, Verg. A. 12, 846.
- II. Transf.
- A. Unwholesome, unhealthy: Graviscae, Verg. A. 10, 184.
- B. Stormy, tempestuous: Tonans, Stat. Th. 2, 153.
in -tempŏrālis, e, adj.
- I. Without time, eternal, App. Dogm. Plat. 2, p. 23, 1; Prud. στεφ. 10, 316.
- II. Untimely, unseasonable: cibus, Cael. Aur. Acut. 2, 10.
Adv.: intempŏrālĭter, unseasonably: uti cataplasmatibus, Cael. Aur. Acut. 1, 9, 50.
intempŏrālĭtas, ātis, f. [intemporalis], unseasonableness: somni, Cael. Aur. Acut. 1, 9, 64; id. ib. 1, 15, 120.